Οι Βρετανοί συνέδεαν πάντα τις διακοινοτικές συνομιλίες για την επίλυση του Κυπριακού με το μέλλον των βάσεων που διατηρούν στο νησί, αλλά και γιατί η σημαντική αυτή πτυχή στις σχέσεις τους με τους Αμερικανούς δεν ήθελαν επ' ουδενί να διαταραχθεί.
Γι' αυτό και δεν επείγονταν για λύση, φοβούμενοι ότι μια τέτοια προοπτική θα απειλούσε το καθεστώς των βάσεων, ακόμη και όταν προέκυπτε ανάγκη για έξωθεν πρωτοβουλίες και ενώ γινόταν λόγος για αποτυχία των συνομιλιών των δύο κοινοτήτων, όπως τον Δεκέμβριο του 1980.
«Κινητικότητα χωρίς προοπτική»
Σύμφωνα με εμπιστευτικά, για τότε, έγγραφα του Φόρεϊν Οφις, που βλέπουν σήμερα το φως της δημοσιότητας, σε επιστολή του ανώτερου αξιωματούχου του υπουργείου Ε. Φέργκουσον προς τον Βρετανό αρμοστή (το 1980) στη Λευκωσία, Ρόουτς, τονιζόταν: «Τα οφέλη που αποκομίζουμε από τις βάσεις είναι τεράστιας σημασίας καθώς είναι ουσιαστικά αναντικατάστατες».
Το υπουργείο, εξηγούσε ο Φέργκουσον, «συχνά διαβουλεύεται με όσους ανησυχούν ποιες είναι οι καλύτερες συνθήκες για την απερίσπαστη χρησιμοποίηση των βάσεων» και υπογράμμιζε: «Το συμπέρασμα που εξάγουμε είναι ότι μια γρήγορη "λύση" πιθανό να μη βοηθήσει, αφού οι πιέσεις εναντίον των βάσεων πιθανό να ενταθούν με την ομαλοποίηση της κατάστασης. Τα συμφέροντά μας εξυπηρετούνται καλύτερα με κινητικότητα προς την εξεύρεση λύσης, χωρίς τη γρήγορη προοπτική για την επίτευξή της».
Οι Βρετανοί θεωρούσαν τότε αποσταθεροποιητική ενέργεια πιθανή ανακήρυξη ψευδοκράτους, η οποία, σύμφωνα με έγγραφο του βρετανικού ΥΠΕΞ, τον Μάρτιο του 1980, θα προκαλούσε οξεία επίσημη αντίδραση της ελληνοκυπριακής πλευράς, δυνητικά θα έβλαπτε τα βρετανικά συμφέροντα στην Κύπρο.
«Μια τέτοια μονομερής ανακήρυξη "κράτους" δεν θα ήταν δυνατή χωρίς τη συγκατάθεση της τουρκικής κυβέρνησης», εκτιμούσε το έγγραφο και διασαφήνιζε ότι «στόχος της Βρετανίας πρέπει να είναι η πρόληψη της ανακήρυξης ανεξάρτητου κράτους, εάν αυτό ήταν καθόλου δυνατόν».
Σύμφωνα με το έγγραφο, «τόσο στην Τουρκία όσο και στην "τουρκική Κύπρο" η ιδέα ότι ένα ανεξάρτητο κράτος θα ήταν σε καλύτερη θέση να διαπραγματευθεί λύση του Κυπριακού, ίσως ήταν πεποίθηση πολλών. Ομως οι κύριοι παίκτες και ιδίως ο Ντενκτάς, θα ήταν απίθανο να έτρεφαν οποιεσδήποτε ψευδαισθήσεις».
Τα βρετανικά συμφέροντα
Είτε θα στόχευαν «στην ύπαρξη ενός μίνι-κράτους, αποδεχόμενοι ότι θα υπήρχε η ελπίδα για μελλοντική διεθνή αναγνώρισή του ή θα ενεργήσουν προς κάποιας μορφής συνταγματική σχέση με την Τουρκία». Τα κυριότερα βρετανικά συμφέροντα που θα έπρεπε να προφυλαχθούν έπειτα από μια πιθανή μονομερή ανακήρυξη ψευδοκράτους, όπως καθορίζονται στο έγγραφο, ήταν:
* Οι περιοχές των κυρίαρχων βάσεων, ανύπαρκτων χωρίς ελληνοκυπριακή συγκατάθεση.
* Τα ΝΑΤΟϊκά συμφέροντα, όσον αφορά την πρόληψη αυξημένης ελληνοτουρκικής έντασης και στην παρεμπόδιση ανάμιξης της ΕΣΣΔ.
* Η θέση της Βρετανίας ως πρώην αποικιακής δύναμης με ιδιαίτερο καθεστώς λόγω της Συνθήκης Εγγύησης του 1960.
* Η θέση της Βρετανίας στον ΟΗΕ και ως της χώρας με το μεγαλύτερο αριθμό στρατιωτών στην ειρηνευτική δύναμη.
Ομως, οι Βρετανοί, όπως προκύπτει από το έγγραφο, σαφώς εκτιμούσαν ότι για να προφυλαχθούν τα συμφέροντά τους, δεν έπρεπε να τα χαλάσουν με τους Τούρκους. Σημείωναν χαρακτηριστικά:
«Η προφύλαξη των συμφερόντων μας απαιτεί τη συντήρηση μιας φιλικής σχέσης με την κυβέρνηση και την πλειοψηφία του ελληνοκυπριακού πληθυσμού».
ΠΡΕΖΑ TV
4-1-2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου