Στην εξεταζόμενη από το ΕΔΔΑ υπόθεση, ο προσφεύγων παραπονέθηκε για την αδυναμία του κράτους να προστατεύσει το ατομικό του δικαίωμα σε σχέση με τον ιδιωτικό του βίο. Συγκεκριμένα, άγνωστο πρόσωπο καταχώρισε σε ιστοσελίδα γνωριμιών στο Διαδίκτυο, ηλεκτρονική αγγελία με τα προσωπικά στοιχεία του προσφεύγοντος, όπου αναφερόταν η προσωπική ιστοσελίδα του τελευταίου, περιέχουσα πληροφορίες, φωτογραφίες κ. λπ. δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα. Ολα αυτά, χωρίς τη γνώση και τη συναίνεση του τότε ανηλίκου προσφεύγοντος.
Ο πατέρας του ανηλίκου προσφεύγοντος προσέτρεξε στην Αστυνομία προκειμένου να εντοπισθεί το πρόσωπο που δημιούργησε την ψευδή αγγελία. Ο Πάροχος (ISP), στον οποίο απευθύνθηκε η Αστυνομία προκειμένου να πληροφορηθεί τα ηλεκτρονικά ίχνη (δυναμική IP address) αρνήθηκε να αποκαλύψει τα στοιχεία του κατόχου της ηλεκτρονικής διεύθυνσης, δεσμευόμενος από τη νομοθεσία για το απόρρητο των επικοινωνιών.
Τα δικαστήρια απέρριψαν τα συναφή αιτήματα χορήγησης των στοιχείων αυτών, με την αιτιολογία ότι το συγκεκριμένο έγκλημα δεν υπαγόταν σε αυτά για τα οποία επιτρέπεται η άρση του απορρήτου.
Το ΕΔΔΑ αναφέρθηκε αναλυτικά σε μια σειρά νομικών κειμένων του Συμβουλίου της Ευρώπης1, των Ηνωμένων Εθνών2 και της Ευρωπαϊκής Ενωσης3 προκειμένου να καταδείξει ότι αποτελεί υποχρέωση του κράτους να θεσμοθετήσει διαδικασίες για τον εντοπισμό δραστών εγκλημάτων στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών.
Στην αιτιολογία της απόφασής του, το ΕΔΔΑ έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στο γεγονός της ανηλικότητας του προσφεύγοντος και στο είδος της βλάβης που υπέστη, ενώ σε νομικό επίπεδο έκρινε στην παράγραφο 49 της απόφασης, ως εξής: «Το Δικαστήριο θεωρεί ότι για την πρακτική και αποτελεσματική προστασία του προσφεύγοντος έπρεπε να ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα, ώστε να εντοπισθεί και να διωχθεί ποινικά ο δράστης, δηλαδή το πρόσωπο που δημοσίευσε την αγγελία. Μια αποτελεσματική έρευνα δεν μπορούσε να διενεργηθεί εξαιτίας των υπέρτερων νομικών προϋποθέσεων του απορρήτου (εμπιστευτικότητας). Παρά το γεγονός ότι η ελευθερία της έκφρασης και το απόρρητο (εμπιστευτικότητα) της επικοινωνίας αποτελούν πρωταρχικό μέλημα και οι χρήστες των τηλεπικοινωνιών και του Διαδικτύου πρέπει να έχουν τις εγγυήσεις ότι το απόρρητο (privacy) και η ελευθερία της έκφρασης θα τύχουν σεβασμού, τέτοιου είδους εγγυήσεις δεν μπορεί να είναι απόλυτες και πρέπει να υποχωρούν κατά περίπτωση σε σχέση με άλλες νόμιμες επιταγές, όπως η πρόληψη των εγκλημάτων ή η ασφάλεια ή η προστασία των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των υπολοίπων. (...) Αποτελεί έργο του νομοθέτη η δημιουργία του νομικού πλαισίου (...) για την προστασία στο πλαίσιο αυτό. Τέτοιο νομικό πλαίσιο δεν υπήρχε κατά το επίδικο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα η θετική υποχρέωση του φινλανδικού κράτους απέναντι στον προσφεύγοντα να μην μπορεί να υλοποιηθεί».
Τελικά το ΕΔΔΑ καταδίκασε το φινλανδικό κράτος για παραβίαση του άρθρου 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
Από τη σύντομη αυτή παρουσίαση της απόφασης του ΕΔΔΑ προκύπτει ότι η λήψη μέτρων για τον εντοπισμό των δραστών αξιόποινων πράξεων αποτελεί πρωταρχικό μέλημα και υποχρέωση του κράτους, ενώ η ανωνυμία στο Διαδίκτυο δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο για την παράλειψη της υποχρέωσης αυτής. Με την απόφαση αυτή δεν επιτάσσεται βεβαίως ούτε η κατάργηση της ανωνυμίας στο Διαδίκτυο ούτε η εισαγωγή υποχρέωσης δηλώσεως των στοιχείων του κάθε χρήστη, αλλά η υποχρέωση του κράτους να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα, ώστε πίσω από την ανωνυμία να μην μπορεί με ασφάλεια (χωρίς δηλαδή να εντοπισθεί) να εγκληματήσει ο καθένας.
1. Recommendation R (89) 9 on computer-related crime, Recommendation No R (95) 13 concerning problems of criminal procedure law connected with information technology of the Committee of Ministers, Convention of Cybercrime, Guidelines for the cooperation between law enforcement and internet providers against cybercrime.
2. Αποφάσεις 55/63 της 4/12/00 και 56/121 της 19/12/01.
3. Οδηγια 2006/24/ΕΚ.
ΠΡΕΖΑ TV
27-3-2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου