Η κυβέρνηση, που ανέλαβε λίγο μετά τις πυρκαγιές του 2009 και τα δύο εκατομμύρια καμένα δέντρα στην Αττική, βάλθηκε να μας πείσει ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι πρόληψης των «τετελεσμένων»: Δορυφορικό μάτι αποτύπωσε τις καμένες εκτάσεις λίγο μετά τις φωτιές και οι φωτογραφίσεις που θα γίνονται κάθε μήνα από αέρος, θα αποκαλύπτουν μεταβολές καμωμένες από ανθρώπινο χέρι, μπουλντόζα, μπετονιέρα, αλυσοπρίονο και λοιπά αναπτυξιακά... εργαλεία. Το αποτέλεσμα; Μέχρι στιγμής, δύο αυθαίρετα κτίσματα έχουν εντοπιστεί στην Πεντέλη. Οχι όμως από αέρος κατοπτεύσεις αλλά από επίγειες καταγγελίες! Να μπλόκαραν άραγε οι κομπιούτερ που αντιπαραβάλλουν τις φωτογραφίες του Αυγούστου με τις μεταγενέστερες; Το πρόβλημα βρίσκεται αλλού, όπως θα διαπιστώσουμε περιδιαβαίνοντας τις βουνοπλαγιές της Πεντέλης και τους διαδρόμους της εξουσίας.
Ανηφορίζουμε προς τον αττικό Γολγοθά από τον Γέρακα, όπως κάναμε και τον περασμένο Αύγουστο. Γεράκι κανένα. Πίσω μας το ασφάλτινο φίδι της Αττικής Οδού που διευκόλυνε, μεταξύ άλλων, τις μετακινήσεις των δεκάδων χιλιάδων νέων οικιστών του βουνού. Μνήμες στάχτης. Μνήμες στάχτη. Μια μικρή πινακίδα δείχνει τον δρόμο για το δασαρχείο Πεντέλης. Απομεινάρια δέντρων και θάμνων χωρίς τη μυρωδιά του καπνού να εφορμά στα ρουθούνια. Στον Δήμο Πεντέλης, κυκλοφοριακή συμφόρηση κέντρου. «Κάποτε περνούσες το δάσος για να δεις πόλη. Τώρα πρέπει να φτάσεις εδώ για να πετύχεις δέντρο δίπλα στα σπίτια», λέει ο «στρατηγός».
Οχι ο «στρατηγός άνεμος» που κατηύθυνε τις φωτιές του 2007 και στέρησε τη δόξα της κατάσβεσης από τον Βύρωνα Πολύδωρα. Είναι το «ψευδώνυμο» του Δημήτρη Στεργίου, δημάρχου Πεντέλης και προέδρου του Συνδέσμου Προστασίας και Ανάδειξης του Πεντελικού (ΣΠΑΠ). Η μορφή του στα κανάλια και η φωνή του στα ραδιόφωνα θυμίζει στους περισσότερους νύχτες πυρκαγιάς, ώρες αγωνίας, μέρες Καναντέρ. Παλαιός δάσκαλος ιππασίας, εκπέμπει σιγουριά και γνώση. Προσφέρεται να μας ξεναγήσει στον τόπο της καταστροφής. «Αυτής που συντελέστηκε και εκείνης που αναμένεται. Οταν το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη εκδίδει, ένα μήνα πριν από την αντιπυρική περίοδο, την ίδια εγκύκλιο με πέρυσι, τι άλλο να περιμένουμε;». Μας μιλά καθώς φορά το μπουφάν για να καβαλήσει τη μηχανή του. Τον πείθουμε να έρθει μαζί μας στο αυτοκίνητο. Αποφεύγουμε τεράστια τζιπ που κάνουν ελιγμούς για ψώνια και παίρνουμε τον δρόμο προς Νταού. Απέναντι από το νεκροταφείο, «εδώ που κάναμε την πρώτη αναδάσωση μετά τις τελευταίες πυρκαγιές», αποκάλυψη πρώτη:
Σε μια καμένη βουνοπλαγιά της περιοχής Καλλιθέα, ένα σπίτι μισοχτισμένο. Τσιμεντόλιθοι ασοβάτιστοι. Αυθαιρεσία απροκάλυπτη: «Τον πιάσαμε πριν από λίγες μέρες. Εδώ υπήρχε ένας στάβλος. Αποφάσισαν να τον μετατρέψουν σε σπίτι. Οι εργασίες σταμάτησαν. Ανέλαβε ο εισαγγελέας», λέει ο κ. Στεργίου με μουσική υπόκρουση τα κλικ της φωτογραφικής μηχανής.
