«ΕΜΠΑΙΝΑ ΦΥΛΑΚΗ ΚΑΙ ΕΒΓΑΙΝΑ ΠΙΟ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΣ»

Στα 14 ξεκίνησε το χασίς, δύο χρόνια μετά τα χάπια, στα 17 γνώρισε την ηρωίνη. Και μετά ήρθε η παρανομία, οι κλοπές και οι διαρρήξεις μαγαζιών. «Το πιο σκληρό "έγκλημά" μου ήταν η αρπαγή τσαντών», λέει ο Μιχάλης Καλογεράς, καθαρός πλέον εδώ και τριάμισι χρόνια.
Από το 2002 έως σήμερα ο Καλογεράς μπήκε και βγήκε τέσσερις φορές στη φυλακή για μικροαδικήματα που διέπραξε επειδή είχε πέσει στα ναρκωτικά και έψαχνε χρήματα για τη δόση του. Πριν από τρεις μήνες και ενώ δεν έχει αποφοιτήσει από το πρόγραμμα απεξάρτησης στο οποίο συμμετέχει, βρέθηκε πάλι μέσα σε κελί εξαιτίας ενός εκκρεμούς εντάλματος από το 2009, με αποτέλεσμα να κινδυνεύσουν να τιναχτούν στον αέρα όλες του οι προσπάθειες. Αν το νομοσχέδιο για την αποποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών, που συζητήθηκε χθες στο Υπουργικό Συμβούλιο, είχε γίνει νόμος του κράτους ήδη από τότε, τα πράγματα για τον Μιχάλη Καλογερά και εκατοντάδες άλλους χρήστες θα είχαν εξελιχθεί διαφορετικά.

«Το 95% των κρατουμένων στις φυλακές ανηλίκων και το 90% στις μεγάλες έκαναν χρήση. Ιδίως στους ανήλικους ένα πολύ μικρό ποσοστό ήταν αυτό που είχε μπει για άλλα αδικήματα πέρα από κλοπές και ναρκωτικά», λέει ο Μιχάλης Καλογεράς. «Το καλύτερο σενάριο για την περίπτωσή μου θα ήταν να υπάρχει παραπομπή σε κάποιο πρόγραμμα απεξάρτησης από την αρχή και όχι να μπαινοβγαίνω στη φυλακή - πράγμα που μου είχε γίνει συνήθεια. Ετσι θα είχα σωθεί πιο νωρίς και δεν θα δινόταν συνέχεια σε αυτή την κατάσταση παρανομίας».
Αυτό που θεωρεί ο Καλογεράς ως «το καλύτερο σενάριο», αναμένεται να ενταχθεί στο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης για τα ναρκωτικά, που παρουσιάζεται επισήμως σήμερα. Σύμφωνα με την πρόεδρο του ΟΚΑΝΑ Μένη Μαλλιώρη, στόχος του νομοσχεδίου θα είναι ο εξαρτημένος χρήστης που έχει διαπράξει μικρές παραβάσεις να μη διώκεται ποινικά, να αξιολογείται η παραβατικότητά του και να οδηγείται σε θεραπευτικά προγράμματα. «Σύμφωνα με στοιχεία του Ιουλίου, 40% των κρατουμένων στις φυλακές είναι παραβάτες του νόμου περί ναρκωτικών. Βέβαια, αν κάποιος είναι εξαρτημένος και εμφανίζει μεγάλη παραβατικότητα δεν θα βαραίνει η έννοια του ασθενούς αλλά οι παραβάσεις του. Ανεξάρτητα από το αν είναι εξαρτημένος θα θεωρείται εγκληματίας και θα οδηγείται στην φυλακή», λέει στα «ΝΕΑ» η πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ.
Εχοντας περάσει πάνω από τέσσερα χρόνια σε σωφρονιστικά καταστήματα για ανηλίκους και για ενηλίκους, ο Καλογεράς πιστεύει ότι η ένταξη των μικροπαραβατών σε προγράμματα απεξάρτησης είναι απαραίτητη για τη σωτηρία τους. «Πάρα πολλοί βρίσκονται φυλακή επειδή έχουν διαπράξει αδικήματα εξαιτίας του ότι έκαναν χρήση ναρκωτικών. Αν υπάρξει ο νόμος είμαι σίγουρος ότι ένα μεγάλο ποσοστό κρατουμένων θα μπορούσε να σωθεί, όπως συνέβη και με εμένα».
Για να σωθεί ο Μιχάλης Καλογεράς πήγε δύο φορές σε προγράμματα απεξάρτησης του ΚΕΘΕΑ εντός των φυλακών και μία εκτός. «Ηταν η τρίτη φορά που αποφυλακιζόμουν και είχα γίνει πολύ χάλια. Είχα πέσει με τα μούτρα στη χρήση και τρόμαξα για την ίδια μου τη ζωή. Και εισήχθηκα στο πρόγραμμα Ιθάκη με κατεπείγουσα διαδικασία, αυτή που ακολουθείται όταν κινδυνεύεις. Τον Αύγουστο του 2007 ξεκίνησε η ουσιαστική προσπάθειά μου. Από εκείνο το σημείο και μετά θα ένιωθα πρωτόγνωρα συναισθήματα, που δεν είχα μάθει μέχρι τότε αφού από τα 14 ήμουν στα ναρκωτικά».
Από τα στοιχεία του υπουργείου Δικαιοσύνης προκύπτει ότι οι κρατούμενοι παραβάτες του νόμου περί ναρκωτικών στις φυλακές παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση την τελευταία δεκαετία - συγκεκριμένα από 3.386 το 2003 έφτασαν τις 4.345 το 2010, ενώ το 2009 είχαν προσεγγίσει τις 5.000.
Οπως αναφέρει στα «ΝΕΑ» ο Φαίδων Καλοτεράκης, ειδικός βοηθός διευθυντή ΚΕΘΕΑ που έχει πολυετή παρουσία σε σωφρονιστικά καταστήματα, «υπάρχουν περιπτώσεις χρηστών με μικροπαραβατικότητα που έχουν καταδικαστεί για χρόνια. Η φυλακή δεν είναι ο χώρος για κάποιον απεξαρτημένο, η φυλακή επιδεινώνει την κατάστασή του. Ακόμα και παιδιά που έχουν επανενταχθεί, δικάζονται έπειτα από χρόνια και αντιμετωπίζονται αυστηρά». Η περίπτωση του Μιχάλη Καλογερά είναι μία από αυτές.
Πριν ακόμα ενταχθεί στο πρόγραμμα της Ιθάκης το 2007, ο πρώην χρήστης είχε κάποιες εκκρεμότητες για μικροαδικήματα. Δύο χρόνια μετά, τον Δεκέμβριο του 2009, δικάστηκε ερήμην καθώς δεν έγινε δεκτό το δικαιολογητικό που ανέφερε ότι ήταν εγγεγραμμένος σε πρόγραμμα απεξάρτησης. Αποτέλεσμα ήταν να καταδικαστεί σε επτά χρόνια κάθειρξη και να εκδοθεί ένταλμα σύλληψής του. Σημειώνεται δε πως ο ισχύων τότε νόμος ανέφερε πως όταν είναι κάποιος σε πρόγραμμα απεξάρτησης υπάρχει η δυνατότητα αναβολής της δίκης.
Ο Μιχάλης Καλογεράς τελικά συνελήφθη στις 2 Μαΐου 2011, κατά τη διάρκεια ελέγχων ρουτίνας στη Φλώρινα, μόλις 15 ημέρες πριν από την εκδίκαση της αίτησής του για αναστολή της ποινής του και έξι ολόκληρους μήνες αφού είχε τελειώσει τη θεραπεία του στο ΚΕΘΕΑ. Για την αποφοίτησή του από το πρόγραμμα απεξάρτησης έπρεπε αναγκαστικά να περάσουν άλλοι δεκαεπτά μήνες, χρονικό διάστημα-δοκιμασία για να μην ξαναπέσει στα ναρκωτικά. «Εμεινα στη φυλακή σχεδόν δύο μήνες. Την πρώτη ημέρα στα κρατητήρια μου προσέφεραν ηρεμιστικά αλλά δεν πήρα. Οι προσπάθειές μου να μείνω μακριά από τα ναρκωτικά τέθηκαν σε κίνδυνο πολλές φορές μέσα σε αυτό το δίμηνο. Κυρίως στην αρχή ένιωθα μία συναισθηματική απειλή. Οταν όμως μαθεύτηκε η ιστορία μου οι υπόλοιποι κρατούμενοι σεβάστηκαν τις προσπάθειές μου. Είχα την υποστήριξη από τους ανθρώπους του προγράμματος, την κοπέλα μου, τους δικούς μου. Και το σημαντικότερο: είχα την περηφάνια και την αξιοπρέπειά μου και ήξερα ότι κάποια στιγμή θα δικαιωθώ», λέει ο πρώην χρήστης.
Σήμερα ο Καλογεράς απασχολείται στον δήμο της περιοχής όπου κατοικεί στο πλαίσιο μίας εκκρεμότητας ποινής 10 μηνών που έχει μετατραπεί σε 200 ώρες κοινωφελούς εργασίας. «Ακόμα ζωγραφίζω και φτιάχνω κοσμήματα που σύντομα θα προσπαθήσω να πουλήσω. Τον Σεπτέμβριο θα εγγραφώ σε νυχτερινό λύκειο για να πάρω απολυτήριο - μου έχει μείνει η τελευταία τάξη - και θέλω να βρω και μία δουλειά». Κι όσο για την οικονομική κρίση, ο Καλογεράς δεν φαίνεται να φοβάται: «Επειδή έχω μάθει να ζω καλά και με λίγα, δεν με προβληματίζει».
Ρεπορτάζ: Χάρης Καρανίκας
ΠΡΕΖΑ TV
7-9-2011