Το ελληνικό σκάνδαλο των υποκλοπών της Vodafone αποτελεί πλέον ένα διεθνές παράδειγμα καταπάτησης ατομικών δικαιωμάτων. Περιλαμβάνεται στις αρνητικές εξελίξεις που καταγράφει διεθνώς ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ στα θέματα προστασίας των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών, Μάρτιν Σέινιν. Στην ίδια έκθεση θίγονται εμμέσως και άλλα ζητήματα ελληνικού ενδιαφέροντος: κρίνονται παράνομες οι πρακτικές Χρυσοχοΐδη (προληπτικές συλλήψεις και προσαγωγές) και αμφισβητείται η μαζική παρακολούθηση και καταγραφή προσωπικών δεδομένων των πολιτών (κάμερες, DNA).Ο Μ. Σέινιν εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι οι τεχνικές των «νομίμων συνακροάσεων» αποτελούν πλέον τμήμα του λογισμικού των εταιρειών τηλεπικοινωνίας και έδωσαν τη δυνατότητα σε «άγνωστα τρίτα μέρη», όπως τα αποκαλεί, να τις καταχραστούν, παρακολουθώντας τις επικοινωνίες του τότε έλληνα πρωθυπουργού, άλλων αξιωματούχων και πολιτών, αναφέρει χαρακτηριστικά.
Πρόσφατα, συμπληρώνει, οι ίδιες δυνατότητες χρησιμοποιήθηκαν από την κυβέρνηση του Ιράν για την παρακολούθηση των διαδηλωτών. Για να αποφευχθούν στο μέλλον καταχρήσεις, προτείνει να καταγράφονται τα ίχνη όσων έχουν πρόσβαση στα δεδομένα, ώστε να εντοπίζονται οι υπεύθυνοι.
Υπενθυμίζεται ωστόσο ότι κατά τη διερεύνηση του ελληνικού σκανδάλου, η ΑΔΑΕ είχε βρει ορισμένες τέτοιες καταγραφές (log) στο κεντρικό δίκτυο της Vodafone. Ομως άλλες καταστράφηκαν, ενώ άλλες ήταν ανώνυμες και δεν συνδέθηκαν με συγκεκριμένους χρήστες. Η Vodafone αποσύνδεσε και κατέστρεψε, αναίτια για πολλούς, και όλα τα δεδομένα των κλήσεων που έγιναν από και προς τους υποκλοπείς, με αποτέλεσμα η όλη έρευνα εντοπισμού τους να πέσει στο κενό.
Η έκθεση καταδικάζει πλήρως τις αναίτιες συλλήψεις και έρευνες πολιτών στο δρόμο υπό το πρόσχημα της ασφάλειας και της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας. «Τα στάνταρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν δοκιμασθεί και παραβιασθεί κατά τη διάρκεια αυτών των ακινητοποιήσεων και ερευνών πολιτών στο δρόμο», υπογραμμίζει ο εισηγητής.
Είναι η δεύτερη, μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αποδοκιμασία των πρακτικών Χρυσοχοΐδη. «Τα κράτη διευρύνουν διαρκώς τις εξουσίες τους στη σύλληψη, ανάκριση και έρευνα των ατόμων και περιορίζουν τους ελέγχους για πρόληψη των καταχρήσεων. Εγείρονται έτσι σοβαρά ερωτήματα, κατά πόσο οι καθολικές, μαζικές συλλήψεις και έρευνες σε διακηρυγμένες ζώνες ασφάλειας, είναι απαραίτητες σε μια δημοκρατική κοινωνία», επσημαίνει ο Μ. Σέινιν.
Η έκθεση επικρίνει επίσης:
1 Τη χρήση των νέων τεχνολογιών με σκοπό την προληπτική παρακολούθηση της ιδιωτικής ζωής των πολιτών. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η νέα ευρωπαϊκή οδηγία για την καταγραφή των τηλεπικοινωνιακών δεδομένων όσων χρησιμοποιούν κινητά, σταθερά τηλέφωνα και το Ιντερνετ (e-mail).
Την οδηγία αυτή υποχρεώνεται να ενσωματώσει άμεσα (εντός του 2010) στη νομοθεσία της και η Ελλάδα, καθώς έχει καταδικασθεί για υπερβολική καθυστέρηση από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
Η προηγούμενη κυβέρνηση απέφυγε να νομοθετήσει καθώς έπρεπε να λύσει σοβαρά νομικά προβλήματα σε σχέση με το χρόνο αποθήκευσης των ευαίσθητων αυτών δεδομένων, τη διαδικασία άρσης του απορρήτου και τη διασφάλισή τους από τρίτους.
Στο σχέδιο νόμου που ετοιμάζει η σημερινή κυβέρνηση προβλέπονται εξάμηνη αποθήκευση και πρόσβαση της αστυνομίας, ύστερα από δικαστική άδεια, μόνο σε περιπτώσεις διερεύνησης σοβαρών εγκλημάτων.
Το Γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο πάντως ακύρωσε πρόσφατα αντίστοιχο γερμανικό νόμο, θέτοντας εν αμφιβόλω τη γενική εφαρμογή της επίμαχης κοινοτικής οδηγίας. Εκρινε ότι οι εξουσίες που παρείχε στις διωκτικές αρχές ήταν υπερβολικά ευρείες.
2 Τη μαζική παρακολούθηση και το ηλεκτρονικό «φακέλωμα» των πολιτών (κάμερες). Τα μέτρα θεωρούνται απειλή για την ελευθερία του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι. Συχνά η αστυνομία και οι μυστικές υπηρεσίες, αναφέρει η έκθεση, ονομάζουν μια ομάδα τρομοκρατική, προκειμένου να κάνουν χρήση των εκτεταμένων εξουσιών παρακολούθησης.
Στην Ελλάδα η προηγούμενη κυβέρνηση επέτρεψε τη μαζική χρήση των καμερών από την αστυνομία χωρίς τις εγγυήσεις της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, αν και υποσχέθηκε να καταργήσει τις ρυθμίσεις σε συνεργασία με την Αρχή, δεν το έχει πράξει ακόμη.
Στις ΗΠΑ οικολόγοι και άλλοι ειρηνικοί διαδηλωτές τοποθετήθηκαν σε λίστα «τρομοκρατών» από την αστυνομία του Μέριλαντ, ενώ στην Αγγλία οι κάμερες της αστυνομίας χρησιμοποιούνται, κατά κανόνα, για παρακολούθηση πολιτικών συγκεντρώσεων και οι εικόνες φυλάσσονται σε ειδικά αρχεία. Πρόσφατη δημοσκόπηση στην Αγγλία έδειξε πως το ένα τρίτο των ερωτηθέντων ήταν απρόθυμοι να συμμετάσχουν σε συγκεντρώσεις επειδή φοβούνταν παραβίαση της ιδιωτικότητάς τους.
3 Τη χρήση βιομετρικών και γενετικών πληροφοριών (DNA), που αποθηκεύονται σε κεντρικές βάσεις δεδομένων. Τη στιγμή που και το DNA μπορεί να πλαστογραφηθεί, αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος αποθήκευσης λανθασμένων στοιχείων, με αποτέλεσμα την εσφαλμένη ποινικοποίηση ή τον κοινωνικό αποκλεισμό πολιτών.
Ταυτόχρονα στηλιτεύεται η ανεξέλεγκτη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αστυνομικών αρχών διάφορων κρατών και η καθιέρωση μυστικών καταλόγων «υπόπτων». Η Ελλάδα πριν από 6 μήνες συμφώνησε να επιτρέψει στις ΗΠΑ απευθείας πρόσβαση στα αρχεία αποτυπωμάτων και DNA, με αντάλλαγμα την κατάργηση της βίζας.
4 Την ποινικοποίηση του Διαδικτύου. Σε πολλές ακόμη χώρες απαιτείται ταυτοποίηση του χρήστη που σερφάρει στο Ιντερνετ. Στις ΗΠΑ το FBI παρακολουθούσε τις δραστηριότητες των ακτιβιστών υπέρ της ειρήνης το 2004. Στη Γερμανία το 2006 και στην Κολομβία το 2009 αποκαλύφθηκε ότι οι μυστικές υπηρεσίες παρακολουθούσαν παράνομα δημοσιογράφους και μέλη οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Ολα αυτά επηρεάζουν τους πολίτες και μπορεί να τους αποτρέψουν από την άσκηση του δημοκρατικού δικαιώματός τους να διαμαρτυρηθούν ενάντια στην κυβερνητική πολιτική», παρατηρεί η έκθεση.
5 Τη χρήση δακτυλικών αποτυπωμάτων των μεταναστών και των προσφύγων που συλλαμβάνονται για σκοπούς πάταξης της τρομοκρατίας και άλλων σοβαρών εγκλημάτων.
Για να αποτραπούν παραβιάσεις της ιδιωτικής σφαίρας των πολιτών ζητά να καθιερωθούν διεθνή στάνταρ και ανεξάρτητοι μηχανισμοί επίβλεψης και ελέγχου των κρατικών εξουσιών.
Ποιος είναι ο Μάρτιν Σέινιν
Ο 56χρονος Φιλανδός Μάρτιν Σέινιν είναι καθηγητής του δημόσιου διεθνούς δικαίου στο ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας. Πριν ορισθεί ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για θέματα προστασίας θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών, διατέλεσε αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ενωσης Συνταγματικού Δικαίου.
Εχει διατυπώσει συστάσεις προς τα κράτη για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των κατηγορουμένων (ιδίως σε υποθέσεις τρομοκρατίας), των πολιτών και των μεταναστών.
ΠΡΕΖΑ TV
21-3-2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου