ΣΤΑ ΠΑΠΑΡΙΑ ΤΗΣ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΝΑ ΓΡΑΦΕΙ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ...

Μπροστά στο σοκ του θανάσιμου εναγκαλισμού από το ΔΝΤ, με τις ζωές εκατομμυρίων να προσφέρονται βορά στην κερδοφορία των διεθνών τραπεζιτών, το να επιμένει κανείς να μιλάει για «ψυχική υγεία», για «υπηρεσίες επαρκείς ποιοτικά και ποσοτικά», φαίνεται κάτι σαν «παραλήρημα», σαν να βρίσκεται «εκτός τόπου και χρόνου», «εκτός πραγματικότητας».
Παρά τους προφανείς κινδύνους που αντιμετωπίζουν όσοι χαρακτηρίζονται ως «εκτός πραγματικότητας» από τους «ρεαλιστές» της περικοπής των μισθών, των προετοιμαζόμενων μαζικών απολύσεων, των ιδιωτικοποιήσεων και της διάλυσης του ασφαλιστικού συστήματος, θα επιμείνουμε ν' αναδεικνύουμε το ζήτημα της ψυχικής υγείας ως ένα ζήτημα πρώτης γραμμής, ως μια ανάγκη και ένα δικαίωμα ίδιας σπουδαιότητας όπως όλα τα άλλα, που κατακρεουργούνται από τους εντολοδόχους της Ε.Ε. και του ΔΝΤ.

Αρκεί να θυμίσουμε ότι, σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, κάθε αύξηση της ανεργίας κατά 3% φέρνει αύξηση των αυτοκτονιών κατά 5% και των θανάτων από αλκοόλ κατά 30%. Προφανώς, η Ελλάδα έχει το δικό της μερίδιο (που πρόκειται ν' αυξηθεί κατά πολύ) στο 30%, επί του συνόλου των εργαζομένων στην Ευρώπη, που υποφέρουν από τις σοβαρές συνέπειες του έντονου στρες στο χώρο εργασίας και στα 40 εκατ. εργαζομένων στις χώρες της Ε.Ε. που αρρωσταίνουν από ψυχικά προβλήματα στο χώρο εργασίας. Μελέτες σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες έχουν δείξει αύξηση, μέσα στο 2009, των αγχωδών διαταραχών κατά 30% και των καταθλιπτικών διαταραχών κατά 15%.
Ολοι γνωρίζουμε με ποιον τρόπο οι ραγδαίες ανατροπές των κοινωνικών και υπαρξιακών συνθηκών εκατομμυρίων ανθρώπων (με την ανεργία και την εργασιακή ανασφάλεια, την υλική και συναισθηματική στέρηση, την εξατομίκευση και τον ανταγωνισμό, την περιθωριοποίηση και τον αποκλεισμό) οδηγούν σε πρωτοφανή αδιέξοδα, με επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, ένα ολοένα μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, ιδιαίτερα άτομα ευάλωτα και συναισθηματικά εύθραυστα (επιτείνοντας οι συνθήκες αυτές περαιτέρω, σε ολοένα ευρύτερα στρώματα, αυτή το «ευάλωτον» και το «εύθραυστον»). Αυτό έχει, προφανώς, σοβαρές επιπτώσεις και στις πιο σοβαρές ψυχικές διαταραχές (ψυχωτικές και άλλες), αυτές με τις πιο πολύπλοκες ανάγκες, η έλλειψη απάντησης στις οποίες λειτουργεί εξοντωτικά στα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα, με την έκβαση των διαταραχών αυτών να επιδεινώνεται δραματικά σε ποσοστά πολύ μεγαλύτερα απ' ό,τι πριν.

Από την άλλη, το σύστημα των υπηρεσιών ψυχικής υγείας διατηρεί αναλλοίωτα τα αναχρονιστικά και βάρβαρα ιδρυματικά χαρακτηριστικά του και δεν λείπουν οι ευκαιρίες που αυτά τα χαρακτηριστικά έρχονται στο φως της δημοσιότητας.
Και πώς να μην έλθουν, όταν οι εισαγωγές στις γεμάτες ράντζα μονάδες ψυχικής υγείας (ψυχιατρείων και γενικών νοσοκομείων) εξακολουθούν να είναι ακούσιες σε ποσοστό 60%;
Οταν, περίπου ένας στους δύο που εισέρχονται με ακούσια νοσηλεία, καθηλώνεται με ιμάντες στο κρεβάτι (ενίοτε και οι εκούσιοι), μερικές φορές για πολλές μέρες, εβδομάδες ή μήνες;
Οταν οι υπηρεσίες είναι δραματικά υποστελεχωμένες (και πού να έλθει η απόλυση των συμβασιούχων και η αναλογία «μία πρόσληψη ανά πέντε συνταξιούχους»...) και οι διαδικασίες αποκατάστασης στις 400 εξωνοσοκομειακές στεγαστικές δομές, στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, υπολειτουργούν -με αυτές του ιδιωτικού «μη κερδοσκοπικού» να μένουν και με απλήρωτο το προσωπικό τους επί μήνες;
Το όλο σύστημα εξακολουθεί να λειτουργεί με τον ίδιο, προ 20ετίας, πρωτόγονο τρόπο καθώς, παρά τον βραχύβιο εξωραϊσμό τής δήθεν «ψυχιατρικής μεταρρύθμισης», δεν άλλαξε τίποτα στην κατασταλτική λογική με την οποία λειτουργεί η ψυχιατρική περίθαλψη:

- Λογική εγκλεισμού (όταν υπάρχει ενόχληση στους «πέριξ») και εγκατάλειψης, όταν η ένταση απλώς υποχωρήσει και το άτομο μπορεί πάλι να εναποτεθεί αβοήθητο στην (συνήθως συμπάσχουσα και αβοήθητη) οικογένεια ή στη μοναξιά του...
- Λογικές και πρακτικές καταστρατήγησης δικαιωμάτων και ακύρωσης του προσώπου, αντί σεβασμού και διαλόγου μαζί του.
Δύο εκ των ων ουκ άνευ προϋποθέσεις (αναγκαίες αν και όχι ικανές, γιατί χρειάζεται, επίσης, ταυτόχρονα, και αλλαγή της ψυχιατρικής κουλτούρας και κοινωνική πολιτική) για μια άλλη προσέγγιση, αγνοήθηκαν και εξακολουθούν ν' αγνοούνται πλήρως: η τομεοποίηση των υπηρεσιών και η δημιουργία κοινοτικών υπηρεσιών (ΚΨΥ κ.λπ.), εναλλακτικών στον εγκλεισμό.

Αλλά, ενώ όλα αυτά είναι μάλλον γνωστά, εδώ και 7 μήνες (δηλαδή, από τις εκλογές) υπάρχει μια παγερή σιωπή, μια εκκωφαντική αδράνεια, μια αδαής, προσκολλημένη στις συντεχνίες και στην οπισθοδρόμηση πολιτική του υπουργείου Υγείας, χωρίς κανένα σχεδιασμό, ανίκανη να διαχειριστεί το παραμικρό πρόβλημα, ανίκανη να βάλει σε κίνηση ακόμα και αυτό το ΕΣΠΑ (έστω σε μια βραχύβια, πυροσβεστική χρήση, αφού όπως λένε, «δεν υπάρχει σάλιο» στα δημόσια ταμεία -μολονότι γνωρίζουμε ότι οι πολιτικές που βασίστηκαν στην «υλοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων ορισμένου χρόνου» είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνες για τη θλιβερή πορεία της «ψυχιατρικής μεταρρύθμισης»), ικανή, όμως, ν' απομακρύνει και να εξαναγκάζει σε παραίτηση στελέχη που πιθανόν να προσπαθούσαν για κάποια στοιχειώδη, έχοντας μια γνώση και του «χώρου» (που ουδόλως έχουν, μεταξύ άλλων, οι «από πάνω»).

Περιγράψαμε την κατάσταση που εκπέμπει «ΣΗΜΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ». Διαπιστώσαμε το «ΛΑΘΟΣ» που «κυβερνά». Δεν μένει παρά το «ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΕΛΠΙΣ»...

Γ. Αστρινάκης, δ/ντής ψυχίατρος, Δρομοκαΐτειο
Γ. Κοκκινάκος, δ/ντής ψυχίατρος, ΚΨΥ Χανίων
Θ. Μεγαλοοικονόμου, δ/ντής ψυχίατρος, ΨΝΑ

ΠΡΕΖΑ TV
21-4-2010