Τον ρωτούμε για το σύστημα δορυφορικής αποτύπωσης των καμένων. Κουνά το κεφάλι: «Μακάρι να αποδώσει κάτι. Αλλά τις αυθαιρεσίες τις βλέπουμε καθημερινά». Πλησιάζουμε στο Ντράφι. Οικοδομικός συνεταιρισμός «Ο Παν» του υπουργείου Γεωργίας. Πολυώροφες βίλες σκαρφαλώνουν στις πλαγιές. Μέσα σε έναν τσιμεντένιο σκελετό, μια μπουλντόζα δουλεύει ακατάπαυστα. Μας τη δείχνει. «Το κόλπο είναι γνωστό. Εκμεταλλεύονται την κλίση του εδάφους. Από τον πίσω δρόμο φαίνονται δύο όροφοι, όσοι επιτρέπονται δηλαδή, αλλά από μπροστά μπορεί να είναι πέντε ή έξι μαζί με τα υπόγεια». Κατασκευές φαραωνικές, συχνά κακόγουστες αγναντεύουν από ψηλά τα Μεσόγεια.
«Κάποτε αγόρασαν εδώ με 4.000 δραχμές το στρέμμα και τώρα το πουλάνε 800.000 ευρώ. Εάν ήθελε η πολιτεία, θα μπορούσε εύκολα να βρει ποιοι τους βοήθησαν να αποχαρακτηρίσουν δάση και να τα μετατρέψουν σε οικοδομήσιμη γη»...
Η ιστορία των οικοδομικών συνεταιρισμών θα περάσει πολλές φορές από τα μάτια μας εδώ ψηλά. «Αντί το κράτος να χαράξει εκείνο τις κατευθύνσεις, να αποφασίσει ποια γη θα πολεοδομηθεί με σχέδιο και να την οργανώσει αφήνοντας την υπόλοιπη στα δάση, άφησε να το κάνουν οι συνεταιρισμοί», λέει με θυμό ο «στρατηγός». Θυμός που δικαιολογείται καθώς, με τον τρόπο αυτό, κεντρικές περιοχές του οικισμού, όπως η πλατεία Πεντέλης, παραμένουν εκτός σχεδίου.
Τα μεγαλύτερα κομμάτια δάσους παραδόθηκαν στους οικιστές επί χούντας, όταν ο «στρατηγός» σπούδαζε ακόμη στη Σχολή Ευελπίδων. Εμειναν όμως και πολλοί παραπονούμενοι: «Το χειρότερο είναι αυτό. Η πλαγιά με τις βίλες είναι το όνειρο της απέναντι πλαγιάς». Η προσωποποίηση μας μπερδεύει και ο δήμαρχος Στεργίου αναλαμβάνει να μας εξηγήσει. «Βλέπετε αυτό το ρέμα; Είναι το Λυκόρεμα, το μεγαλύτερο της περιοχής. Εδώ υπήρχαν πράγματι κάποτε μόνο λύκοι. Τώρα, στη μια πλευρά του, γεννιέται ένας νέος... Χολαργός. Απέναντι όμως, όλη αυτή η πλαγιά, εκατοντάδες στρέμματα, διεκδικείται να πολεοδομηθεί από συνεταιρισμούς που δεν πρόκαναν».
Σταματά ο νους και το αυτοκίνητο. Χώματα καμένα και ξανακαμένα. Δέντρο πουθενά. Το νερό όμως συνεχίζει να κυλά, χειμώνα-καλοκαίρι, στο Λυκόρεμα. Προχωρούμε προς μια κορφούλα. Πέτρες ξεκολλούν κάτω από κάθε βήμα. Εδαφος διαβρωμένο. Θα έμοιαζε με κυκλαδίτικο τοπίο εάν δεν υπήρχαν σε τόσο κοντινή απόσταση τεράστιοι οικισμοί με εκατοντάδες μεζονέτες. «Εάν η πολιτεία ήθελε να δείξει αποφασιστικότητα, θα έπρεπε να ξεκινούσε από εδώ τη μαζική αναδάσωση. Πριν από τη φωτιά του 1998, είχαμε φυτέψει σε αυτές τις πλαγιές 1,5 εκατ. δέντρα. Δεν έμεινε τίποτε, αλλά δεν θα δυσκολευτούμε να ξαναβρούμε τους λάκκους», λέει ο Δ. Στεργίου.
Ενας από τους διεκδικητές είναι ο συνεταιρισμός «Νέα Κωνσταντινούπολη». «Μας έσυραν στα δικαστήρια ακόμη και για έργα συντήρησης του δρόμου που περνά από εδώ, αλλά έχασαν. Δεν το βάζουν κάτω. Και γιατί να το βάλουν όταν βλέπουν τι συμβαίνει απέναντι;».
Ψάχνουμε με αγωνία για κάτι πράσινο, μεγαλύτερο από χόρτο του βουνού. Αδίκως. Ο «στρατηγός» θέλει να μας δείξει τις προσπάθειες αναδάσωσης στην πλευρά του Κοκκιναρά. Περνούμε τη Νέα Πεντέλη. Κάηκε τελευταία φορά το 2007. Τα σπίτια, μουντζουρωμένα τότε, φρεσκοβαμμένα τώρα. Προσθήκες κτισμάτων και στο μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα από όπου ξεκίνησε τότε η φωτιά. Χιλιάδες νέα δεντράκια φυτεμένα εδώ, αρμέγουν ήλιο αν και ίσα που ξεπροβάλλουν από τους λάκκους τους. Ο δήμαρχος περιγράφει τον πόλεμο του ποτίσματός τους. «Χρειαζόμαστε χίλιους τόνους κάθε μέρα. Εχουμε βάλει δεξαμενές των 200 τόνων στις κορυφές. Ολο το καλοκαίρι τρέχω πάνω-κάτω. Δεν θα βρείτε δέντρο που έχει ξεραθεί. Ο πόλεμος αυτός αξίζει τον κόπο. Αλλά πρέπει κάποτε να εισακουστούν οι εκκλήσεις μας, να οργανωθούμε με γεωτρήσεις και φράγματα. Να έχουμε το νερό κοντά και να μη σπαταλάμε χρόνο και χρήμα». Η θέα προς την Πάρνηθα, το Ποικίλο και τον Πειραιά κόβει την ανάσα. Το απέραντο δάσος του μπετόν που μεσολαβεί, δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα ποτίσματος...
Θέλουμε να δούμε φυσική αναγέννηση στα καμένα. Ο «στρατηγός» μάς στέλνει στη βορινή πλευρά της Πεντέλης, εκεί όπου κάηκαν μεγάλα δέντρα και το μαιευτήριο της φύσης λειτουργεί...
Προηγουμένως όμως, λίγο ακόμη... ψυχιατρείο. Στα χιλιόμετρα που διατρέχουν τη νοτιοανατολική πλευρά του βουνού από την Πεντέλη προς τον Αγιο Πέτρο και τον Διόνυσο. Συστάδες διάσπαρτα χιλιάδες δεντράκια - τα καμένα μωρά της φύσης. Εδώ η φυσική αναγέννηση είναι ανέφικτη. Απομεινάρια σύννεφων στάχτης που έφτασαν ώς την Ισλανδία μόνο σαν είδηση. Χαμένες καβάτζες. Σε ένα πλάτωμα, κάποιος ΙΧής παρκάρει και μαζεύει χόρτα. Σταματούμε στο φρύδι, πάνω από τα λατομεία Διονύσου. Πράσινο χαμένο και πράσινο σωσμένο ανάμεσα στα σπίτια. Στο πλάι του δρόμου που κάποτε η βλάστηση έκρυβε τον ήλιο, ένας τσιμεντένιος σκελετός και πάνω μια τεράστια ταμπέλα κραυγάζει: ΠΩΛΕΙΤΑΙ ΜΕ ΑΔΕΙΑ.
Από τον Διόνυσο στρίβουμε προς Σταμάτα, όπως κάναμε το απόγευμα της 22ας Αυγούστου 2009 γυρεύοντας να συναντήσουμε τις προελαύνουσες φλόγες. Πίσω από το νεκροταφείο, στο πλάτωμα που συγκέντρωνε τότε όγκους άχρηστων υλικών, βόσκει ένα κοπάδι πρόβατα. Ο τσοπάνος μάς κοιτά ακίνητος. Τα σκυλιά του επίσης, αλλά γαβγίζουν ασταμάτητα. Θυμόμαστε τον τοπικό δήμαρχο που περιμένοντας τη φωτιά, είχε ξαμολύσει τις ιδιόκτητες μπουλντόζες του και φώναζε για να καθαρίσουν την πλαγιά από τους θάμνους. Οι φλόγες έκαναν τη δουλειά πολύ ευκολότερα...
Ερημα τα γήπεδα της Σταμάτας. Ο αγώνας διεξάγεται τώρα όχι μέσα τους αλλά λίγο παραπέρα. Στις πλαγιές όπου φυτρώνουν δέντρα μέσα από τους σπόρους των καμένων γονιών τους. Το βλέμμα σταματούν μοναχικές παπαρούνες. Τα βήματα μας βιάζουν για να πάρουμε γεύση και από λίμνη Μαραθώνα.
Διαλέγουμε χωματόδρομους που φεύγουν βορειοδυτικά από το Καλέντζι. Να δούμε τις όχθες της λίμνης. Περνούμε χωράφια και μικρά δάση. Αντικρίζουμε τα νερά που ξεδίψασαν την Αθήνα. Οταν πριν το περσινό καλοκαίρι καθρέφτιζαν τα δάση, το τοπίο θα θύμιζε εύκολα Ελβετία. Τώρα κάποιοι βάλθηκαν να το ελληνικοποιήσουν... Το κόλπο είναι παλιό και δοκιμασμένο. Οργώνεις το καμένο δάσος, φυτεύεις ελιές και ύστερα από λίγα χρόνια λες ότι είναι χωράφι σου. Ο ελαιώνας δεν είναι δάσος, αλλά αγροτική γη που εύκολα μετατρέπεται σε οικόπεδο. Αν μάλιστα για το λιοστάσι έχεις πάρει και επιδότηση, ποιος σε πιάνει... Η λίμνη εισχωρεί με αιχμές σε ορισμένα σημεία. Πάνω από ένα τέτοιο μικρό φιόρδ, ο «αγρότης» έχει διαλέξει το καλύτερο σημείο. Το οργωμένο χωράφι φτάνει κοντά στο νερό. Κομμένοι κορμοί δέντρων, ακόμη και κορμοπλέγματα, πρέπει να έχουν σκεπαστεί από τη νιόσκαφτη γη. Αλλοτε σε τέτοια επιβλητικά τοπία, θα διάλεγαν ίσως να τοποθετήσουν ένα κοιμητήριο. Για ανθρώπους...
ΠΡΕΖΑ TV
24-4-2010
(Ολοκληρη η ερευνα θα δημοσιευτε τη Δευτερα απο το enet.gr)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου