Ασυνεννοησία, σπατάλη και τοπικισμός είναι τα χαρακτηριστικά που συνοδεύουν όλες τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας από τους αρμόδιους φορείς εδώ και τρεις δεκαετίες. «Η πρόοδος που έχει γίνει από τα τέλη της δεκαετίας του ’70, οπότε δεν υπήρχαν στα περισσότερα νησιά ούτε καν υδρευτικά δίκτυα, είναι βεβαίως μεγάλη» παρατηρεί ο κ. Ηλίας Νόκας, προϊστάμενος διεύθυνσης υδάτων στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Ωστόσο, πολλά έργα υψηλού κόστους (4 με 5 εκατομμύρια ευρώ συνολικά κοστίζει η κατασκευή ενός φράγματος) έγιναν με πρόχειρες μελέτες και τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα.
«Υπάρχουν έργα τα οποία κρίνονται ως αποτυχημένα» επισημαίνει ο κ. Νόκας. «Αλλοτε έχουν πολλά κατασκευαστικά προβλήματα, με συνέπεια να μη συλλέγουν νερό, και άλλοτε η χωροθέτησή τους είναι άστοχη». Για παράδειγμα, το φράγμα στον Λιβαδά της Τήνου. «Το έργο έγινε το 1992 με κόστος περίπου 4 εκατομμύρια ευρώ βάσει σημερινών δεδομένων. Γρήγορα παρουσιάστηκαν κατασκευαστικά προβλήματα που οδήγησαν σε διαρροές, ενώ στο ρέμα κατέληγαν λύματα» αναφέρει ο κ. Νόκας.
Οι παράγοντες που οδήγησαν στην αποτυχία των εν λόγω έργων, που εν πολλοίς πραγματοποιήθηκαν από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους, ήταν η έλλειψη υδρολογικών δεδομένων, η μαζική και επιπόλαιη παραγωγή μελετών σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά και οι έντονες πολιτικές πιέσεις για την προώθηση των έργων. «Η λογική της διεκδίκησης πήγαζε από την αίσθηση ότι μια απρόσωπη και αφηρημένη έννοια, το κράτος, αναλαμβάνει το κόστος» σημειώνει ο κ. Νόκας. «Παράλληλα, η έλλειψη ενός οργάνου που θα συντόνιζε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (υπουργείο Γεωργίας, ΥΠΕΧΩΔΕ, νομαρχίες, ΟΤΑ, ΙΓΜΕ κ. λπ.) δυσχέραινε ακόμα περισσότερο την κατάσταση». Στη Σέριφο, για παράδειγμα, όπου δεν υπάρχει γεωργική δραστηριότητα, κατασκευάστηκε φράγμα (κόστος 4 - 5 εκατομμύρια ευρώ) με τη λογική ότι αν εξασφαλιστεί νερό, οι νέοι του νησιού των 1.000 κατοίκων θα ασχοληθούν με τη γεωργία. «Αισιόδοξο το σχέδιο, αλλά ήταν δευτερεύουσας σημασίας, δεδομένου ότι υπάρχουν άλλα νησιά με οξύτατο πρόβλημα υδροδότησης» σχολιάζει ο κ. Νόκας. «Τελικά το φράγμα είναι γεμάτο, αλλά το νερό δεν χρησιμοποιείται!».
Ακόμα, οι αλλαγές των προσώπων σε θέσεις κλειδιά σήμανε πολλές φορές στροφή 360 μοιρών στη θεώρηση των πραγμάτων. «Το 2000-01 αφού είχε απορριφθεί η προοπτική των αφαλατώσεων για τα άνυδρα νησιά από φόβο ανεπάρκειας προσωπικού, προτάθηκε η λύση μεταφοράς νερού από τη Νάξο όπου έγιναν γεωτρήσεις κόστους 300.000 ευρώ» θυμάται ο κ. Νόκας. «Οταν, όμως, άλλαξε κυβέρνηση, ο νέος υπουργός απέρριψε αυτό το σχέδιο και υποσχέθηκε να προτείνει μια άλλη ιδέα - κάτι που ωστόσο δεν συνέβη. Ευτυχώς, το νερό των γεωτρήσεων αξιοποιήθηκε στη Νάξο».
Τα άνυδρα νησιά (Φολέγανδρος, Σίκινος, Κίμωλος, Σχοινούσα, Δονούσα, Ηρακλειά, Κουφονήσι, Θηρασιά, Αμοργός, Λειψοί, Χάλκη, Πάτμος, Νίσυρος, Μεγίστη, Αγαθονήσι, Λέρος και Καστελόριζο) βρίσκονται σε δύσκολη μοίρα, ενώ συχνά γίνονται το άλλοθι για πολλά έργα. «Το φράγμα της Φανερωμένης στη Νάξο κατασκευάστηκε με την προοπτική ότι θα παρείχε νερό και στα άνυδρα νησιά» θυμάται ο κ. Νόκας. «Είχε υπολογιστεί ότι η εξοικονόμηση θα ήταν σημαντική, αν αντί η μεταφορά του νερού να γίνεται από το Λαύριο, γινόταν από τη Νάξο». Οταν, όμως, το φράγμα άρχισε να λειτουργεί, η Νάξος απεφάνθη ότι το νερό δεν ήταν τόσο ώστε να δανείσει τα γειτονικά νησιά.
Ως επιτυχή κρίνει ο κ. Νόκας στη λειτουργία τους τα πέντε φράγματα εμπλουτισμού που η νομαρχία κατασκεύασε στις Νοτιοανατολικές Κυκλάδες: στην Τήνο (Βακέτα), στη Σίφνο (Καμάρες), στην Αμοργό (Κατάπολα), στην Πάρο (Τούρλος) και στην Ανάφη (Ρούκουνας). «Υπήρξαν δέκα έργα που σχεδίασε το υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης, στα οποία ήμασταν αντίθετοι, επειδή κρίναμε ότι θα ήταν ασύμφορα, και άλλα πέντε τα οποία κατασκευάστηκαν και λειτουργούν επιτυχώς (λιμνοδεξαμενή Εγγαρών και Φράγμα Φανερωμένης στη Νάξο, φράγμα Μυλοπόταμου στην Ιο, φράγμα Μαραθίου και Ανω Μεράς στη Μύκονο, φράγμα Απολλακίας στη Ρόδο και φράγμα Αστυπάλαιας).
«Είμαι πεπεισμένος ότι οι τοπικές κοινωνίες δεν θα διεκδικούσαν τόσο επίμονα έργα, αν στην κατασκευή τους συμμετείχαν οικονομικά έστω και λίγο», καταλήγει ο κ. Νόκας. «Οπως επίσης πιστεύω ότι εάν οι δημότες των νησιωτικών περιοχών πλήρωναν το νερό στην πραγματική τιμή που πωλείται, θα έκαναν περισσότερο λελογισμένη χρήση».
ΠΡΕΖΑ TV
24-6-2010
kathimerini
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου