ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ

Η συμμετοχή των ιδιωτών, η οποία σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα κρίνεται αναπόφευκτη, παρά τον εθελοντικό χαρακτήρα που θα λάβει, οδηγεί αναπόδραστα στην υποβάθμιση της χώρας.Ομως, ενώ η κυβέρνηση εδώ και μία εβδομάδα επιχειρεί να προετοιμάσει την κοινή γνώμη με την ιδέα της «επιλεκτικής χρεοκοπίας», οι οίκοι αξιολόγησης ετοιμάζονται να θέσουν τα ομόλογα εκείνα τα οποία είτε θα υπαχθούν στο σχέδιο μιας «οργανωμένης αναδιάρθρωσης» είτε θα ανταλλαγούν με όρους «λιγότερο επωφελείς» για τους επενδυτές, στην κατηγορία της χρεοκοπίας (D) - από τη λέξη Default.



Η παράμετρος αυτή, η οποία έχει κρατηθεί διακριτικά στο περιθώριο, εκτιμάται ότι θα προκαλέσει παρενέργειες, οι οποίες δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι το σύστημα μπορεί να τις ξεπεράσει ανώδυνα και «αβρόχοις ποσί».


Βέβαια, σε καμία περίπτωση το καθεστώς χρεοκοπίας, στο οποίο ενδέχεται να υπαχθεί ένα κομμάτι του δημόσιου χρέους, δεν ταυτίζεται με την έννοια της χρεοκοπίας ολόκληρης της χώρας, η οποία σημαίνει στάση πληρωμών ή αθέτηση των υποχρεώσεών της προς τους δανειστές.


Ωστόσο η χρεοκοπία των ομολόγων (πιθανόν εκείνων που λήγουν έως το 2014) και η υποβάθμιση της χώρας στην κατηγορία της «επιλεκτικής χρεοκοπίας» (SD), αποτελεί μια πρωτόγνωρη κατάσταση, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για ολόκληρη την ευρωζώνη, η οποία απαιτεί λεπτούς χειρισμούς από την πλευρά των νομισματικών και οικονομικών αρχών, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που θα εμφανιστούν και να αποσοβηθεί ο κίνδυνος πανικού και μαζικής υστερίας.


Επικοινωνιακό παιχνίδι


* Αντί όμως προετοιμασίας, η κυβέρνηση έχει επιδοθεί σε ένα επικοινωνιακό παιχνίδι, επιχειρώντας να «υποβαθμίσει» τη σπουδαιότητα της «επιλεκτικής χρεοκοπίας» και τις νέες περιπέτειες στις οποίες μπορεί να οδηγήσει τη χώρα. Οταν μάλιστα εγκαίρως (από 28 Ιουνίου) οι οίκοι αξιολόγησης είχαν δείξει τις διαθέσεις τους, προϊδεάζοντας ότι δεν πρόκειται να περιοριστούν μόνο στην «επιλεκτική χρεοκοπία».


Ο επικεφαλής (chairman) της Standard & Poor's, John Chambers, μιλώντας σε εκδήλωση της Παγκόσμιας Τράπεζας στη Βέρνη της Ελβετία, περί τα τέλη του προηγούμενου μήνα, είχε ξεκαθαρίσει, μιλώντας, για «τις ανταλλαγές ομολόγων με λιγότερο ευνοϊκούς όρους για τους επενδυτές από εκείνους που προβλέπονταν αρχικώς».


Οπως εξήγησε αναλυτικά, μη ευνοϊκή μπορεί να χαρακτηριστεί μια ανταλλαγή αν περιλαμβάνει επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής ή μειωμένο κεφάλαιο (κούρεμα) ή ακόμη χαμηλότερο επιτόκιο. Αν συντρέχει ένας από τους παραπάνω λόγους, τα ομολόγα υπάγονται στην κατηγορία της χρεοκοπίας (D) και η χώρα μπαίνει προσωρινώς στην κατηγορία της επιλεκτικής χρεοκοπίας (Sellective Default).


Οι προϋποθέσεις που έθεσε ο πρόεδρος της Standard & Poor's καλύπτουν πρακτικά όλες τις παραλλαγές των γαλλικών ή γερμανικών σεναρίων για τη συμμετοχή των ιδιωτών, που έχουν κατατεθεί στο τραπέζι του διαλόγου. Μάλιστα, στέλεχος του ινστιτούτου IIF, το οποίο εκπροσωπεί στις διαπραγματεύσεις την πλευρά των τραπεζών, δήλωσε χθες ότι, έπειτα από ένα διήμερο διαβουλεύσεων στη Ρώμη, έχει παρατηρηθεί πρόοδος επί του σχεδίου.


Επομένως, θα πρέπει να θεωρείται πλέον βέβαιο ότι αν η σύνοδος κορυφής την Πέμπτη αποφασίσει τη συμμετοχή των ιδιωτών στο νέο πακέτο βοήθειας που θα χορηγηθεί στην Ελλάδα για την περίοδο έως το 2014, η χώρα θα βρεθεί στη ζώνη του λυκόφωτος, ενώ τα ομόλογα που λήγουν την περίοδο αυτή πρακτικώς απαξιώνονται πλήρως.


Το μεγάλο ερώτημα που προκύπτει είναι τι θα γίνει με τα ομόλογα αυτά, τα οποία υπολογίζονται σε περίπου 95 δισ. ευρώ. Οι ιδιώτες, δηλαδή οι τράπεζες ή οι θεσμικοί επενδυτές, που θα αποδεχθούν τη συμμετοχή τους στο σχέδιο, θα τα ανταλλάξουν με νέα, τα οποία είναι πολύ πιθανόν να είναι εγγυημένα από κάποιον υπερεθνικό φορέα (πιθανόν το EFSF).


Οι όροι της ανταλλαγής (δηλαδή το επιτόκιο των νέων ομολόγων, η τιμή στην οποία θα γίνει η ανταλλαγή) δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί. Ομως το πρόβλημα εντοπίζεται στους επενδυτές εκείνους, κάποιοι μπορεί να είναι και φυσικά πρόσωπα, οι οποίοι δεν θα υπαχθούν στο σχέδιο.


Αυτοί πρακτικά δεν θα μπορούν να ρευστοποιήσουν τα ομόλογά τους στη δευτερογενή αγορά, επομένως θα πρέπει να περιμένουν μέχρι την ημερομηνία που θα λήγουν οι τίτλοι, για να εξοφληθούν στο ακέραιο, από τα χρήματα του νέου δανείου, που θα χορηγηθεί στη χώρα για το σκοπό αυτό.


Βέβαια πρόβλημα δεν θα έχουν μόνο τα ομόλογα που έχουν μπει στην κατηγορία D, αλλά και όλα τα υπόλοιπα που θα είναι στην κατηγορία SD, για όσο διάστημα η χώρα παραμείνει υποβαθμισμένη.


Ο ρόλος της ΕΚΤ και του EFSF


Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για ακόμη μία φορά ξεκαθάρισε, με τη συνέντευξη του πρόεδρου της Ζαν-Κλοντ Τρισέ, η οποία δημοσιεύεται σήμερα στους γερμανικούς «Financial Times», ότι δεν πρόκειται να υπαναχωρήσει και να αποδεχθεί ως ενέχυρο ομόλογα που έχουν υποβαθμιστεί σε αυτή την κατηγορία.


Το κενό που θα προκληθεί στη ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών θα αναλάβει να το καλύψει η Τράπεζα της Ελλάδος, με το Μηχανισμό Εκτακτης Ρευστότητας (ELA).


Ταυτοχρόνως, για την εξισορρόπηση της αγοράς ομολόγων θα μπορούσε να συμβάλει και ο Μηχανισμός EFSF, εάν και εφόσον δοθεί το πράσινο φως. Τον Μάρτιο η Ε.Ε. είχε απορρίψει την ιδέα επαναγοράς ομολόγων με δάνεια που θα χορηγούσε στην Ελλάδα ο Μηχανισμός ή ακόμη και την απ' ευθείας συμμετοχή του μηχανισμού στη δευτερογενή αγορά ομολόγων.


Σμάγκι υπέρ επαναγοράς


Την ιδέα της επαναγοράς υποστηρίζει ένθερμα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όπως αποτυπώνεται και στη συνέντευξη του μέλους του Δ.Σ. Λορέντζο Μπίνι Σμάγκι στο «Βήμα». Με την επαναγορά εκ μέρους του EFSF η Ελλάδα θα μπορούσε να μειώσει το χρέος της, καθώς τα ομόλογα στη δευτερογενή αγορά έχουν υποχωρήσει στο 50% με 60% της ονομαστικής τους αξίας.


Ωστόσο η ΕΚΤ φαίνεται ότι προωθεί τη λύση της επαναγοράς αποβλέποντας σε ίδιον όφελος, προκειμένου να ξεφορτωθεί η ίδια τα ελληνικά ομόλογα που έχει αγοράσει (περίπου 50 δισ. ευρώ) από τη δευτερογενή αγορά.


Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΙΩΤΗ


ΠΡΕΖΑ TV
18-7-2011