Την κατάργηση των φυλακών ανηλίκων και τη δημιουργία εναλλακτικών θεσμών ισότιμης και δημιουργικής ένταξης των παιδιών και των εφήβων στο κοινωνικό σύνολο ζήτησαν οι ομιλητές κατά τη διάρκεια ημερίδας που διοργάνωσε η «Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων», την Πέμπτη, στο πλαίσιο της συζήτησης για την παραβατικότητα των ενηλίκων και τις μορφές αντιμετώπισής.
Η συζήτηση επικεντρώθηκε σε δύο θέματα: Το ένα αφορούσε στο σύστημα αντιμετώπισης της παραβατικότητας των ανηλίκων, που -όπως βεβαίωσαν οι ομιλητές- είναι οργανωμένο για τον αποκλεισμό και όχι για την ένταξη. Το δεύτερο ήταν τα μη ουσιαστικά κριτήρια που λαμβάνει υπ’ όψιν του το ποινικό σύστημα ώστε να οδηγήσει κάποιον ανήλικο στη φυλακή.
Η άποψη που κυριάρχησε όσον αφορά το σύστημα παραβατικότητας ήταν πως ο εγκλεισμός κάποιου ανηλίκου στη φυλακή αποφέρει μόνο τον κοινωνικό στιγματισμό και την αποξένωση, με φυσικό επακόλουθο την επιστροφή του στη φυλακή και όχι τη σταδιακή κοινωνική επανένταξη του ατόμου, ενώ κρίθηκε απαραίτητη η ανάγκη μεταφοράς του συστήματος από τις αρμοδιότητες του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
«Σοβαρό ζήτημα είναι το γεγονός πως ασχολούμαστε με τη φυλακή και όχι με την επανένταξη των ανηλίκων στο κοινωνικό σύνολο. Η σημασία του όλου θέματος προκύπτει από την ίδια τη σύνθεση του πληθυσμού ανηλίκων που διοχετεύονται στους ποινικούς θεσμούς, η πλειοψηφία των οποίων προέρχεται από ομάδες κοινωνικά περιθωριοποιημένες. Αυτά τα παιδιά, τελειώνοντας τον εγκλεισμό, που αποτελεί κορύφωση του στιγματισμού, έρχονται αντιμέτωπα με πολύ δυσκολότερες καταστάσεις» δήλωσε στο tvxs η Αφροδίτη Κουκουτσάκη, καθηγήτρια στο τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου.
Οι ομιλητές καυτηρίασαν το γεγονός πως μπορεί να οδηγηθεί στη φυλακή ένα παιδί μόλις 13 χρονών, θέτοντας ζήτημα για αύξηση του ορίου ηλικίας τουλάχιστον στα 16 χρόνια. Παράλληλα, τόνισαν πως θα πρέπει να οργανωθούν δομές τόσο για το Σύστημα Πρόληψης όσο και για το άκρως ελαττωματικό σύστημα κράτησης των ανηλίκων.
«Οι φορείς οι οποίοι διαχειρίζονται την κοινωνική υποστήριξη αυτών των ανηλίκων είναι πλημμελώς ανεπαρκείς, στελεχωμένοι και δεν καλύπτουν τις ανάγκες. Από το σύνολο των αποφυλακιζόμενων ένα πολύ μικρό μέρος πάει σε αυτούς τους φορείς. Ο χώρος που υποδέχεται αυτούς τους ανθρώπους είναι ένας χώρος που ευνοεί την υποτροπή και ωθεί τον ανήλικο σε σοβαρή εγκληματικότητα», τόνισε η κ. Κουκουτσάκη.
Όσον αφορά τα κριτήρια φυλάκισης η συζήτηση στόχευσε στην αντικειμενικότητα αλλά και στον κοινωνικό ρατσισμό που επικρατεί στις αποφάσεις των δικαστηρίων, λαμβάνοντας υπ’ όψιν πως οι αποφάσεις αλλάζουν και γίνονται πιο «σκληρές» όταν αφορούν ανήλικους που προέρχονται από χαμηλά κοινωνικά στρώματα και ειδικά όταν πρόκειται για περιπτώσεις αλλοδαπών.
Αντίθετα όπως ακούστηκε, είναι εμφανές πως το σύστημα «πάσχει» από την απουσία ενός δικτύου πρόληψης, φροντίδας και προστασίας του παιδιού και του εφήβου, που εντείνει τη φτώχεια, τις ανισότητες και τις διακρίσεις, με αποτέλεσμα να κρίνεται ακατάλληλο να βοηθήσει παιδιά ουσιαστικά που έχουν την ανάγκη της πολιτείας.
Ο Γιάννης Πανούσης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών δήλωσε στο tvxs ότι: «το όλο θέμα σχετίζεται με το κοινωνικό μας σύστημα, το κράτος δικαίου, την οικογένεια και τη νέα γενιά. Είναι θέμα όλων των νέων και κυρίως αυτών που κάτω από δυσμενείς συνθήκες και όσο πάει δυσμενέστερες, έχουν προβλήματα δυσπροσαρμοστικότητας και περιθωριοποίησης».
«Προτάσεις έχουν γίνει για αλλαγές στη νομοθεσία, τις εναλλακτικές κυρώσεις, τον τρόπο εκδίκασης, ενώ έχει κριθεί αναγκαία η άμεση ενεργοποίηση εξειδικευμένου προσωπικού. Αυτές οι προτάσεις πρέπει να στηριχθούν από όλους και βασικό ρόλο σε αυτό θα πρέπει να διαδραματίσουν τόσο τα ΜΜΕ όσο και η ευρύτερη κοινή γνώμη, η οποία φυσικά έχει ιδιαίτερη σημασία», πρόσθεσε ο κ. Πανούσης.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, εκφράστηκε η άποψη πως, παρά τη βαθιά οικονομική κρίση, είναι εφικτή η δημιουργία ειδικού περιβάλλοντος κράτησης ανηλίκων με αναμορφωτικό χαρακτήρα. Η άποψη αυτή στηρίχθηκε στο γεγονός πως το υπάρχον σύστημα στοιχίζει αρκετά χρήματα χωρίς να ανταποδίδει κοινωνικά οφέλη. Αντίθετα η δημιουργία ενός αποδοτικού συστήματος θα δημιουργήσει αναπτυξιακούς όρους και παράλληλα θα μειώσει την ανεργία λόγω των νέων θέσεων που θα δημιουργηθούν.
Στην ημερίδα, παρευρέθηκαν επίσης εκπρόσωποι του Συνήγορου του Παιδιού, της Κοινωνικής υποστήριξης νέων «ΑΡΣΙΣ», του Κέντρου Επανένταξης Αποφυλακιζόμενων «ΕΠΑΝΟΔΟΣ» και του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων «ΚΕΘΕΑ».
Σίσκος Στέφανος
ΠΡΕΖΑ TV
27-2-2010
Η συζήτηση επικεντρώθηκε σε δύο θέματα: Το ένα αφορούσε στο σύστημα αντιμετώπισης της παραβατικότητας των ανηλίκων, που -όπως βεβαίωσαν οι ομιλητές- είναι οργανωμένο για τον αποκλεισμό και όχι για την ένταξη. Το δεύτερο ήταν τα μη ουσιαστικά κριτήρια που λαμβάνει υπ’ όψιν του το ποινικό σύστημα ώστε να οδηγήσει κάποιον ανήλικο στη φυλακή.
Η άποψη που κυριάρχησε όσον αφορά το σύστημα παραβατικότητας ήταν πως ο εγκλεισμός κάποιου ανηλίκου στη φυλακή αποφέρει μόνο τον κοινωνικό στιγματισμό και την αποξένωση, με φυσικό επακόλουθο την επιστροφή του στη φυλακή και όχι τη σταδιακή κοινωνική επανένταξη του ατόμου, ενώ κρίθηκε απαραίτητη η ανάγκη μεταφοράς του συστήματος από τις αρμοδιότητες του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
«Σοβαρό ζήτημα είναι το γεγονός πως ασχολούμαστε με τη φυλακή και όχι με την επανένταξη των ανηλίκων στο κοινωνικό σύνολο. Η σημασία του όλου θέματος προκύπτει από την ίδια τη σύνθεση του πληθυσμού ανηλίκων που διοχετεύονται στους ποινικούς θεσμούς, η πλειοψηφία των οποίων προέρχεται από ομάδες κοινωνικά περιθωριοποιημένες. Αυτά τα παιδιά, τελειώνοντας τον εγκλεισμό, που αποτελεί κορύφωση του στιγματισμού, έρχονται αντιμέτωπα με πολύ δυσκολότερες καταστάσεις» δήλωσε στο tvxs η Αφροδίτη Κουκουτσάκη, καθηγήτρια στο τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου.
Οι ομιλητές καυτηρίασαν το γεγονός πως μπορεί να οδηγηθεί στη φυλακή ένα παιδί μόλις 13 χρονών, θέτοντας ζήτημα για αύξηση του ορίου ηλικίας τουλάχιστον στα 16 χρόνια. Παράλληλα, τόνισαν πως θα πρέπει να οργανωθούν δομές τόσο για το Σύστημα Πρόληψης όσο και για το άκρως ελαττωματικό σύστημα κράτησης των ανηλίκων.
«Οι φορείς οι οποίοι διαχειρίζονται την κοινωνική υποστήριξη αυτών των ανηλίκων είναι πλημμελώς ανεπαρκείς, στελεχωμένοι και δεν καλύπτουν τις ανάγκες. Από το σύνολο των αποφυλακιζόμενων ένα πολύ μικρό μέρος πάει σε αυτούς τους φορείς. Ο χώρος που υποδέχεται αυτούς τους ανθρώπους είναι ένας χώρος που ευνοεί την υποτροπή και ωθεί τον ανήλικο σε σοβαρή εγκληματικότητα», τόνισε η κ. Κουκουτσάκη.
Όσον αφορά τα κριτήρια φυλάκισης η συζήτηση στόχευσε στην αντικειμενικότητα αλλά και στον κοινωνικό ρατσισμό που επικρατεί στις αποφάσεις των δικαστηρίων, λαμβάνοντας υπ’ όψιν πως οι αποφάσεις αλλάζουν και γίνονται πιο «σκληρές» όταν αφορούν ανήλικους που προέρχονται από χαμηλά κοινωνικά στρώματα και ειδικά όταν πρόκειται για περιπτώσεις αλλοδαπών.
Αντίθετα όπως ακούστηκε, είναι εμφανές πως το σύστημα «πάσχει» από την απουσία ενός δικτύου πρόληψης, φροντίδας και προστασίας του παιδιού και του εφήβου, που εντείνει τη φτώχεια, τις ανισότητες και τις διακρίσεις, με αποτέλεσμα να κρίνεται ακατάλληλο να βοηθήσει παιδιά ουσιαστικά που έχουν την ανάγκη της πολιτείας.
Ο Γιάννης Πανούσης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών δήλωσε στο tvxs ότι: «το όλο θέμα σχετίζεται με το κοινωνικό μας σύστημα, το κράτος δικαίου, την οικογένεια και τη νέα γενιά. Είναι θέμα όλων των νέων και κυρίως αυτών που κάτω από δυσμενείς συνθήκες και όσο πάει δυσμενέστερες, έχουν προβλήματα δυσπροσαρμοστικότητας και περιθωριοποίησης».
«Προτάσεις έχουν γίνει για αλλαγές στη νομοθεσία, τις εναλλακτικές κυρώσεις, τον τρόπο εκδίκασης, ενώ έχει κριθεί αναγκαία η άμεση ενεργοποίηση εξειδικευμένου προσωπικού. Αυτές οι προτάσεις πρέπει να στηριχθούν από όλους και βασικό ρόλο σε αυτό θα πρέπει να διαδραματίσουν τόσο τα ΜΜΕ όσο και η ευρύτερη κοινή γνώμη, η οποία φυσικά έχει ιδιαίτερη σημασία», πρόσθεσε ο κ. Πανούσης.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, εκφράστηκε η άποψη πως, παρά τη βαθιά οικονομική κρίση, είναι εφικτή η δημιουργία ειδικού περιβάλλοντος κράτησης ανηλίκων με αναμορφωτικό χαρακτήρα. Η άποψη αυτή στηρίχθηκε στο γεγονός πως το υπάρχον σύστημα στοιχίζει αρκετά χρήματα χωρίς να ανταποδίδει κοινωνικά οφέλη. Αντίθετα η δημιουργία ενός αποδοτικού συστήματος θα δημιουργήσει αναπτυξιακούς όρους και παράλληλα θα μειώσει την ανεργία λόγω των νέων θέσεων που θα δημιουργηθούν.
Στην ημερίδα, παρευρέθηκαν επίσης εκπρόσωποι του Συνήγορου του Παιδιού, της Κοινωνικής υποστήριξης νέων «ΑΡΣΙΣ», του Κέντρου Επανένταξης Αποφυλακιζόμενων «ΕΠΑΝΟΔΟΣ» και του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων «ΚΕΘΕΑ».
Σίσκος Στέφανος
ΠΡΕΖΑ TV
27-2-2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου