Μπορεί ο σκηνοθέτης Ερντέν Κιράλ να εκπροσωπεί δυναμικά τον τουρκικό κινηματογράφο στο φετινό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, ως ένα από τα τιμώμενα πρόσωπα, δεν είναι όμως η μόνη καλλιτεχνική «φωνή» της γειτονικής χώρας στην τωρινή διοργάνωση.Ενας πρωτοεμφανιζόμενος σκηνοθέτης, ο Σεντάτ Γιλμάζ, και η ταινία του «Press» έχουν κερδίσει τους σινεφίλ. Μέχρι τώρα, το δικό του φιλμ είναι το πρώτο στην ψηφοφορία του κοινού στο δημοφιλές τμήμα «Ματιές στα Βαλκάνια» του Δημήτρη Κερκινού (προβάλλεται αύριο 11 μ.μ. στην αίθουσα Στ. Τορνέ).
Ο σκηνοθέτης εμπνέεται από την ιστορία της κουρδικής εφημερίδας «Free Agenda» (Ozgur Gundem), η οποία ιδρύθηκε τη δεκαετία του '90 και κυνηγήθηκε από το καθεστώς - δημοσιογράφοι της βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν. Ο Γιλμάζ καταγγέλλει την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μιλάει για την ελευθερία του Τύπου.
* Βλέποντας κανείς την ταινία, ίσως περιμένει ότι είστε κουρδικής καταγωγής. Γιατί αποφασίσατε να κάνετε αυτή την ιστορία ταινία;
**«Το πρώτο πράγμα που με ενδιαφέρει είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα. Επρεπε να γίνει μια ταινία για τον κουρδικό λαό. Επιπλέον, είχα πάθος με αυτή την εφημερίδα, τη "Free Agenda". Ηταν η μοναδική ημερήσια εφημερίδα εκείνης της εποχής, που πήγαινε κόντρα στο καθεστώς. Τη διάβαζαν σοσιαλιστές και αριστεροί. Μέχρι που απαγορεύτηκε. Γνωρίζω ότι αποτελεί πλέον ιστορία, αλλά είναι η δική μου ιστορία».
* Πού τελειώνουν τα πραγματικά γεγονότα στην ταινία σας και πού αρχίζει η μυθοπλασία; Γιατί επιλέξατε ως ήρωα έναν νεαρό, τον Φιράτ, που θέλει να γίνει δημοσιογράφος;
**«Εμπνεύστηκα από πραγματικά γεγονότα, αλλά οι χαρακτήρες είναι φανταστικοί. Νομίζω ότι παρουσιάζω καλά τι σημαίνει να πρωτομπαίνεις στον κόσμο της δημοσιογραφίας, ειδικά σε τέτοιες εφημερίδες, μέσα από την περίπτωση του νεαρού Φιράτ. Οταν κάναμε τα γυρίσματα στο Diyarbakir, ακούγαμε τι ψιθύριζαν οι περαστικοί, οι κάτοικοι δηλαδή της περιοχής. Ελεγαν, για παράδειγμα, "σε αυτόν τον δρόμο είχε δολοφονηθεί ένας δημοσιογράφος τότε..."».
* Αλήθεια, γιατί τοποθετείτε την ιστορία στο Diyarbakir και όχι στην Κωνσταντινούπολη;
**«Είναι αλήθεια ότι η Κωνσταντινούπολη είναι η βάση όλων των πραγμάτων. Αλλά υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε αυτή την πόλη και στο Diyarbakir ως προς τη βία. Εκεί υπάρχουν "άγραφοι" κανόνες και άλλου είδους βία. Αν επέλεγα ως πλαίσιο της ιστορίας την Κωνσταντινούπολη, θα έπρεπε να περιοριστώ στη βιαιότητα που υπέστησαν οι δημοσιογράφοι. Επιλέγοντας το Diyarbakir ως φόντο "ανοίγω" την υπόθεσή μου στα ανθρώπινα δικαιώματα και τα προβλήματα των Κούρδων».
**Πώς υποδέχτηκαν την ταινία σας στην Τουρκία; Είχατε αντιδράσεις; Διάβαζα ότι όταν κάνατε προβολή στο Φεστιβάλ της Αττάλειας υπήρχαν άνθρωποι που αντέδρασαν στο γεγονός ότι ακούγεται η κουρδική γλώσσα.
**«Είχαμε κάποιες δυσκολίες όταν κάναμε τα γυρίσματα πριν από δύο χρόνια. Τελικά όμως, μέσα σε αυτό το διάστημα φαίνεται ότι αλλάζουν τα πράγματα γι' αυτό και η ταινία είχε σχετικά καλή υποδοχή. Αυτό μας εξέπληξε ευχάριστα. Φυσικά υπήρξαν μεμονωμένες αντιδράσεις. Αλλά από την άλλη πλευρά, ένα από τα βραβεία που κερδίσαμε, επιχορηγείται από το υπουργείο Πολιτισμού».
* Είναι προφανές ότι σας ενδιαφέρει το πολιτικό σινεμά.
**«Αυτό προσπαθώ να υπηρετήσω. Πριν ξεκινήσω να δουλεύω ως σκηνοθέτης, ήμουν σε μια ακτιβιστική μαρξιστική ομάδα».
* Τα τελευταία χρόνια διακρίνουμε έναν ακτιβισμό και στον τουρκικό κινηματογράφο. Εχουν γίνει αρκετές ταινίες όπου ασκείται κριτική στον μιλιταρισμό, τον φανατισμό, τον εθνικισμό της Τουρκίας. Πώς το εξηγείτε;
**«Η ταινία "Πλειοψηφία" είχε μεγάλη επιτυχία (είχε προβληθεί στο περσινό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης). Εκανε κριτική στον εθνικισμό και τη μισαλλοδοξία. Και στην Τουρκία είχε επιτυχία και συζητήθηκε πολύ. Νομίζω ότι όλο αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι πλέον έχουμε πρόσβαση στα κινηματογραφικά μέσα γιατί ο εξοπλισμός έχει γίνει φτηνότερος. Μπορούμε δηλαδή να κάνουμε σινεμά και να πούμε τις ιστορίες μας, να εκφράσουμε τις απόψεις μας, όποιες κι αν είναι».
Αλλο ρεπορτάζ σελ. 24-25
Της ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ-ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
ΠΡΕΖΑ TV
11-11-2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου