Για μένα η εκτόξευση τροφίμων συγγενεύει με τη διάδοση φημών που εκφράζουν είτε φιλική ή εχθρική διάθεση.
Ως μορφή διαπόμπευσης βρίσκεται στο άλλο άκρο της εκτόξευσης τροφών ως ευχή για καλοτυχία (βλ. το ρύζι που πετάμε στον γάμο). Σ' αυτή την περίπτωση εκφράζεται μια μορφή συντροφικής οικειότητας, ενώ η ρίψη τροφίμων από δυσαρεστημένους πολίτες σημαίνει απογοήτευση, θυμό και βαθύτατη περιφρόνηση.
Το γιαούρτι, το αβγό ή η ντομάτα, γίνονται από τη μια η προέκταση του τιμωρού χεριού, ενώ ταυτόχρονα παραμένουν το μέσο που δείχνει ότι «είσαι τόσο σκάρτος που δεν αξίζει να λερώσω τα χέρια μου χτυπώντας σε» αλλά και «είσαι τόσο βρόμικος που σου αξίζει να σε λερώσω».
Βέβαια ο συμβολισμός γίνεται ακόμη πιο έντονος όταν εκσφενδονίζεται μπαγιάτικο αυγό. Το λέρωμα και η μυρωδιά δείχνουν ακριβώς την εικόνα που έχει ο διαμαρτυρόμενος για το θύμα του, του οποίου θεωρεί ότι υπήρξε με τη σειρά του θύμα.
Και κάποιες ιστορικές πληροφορίες. Το γιαούρτωμα συμπορεύθηκε με τη ρίψη αβγών -συχνά κλούβιων- και ντοματών αλλά τελικά επικράτησε γιατί μάλλον δεν κινδυνεύει να λερωθεί και ο διαμαρτυρόμενος. Αναπτύχθηκε δε στη δεκαετία του 1960 από τους περίφημους «τεντιμπόηδες», βοηθούσης και της τεχνολογίας. Αυτή την εποχή το πήλινο κεσεδάκι αντικαταστάθηκε με το πλαστικό, άρα προσφερόταν για βολές.
Διωκόταν δε αυτεπάγγελτα μέχρι το 1997, όταν η ελληνική Δικαιοσύνη απεφάνθη ότι η δίωξη θα γίνεται κατόπιν μηνύσεως. Αφορμή υπήρξε η ρίψη γιαουρτιών από συνδικαλιστή του ΚΚΕ εναντίον του τότε υπουργού Εργασίας Μ. Παπαϊωάννου και του υφυπουργού Χ. Πρωτόπαπα.
Η πρακτική της εκτόξευσης τροφίμων εναντίον των αρχών έχει πολύ παλιές ρίζες στον δυτικό κόσμο. Ο Βεσπασιανός όταν ήταν ακόμα ανθύπατος Αφρικής υπέστη ρίψη γογγυλιών από τους δυσαρεστημένους ντόπιους για τα αυστηρά οικονομικά μέτρα που επέβαλε. Το έθιμο φαίνεται ότι βρήκε την πλήρη έκφρασή του στη Βρετανία του 18ου αιώνα. Σάπια τρόφιμα και λάσπη εκσφενδονίζονταν από όσους διαμαρτύρονταν για πολιτικούς ή θρησκευτικούς λόγους.
Αλλά και εκεί το έθιμο ήταν πολύ παλιότερο, αφού οι παλιότερα γνωστές μαρτυρίες χρονολογούνται από τον μεσαίωνα. Οι πρώτοι αποδέκτες του φαίνεται ότι ήταν καταστηματάρχες που εξαπατούσαν το κοινό τους. Ο κατηγορούμενος στεκόταν στη μέση ενός κλοιού ενθουσιασμένων θεατών και οι δυσαρεστημένοι πελάτες- και οι φίλοι τους -του πετούσαν σάπια τρόφιμα. Ακόμη, λέγεται ότι οι ρίζες της ρίψης των κλούβιων αβγών εντοπίζονται στο ελισαβετιανό θέατρο, χωρίς όμως βεβαιότητα. Το έθιμο πάντως μετανάστευσε στην Αμερική και κατά τον 19ο αι. αποδέκτες -εκτός από τους πολιτικούς- ήταν και οι ηθοποιοί που δεν ικανοποιούσαν τους θεατές τους.
Και εδώ πρέπει να σας πω ότι μια πράξη διαμαρτυρίας που εκφράστηκε με ρίψη ντοματών εναντίον του δημοτικού συμβουλίου ή ενός φασίστα πολιτικού στην περιοχή της Βαλένθια, κατά τη διάρκεια μιας γιορτής το 1945, κατέληξε στο πιο διάσημο φεστιβάλ ντομάτας της Ευρώπης.
Της ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΚΑΒΡΟΥΛΑΚΗ * Αρχαιολόγος-ερευνήτρια της ιστορίας της ελληνικής διατροφής
- ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
ΠΡΕΖΑ TV
5-11-2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου