Σε πρόγραμμα μόνιμης στενής επιτήρησης θα βρίσκεται η Ελλάδα. Ερωτηματικά για το ρόλο της ΕΚΤ. Ανεπαρκή τα μέτρα για έξοδο από την ύφεση. Φόβοι για διάλυση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος
Σε κάθε σύνοδο κορυφής της Ε.Ε., αναμένονταν σημαντικές αποφάσεις που θα έβαζαν φρένο στην κρίση χρέους της ευρωζώνης. Ομως όσα αποφασίζονταν αποδεικνύονταν αναντίστοιχα με τις απαιτήσεις κι έτσι κάθε φορά στην επόμενη σύνοδο οι ευρωπαίοι ηγέτες καλούνταν να αντιμετωπίσουν μια χειρότερη κατάσταση, αφού, αντί να λύσουν μια κρίση, στην πραγματικότητα δημιουργούσαν μια νέα. Πολλοί φοβούνται ότι αυτό συνέβη και τώρα, αφού, στα προβλήματα της ευρωζώνης που πολλοί αναλυτές επισημαίνουν ότι δεν αντιμετωπίζονται με τις αποφάσεις της Παρασκευής, προστίθεται κι εκείνο με τη Βρετανία, που ίσως οδηγήσει στην αλλαγή μορφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Οι ευρωπαίοι ηγέτες ακολούθησαν τη γερμανική συνταγή για πιο αυστηρούς κανόνες στην ευρωζώνη, δίχως όμως αυτοί να συνοδεύονται από αποφασιστικά μέτρα με μεγαλύτερη εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ώστε να σβήσει η φωτιά. Παράλληλα, δεν αποφασίστηκαν μέτρα που θα ενισχύσουν την ανάπτυξη ώστε να υλοποιηθούν σε πιο στέρεο έδαφος τα δημοσιονομικά προγράμματα και να βγουν οι χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα, με πρώτη την Ελλάδα, από τον φαύλο κύκλο της ύφεσης.
*Οι αποφάσεις προβλέπουν πολύ αυστηρούς κανόνες για τις χώρες-μέλη της ευρωζώνης. Θα υπάρχει συνταγματική πρόβλεψη ή νόμος ισοδύναμης ισχύος για το έλλειμμα (το όριο για το διαρθρωτικό έλλειμμα θα είναι 0,5% του ΑΕΠ το χρόνο). Επίσης θα προβλέπονται αυτόματα διαρθρωτικά μέτρα που θα ενεργοποιούνται σε περίπτωση παραβίασης του ορίου και η επάρκειά τους θα κρίνεται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Σε περίπτωση παραβίασης των ορίων, θα υπάρχει παρέμβαση από την Κομισιόν η οποία θα προβαίνει σε κυρώσεις ο χαρακτήρας των οποίων θα προσδιοριστεί το επόμενο διάστημα. Για να μην επιβληθούν κυρώσεις, απαιτείται να αποφασίσει διαφορετικά η πλειοψηφία των κρατών-μελών της ευρωζώνης. Επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ζητά από τα κράτη-μέλη να υποβάλουν προς έλεγχο το προσχέδιο προϋπολογισμού και αν διαπιστώνει αποκλίσεις θα απαιτεί αλλαγές. Το ακριβές πλαίσιο θα διαμορφωθεί με συζητήσεις ανάμεσα στην Κομισιόν, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτό σημαίνει ότι η επιτήρηση γίνεται μόνιμη και το ερώτημα είναι μέχρι πού θα οδηγούν οι κυρώσεις αυτές.
Η λήψη αποφάσεων στο πλαίσιο του Μόνιμου Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) θα γίνεται με πλειοψηφία 85% της συμμετοχής σε κεφάλαια, αντί της ομοφωνίας που ίσχυε μέχρι τώρα. Αυτό σημαίνει ότι Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία θα μπορούν να μπλοκάρουν αποφάσεις, δεν θα μπορεί να γίνει το ίδιο όμως και με μικρότερες χώρες, όπως η Φιλανδία ή η Σλοβακία.
Οι νέοι κανόνες θα περάσουν με τη μορφή διακυβερνητικής συμφωνίας, αφού η Μ. Βρετανία αντέδρασε έντονα στην αλλαγή των συνθηκών. Ο Ντ. Κάμερον δεν θέλει σε καμιά περίπτωση αυστηρούς χρηματοπιστωτικούς ελέγχους που θα δημιουργούσαν προβλήματα στο Σίτυ, που είναι το μεγαλύτερο χρηματοοικονομικό κέντρο. Επίσης, όπως σχολίαζαν οι «Financial Times», «θα έπρεπε να είναι τρελό το Ηνωμένο Βασίλειο για να υπογράψει ένα τέτοιο πρόγραμμα δημοσιονομικής λιτότητας. Η δημοσιονομική κατάσταση στη Βρετανία δεν μοιάζει καθόλου με αυτή που αντιμετωπίζουν άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Παρά το υψηλό χρέος, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει πρόβλημα να βρει κεφάλαια, αφού ελέγχει το δικό του νόμισμα. Αν συμφωνούσε με τους κανόνες της Μέρκελ θα επρόκειτο για μια αυτοκτονική απόφαση».
Αλλες χώρες που αρχικά είχαν προβλήματα με τις αλλαγές (Σουηδία, Ουγγαρία, Τσεχία) τελικά συμφωνούν. Ωστόσο, εκφράζονται ήδη έντονοι προβληματισμοί για το που οδηγείται η Ε.Ε. Η κουβέντα άνοιξε στην αρχή της εβδομάδας στο Κολέγιο των Επιτροπών, όπου έγινε έντονη κουβέντα. Η ελληνίδα επίτροπος Μαρία Δαμανάκη ήταν κατηγορηματικά αντίθετη στην αλλαγή των Συνθηκών, επισημαίνοντας ότι «πρόκειται για ιστορικό λάθος, που ανοίγει τον ασκό του Αιόλου». Ζήτησε, δε, οι οποίες αλλαγές να γίνουν στο πλαίσιο των υφιστάμενων συνθηκών.
*Από την πρώτη στιγμή εκφράστηκαν έντονες επιφυλάξεις για το αν τα έκτακτα μέτρα που αποφασίστηκαν για την άμεση αντιμετώπιση της κρίσης είναι επαρκή. Η Γερμανία επέμεινε μέχρι τέλους σε περιορισμένο ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η Αγκελα Μέρκελ ήταν εναντίον της μαζικής αγοράς ομολόγων με τύπωμα χρήματος. Επίσης αντιτάχθηκε στο ενδεχόμενο να έχει ο προσωρινός μηχανισμός (EFSF), το χαρακτήρα τράπεζας ώστε να μπορεί να δανείζεται από την ΕΚΤ (η οποία μπορεί με βάση το καταστατικό της να δανείζει τράπεζες, αλλά όχι κράτη). Αντίθετη έμεινε και στην έκδοση ευρωομολόγων, αν και πολλοί εκτιμούν ότι μπορεί να πει το «ναι» τον Μάρτιο, όταν θα έχει διαμορφωθεί οριστικά η νέα δομή της ευρωζώνης.
Από τα μέτρα που αποφασίστηκαν, η επίσπευση λειτουργίας του Μόνιμου Μηχανισμού (ESM) από τον Ιούλιο του 2012 κρίνεται θετική, όμως τα 500 δισ. ευρώ που θα διαθέτει δεν θεωρούνται επαρκή.
Η απόφαση να δοθούν 200 δισ. ευρώ στο ΔΝΤ ώστε να μπορεί να παρέμβει αυτό το διάστημα, επίσης δεν κρίνεται αποφασιστική κίνηση γι' αυτό την Παρασκευή τα ιταλικά και τα ισπανικά spread όχι μόνο δεν αποκλιμακώθηκαν, αλλά ανέβηκαν και λίγο.
Κάπως εκτονωτικά φαίνεται πως θα λειτουργήσει η απόφαση να μη συμμετέχουν ιδιώτες στο μέλλον σε «κούρεμα» στο πλαίσιο του ESM, οπως προβλεπόταν αρχικά, διευκρινίζοντας ότι «η Ελλάδα είναι ειδική περίπτωση» (σε αυτό το σημείο υποχώρησε η Αγκελα Μέρκελ).
*Οι αποφάσεις της ΕΚΤ (μείωση επιτοκίων, επέκταση της πίστωσης στις τράπεζες) κρίνονται από αναλυτές θετικά μέτρα, αλλά όχι αποφασιστικά.
Η γερμανικών προδιαγραφών νέα μορφή της ευρωζώνης έχει ως κύρια χαρακτηριστικά αυστηρούς κανόνες, επιτήρηση και ποινές. Δεν ελήφθησαν αποφάσεις όμως που θα διευκολύνουν την οικονομική δραστηριότητα στην ευρωζώνη και θα βοηθήσουν τις χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα να ξεφύγουν από τον φαύλο κύκλο της ύφεσης και μέσω αναπτυξιακών προγραμμάτων και αύξησης της ζήτησης στις πλεονασματικές χώρες. Ετσι απειλούνται με ακόμη μεγαλύτερη οικονομική καταστροφή και τελικά πιθανόν και στην έξοδο που θα οδηγήσει σε διάλυση της ευρωζώνης.
Η Ελλάδα βρίσκεται ήδη σε στενό πρόγραμμα επιτήρησης, το οποίο πλέον θα έχει μόνιμο χαρακτήρα. Επίσης η απόφαση να συνεχίσει η ευρωζώνη με όλα τα σημερινά μέλη της, της δίνει κάποια χρονικά περιθώρια. Ομως αν στη συνέχεια οι υπόλοιπες χώρες αντιμετωπίσουν τα προβλήματα και προχωρήσουν και η απόσταση μεγαλώσει τότε η έξοδος είναι πιθανή. Το τι θα γίνει όμως δεν θα κριθεί μόνο από το κυνήγι των στόχων, αλλά και από το αν το ευρωπαϊκό περιβάλλον θα βελτιωθεί ώστε να επιδράσει και στη σταθεροποίηση στη χώρα μας. Επίσης, από το αν η δημοσιονομική προσπάθεια θα βοηθηθεί και από τις Βρυξέλλες, ώστε να αρχίσει να υπάρχει ρευστότητα στη στεγνή ελληνική οικονομία.
Αλλη μια κρίσιμη συνοδος τελειωσε, δίχως οριστικές λύσεις. Αυτά μέχρι την επόμενη ακόμη πιο κρίσιμη σύνοδο...
Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΣΙΟΔΡΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
ΠΡΕΖΑ TV
11-12-2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου