ΡΟΜΠΕΡΤ ΣΙΛΕΡ:«ΣΕ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΘΑ ΘΥΜΑΣΤΕ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΜΕ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ»...ΑΡΑΓΕ ΕΧΕΙ ΠΕΙΝΑΣΕΙ ΠΟΤΕ ΑΥΤΟΣ Ο ΜΠΑΣΤΑΡΔΟΣ;;;

ΤΟΝ ΑΠΟΚΑΛΕΣΑΝ έναν από τους 100 σημαντικότερους εν ζωή οικονομολόγους του πλανήτη. Ο Αμερικανός Ρόμπερτ Σίλερ είναι «γκουρού» της συμπεριφοριστικής μακροοικονομικής επιστήμης η οποία υποστηρίζει ότι το
αόρατο χέρι που κινεί τα νήματα της παγκόσμιας οικονομίας είναι η ανθρώπινη ψυχολογία.Παρ΄ όλα αυτά «συστήθηκε» μόλις πρόσφατα στο ευρύ ελληνικό κοινό και μάλιστα διά στόματος κ. Γ. Παπανδρέου, όταν ο Πρωθυπουργός έκανε μνεία στις απόψεις του περί οικονομίας για να εξηγήσει τη διστακτική στάση των ξένων αγορών
απέναντι στην Ελλάδα.Ο καθηγητής Οικονομικών του Γέιλ δηλώνει κολακευμένος, αναλύει τον θεμελιώδη ρόλο που διαδραματίζουν τα «ζωώδη ένστικτα» στην οικονομία και κάνει ένα... γιγαντιαίο ιστορικό άλμα. Σε 100 χρόνια από τώρα,λέει,οι Ελληνες του 22ου αιώνα θα θυμούνται την παρούσα κρίση με ευγνωμοσύνη.

«Πιστεύω ότι η ελληνική κυβέρνηση έπραξε σοφά που συνεργάστηκε με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Αυτό προσδίδει μεγαλύτερο κύρος στα αυστηρά μέτρα που ήταν αναγκαίο να ληφθούν, αλλά και μεγαλύτερη εξασφάλιση ότι η κυβέρνηση θα είναι σε θέση να τα εφαρμόσει. Η πρώτιστη λειτουργία του ΔΝΤ είναι να αποτελεί μια θετική δύναμη στην πορεία για μια “φωτισμένη” χρηματοοικονομική πολιτική» λέει στο «Βήμα» ο δρ Σίλερ, στηρίζοντας απόλυτα την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να «υποταχθεί» στην τρόικα.

Οι προβλέψεις του είναι απροσδόκητα ευοίωνες. «Η πρόσφατη απεργία των ιδιοκτητών φορτηγών αποτελεί την τελευταία ένδειξη ότι η πολιτική ισορροπία παραμένει εύθραυστη στην Ελλάδα, αλλά είμαι αισιόδοξος. Πιστεύω ότι η οικονομική κρίση θα σημάνει μια τόσο θετική στροφή για τη χώρα σας, που σε έναν αιώνα από τώρα οι Ελληνες θα τη θυμούνται με ευγνωμοσύνη» εκτιμά.

«Αυτό που ωθεί περισσότερο από καθετί άλλο την οικονομία προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση είναι η ψυχολογία. Στη σύγχρονη μακροοικονομίαο λόγος για τον οποίο ουδέποτε έχει αναγνωριστεί η απώτερη αιτία των διακυμάνσεων της οικονομίας είναι γιατί οι οικονομολόγοι συνήθως ψάχνουν μόνο για λογικές ή ορθολογιστικές αιτίες και αντικειμενικά δεδομένα» προσθέτει ο δρ Σίλερ, αποκαλύπτοντας την επιρροή που έχει δεχθεί από τον Τζον Μέιναρντ Κέινς. Ο βρετανός οικονομολόγος ήταν ο πρώτος που είχε υποστηρίζει τη θεωρία ότι τα ένστικτα κατευθύνουν τη συμπεριφορά των ανθρώπων και στην οικονομία.

Ακριβώς αυτή η άποψη συνοψίζεται στο διορατικό βιβλίο που συνυπογράφει ο διακεκριμένος οικονομολόγος με τον νομπελίστα καθηγητή Οικονομίας του Πρίνσετον Τζορτζ Ακερλοφ, με τίτλο «Ζωικά πνεύματα- Πώς η ανθρώπινη ψυχολογία οδηγεί την οικονομία και γιατί έχει σημασία για τον παγκόσμιο καπιταλισμό» (εκδόσεις Επίκεντρο, 2009), το οποίο μετά την αναφορά του κ. Παπανδρέου σε αυτό, προσωρινά «εξαφανίστηκε» από τα ελληνικά βιβλιοπωλεία.

Σύμφωνα με τον 64χρονο καθηγητή, μεταβλητές όπως η εμπιστοσύνη στις αγορές, η έννοια του δικαίου σχετικά με μισθούς και τιμές, η διαφθορά, η αντίληψή μας περί χρήματος και οι ανθρώπινες ιστορίες που προβάλλονται από τον Τύπο εξηγούν και συμπληρώνουν το κενό που αφήνουν τα μαθηματικά μοντέλα εκτίμησης της πορείας της παγκόσμιας οικονομίας και της πρόβλεψης των κρίσεων. Για τον κ. Σίλερ «οι καπιταλιστικές οικονομίες παρουσιάζουν θεμελιώδεις αστάθειες και αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει ποτέ να παραγνωρίζουμε. Δεν πρέπει να κινούμαστε με υπέρμετρο ζήλο προς την κατεύθυνση των ελεύθερων αγορών». Προτείνει ένα κράτος που θα μοιάζει με αυστηρό αλλά δίκαιο πατέρα και υποστηρίζει ότι «ο ρόλος του κράτους είναι να βρει τη χρυσή τομή ανάμεσα στο να εκμεταλλεύεται τα παραγωγικά ζωώδη ένστικτα του καπιταλισμού και στο να τα συγκρατεί όταν γίνονται υπερβολικά άγρια».

ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ...

Η εμπιστοσύνη και οι μηχανισμοί που μεσολαβούν ανάμεσα σε αυτήν και στην οικονομία συνθέτουν τον ακρογωνιαίο λίθο της θεωρίας των «ζωωδών ενστίκτων».

Η επιθυμία μας για «δίκαιες τιμές και δίκαιους μισθούς» μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένες αποφάσεις που πλήττουν το οικονομικό συμφέρον μας.

Η συνειδητοποίηση της ύπαρξης διαφθοράς αλλά και η έλξη μας από αυτήν μπορεί να συμβάλουν στη δημιουργία ύφεσης. \344 Η αδυναμία μας να παρακολουθήσουμε τις συνέπειες της αυξομείωσης του πληθωρισμού προκαλεί σύγχυση και αψυχολόγητες συμπεριφορές. \344 Η προσωπική μας αίσθηση επηρεάζεται απ΄ όσα ακούμε. Στερεότυπα όπως «οι τιμές της γης πάντοτε θα αυξάνονται» μπορεί να έχουν απρόβλεπτες συνέπειες.

- Ψυχολογικά, ποιος είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος στην πορεία προς την ανάκαμψη;

«Η αντίδραση όλων των πολιτών σε μια κρίση, είτε πρόκειται για μεγαλοεπενδυτές είτε για μικρομεσαίους, ο φόβος, η απληστία, η έλλειψη ψυχραιμίας και η απαισιοδοξία που μπορεί να μας κυριεύσουν περιπλέκουν σημαντικά την κατάσταση. Αυτά δυσχεραίνουν την πορεία προς την ανάκαμψη. Ιδίως όμως η νοοτροπία της αγέλης αποτελεί ένα θεμελιώδες αίτιο για την απώλεια της οικονομικής εμπιστοσύνης, βασικού συστατικού μιας εύρωστης οικονομίας. Η αγελαία συμπεριφορά μπορεί να είναι είτε λογική είτε παράλογη. Εκτιμώ ότι η παράλογη, αυτή που ορμάται από συναισθήματα, παραμένει εξίσου σημαντική με τη λογική για την πορεία μιας οικονομίας».

ΠΡΕΖΑ TV
8-8-2010