Συμβάσεις που καταπατούνται. Πληρωμή με το «κομμάτι», ήτοι την παράσταση. Απλήρωτες πρόβες. Απλήρωτα εκτός έδρας. Αμοιβές χωρίς ένσημα ή ένσημα μόνο, χωρίς αμοιβή. Part time απασχόληση.
Ο κόσμος του θεάτρου δεν περίμενε το Μνημόνιο για να βογκήξει. Με τη νέα όμως «τάξη πραγμάτων», τα δεδομένα επιδεινώθηκαν ραγδαία. Ακόμη και για τους πιο ευνοημένους ενός κλάδου, που «χτυπά» ποσοστό ανεργίας άνω του 70%, τους εργαζομένους, δηλαδή, των δύο κρατικών σκηνών (Εθνικό Θέατρο, Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας), τους οποίους προστατεύουν οι συλλογικές συμβάσεις, τα πράγματα «ζόρισαν» πολύ με την τρόικα.
Είδαν σε διάστημα ολίγων μηνών, από τον περασμένο Μάρτιο που εισήλθαμε στο Μνημόνιο, το μισθό τους να ψαλιδίζεται δύο φορές. Απροειδοποίητα οι κρατικές σκηνές μπήκαν στις ΔΕΚΟ. «Αν τελικά περάσει και η επιπλέον μείωση 20%, που ζητά η κυβέρνηση, θα πρέπει να αλλάξουμε επάγγελμα», λένε άνθρωποι του Εθνικού Θεάτρου, οι οποίοι σε έναν κλάδο... ανέργων θεωρούνται οι τυχεροί!
Στο ελεύθερο θέατρο, οι επιχειρηματίες με άλλοθι την κρίση έκλεισαν πριν ξεκινήσει η σεζόν συμφωνίες με τις χαμηλότερες δυνατές αμοιβές. «Από του χρόνου θα πρέπει να βάλω δυστυχώς "μαχαίρι" κι εγώ στο πλαίσιο του ΔΝΤ», αναγγέλλει ο θεατρικός επιχειρηματίας Κάρολος Παυλάκης («Βρετάνια», «Αθηνών»). Δεν θα είναι ο μόνος. Οι πρωταγωνιστές - σκηνοθέτες του ελεύθερου θεάτρου, που «χτυπούσαν» ποσοστό 20% επί των εισπράξεων, θα το θυμούνται με νοσταλγία.
«Δεν πληρώνει πια κανένας. Εκεί φτάσαμε», αποκαλύπτει ο πρώην πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών Ρήγας Αξελός. «Οι συλλογικές συμβάσεις καταπατούνται συστηματικά στο ελεύθερο θέατρο, σε μέρος των ΔΗΠΕΘΕ και σε ένα αρκετά μεγάλο κομμάτι του επιχορηγούμενου θεάτρου», προσθέτει ο γενικός γραμματέας του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, Νίκος Μόσχοβος.
«Οι ετήσιες αμοιβές των ηθοποιών σήμερα είναι χειρότερες από του ανειδίκευτου εργάτη, που αμείβεται με τον κατώτερο μισθό», υποστηρίζει ο θεατρικός επιχειρηματίας, Κώστας Μπάλας («Θεατρική Διαδρομή»).
Η ελάχιστη σύμβαση στο θέατρο είναι τρίμηνη. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζονται τρεις ή τέσσερις συμβάσεις το χρόνο για να μπορεί κανείς να πει πως έχει πλήρη εργασία και ζει σαν άνθρωπος. Για τους περισσότερους είναι όνειρο άπιαστο. «Οι νέοι ηθοποιοί δεν πληρώνονται ούτε με το βασικό», λέει γνωστός παράγων του θεάτρου, υπογραμμίζοντας «οι συνθήκες είναι χειρότερες απ' ό,τι λένε. Γιατί αν μιλήσουν ή καταγγείλουν παραβίαση, την επόμενη σεζόν θα είναι "κομμένοι"».
«Τις συμβάσεις παραβιάζουν ακόμα και τα επιχορηγούμενα θέατρα προκειμένου να επιβιώσουν, ενώ καθυστερούν οι επιχορηγήσεις ή δεν δίνονται καθόλου όπως φέτος», μας πληροφορεί ο Ν. Μόσχοβος. «Οι πρόβες σε ένα μεγάλο μέρος δεν αμείβονται, υπάρχουν αμοιβές με την παράσταση αλλά και εικονικές αμοιβές με ένσημα μόνο». «Φτάσαμε να γίνονται συμφωνίες με την ημέρα. Η αδιανόητη εκμετάλλευση αγγίζει το 99% στις παιδικές σκηνές», προσθέτει ο Ρ. Αξελός.
Ειδικά στο μη επιχορηγούμενο ελεύθερο θέατρο «επικρατεί χάος», με τις «πιο κραυγαλέες παραβιάσεις», σύμφωνα με επίσημες καταγγελίες στο Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών. «Και σε παιδικά και σε περιοδείες καλοκαιρινές, η αμοιβή είναι με το "κομμάτι". Εχουμε άρνηση πληρωμής πρόβας, δεν πληρώνονται δώρα ούτε επιδόματα, δεν ασφαλίζονται οι ηθοποιοί .Οι καταγγελίες είναι καθημερινές», συνεχίζει να περιγράφει το σκηνικό... τρόμου, ο Ν. Μόσχοβος.
«Οσοι δηλαδή παίρνουν το βασικό μισθό και ένα μήνα πρόβα θεωρούνται τυχεροί», τονίζει έμπειρος θεατρικός επιχειρηματίας. «Οταν παίρνει γύρω στα 1.300 ευρώ ένας Καταλειφός, καταλαβαίνεις τι γίνεται στο χώρο. Από την άλλη, δεν βγαίνουν οι παραγωγές με μισθούς 1.236 ευρώ, που είναι η συλλογική σύμβαση. Ολοι ρισκάρουν».
«Οι ηθοποιοί ζουν εδώ και δέκα χρονια την κατάσταση του Μνημονίου, που οι δημόσιοι υπάλληλοι βιώνουν σήμερα», θεωρεί η Μάνια Παπαδημητρίου. «Οι πραγματικοί μισθοί σήμερα κυμαίνονται από μηδέν ευρώ με ένσημα, μέχρι δύο χιλιάρικα μάξιμουμ (1.500 ευρώ καθαρά), για ένα τρίμηνο. Κι όποιος έχει να πληρώσει, είναι Θεός! Και επάνω σ' αυτό τον ταπεινωμένο κλάδο», αναφωνεί, «βάλανε ξαφνικά ΦΠΑ 13% και στέλνουν περαιώσεις που δεν έχει να πληρώσει!».
«Είκοσι χρόνια πρέπει να δουλεύω τις αργίες σε κάποια σχολή για να επιβιώνω», λέει αφοπλιστικά ένας πρωταγωνιστής, που εργάζεται σχεδόν πάντα και μάλιστα σε ένα από τα συνεπέστερα επιχορηγούμενα θέατρα. Ο Δημήτρης Καταλειφός. Για να τα φέρει βόλτα το καλοκαίρι, που δεν έχει έσοδα, τα 500 ευρώ από τη μηνιαία αμοιβή της σχολής του Εθνικού Θεάτρου τα φυλάει σαν κόρη οφθαλμού. «Φταίει η ακρίβεια. Αλλά και οι ηθοποιοί είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης», παραδέχεται. «Υπάρχει η αίσθηση "ο φτωχός καλλιτέχνης. Και μόνο να παίζει ευχαριστιέται". Ετσι βλέπουμε μοναδικά φαινόμενα εκμετάλλευσης».
Η κατάσταση δεν εξισορροπεί με τα σίριαλ. Λόγω κρίσης είτε «συρρικνώθηκαν» είτε κόπηκαν. «Αφήστε που σε πληρώνουν μόνο αν το σίριαλ παιχτεί», διευκρινίζει η Μάνια Παπαδημητρίου.
Κι όμως. Μέσα σε ένα τόσο «δύσβατο» χώρο, το υπουργείο Οικονομικών μελετά το ψαλίδισμα των 470 ευρώ του επιδόματος ανεργίας των ηθοποιών. «Παλαιότερα οι ηθοποιοί ασφαλίζονταν με 25 ένσημα. Τώρα χρειάζονται 100. Δύσκολα ένας ηθοποιός τα συμπληρώνει πια. Το αποτέλεσμα; Οι περισσότεροι είναι χωρίς ιατροφαρμακευτική κάλυψη», αποκαλύπτει ο Ν. Μόσχοβος *
Ωρομίσθιο καθαρίστριας σε καθηγητές του Εθνικού
Σε απόγνωση βρίσκονται ηθοποιοί κρατικών θεάτρων και ΔΗΠΕΘΕ
Τα κρατικά θέατρα ζουν σε καθεστώς οικονομικής ασφυξίας από τον Μάρτιο. «Εκοψαν τους μισθούς αντιμετωπίζοντάς τα αρχικά ως ευρύτερο δημόσιο φορέα.
Εν συνεχεία, εντάσσοντάς τα με το νόμο 3899 στις ΔΕΚΟ, όσοι μισθοί ξεπερνούν τα 1.800 ευρώ ψαλιδίζονται. Τώρα σκέφτονται να κόψουν και τα δώρα.
Και αν εφαρμοστεί το 20% που αναγγέλθηκε, οδεύουμε σε μεγάλη εξαθλίωση», λέει χωρίς περιστροφές ο πρόεδρος των εργαζομένων του Εθνικού Θεάτρου, Μάκης Σπετσιέρης.
Οι περικοπές στα επιδόματα φτάνουν ήδη το 50% και στο μισθό το 10%. «Με τα νέα μέτρα στις πεντάμηνες θερινές συμβάσεις έχει χαθεί ένας μισθός και στις οκτάμηνες χειμερινές κοντά δύο», εξηγεί ο Ν. Μόσχοβος. Κι επειδή οι αποδοχές στους καθηγητές της σχολής του Εθνικού, αν εργάζονται και ως ηθοποιοί σ' αυτό, μπορεί να ξεπερνούν τα 1.800 ευρώ, από 25 ευρώ την ώρα θα αμείβονται με 5 ευρώ. Ωρομίσθιο καθαρίστριας.
«Ο μισθός μου είναι μικτά 1.500 ευρώ. Καθαρά, 900 και κάτι. Αν δεν είχα σπίτι δικό μου θα έπρεπε μετά την παράσταση να συνεχίζω δουλεύοντας σε μπαρ», λέει η Στεφανία Γουλιώτη. «Αν εφαρμοστεί και το 20% των ΔΕΚΟ θα πρέπει ή να ψάξουμε δουλειά εκτός Εθνικού ή για... άλλη δουλειά. Δεν θα άντεχα ούτε με ένα ευρώ λιγότερο. Οταν μας αναγγέλθηκαν οι περικοπές συνάδελφοι με παιδιά έβάλαν τα κλάματα. Υπάρχει απελπισία στο χώρο». «Τουλάχιστον τους πληρώνουν και τους τέσσερις μήνες πρόβας», μας προσγειώνει ο Μ. Σπετσιέρης.
Από τα δεκαέξι Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα μόνο τα εννιά έχουν υπογράψει συλλογική σύμβαση. Στα υπόλοιπα έχουν απλήρωτο κόσμο ακόμη και μία δεκαετία! Υπάρχουν, δηλαδή, ηθοποιοί που επιχορηγούν τον εαυτό τους για να παίζει σ'αυτά, αφού αναγκάζονται να νοικιάσουν σπίτι στην επαρχία χωρίς καλά καλά να αμείβονται. «Τουλάχιστον τα εννιά ΔΗΠΕΘΕ υπέγραψαν επίδομα στέγης 300 ευρώ. Οι συνθήκες είναι χείριστες στα υπόλοιπα», υποστηρίζει ο Ν. Μόσχοβος. «Συνήθως καθυστερούν τα συμβόλαια σε σχέση με την έναρξη των προβών. Κάποια δεν πληρώνουν πρόβες. Αλλα έχουν απλήρωτες αμοιβές. Χάος!»
Αμοιβές στα λόγια και για συγγραφείς
Το μέσο καλό ποσοστό των θεατρικών συγγραφέων από τα έσοδα των παραστάσεων του έργου τους είναι 10%. «Αν και πάντα το ποσοστό είναι υπό διαπραγμάτευση.
Οπως και των μεταφραστών», μάς ενημερώνει η Εταιρεία Θεατρικών Συγγραφέων. Κυμαίνεται από 5 έως 20%. «Τελικά στην τσέπη μας φτάνει ένα ποσόν κουτσουρεμένο κατά το 1/3, αφού μπήκε και ένας φόρος 20% υπέρ του Δημοσίου. Αν πάει πάρα πολύ καλά ένα έργο θα βγάλεις κάτι», αποκαλύπτει ο Βασίλης Κατσικονούρης, που προβλέπει «μεγάλο μπέρδεμα τώρα που οι συγγραφείς θα μπούμε στο ΙΚΑ». Και καταγγέλλει ότι «τα ΔΗΠΕΘΕ οργιάζουν».
Η αμοιβή των δημοτικών θεάτρων για τα δικαιώματα ενός θεατρικού είναι 4.500-5.000 ευρώ καθαρά. «Στα λόγια στα δίνουν, όμως», σαρκάζει. Εχει κάνει αγωγές κατά του ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων, που από το 2007 δεν τον έχει πληρώσει για το «Καλιφόρνια Ντρίμινγκ» και εναντίον του ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής, που ανέβασε το ίδιο έργο πέρσι, και αφού του έδωσε τη μισή αμοιβή τον «αποφεύγει». Δεν είναι ο μοναδικός παθών.
Ο πολυσχιδής συγγραφέας-σκηνοθέτης-ηθοποιός Βασίλης Μαυρογεωργίου κάνει ταυτόχρονα δέκα δουλειές για να βιοποριστεί. «Τελικά με σώζουν τα δικαιώματα της "Κατσαρίδας" μου», λέει, αφού αποδείχθηκε κορακοζώητη. Είναι η εξαίρεση.
Δυο σκηνοθεσίες είναι το όριο επιβίωσης για ένα σκηνοθέτη, σύμφωνα με την Εφη Θεοδώρου, αν θεωρηθεί ότι αμείβονται με τιμές Εθνικού Θεάτρου (8.000-16.000 ευρώ περίπου). «Ομως, εκτός από τους σκηνοθέτες, ιδίως σήμερα, και οι υπόλοιποι συντελεστές -μεταφραστές, μουσικοί, σκηνογράφοι κ.ά.- δυσκολεύονται να επιβιώσουν».
Θα επιβιώσουν οι πιο πλούσιοι, όχι οι ταλαντούχοι
Οι γνωστοί «Abovo» ξεκινάνε με μεροκάματο 30-35 ευρώ. «Αν πάει καλά η παράσταση παίρνουμε μπόνους», λέει ο επικεφαλής τους, Γιάννης Σαρακατσάνης.
Για να μπορεί να ζει και να δημιουργεί στην ομάδα του, κάνει τα πάντα: παίζει σε παιδικό, διδάσκει σε σεμινάριο, κάνει guest εμφανίσεις σε σίριαλ και διαφημιστικά. «Αποχαιρετάς γρήγορα την ιδέα ότι μπορείς να βιοποριστείς από το θέατρο, ιδίως σε εποχές κρίσης», συνοψίζει.
Οι περίφημοι «Blitz» ξέρουν ότι λεφτά δεν θα βγάλουν, παρά όλη την ελάχιστη επιχορήγηση που έπαιρναν. Το ότι τους την έκοψαν, τους «τσάκισε». Αντεπιτέθηκαν με πολυπρόσωπη παραγωγή και δουλεύοντας «με λιγότερα ή με καθόλου χρήματα». Οι πρόβες δεν πληρώνονται κι εδώ. Στόχος των «Blitz» είναι να πληρώνουν τους ηθοποιούς 700-800 ευρώ το μήνα των παραστάσεων, που μοιράζονται κι αυτοί. «Με την κρίση και τον πληθωρισμό δεν θα επιβιώσουν οι πιο ταλαντούχοι ηθοποιοί, αλλά οι πιο πλούσιοι. Από τώρα και στο εξής θα ζούμε στο θέατρο μεσαιωνικές καταστάσεις», προβλέπει ο Γιώργος Βαλαής.
Η «Sforaris» του Γιάννη Καλαβριανού («Θείο Βρέφος», «Παραλογές») ξεκίνησε «με το δεδομένο ότι δεν θα πληρωθεί κανένας». Χωρίς επιχορήγηση, για δυο παραστάσεις την εβδομάδα που πηγαίνουν φουλ, έκαστος από την ομάδα λαμβάνει την εβδομάδα, με κομμουνιστικές διαδικασίες, 100 ευρώ. Τετρακόσια το μήνα.
«Ο σκηνοθέτης δεν ανήκει σε άλλη κλίμακα», διευκρινίζει ο Καλαβριανός. Οι μουσικοί και οι σκηνογράφοι; «Τα κάνανε όλα δωρεάν». Σε μια ακόμη νεανική χωρίς επιχορήγηση ομάδα, την «Polyplanity» («Συνεργείο»), με επικεφαλής τη Γιολάντα Μαρκοπούλου, όλοι λαμβάνουν 500 ευρώ το μήνα χωρίς ποσοστά και χωρίς να πληρώνονται πρόβες. «Γι' αυτό κάποιοι δουλεύουν σε εστιατόρια ή σε μεταγλωττίσεις», λέει η Γ. Μαρκοπούλου. Δεν αναφέρεται στα κούριερ, ούτε στη βιοποριστική διέξοδο της διδασκαλίας σε σεμινάρια και δραματικές σχολές. Οι τελευταίες ξεπερνούν στην Αθήνα τις 30.
Η «παραπαιδεία», σε εποχές Μνημονίου, χτύπησε κόκκινο και στο θέατρο, με αποτέλεσμα 400 νέους άνεργους ηθοποιούς το χρόνο. Αλλά και πάλι, ποιος ζει από το άθροισμα μερικών ωρών μαθημάτων υποκριτικής έναντι 30 ευρώ;
Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ
ΠΡΕΖΑ TV
5-3-2011
Ο κόσμος του θεάτρου δεν περίμενε το Μνημόνιο για να βογκήξει. Με τη νέα όμως «τάξη πραγμάτων», τα δεδομένα επιδεινώθηκαν ραγδαία. Ακόμη και για τους πιο ευνοημένους ενός κλάδου, που «χτυπά» ποσοστό ανεργίας άνω του 70%, τους εργαζομένους, δηλαδή, των δύο κρατικών σκηνών (Εθνικό Θέατρο, Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας), τους οποίους προστατεύουν οι συλλογικές συμβάσεις, τα πράγματα «ζόρισαν» πολύ με την τρόικα.
Είδαν σε διάστημα ολίγων μηνών, από τον περασμένο Μάρτιο που εισήλθαμε στο Μνημόνιο, το μισθό τους να ψαλιδίζεται δύο φορές. Απροειδοποίητα οι κρατικές σκηνές μπήκαν στις ΔΕΚΟ. «Αν τελικά περάσει και η επιπλέον μείωση 20%, που ζητά η κυβέρνηση, θα πρέπει να αλλάξουμε επάγγελμα», λένε άνθρωποι του Εθνικού Θεάτρου, οι οποίοι σε έναν κλάδο... ανέργων θεωρούνται οι τυχεροί!
Στο ελεύθερο θέατρο, οι επιχειρηματίες με άλλοθι την κρίση έκλεισαν πριν ξεκινήσει η σεζόν συμφωνίες με τις χαμηλότερες δυνατές αμοιβές. «Από του χρόνου θα πρέπει να βάλω δυστυχώς "μαχαίρι" κι εγώ στο πλαίσιο του ΔΝΤ», αναγγέλλει ο θεατρικός επιχειρηματίας Κάρολος Παυλάκης («Βρετάνια», «Αθηνών»). Δεν θα είναι ο μόνος. Οι πρωταγωνιστές - σκηνοθέτες του ελεύθερου θεάτρου, που «χτυπούσαν» ποσοστό 20% επί των εισπράξεων, θα το θυμούνται με νοσταλγία.
«Δεν πληρώνει πια κανένας. Εκεί φτάσαμε», αποκαλύπτει ο πρώην πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών Ρήγας Αξελός. «Οι συλλογικές συμβάσεις καταπατούνται συστηματικά στο ελεύθερο θέατρο, σε μέρος των ΔΗΠΕΘΕ και σε ένα αρκετά μεγάλο κομμάτι του επιχορηγούμενου θεάτρου», προσθέτει ο γενικός γραμματέας του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, Νίκος Μόσχοβος.
«Οι ετήσιες αμοιβές των ηθοποιών σήμερα είναι χειρότερες από του ανειδίκευτου εργάτη, που αμείβεται με τον κατώτερο μισθό», υποστηρίζει ο θεατρικός επιχειρηματίας, Κώστας Μπάλας («Θεατρική Διαδρομή»).
Η ελάχιστη σύμβαση στο θέατρο είναι τρίμηνη. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζονται τρεις ή τέσσερις συμβάσεις το χρόνο για να μπορεί κανείς να πει πως έχει πλήρη εργασία και ζει σαν άνθρωπος. Για τους περισσότερους είναι όνειρο άπιαστο. «Οι νέοι ηθοποιοί δεν πληρώνονται ούτε με το βασικό», λέει γνωστός παράγων του θεάτρου, υπογραμμίζοντας «οι συνθήκες είναι χειρότερες απ' ό,τι λένε. Γιατί αν μιλήσουν ή καταγγείλουν παραβίαση, την επόμενη σεζόν θα είναι "κομμένοι"».
«Τις συμβάσεις παραβιάζουν ακόμα και τα επιχορηγούμενα θέατρα προκειμένου να επιβιώσουν, ενώ καθυστερούν οι επιχορηγήσεις ή δεν δίνονται καθόλου όπως φέτος», μας πληροφορεί ο Ν. Μόσχοβος. «Οι πρόβες σε ένα μεγάλο μέρος δεν αμείβονται, υπάρχουν αμοιβές με την παράσταση αλλά και εικονικές αμοιβές με ένσημα μόνο». «Φτάσαμε να γίνονται συμφωνίες με την ημέρα. Η αδιανόητη εκμετάλλευση αγγίζει το 99% στις παιδικές σκηνές», προσθέτει ο Ρ. Αξελός.
Ειδικά στο μη επιχορηγούμενο ελεύθερο θέατρο «επικρατεί χάος», με τις «πιο κραυγαλέες παραβιάσεις», σύμφωνα με επίσημες καταγγελίες στο Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών. «Και σε παιδικά και σε περιοδείες καλοκαιρινές, η αμοιβή είναι με το "κομμάτι". Εχουμε άρνηση πληρωμής πρόβας, δεν πληρώνονται δώρα ούτε επιδόματα, δεν ασφαλίζονται οι ηθοποιοί .Οι καταγγελίες είναι καθημερινές», συνεχίζει να περιγράφει το σκηνικό... τρόμου, ο Ν. Μόσχοβος.
«Οσοι δηλαδή παίρνουν το βασικό μισθό και ένα μήνα πρόβα θεωρούνται τυχεροί», τονίζει έμπειρος θεατρικός επιχειρηματίας. «Οταν παίρνει γύρω στα 1.300 ευρώ ένας Καταλειφός, καταλαβαίνεις τι γίνεται στο χώρο. Από την άλλη, δεν βγαίνουν οι παραγωγές με μισθούς 1.236 ευρώ, που είναι η συλλογική σύμβαση. Ολοι ρισκάρουν».
«Οι ηθοποιοί ζουν εδώ και δέκα χρονια την κατάσταση του Μνημονίου, που οι δημόσιοι υπάλληλοι βιώνουν σήμερα», θεωρεί η Μάνια Παπαδημητρίου. «Οι πραγματικοί μισθοί σήμερα κυμαίνονται από μηδέν ευρώ με ένσημα, μέχρι δύο χιλιάρικα μάξιμουμ (1.500 ευρώ καθαρά), για ένα τρίμηνο. Κι όποιος έχει να πληρώσει, είναι Θεός! Και επάνω σ' αυτό τον ταπεινωμένο κλάδο», αναφωνεί, «βάλανε ξαφνικά ΦΠΑ 13% και στέλνουν περαιώσεις που δεν έχει να πληρώσει!».
«Είκοσι χρόνια πρέπει να δουλεύω τις αργίες σε κάποια σχολή για να επιβιώνω», λέει αφοπλιστικά ένας πρωταγωνιστής, που εργάζεται σχεδόν πάντα και μάλιστα σε ένα από τα συνεπέστερα επιχορηγούμενα θέατρα. Ο Δημήτρης Καταλειφός. Για να τα φέρει βόλτα το καλοκαίρι, που δεν έχει έσοδα, τα 500 ευρώ από τη μηνιαία αμοιβή της σχολής του Εθνικού Θεάτρου τα φυλάει σαν κόρη οφθαλμού. «Φταίει η ακρίβεια. Αλλά και οι ηθοποιοί είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης», παραδέχεται. «Υπάρχει η αίσθηση "ο φτωχός καλλιτέχνης. Και μόνο να παίζει ευχαριστιέται". Ετσι βλέπουμε μοναδικά φαινόμενα εκμετάλλευσης».
Η κατάσταση δεν εξισορροπεί με τα σίριαλ. Λόγω κρίσης είτε «συρρικνώθηκαν» είτε κόπηκαν. «Αφήστε που σε πληρώνουν μόνο αν το σίριαλ παιχτεί», διευκρινίζει η Μάνια Παπαδημητρίου.
Κι όμως. Μέσα σε ένα τόσο «δύσβατο» χώρο, το υπουργείο Οικονομικών μελετά το ψαλίδισμα των 470 ευρώ του επιδόματος ανεργίας των ηθοποιών. «Παλαιότερα οι ηθοποιοί ασφαλίζονταν με 25 ένσημα. Τώρα χρειάζονται 100. Δύσκολα ένας ηθοποιός τα συμπληρώνει πια. Το αποτέλεσμα; Οι περισσότεροι είναι χωρίς ιατροφαρμακευτική κάλυψη», αποκαλύπτει ο Ν. Μόσχοβος *
Ωρομίσθιο καθαρίστριας σε καθηγητές του Εθνικού
Σε απόγνωση βρίσκονται ηθοποιοί κρατικών θεάτρων και ΔΗΠΕΘΕ
Τα κρατικά θέατρα ζουν σε καθεστώς οικονομικής ασφυξίας από τον Μάρτιο. «Εκοψαν τους μισθούς αντιμετωπίζοντάς τα αρχικά ως ευρύτερο δημόσιο φορέα.
Εν συνεχεία, εντάσσοντάς τα με το νόμο 3899 στις ΔΕΚΟ, όσοι μισθοί ξεπερνούν τα 1.800 ευρώ ψαλιδίζονται. Τώρα σκέφτονται να κόψουν και τα δώρα.
Και αν εφαρμοστεί το 20% που αναγγέλθηκε, οδεύουμε σε μεγάλη εξαθλίωση», λέει χωρίς περιστροφές ο πρόεδρος των εργαζομένων του Εθνικού Θεάτρου, Μάκης Σπετσιέρης.
Οι περικοπές στα επιδόματα φτάνουν ήδη το 50% και στο μισθό το 10%. «Με τα νέα μέτρα στις πεντάμηνες θερινές συμβάσεις έχει χαθεί ένας μισθός και στις οκτάμηνες χειμερινές κοντά δύο», εξηγεί ο Ν. Μόσχοβος. Κι επειδή οι αποδοχές στους καθηγητές της σχολής του Εθνικού, αν εργάζονται και ως ηθοποιοί σ' αυτό, μπορεί να ξεπερνούν τα 1.800 ευρώ, από 25 ευρώ την ώρα θα αμείβονται με 5 ευρώ. Ωρομίσθιο καθαρίστριας.
«Ο μισθός μου είναι μικτά 1.500 ευρώ. Καθαρά, 900 και κάτι. Αν δεν είχα σπίτι δικό μου θα έπρεπε μετά την παράσταση να συνεχίζω δουλεύοντας σε μπαρ», λέει η Στεφανία Γουλιώτη. «Αν εφαρμοστεί και το 20% των ΔΕΚΟ θα πρέπει ή να ψάξουμε δουλειά εκτός Εθνικού ή για... άλλη δουλειά. Δεν θα άντεχα ούτε με ένα ευρώ λιγότερο. Οταν μας αναγγέλθηκαν οι περικοπές συνάδελφοι με παιδιά έβάλαν τα κλάματα. Υπάρχει απελπισία στο χώρο». «Τουλάχιστον τους πληρώνουν και τους τέσσερις μήνες πρόβας», μας προσγειώνει ο Μ. Σπετσιέρης.
Από τα δεκαέξι Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα μόνο τα εννιά έχουν υπογράψει συλλογική σύμβαση. Στα υπόλοιπα έχουν απλήρωτο κόσμο ακόμη και μία δεκαετία! Υπάρχουν, δηλαδή, ηθοποιοί που επιχορηγούν τον εαυτό τους για να παίζει σ'αυτά, αφού αναγκάζονται να νοικιάσουν σπίτι στην επαρχία χωρίς καλά καλά να αμείβονται. «Τουλάχιστον τα εννιά ΔΗΠΕΘΕ υπέγραψαν επίδομα στέγης 300 ευρώ. Οι συνθήκες είναι χείριστες στα υπόλοιπα», υποστηρίζει ο Ν. Μόσχοβος. «Συνήθως καθυστερούν τα συμβόλαια σε σχέση με την έναρξη των προβών. Κάποια δεν πληρώνουν πρόβες. Αλλα έχουν απλήρωτες αμοιβές. Χάος!»
Αμοιβές στα λόγια και για συγγραφείς
Το μέσο καλό ποσοστό των θεατρικών συγγραφέων από τα έσοδα των παραστάσεων του έργου τους είναι 10%. «Αν και πάντα το ποσοστό είναι υπό διαπραγμάτευση.
Οπως και των μεταφραστών», μάς ενημερώνει η Εταιρεία Θεατρικών Συγγραφέων. Κυμαίνεται από 5 έως 20%. «Τελικά στην τσέπη μας φτάνει ένα ποσόν κουτσουρεμένο κατά το 1/3, αφού μπήκε και ένας φόρος 20% υπέρ του Δημοσίου. Αν πάει πάρα πολύ καλά ένα έργο θα βγάλεις κάτι», αποκαλύπτει ο Βασίλης Κατσικονούρης, που προβλέπει «μεγάλο μπέρδεμα τώρα που οι συγγραφείς θα μπούμε στο ΙΚΑ». Και καταγγέλλει ότι «τα ΔΗΠΕΘΕ οργιάζουν».
Η αμοιβή των δημοτικών θεάτρων για τα δικαιώματα ενός θεατρικού είναι 4.500-5.000 ευρώ καθαρά. «Στα λόγια στα δίνουν, όμως», σαρκάζει. Εχει κάνει αγωγές κατά του ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων, που από το 2007 δεν τον έχει πληρώσει για το «Καλιφόρνια Ντρίμινγκ» και εναντίον του ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής, που ανέβασε το ίδιο έργο πέρσι, και αφού του έδωσε τη μισή αμοιβή τον «αποφεύγει». Δεν είναι ο μοναδικός παθών.
Ο πολυσχιδής συγγραφέας-σκηνοθέτης-ηθοποιός Βασίλης Μαυρογεωργίου κάνει ταυτόχρονα δέκα δουλειές για να βιοποριστεί. «Τελικά με σώζουν τα δικαιώματα της "Κατσαρίδας" μου», λέει, αφού αποδείχθηκε κορακοζώητη. Είναι η εξαίρεση.
Δυο σκηνοθεσίες είναι το όριο επιβίωσης για ένα σκηνοθέτη, σύμφωνα με την Εφη Θεοδώρου, αν θεωρηθεί ότι αμείβονται με τιμές Εθνικού Θεάτρου (8.000-16.000 ευρώ περίπου). «Ομως, εκτός από τους σκηνοθέτες, ιδίως σήμερα, και οι υπόλοιποι συντελεστές -μεταφραστές, μουσικοί, σκηνογράφοι κ.ά.- δυσκολεύονται να επιβιώσουν».
Θα επιβιώσουν οι πιο πλούσιοι, όχι οι ταλαντούχοι
Οι γνωστοί «Abovo» ξεκινάνε με μεροκάματο 30-35 ευρώ. «Αν πάει καλά η παράσταση παίρνουμε μπόνους», λέει ο επικεφαλής τους, Γιάννης Σαρακατσάνης.
Για να μπορεί να ζει και να δημιουργεί στην ομάδα του, κάνει τα πάντα: παίζει σε παιδικό, διδάσκει σε σεμινάριο, κάνει guest εμφανίσεις σε σίριαλ και διαφημιστικά. «Αποχαιρετάς γρήγορα την ιδέα ότι μπορείς να βιοποριστείς από το θέατρο, ιδίως σε εποχές κρίσης», συνοψίζει.
Οι περίφημοι «Blitz» ξέρουν ότι λεφτά δεν θα βγάλουν, παρά όλη την ελάχιστη επιχορήγηση που έπαιρναν. Το ότι τους την έκοψαν, τους «τσάκισε». Αντεπιτέθηκαν με πολυπρόσωπη παραγωγή και δουλεύοντας «με λιγότερα ή με καθόλου χρήματα». Οι πρόβες δεν πληρώνονται κι εδώ. Στόχος των «Blitz» είναι να πληρώνουν τους ηθοποιούς 700-800 ευρώ το μήνα των παραστάσεων, που μοιράζονται κι αυτοί. «Με την κρίση και τον πληθωρισμό δεν θα επιβιώσουν οι πιο ταλαντούχοι ηθοποιοί, αλλά οι πιο πλούσιοι. Από τώρα και στο εξής θα ζούμε στο θέατρο μεσαιωνικές καταστάσεις», προβλέπει ο Γιώργος Βαλαής.
Η «Sforaris» του Γιάννη Καλαβριανού («Θείο Βρέφος», «Παραλογές») ξεκίνησε «με το δεδομένο ότι δεν θα πληρωθεί κανένας». Χωρίς επιχορήγηση, για δυο παραστάσεις την εβδομάδα που πηγαίνουν φουλ, έκαστος από την ομάδα λαμβάνει την εβδομάδα, με κομμουνιστικές διαδικασίες, 100 ευρώ. Τετρακόσια το μήνα.
«Ο σκηνοθέτης δεν ανήκει σε άλλη κλίμακα», διευκρινίζει ο Καλαβριανός. Οι μουσικοί και οι σκηνογράφοι; «Τα κάνανε όλα δωρεάν». Σε μια ακόμη νεανική χωρίς επιχορήγηση ομάδα, την «Polyplanity» («Συνεργείο»), με επικεφαλής τη Γιολάντα Μαρκοπούλου, όλοι λαμβάνουν 500 ευρώ το μήνα χωρίς ποσοστά και χωρίς να πληρώνονται πρόβες. «Γι' αυτό κάποιοι δουλεύουν σε εστιατόρια ή σε μεταγλωττίσεις», λέει η Γ. Μαρκοπούλου. Δεν αναφέρεται στα κούριερ, ούτε στη βιοποριστική διέξοδο της διδασκαλίας σε σεμινάρια και δραματικές σχολές. Οι τελευταίες ξεπερνούν στην Αθήνα τις 30.
Η «παραπαιδεία», σε εποχές Μνημονίου, χτύπησε κόκκινο και στο θέατρο, με αποτέλεσμα 400 νέους άνεργους ηθοποιούς το χρόνο. Αλλά και πάλι, ποιος ζει από το άθροισμα μερικών ωρών μαθημάτων υποκριτικής έναντι 30 ευρώ;
Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ
ΠΡΕΖΑ TV
5-3-2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου