ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΕΧΟΥΝ ΒΡΕΙ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΣΤΑ ΕΡΕΙΠΙΑ ΤΗΣ COLUMBIA...ΕΙΚΟΝΕΣ ΣΟΚ ΠΟΥ ΜΑΣ ΓΥΡΙΖΟΥΝ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΠΙΣΩ...

Εκατοντάδες οικονομικοί μετανάστες έχουν βρει καταφύγιο στα μισογκρεμισμένα κτίρια της «Columbia» στον Περισσό. Στα 14 στρέμματα, όπου κάποτε στεγαζόταν η ιστορία της ελληνικής μουσικής το μόνο που θυμίζει τις ένδοξες εποχές είναι οι «ξεκοιλιασμένες» κασέτες ηχογράφησης και οι ξεθωριασμένες από τις καιρικές συνθήκες, μαύρες ταινίες που βρίσκονται διάσπαρτες σε όλο το χώρο. «Ευτυχώς» που κάποιοι τις παράτησαν εκεί… Οι ζεστές φωνές και οι αποτυπωμένες μελωδίες τους ζεσταίνουν τα βράδια τους μετανάστες που λαγοκοιμούνται στα χαλάσματα.
Ούτε ένας, ούτε δύο, ούτε τρεις… Περίπου 120 οικονομικοί μετανάστες δηλώνουν σαν τόπο κατοικίας τους τα κτίρια του εργοστασίου της Columbia. Όχι φυσικά στην εφορία αλλά στους περαστικούς οδηγούς οι οποίοι πολλές φορές τους ρωτούν που κοιμούνται. Έτσι έμαθα κι εγώ για το «σπίτι» τους. Από τον Ταμίλ που γνώρισα στο φανάρι, στην οδό Δεκελείας στη Νέα Χαλκηδόνα.

Περνώντας έξω από το χώρο της Columbia, δύσκολα θα καταλάβει κανείς ότι εκεί μέσα κρύβονται 120 ψυχές. Η πυκνή βλάστηση και το πρώτο μισογκρεμισμένο μεγάλο κτίριο της πρώην εταιρείας κρύβουν επιμελώς τον καταυλισμό που έχει στηθεί στο εσωτερικό του. Είναι κι ο φόβος που κάνει τους «παράνομους» να θέλουν να περνούν απαρατήρητοι. Σαν τα ποντίκια. Δεν τα βλέπεις, δεν τα ακούς… συνήθως αντιλαμβάνεσαι την παρουσία τους από τα περιττώματά τους.
Η δυσοσμία είναι ίσως το μόνο στοιχείο που υποδηλώνει την παρουσία τους εκεί. Ούτε φωνές, ούτε πράγματα, ούτε σκουπίδια… Τουλάχιστον δικά τους. Όσο προχωράς προς τα χωράφια με τα χαλάσματα διαισθάνεσαι ότι δεκάδες ζευγάρι ματιών σε παρακολουθούν. Απόλυτη ησυχία. Φωνάζω δυνατά το όνομα του Ταμίλ. Φοβάμαι πως λάθος κατάλαβα. Εδώ δεν υπάρχει ψυχή. Η τουλάχιστον δεν φαίνεται…

Ενα κεφάλι ξετρυπώνει από μια κλειστή πόρτα γεμάτη γκράφιτι. Με κοιτάζει αναγνωριστικά. «Ταμίλ; Που είναι ο Ταμίλ;» του λέω και ανασηκώνει τα φρύδια του. «Speak English;» μου απαντά και με το χέρι του μου δείχνει το εσωτερικό του κτιρίου. Δεκάδες σοροί από σκουπίδια και σκισμένες πολύχρωμες πλαστικές σακούλες ακουμπούν σχεδόν το ταβάνι. Ο σκουρόχρωμος άνδρας μου δείχνει ένα μικρό διάδρομο ανάμεσα στα σκουπίδια και μια αυτοσχέδια κουζίνα. Ένας μεγάλος λάκκος με κάρβουνα που σιγοκαίνε και δυο σκουριασμένες σχάρες. Σε απόσταση αναπνοής από τη χωματερή του δωματίου…
«Εδώ μαγειρεύετε;» τον ρωτάω. «Ναι» μου λέει, «ότι έχουμε». Ακολουθώντας τον μικρό διάδρομο βγαίνουμε σε ένα τεράστιο δωμάτιο, στην άκρη του οποίου βρίσκεται το αυτοσχέδιο σαλόνι τους. Δυο ξεχαρβαλωμένοι καναπέδες τους οποίους μάζεψαν από τα σκουπίδια, μια αράδα τάβλες και πάνω τους ένα κομμάτι ξύλο κόντρα πλακέ. Τα τσιγάρα και οι καφέδες είναι διασκορπισμένα με ακρίβεια στην επιφάνεια του ξύλου, ώστε να ισορροπεί και να μην πέσουν όλα κάτω.

Ο Αζίζ, ο Γιόνο, ο Σίμο και ο Μπουχάμπ μένουν στο δωμάτιο αυτό. Οι δυο συγκάτοικοί τους τώρα που μιλάμε μάλλον προσπαθούν να καθαρίσουν κάποιο παρμπρίζ στα γειτονικά φανάρια. Η φυσιογνωμία τους, η ευγένειά τους και οι ιταλικές λέξεις που πετάνε στον αέρα με δυσκολεύουν στο να μαντέψω την καταγωγή τους.
Ούτε Αφγανοί, ούτε Πακιστανοί, ούτε Ιρακινοί… «Άραβες είμαστε» μου λέει ο Αζίζ, «όπως όλοι όσοι μένουν στα κτίρια αυτά. Από το Μαρόκο, την Αλγερία… Πολλοί από εμάς ήρθαμε από την Ιταλία όπου ζούσαμε χρόνια. Νομίζαμε πως θα ήταν καλύτερα εδώ. Τώρα προσπαθούμε να γυρίσουμε στην Ιταλία και δεν μπορούμε. Εγώ έχω γυναίκα και παιδί εκεί». Ο Σίμο κουνάει συγκαταβατικά το κεφάλι του. Δεν μιλάει αγγλικά αλλά οι ιταλικές λέξεις που χρησιμοποιεί ο Αζίζ όση ώρα μιλάει είναι αρκετές για να καταλάβει τι μου λέει. «Τέσσερις φορές έχω πάει στην Πάτρα αλλά δεν κατάφερα να κρυφτώ σε κάποιο φορτηγό. Την άλλη εβδομάδα θα ξαναπάω. Ελπίζω να τα καταφέρω» μου εξηγεί ο Γιόνο.
«Οι υπόλοιποι που είναι;» τον ρωτάω. «Εδώ μένουμε 6 άτομα αλλά στα διπλανά κτίρια μένουν πάνω από 120 άτομα. Οι περισσότεροι φεύγουν νωρίς το πρωί και γυρίζουν αργά το βράδυ. Ψάχνουν για δουλειά, πηγαίνουν στα φανάρια. Περιπλανώνται όλη μέρα. Συνήθως γυρίζουν με άδεια χέρια και βάρια από την κούραση πόδια. Όλοι είμαστε αραβικής καταγωγής. Δεν μιλάμε πολύ μαζί τους. Οι περισσότεροι είναι καινούργιοι στην Ελλάδα και τα έχουν βρει δύσκολα. Δεν έχουν δουλειά, δεν έχουν λεφτά, δεν έχουν φαγητό. Έχουν αγριέψει κάπως και ζουν σχεδόν απομονωμένοι. Φαντάσου 100 άντρες να μην έχουν να φάνε, να κοιμούνται στο τσιμέντο και να πρέπει να στείλουν λεφτά στις οικογένειές τους. Είμαστε παγιδευμένοι στην Ελλάδα».

ξεναγούν στο χώρο «τους». Μου δείχνουν τα κρεβάτια τους. Στρώματα με τα ελατήρια απ’ έξω και πόστερ με γυναικείες φιγούρες ή εξωτικούς προορισμούς στριμωγμένα στους άγριους τοίχους. Εκεί οι αχτίδες του ήλιου δεν φτάνουν. Στα μικρά δωματιάκια του εργοστασίου που έχουν μετατραπεί σε κρεβατοκάμαρες υπάρχουν παντού «καρφωμένα» κεριά. Από αυτά που ανάβουν οι δικοί μας πιστοί σε κάθε λειτουργία…. Εκείνοι έχουν τη δική τους προσευχή. Όχι μια αλλά πέντε φορές την ημέρα, γονατιστοί πάνω στα χαλάκια τους.
Όσο αντίξοες κι αν είναι οι συνθήκες επιβίωσης τους το μόνο σίγουρο είναι η νοικοκυροσύνη τους. Τα ρούχα τους καλά πλυμένα και προσεκτικά απλωμένα σε αυτοσχέδιες απλώστρες, τα παπούτσια τους μαζεμένα στην άκρη, ο χώρος προσευχής τους στρωμένος με πεντακάθαρα μικρά χαλιά, στο ποτισμένο από την υγρασία και σκόνη δάπεδο δεν υπάρχει ούτε ένα σκουπίδι.
Τσιγάρα και κινητό αποτελούν την προέκταση των χεριών τους. Μα καλά, που βρίσκουν τα χρήματα για κινητά τηλέφωνα, κάρτες ομιλίας και «πανάκριβα» πλέον τσιγάρα; «Τώρα μας στέλνουν λεφτά οι δικοί μας. Με την Western Union. Όταν έχουμε δουλειά τους στέλνουμε εμείς. Δεν είναι αρκετά για να ζήσουμε αλλά κάποια βασικά πράγματα μπορούμε να τα έχουμε. Εξάλλου τα περισσότερα τα μοιραζόμαστε» μου λέει ο Αζίζ.

Τους ζητάω να με «ξεναγήσουν» στον υπόλοιπο αχανή χώρο της Columbia. Δαιδαλώδη μονοπάτια σε οδηγούν στις πίσω πλευρές των κτιρίων όπου το μάτι σου αντικρίζει κι άλλα χαλάσματα. Εκεί τα σημάδια «ζωής» είναι περισσότερα. Απλωμένα ρούχα, φέτες από ψωμιά που στεγνώνουν στον ήλιο, μικρές τσάντες με λιγοστά πράγματα και διάσπαρτοι Άραβες που κοιτάζουν επιφυλακτικά… «Καλό είναι να μην πας μόνη σου εκεί πίσω» μου εξηγεί ο Γιόνο. «Δεν είναι όλοι σαν εμάς. Φοβούνται, πεινάνε… Καταλαβαίνεις»… «Καταλαβαίνω» του λέω και γυρίζουμε στον χώρο τους.
«Ζουν και παιδιά εδώ;» τους ρωτάω. «Όχι. Ούτε γυναίκες, ούτε παιδιά. Μόνο άντρες» μου απαντάνε. Κάτι λένε μεταξύ τους και ξεραίνονται στα γέλια. Τώρα που το σκέφτομαι όλη την ώρα χαμογελαστοί είναι. Κανονικά δεν θα έπρεπε να κλαίνε και να οδύρονται; «Αν χάσουμε την ελπίδα μας και το γέλιο μας, είμαστε πεθαμένοι» μου λέει κοφτά ο Σίμο. Κι έχει δίκιο. Οι δυσκολίες δεν ξεπερνιούνται με ένα δάκρυ. Ούτε βέβαια με ένα χαμόγελο. Αλλά αφού δεν μπορείς να κάνεις τίποτε άλλο καλύτερα να γελάς.

Ο Αζίζ πιάνει μια χούφτα «βροχή» από μαύρες ταινίες και τις βάζει στο κεφάλι του. Όλοι κρατάνε το στομάχι τους από τα γέλια. «Ξέρεις τι είναι αυτά που κρατάς;» τον ρωτάω. «Παλιές κασέτες. Όλος ο χώρος είναι γεμάτος από τέτοια. Τι είχαν εδώ παλιά;» μου λέει. «Εδώ ήταν εργοστάσιο παραγωγής κασετών και βινυλίων. Ήταν η μεγαλύτερη δισκογραφική εταιρεία της Ελλάδας. Εδώ έχουν ηχογραφηθεί περισσότερα από 180.000 τραγούδια. Αλλά το 1991 έκλεισε και αντί να την κάνουν μουσείο ο τότε Υπουργός Πολιτισμού αποφάσισε να τη γκρεμίσει» του εξηγώ.
Το λέω και από μέσα μου βράζω… Θυμάμαι τις αντιδράσεις των κατοίκων όταν οι μπουλντόζες γκρέμιζαν την Columbia. Τις μεγαλόπνοες δηλώσεις του Γιώργου Βουλγαράκη για αναζωογόνηση της περιοχής και δημιουργία θέσεων εργασίας, τις υποσχέσεις του Μάκη Μάτσα, ιδιοκτήτη της Columbia, πως θα κατασκευαστεί Μουσείο ελληνικής μουσική και δισκογραφίας. Κάτω από τόνους σκόνης και βρώμας βρίσκεται το «αρχείο» της ιστορίας της ελληνικής μουσικής. Πολύτιμο υλικό που θα μπορούσαμε όλοι να το θαυμάζουμε αποσυντίθεται υπομονετικά κάτω από τα ερείπια.
Μια μέρα ένας φίλος μου που εργάζεται σχεδόν δίπλα, σε δισκογραφική εταιρεία, βρήκε σε αυτό το χώρο κασέτες άθικτες, με παλιές ηχογραφήσεις ακόμη και ακυκλοφόρητα τραγούδια μεγάλων καλλιτεχνών και ατζέντες. Ανάμεσά τους και μια που ανήκε σε γνωστό παραγωγό της εποχής και περιείχε τα τηλέφωνα όλων των μεγάλων καλλιτεχνών. Αυτό δεν είναι πολιτισμικός θησαυρός; Τουλάχιστον ας βρίσκεται στα χέρια αυτών που τον εκτιμούν…

Γεωργία Ευσταθίου
Καντε κλικ εδω και δειτε τις φωτογραφιες της ντροπης...

ΠΡΕΖΑ TV
20-5-2010