Εστίες υπερμετάδοσης οι χώροι δουλειάς, λόγω έλλειψης μέτρων προστασίας

 Σήμερα είμαστε αντιμέτωποι με ένα σφοδρό δεύτερο επιδημικό κύμα, το οποίο ξεκίνησε στις αρχές του Αυγούστου. Σήμερα που μιλάμε, ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος των θανάτων αγγίζει τους 70 ημερησίως, ο δε κυλιόμενος μέσος όρος των ανθρώπων που βρίσκονται στις ΜΕΘ είναι στους 450 ημερησίως. Πρακτικά, το δεύτερο αυτό επιδημικό κύμα μετρά 14πλάσιους ημερήσιους θανάτους και πενταπλάσια πίεση στο σύστημα Υγείας σε σχέση με το πρώτο επιδημικό κύμα. Αρα, μέσα σε λιγότερο από 3 μήνες, από την «covid free» Ελλάδα, «παραδεισένιο ταξιδιωτικό προορισμό», φτάσαμε σε αυτή την εφιαλτική εικόνα.

Το κεντρικό ερώτημα που τίθεται είναι: Πώς και γιατί φτάσαμε σε αυτή τη συνθήκη; Μας προκαλεί μεγάλη ανησυχία, σε ανθρώπους επιστήμονες που ασχολούμαστε με αυτό το φαινόμενο, η επιλεκτική τύφλωση της επιστημονικής κοινότητας και κυρίως της πολιτικής ηγεσίας, απέναντι στην εργασία, στους εργαζόμενους, σαν να είναι άφαντοι, σαν να μην υπάρχουν, σαν να μην τους ενδιαφέρει καθόλου η εξέλιξη της επιδημίας εκεί που οι άνθρωποι περνούν 8 με 12 ώρες της ζωής τους ημερησίως, δηλαδή στους τόπους δουλειάς, αλλά και στα μέσα που χρησιμοποιούν για τη μετάβασή τους σε αυτήν. Τόσο οι ερμηνείες τους για το πώς φτάσαμε ως εδώ, όσο και ο σχεδιασμός τους για το πώς θα προχωρήσουμε, δεν έχουν στο επίκεντρο τους εργαζόμενους, την εργασία, τη βασική δηλαδή ανθρώπινη δραστηριότητα.

* * *

Παρ' όλα αυτά, τα επιστημονικά δεδομένα και τα εμπειρικά δεδομένα που έρχονται απ' όλο τον κόσμο συνηγορούν ότι η κοινωνικοοικονομική θέση και το επάγγελμα αποτελούν βασικούς προσδιοριστές της επιδημίας, καθορίζουν δηλαδή την επιδημία, το πώς εξελίσσεται και ποιες είναι οι επιπτώσεις της. Θα φέρω ένα παράδειγμα εκεί που έχουμε και τα περισσότερα στοιχεία, το παράδειγμα της Αγγλίας και της Ουαλίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας της Αγγλίας, μέχρι τις 25 Απρίλη, δηλαδή κατά τη διάρκεια του πρώτου επιδημικού κύματος, οι επαγγελματικές ομάδες με τον υψηλότερο κίνδυνο έκθεσης και θανάτου από κορονοϊό ήταν κατά σειρά: Πρώτον, ανειδίκευτοι εργάτες στο χώρο των κατασκευών, στη φύλαξη, στην καθαριότητα. Δεύτερον, βιομηχανικοί εργάτες. Και τρίτον, εργαζόμενοι στο λιανικό εμπόριο.

Οι τρεις αυτές ομάδες εργαζομένων, πριν το lockdown στην Αγγλία, είχαν 30% έως 100% υψηλότερη πιθανότητα θανάτου από Covid σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό ηλικίας 20 έως 64 ετών. Πριν ένα μήνα δημοσιεύτηκε και νέα έκθεση της στατιστικής υπηρεσίας Αγγλίας, η οποία καλύπτει την περίοδο Απρίλη έως και Ιούνη 2020, δηλαδή την περίοδο που η Αγγλία μπήκε σε lockdown, κλείνοντας τον τριτογενή τομέα. Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία, οι επαγγελματικές ομάδες με τον υψηλότερο κίνδυνο έκθεσης και θανάτου από Covid ήταν - κατά σειρά - οι εργαζόμενοι σε υπηρεσίες Υγείας και οι βιομηχανικοί εργάτες, σε ποσοστό 100% έως και 300% υψηλότερο σε σχέση με τον υπόλοιπο γενικό πληθυσμό. Το τίμημα δηλαδή το πληρώνουν οι ανειδίκευτοι εργάτες, οι βιομηχανικοί εργάτες και οι εργαζόμενοι στο λιανεμπόριο, ενώ με κλειστό τον τριτογενή τομέα, το τίμημα το πληρώνουν οι υγειονομικοί και οι βιομηχανικοί εργάτες.

* * *

Σημειωτέον, στην Αγγλία του πρώτου επιδημικού κύματος, τόσο κατά τη διάρκεια του lockdown όσο και πριν απ' αυτό, οι βιομηχανικοί εργάτες, η εργατική τάξη είχε κατά δύο φορές υψηλότερο κίνδυνο θανάτου από τους διευθυντές και τους εργοδότες.

Αλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Λέστερ, μια πόλη της κεντρικής Αγγλίας, με περίπου 700.000 κατοίκους, που φιλοξενεί μεγάλες βιομηχανίες παραγωγής ρούχων στις οποίες εργάζονται οικονομικοί μετανάστες δεύτερης και τρίτης γενιάς. Η πόλη λόγω ανεξέλεγκτης έκρηξης κρουσμάτων τέθηκε σε καραντίνα μετά το τέλος του lockdown στη Μεγάλη Βρετανία, τέθηκε δηλαδή σε επιπλέον καραντίνα τον Ιούνη του 2020. Τον Ιούλη δημοσιεύτηκε μια έκθεση η οποία λέει το εξής: «Οι μεγάλες κλωστοϋφαντουργίες της πόλης παρέμειναν ανοιχτές κατά τη διάρκεια της καραντίνας, σε πολλές περιπτώσεις οι εργοδότες ζητούσαν από τους εργάτες να προσέλθουν στην εργασία τους ακόμα κι αν είχαν ήπια συμπτώματα, ύποπτα για Covid, ειδάλλως θα έχαναν την εργασία τους. Σε άλλες περιπτώσεις, σε εργάτες θετικούς στον Covid ζητήθηκε να έρθουν στη δουλειά με εντολή απευθείας από τους διευθυντές, τους ζητήθηκε δε να μην αποκαλύψουν τίποτα για τα αποτελέσματα των τεστ τους». Ο καπιταλισμός και η βαρβαρότητά του δεν είναι προνόμιο μιας χώρας, έχει διεθνή χαρακτηριστικά.

* * *

Πραγματικά στοιχεία για τα κρούσματα σε εργάτες στην Ελλάδα δεν έχουμε. Δεν δημοσιεύει ο ΕΟΔΥ, δεν το γνωρίζουμε. Δεν έχουμε καν στοιχεία για συρροές κρουσμάτων σε μεγάλους εργασιακούς χώρους. Από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και όχι από επίσημες καταγραφές ξέρουμε ότι τον Αύγουστο είχαμε συρροές κρουσμάτων σε βιομηχανία κρεάτων στην Καβάλα, σε βιομηχανία επεξεργασίας ελιάς στη Χαλκιδική. Τον Σεπτέμβριο είχαμε μεγάλες συρροές κρουσμάτων σε βιομηχανία ανακύκλωσης στην Αττική, σε βιομηχανίες επεξεργασίας τροφίμων σε Πιερία, Καστοριά, Ημαθία. Ξέρουμε επίσης ότι είχαμε μεγάλη συρροή κρουσμάτων σε εργάτες γης στο δήμο Ευρώτα, στη Σπάρτη. Τον Οκτώβρη μεγάλη συρροή - η οποία είχε και μεγάλη αντανάκλαση στην τοπική κοινωνία - σε κονσερβοποιία στη Σκύδρα, πολλαπλές συρροές κρουσμάτων σε βιομηχανίες στην Κόρινθο, στα Γιάννενα. Εφτασε δε ο γγ Πολιτικής Προστασίας στις 10 Σεπτέμβρη να ομολογήσει ότι ο μεγαλύτερος αριθμός κρουσμάτων στην Ελλάδα είναι κρούσματα τα οποία διασπείρονται σε αυτούς που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα. Πριν λίγες μέρες η γγ Πολιτικής Προστασίας ομολόγησε ότι οι εξάρσεις της επιδημίας σε Κρήτη, Μεσσηνία, Φωκίδα πιθανά σχετίζονται με τη συγκομιδή της ελιάς, άρα με τους εργάτες γης στους συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας.

Οι συρροές επομένως που καταγράφηκαν στην Ελλάδα αφορούν κυρίως βιομηχανίες επεξεργασίας τροφίμων, ενώ έχουν καταγραφεί και συρροές σε εργάτες γης, οι οποίες ανακαλύφθηκαν κατά τύχη, συμπτωματικά. Οι συρροές αυτές δεν είναι ούτε η κορυφή του παγόβουνου, αν σκεφτεί κανείς για παράδειγμα ότι στη Γιούτα των ΗΠΑ, όπου καταγράφονται συρροές κρουσμάτων σε μεγάλους εργασιακούς χώρους, υπολογίζεται ότι το 20% των συρροών είναι στη βιομηχανία, το 15% στις κατασκευές και το 30% στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο.

* * *

Η οποιαδήποτε επιδημία, λοιπόν, δεν έχει ταξικά ή γεωγραφικά σύνορα. Οι επιπτώσεις της όμως είναι ταξικές. Και δεν αναφέρομαι μόνο στις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, στο ποιος δηλαδή θα πληρώσει οικονομικά το βάρος της επιδημικής κρίσης. Αναφέρομαι και στις υγειονομικές επιπτώσεις, το ποιος δηλαδή θα «τραυματιστεί» περισσότερο απ' αυτή την επιδημία. Η πολιτική τους δεν είναι τυφλή στην εργασία, είναι ταξική, είναι συνειδητή και ταξική η επιλογή να λαμβάνουν αποφάσεις από την αρχή της επιδημίας μέχρι σήμερα υπέρ των δυνάμεων του κεφαλαίου, ώστε το βάρος αυτής της κρίσης - υγειονομικό, κοινωνικό, οικονομικό - να το πληρώσει ο λαός και όχι η εργοδοσία και το μεγάλο κεφάλαιο.

(Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από την τοποθέτηση του Ηλία Κονδύλη, αναπληρωτή καθηγητή στο Εργαστήριο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Γενικής Ιατρικής και Ερευνας Υπηρεσιών Υγείας του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ, στη διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα «Πανδημία και εργοστάσια, μύθοι και πραγματικότητα», που έγινε την Κυριακή στη Θεσσαλονίκη, με πρωτοβουλία συνδικάτων της Κεντρικής Μακεδονίας)

https://www.rizospastis.gr/