ΚΥΜΑ ΦΥΓΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Τον δρόμο της επιστροφής παίρνουν πλέον εκατοντάδες μετανάστες που ζούσαν πολλά χρόνια στην Ελλάδα, αναζητώντας καλύτερη τύχη πίσω στις πατρίδες τους, ή δοκιμάζουν ένα νέο βήμα στο άγνωστο, ταξιδεύοντας σε άλλες δυτικές χώρες. Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει και τον μεταναστευτικό πληθυσμό, που βλέπει τα μεροκάματα να μειώνονται δραστικά μέρα με τη μέρα.
Η ελεύθερη πτώση της οικοδομής και τα διαδοχικά «λουκέτα» σε εργοστάσια, βιοτεχνίες και εταιρείες κάθε είδους, όπως επίσης και η μείωση της ζήτησης για εργατικά χέρια στις αγροτικές δουλειές της επαρχίας οδηγούν πολλούς αλλοδαπούς -μεταξύ τους και οικογένειες- για δεύτερη φορά στον δρόμο της μετανάστευσης.
Ακόμη και γυναίκες που πρόσεχαν ηλικιωμένους ή παιδιά βρίσκονται πλέον χωρίς δουλειά, καθώς πολλές ελληνικές οικογένειες δεν αντέχουν το κόστος να τις διατηρήσουν. Οι περισσότεροι αλλοδαποί που εγκαταλείπουν τη χώρα μας ανήκουν στα πρώτα μεταναστευτικά ρεύματα.
Είναι άνθρωποι που ζούσαν εδώ και χρόνια ενταγμένοι στην ελληνική κοινωνία, κάποιοι με παιδιά στα ελληνικά σχολεία, άλλοι με δικές τους επιχειρήσεις. Εχουν φτιάξει ένα μικρό κομπόδεμα, που τους δίνει τη δυνατότητα να γυρίσουν στην πατρίδα ή να ζήσουν σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, όπου βρίσκονται συγγενείς και φίλοι.
«Εδώ κι έναν χρόνο οι περισσότεροι μετανάστες ταξιδεύουν χωρίς επιστροφή, ειδικά αυτοί που εργάζονταν στον κατασκευαστικό τομέα», λέει στο «Εθνος» ο Αμπίτ Φαγιάντ, Παλαιστίνιος που εργάζεται σε τουριστικό γραφείο του κέντρου. «Φεύγουν κυρίως αυτοί που ζούσαν χρόνια στην Ελλάδα κι έχουν τα απαραίτητα χαρτιά. Φεύγουν και πολλές οικογένειες, όλων των εθνικοτήτων», συμπληρώνει ο ίδιος.

Την τάση επιβεβαιώνει και η κίνηση των ειδικευμένων τουριστικών πρακτορείων της Αχαρνών και της Πλ. Βικτωρίας, που στέλνουν κόσμο με πούλμαν σε χώρες όπως Μολδαβία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Πολωνία κ.λπ. «Πολλοί δεν έχουν πια δουλειά εδώ και γυρνούν στην πατρίδα με τις οικογένειές τους», θα μας πει η Ολγα Βαρανίτα, που εργάζεται σε μολδαβικό τουριστικό γραφείο στην Πλ. Βικτωρίας.
Αυτό που σπρώχνει τους μετανάστες εκτός των ελληνικών συνόρων είναι η ανεργία που διογκώνεται και το τούνελ της κρίσης που... δείχνει μακρύ.
«Υπάρχει τάση επιστροφής πολλών μεταναστών στις πατρίδες τους, επειδή εδώ δεν υπάρχουν δουλειές, ενώ έχει μειωθεί η εισροή στην Ελλάδα», τονίζει ο πρόεδρος του Ελληνικού Φόρουμ Μεταναστών Αχμέτ Μοαβία.
«Στις γειτονιές που παραδοσιακά μένουν μετανάστες υπάρχουν σπίτια και καταστήματα ξενοίκιαστα, κάτι που παλαιότερα δεν συνέβαινε», συμπληρώνει ο ίδιος, εκτιμώντας πάντως πως πρόκειται για προσωρινό φαινόμενο. Από την άλλη, ο πρόεδρος της Ενωσης Αιγυπτίων Εργαζομένων, Γιουσέφ Αζέρ, κάνει λόγο για «μεγάλο κύμα φυγής.

Πάρα πολλοί επιστρέφουν στην πατρίδα, άλλοι πάνε στην Αγγλία, τη Γερμανία κ.α.».
Πέρα από τους άνδρες που εργάζονταν στην οικοδομή κι έχουν βγει μαζικά στην ανεργία, ενδεικτικό είναι πως πάρα πολλές γυναίκες που δούλευαν εσωτερικές σε σπίτια και φρόντιζαν ηλικιωμένους ή παιδιά έχουν χάσει τη δουλειά τους. «Κοπέλες που πήγαιναν τέσσερις φορές τον μήνα μεροκάματο σε σπίτια, τώρα πηγαίνουν μία ή καμία.
Αλλες που κρατούσαν παππούδες και γιαγιάδες βρίσκονται στον δρόμο, καθώς οι Ελληνίδες χάνουν τις δουλειές τους και αναλαμβάνουν αυτές τον μπαμπά ή τη μαμά τους. Για τα παιδιά τους πολλοί φέρνουν από τα χωριά τους παππούδες ή τις γιαγιάδες, επειδή δεν έχουν λεφτά για μπέιμπι σίτερ», σημειώνει η Κατερίνα Κουτσίρκο, πρόεδρος της Ουκρανικής Κοινότητας.

Σε ταξιδιωτικό γραφείο του κέντρου της Αθήνας συναντήσαμε τον Μουσταφά Αμπντουλάχ, ηλεκτρολόγο - μηχανικό από τη Συρία, που μένει τα τελευταία 11 χρόνια στα Κάτω Πατήσια με την οικογένειά του. Eβγαζε εισιτήριο για το Oσλο. «Eχω έναν φίλο που μένει εκεί και πηγαίνω να δω πώς είναι η κατάσταση στη Νορβηγία για να μετακομίσουμε. Δεν μπορούμε πια να ζήσουμε εδώ. Δεν υπάρχουν δουλειές και τα έξοδα τρέχουν.
Το μόνο που περιμένω είναι να πάρω την ελληνική υπηκοότητα. Μόλις την πάρω θα φύγουμε», μας λέει. Δούλευε μπογιατζής κι είχε πάντα μεροκάματα. Αλλά τον τελευταίο χρόνο έχει δουλέψει συνολικά μόνο τρεις μήνες. «Δεν φτάνουν ούτε για φαγητό κι έχω δύο παιδιά πέντε χρόνων». Το σκέφτηκε να γυρίσει στη Συρία, «αλλά εκεί είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα». Κάπως έτσι αποφάσισε να πάει Νορβηγία, «όπου τα μεροκάματα είναι καλύτερα και υπάρχει δουλειά. Αρκεί να πάρω την υπηκοότητα». Για Γερμανία αναχωρεί οσονούπω και ο Εμαντ Φαμ από την Αίγυπτο, που ζει στην Αθήνα στην Πλατεία Αττικής με την οικογένειά του από το 1988. Δούλευε σε ένα εργοστάσιο επίπλων στον Ταύρο, σε υπεύθυνη θέση, σχεδόν 20 χρόνια, μέχρι που το εργοστάσιο έκλεισε το 2009. Τώρα απασχολείται part time ως ντελίβερι, αλλά τα χρήματα είναι ελάχιστα. «Μέχρι τον Οκτώβριο θα έχω τελειώσει κάποια σεμινάρια επαγγελματικής κατάρτισης που κάνω και θα φύγουμε.
Πήγα ήδη στη Γερμανία σε φίλους που έχω εκεί και ομολογώ πως τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα», μας λέει. Θα μείνουν στη Φρανκφούρτη. «Δυστυχώς δεν βλέπω μέλλον στην Ελλάδα.
Η κατάσταση πάει από το κακό στο χειρότερο. Είμαι ήδη 45. Αν φτάσω 50 ούτε στην Γερμανία δεν θα μπορώ να βρω δουλειά». Τόσο ο ίδιος όσο και η γυναίκα του, Μάγδα, δηλώνουν πολύ στενοχωρημένοι που αναγκάζονται να φύγουν από την Ελλάδα. «Οταν πρωτοήρθα το 1988 είπα πως θα μείνω για πάντα εδώ. Εχω πάρει την ελληνική υπηκοότητα και τα παιδιά μου ίσα που μιλούν Αραβικά. Αλλά δεν βλέπω φως στο τούνελ της κρίσης».

Μεγάλη αύξηση της ανεργίας και μείωση της σταθερής απασχόλησης στους μεταναστευτικούς πληθυσμούς διαπιστώνει η φετινή ειδική έκθεση του ΟΟΣΑ, «Μigration Οutlook 2010», καθώς η οικονομική κρίση πλήττει ιδιαίτερα τους μετανάστες.
Ο διεθνής οργανισμός προβλέπει για την Ελλάδα μείωση της εισροής μεταναστών στη χώρα, μείωση στον μεταναστευτικό πληθυσμό αλλά και συρρίκνωση της ανάπτυξης.
Ενδέχεται μάλιστα να οδηγηθούμε ακόμη και σε μείωση του συνολικού πληθυσμού της χώρας, καθώς οι μετανάστες ήταν αυτοί που αύξησαν κατά 90% τον πληθυσμό μεταξύ των ετών 2002-2006, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ...
Τους υπολογισμούς του διεθνούς οργανισμού βλέπουν ήδη στην πράξη οι μετανάστες του κέντρου της Αθήνας. «Εκτός από μαγαζιά Ελλήνων, κλείνουν και μαγαζιά μεταναστών.
Δεν υπάρχει δουλειά. Υπάρχει πρόβλημα με την κρίση. Κι εγώ θέλω να φύγω, αλλά πού να πάω;
Αν είχα κάποιον φίλο ή συγγενή σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, θα έφευγα», λέει ο Αλίμ Αμπντούλ από το Μπαγκλαντές, που δουλεύει σε ψιλικατζίδικο της Αχαρνών.

Μειώνονται ολοένα και περισσότερο τα μεροκάματα για τους μετανάστες στις αγροτικές δουλειές της επαρχίας, καθώς η οικονομική κρίση σφίγγει τα... λουριά και αναγκάζει τους αγρότες να δουλεύουν πια όσο μπορούν μόνοι ή με την οικογένειά τους στα χωράφια. «Η νοοτροπία έχει αλλάξει.
Δεν βάζουμε πια έναν εργάτη για να ξεκουραστούμε, αλλά ό,τι μπορούμε το κάνουμε εμείς με την οικογένειά μας», λέει ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Τυμπακίου, Γιώργος Ντισπυράκης, διευκρινίζοντας πως τα μεροκάματα των μεταναστών έχουν περιοριστεί στις δουλειές που δεν προλαβαίνουν να κάνουν οι ίδιοι οι αγρότες. Κάπως έτσι, πολλοί μετανάστες έχουν φύγει από το Τυμπάκι.
«Εχουν μείνει Βούλγαροι και ελάχιστοι Αλβανοί, επειδή έχει πέσει και η τιμή στα μεροκάματα», συμπληρώνει ο κ. Ντισπυράκης. Αντίστοιχη εικόνα μεταφέρει και ο Κώστας Τέλιος, αντινομάρχης Καρδίτσας και μέλος της Ενωσης Νέων Αγροτών.
«Εχουν μειωθεί αρκετά οι μετανάστες στον Θεσσαλικό Κάμπο. Κάποτε οι καλλιέργειες ήταν πιο εντατικές και δεν το σκεφτόσουν πολύ να βάλεις μερικούς εργάτες.
Τώρα έχουν μειωθεί τα έσοδα και αναγκάζεσαι να δουλέψεις ο ίδιος περισσότερο. Εγώ απασχολούσα κάθε καλοκαίρι 2-3 άτομα, ενώ φέτος δεν έχω πάρει κανέναν», δηλώνει.
Αλλά και στη Βόρεια Ελλάδα τα πράγματα δεν είναι πολύ διαφορετικά. «Οι Αλβανοί της περιοχής φεύγουν στην πατρίδα τους.
Εγώ απασχολούσα τέσσερις εργάτες για 8-9 μήνες και τώρα έχω μόνο ένα άτομο», μας λέει ο Γιώργος Τερζής, αγρότης στο Κιλκίς. Τη δραστική μείωση των μεροκάματων επιτείνει και η αλλαγή των καλλιεργειών.

Κάποτε στα καπνοχώραφα απασχολούταν εκατοντάδες μετανάστες.
Τώρα οι ελαιοκράμβες και η σόγια, για παράδειγμα, δεν απαιτούν τόσο πολλά εργατικά χέρια. «Τα τελευταία δύο χρόνια έκλεισαν 110 κτηνοτροφικές μονάδες στο Κιλκίς και πάνω από 200 οικογένειες Αλβανών και Βούλγαρων βρέθηκαν στον δρόμο», συμπληρώνει ο κ. Τερζής.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ

ΠΡΕΖΑ TV
2-10-2010