Οι άστεγοι, οι άνθρωποι που για τη συντριπτική πλειονότητα των συμπολιτών τους ήταν μέχρι πριν από λίγους μήνες γραφικές φιγούρες στις σκοτεινές γειτονιές της πρωτεύουσας και των υπόλοιπων πόλεων, αποχαιρετώντας το 2011, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του σκηνικού της χώρας.Οι νεοάστεγοι, αυτή η νέα τάξη αστέγων που διαβιούν χωρίς καθόλου ή σε ακατάλληλο κατάλυμα, αποτελούν κομμάτι της Ελλάδας που δεν μπορεί να αγνοηθεί πλέον. Επίσημη καταγραφή του αριθμού των αστέγων δεν υπάρχει. Σύμφωνα, όμως, με εκτίμηση που παρουσίασε η ΜΚΟ «Κλίμακα» στο 6ο Ετήσιο Ερευνητικό Συνέδριο για την Ελλειψη Στέγης στην Ευρώπη, τον περασμένο Σεπτέμβριο, τη διετία 2009-2011 οι «νεοάστεγοι» στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 25%.
Βασικά κριτήρια για τον διαχωρισμό τους από τους υπόλοιπους αστέγους είναι ότι πρόκειται για ανθρώπους που βρέθηκαν σε αυτή την κατάσταση λόγω ανεργίας, σε συνδυασμό και με άλλους οικονομικούς παράγοντες. Είναι μεσαίας ή ανώτερης μόρφωσης, προηγουμένως είχαν ικανοποιητικό επίπεδο ζωής, ανήκαν στη μεσαία τάξη και απασχολούνται σε κλάδους της οικονομίας που επηρεάστηκαν περισσότερο από την κρίση.
Η διαφορά τους από την κατηγορία των «παραδοσιακών» αστέγων είναι εμφανής, καθώς εκείνοι προσδιορίζονται από συνδυασμό των εξής χαρακτηριστικών: είναι άνεργοι ή χαμηλού εισοδήματος, αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας ή/και προβλήματα εξάρτησης (τζόγος, αλκοόλ/ναρκωτικά) και στερούνται υποστηρικτικού περιβάλλοντος, ενώ σε πολλές περιπτώσεις είναι και μετανάστες. Μια τρίτη κατηγορία, επίσης ευδιάκριτη κατηγορία αστέγων, είναι οι μετανάστες και αιτούντες άσυλο.
Αύξηση 26% του αριθμού των ανθρώπων που αναζήτησαν στέγη τον περασμένο Οκτώβριο, σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2010, καταγράφηκε και στο Ιδρυμα Αστέγων του Δήμου Αθηναίων. Συνολικά τα αιτήματα για βοήθεια από τις κοινωνικές υπηρεσίες του δήμου αυξήθηκαν κατά 15%, αναφέρει ο Γιώργος Αποστολόπουλος, πρόεδρος του Ιδρύματος Αστέγων. Σύμφωνα με τον ίδιο, το αργότερο στις αρχές του νέου έτους θα τεθεί σε λειτουργία και η Εστία Αθηνών, που έχει δυνατότητα υποδοχής 60 αστέγων.
Ακόμη και με τις δύο δομές στέγασης σε λειτουργία, η δυνατότητα υποστήριξης των χιλιάδων αστέγων της πρωτεύουσας θα μοιάζει με σταγόνα στον ωκεανό. Ο δήμος φαίνεται να περιμένει μερική αποφόρτιση και από το μνημόνιο συνεργασίας που υπέγραψε την περασμένη Πέμπτη ο δήμαρχος Γ. Καμίνης με τον υπουργό Υγείας Α. Λοβέρδο. Σύμφωνα με αυτό, όπως εξηγεί ο Γ. Αποστολόπουλος, θα γίνουν πιο ευέλικτες οι διαδικασίες παραπομπής στις υπηρεσίες του ΕΣΥ των αστέγων εκείνων που έχουν προβλήματα υγείας και δεν μπορούν να στεγαστούν σε ξενώνα. Αν σκεφτεί κανείς, βέβαια, ότι η υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας έγινε στην εκδήλωση όπου ο Α. Λοβέρδος έκανε τις περίφημες δηλώσεις περί απέλασης των ιερόδουλων με AIDS, αντιλαμβάνεται πόση ευαισθησία επιφυλάσσεται σε άρρωστους αστέγους.
Εύκολα υποψιάζεται, επίσης, κανείς πώς θα ενέπνεε την ελληνική κυβέρνηση και το υπουργείο Υγείας η είδηση ότι από την 1η Δεκεμβρίου στην Ουγγαρία ισχύει νόμος που επιβάλλει τη φυλάκιση όποιου συλλαμβάνεται να κοιμάται σε δημόσιο χώρο για δεύτερη φορά σε ένα εξάμηνο. Ο απαράμιλλης κοινωνικής ευαισθησίας νόμος προκάλεσε πανευρωπαϊκές διαμαρτυρίες κοινωνικών οργανώσεων. Οπως τονίζει το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο των εθνικών οργανώσεων για θέματα αστέγων (www.feantsa.org), μέσω της καμπάνιας διαμαρτυρίας που ξεκίνησε προχθές Παρασκευή, εναντίον του ουγγρικού νόμου, «υπάρχουν πολλά μονοπάτια που οδηγούν κάποιον να ζει στους δρόμους και πολλές προσεγγίσεις για την καταπολέμηση του φαινομένου, αλλά "η ποινικοποίηση της ιδιότητας του αστέγου δεν είναι η απάντηση"».
Παρόλο που η αδυναμία καταγραφής των αστέγων είναι πανευρωπαϊκό φαινόμενο και καθώς αναζητούνται μεθοδολογίες ενιαίων αξιόπιστων δημογραφικών μετρήσεων, είναι σαφές ότι το φαινόμενο επηρεάζει νευραλγικά σημεία των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Τον περασμένο Σεπτέμβριο μια ευρεία πλειοψηφία του Ευρωκοινοβουλίου ψήφισε υπέρ ενός αιτήματος για μια νέα στρατηγική επείγουσα αλλά θετικής αντιμετώπισης του ζητήματος. Η προτεραιότητα εκτιμάται ότι πρέπει να δοθεί σε πολιτικές στέγασης και όχι σε συντηρητικού τύπου μέτρα όπως η διανομή συσσιτίων, αφού η εξασφάλιση στέγης θεωρείται στοιχειώδης προϋπόθεση για να μπορέσει ένας άνθρωπος να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που τον κατέστησαν άστεγο και να επανενταχθεί.
Της ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΜΠΟΥΜΠΟΥΚΑ boubouka@enet.gr
-ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
ΠΡΕΖΑ TV
18-12-2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου