Το σύνθημα είναι παλιό και υπάρχει σε διάφορες εκδοχές και σε πολλές γλώσσες. Θέριεψε όμως και ακούγεται παντού, ακόμα κι από στόματα ανθρώπων που ποτέ δεν έβριζαν, από τότε που ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση, από τότε που κατέρρευσε η αμερικανική επενδυτική τράπεζα Lehman Brothers κι από τότε που άρχισαν στοιχειωδώς να καταλαβαίνουν και οι κοινοί θνητοί τι κρύβεται πίσω από τα «κινέζικα» της γλώσσας των τραπεζιτών- "δομημένα ομόλογα", "ανοιχτές πωλήσεις", "παράγωγα ενυπόθηκων δανείων" και άλλα ακατάληπτα.
«Αλήτες, αλήτες, τραπεζίτες», είναι το σύνθημα και συνήθως χρησιμοποιείται... μεταφορικά. Μπορεί οι τράπεζες να "κοινωνικοποιούν" τις ζημίες τους, αλλά συνήθως το κάνουν με την... "άδεια της αστυνομίας" ή, ακριβέστερα, με τις αποφάσεις της πολιτικής. Ωστόσο, ενίοτε το σύνθημα ισχύει κυριολεκτικά. Δεν αρκεί, δηλαδή, στους τραπεζίτες να επωφελούνται από τη νομοθεσία που είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα τους, φροντίζουν και να την παραβαίνουν. Δύο κραυγαλέα παραδείγματα έγιναν γνωστά την εβδομάδα που πέρασε, με παραβάτες δύο κολοσσούς του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος, την HSBC, με έδρα το Λονδίνο, και την Deutsche Bank, με έδρα τη Φρανκφούρτη.
Η πρώτη πάτησε τον κάλο των αμερικανικών αρχών και έσπευσε να πληρώσει το μεγαλύτερο πρόστιμο στην ιστορία των τραπεζών, για να αποφύγει έναν επώδυνο δικαστικό αγώνα, η δεύτερη παραβίασε τους κανόνες της γερμανικής εφορίας και αντιμετωπίστηκε επικοινωνιακά τουλάχιστον ως τρομοκρατική οργάνωση.
Ουάσιγκτον εναντίον HSBC
Για τους μη μυημένους η είδηση έσκασε σαν βόμβα. Την περασμένη Τρίτη, το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης ανακοίνωσε ότι συμφώνησε με την τρίτη σε μέγεθος βρετανική τράπεζα HSBC να καταβάλει πρόστιμο 1,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων, για να μη τη σύρει στα δικαστήρια. Οι κατηγορίες που της επέρριπταν οι Αμερικανοί ήταν βαριές - και προφανώς τεκμηριωμένες, αλλιώς η HSBC δεν θα συναινούσε σ' ένα τόσο μεγάλο πρόστιμο. Η βρετανική τράπεζα «ξέπλενε» επί χρόνια δισεκατομμύρια του μεξικανικού καρτέλ ναρκωτικών, ενώ παραβίαζε τις κυρώσεις -που πολύ πρόθυμα υπέγραψε και η βρετανική κυβέρνηση- σε βάρος του Ιράν.
Το μεγάλο αφεντικό της τράπεζας, ο Στιούαρτ Γκιούλιβερ, που έχει αναλάβει τα ηνία της HSBC εδώ και δύο χρόνια, βγήκε επίσης την Τρίτη να ζητήσει "συγγνώμη" για τα "λάθη του παρελθόντος" και να διαβεβαιώσει ότι η τράπεζα «είναι πλέον ένα εκ βάθρων διαφορετικό ίδρυμα». Μάλιστα, η δικαιολογία του ήταν ότι στα κεντρικά της HSBC δεν είχαν ιδέα τι έκαναν οι θυγατρικές της. Προφανώς, ουδέποτε η ηγεσία του ομίλου αναρωτήθηκε γιατί η θυγατρική της στο Μεξικό είχε τόσο μεγάλο κύκλο εργασιών. Οι ερευνητές του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης κατάφεραν, ωστόσο, να διαπιστώσουν ότι από το 2004 μέχρι το 2010 η συγκεκριμένη θυγατρική της HSBC ξέπλενε δισεκατομμύρια ναρκωδολαρίων.
Για τη δεύτερη κατηγορία, ο Γκιούλιβερ δεν είχε καν δικαιολογία. Η τράπεζά του έκανε ό,τι και πολλές άλλες στο λονδρέζικο Σίτι. Μπίζνες με όλες εκείνες τις χώρες στις οποίες έχουν επιβληθεί οικονομικές κυρώσεις. Δύσκολα μπορεί να χαρακτηρίσει κανείς αυτές τις μπίζνες ως... "αντίσταση στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό", καθώς ειδικά στην περίπτωση του Ιράν, η βρετανική κυβέρνηση ήταν εξίσου ένθερμη με την αμερικανική στην επιβολή κυρώσεων.
Σύμφωνα με τις έρευνες που διέταξε η αμερικανική γερουσία, η HSBC κατάφερε από το 2001 μέχρι το 2007 να αποκρύψει συνδιαλλαγές με τις ιρανικές τράπεζες ύψους 19,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων -με το αζημίωτο εννοείται. Συνεπώς το 1,9 δισ. του προστίμου -όσο αστρονομικό νούμερο κι αν φαντάζει, αφού ξεπερνά σε μέγεθος την κεφαλαιοποίηση της Εθνικής, της μεγαλύτερης ελληνικής τράπεζας- δεν είναι και τόσο επώδυνο για την τράπεζα. «Χαστουκάκι» χαρακτήρισαν το πρόστιμο οι "Financial Times" -αφού υπολόγισαν ότι με την παραβατικότητά της η τράπεζα κέρδισε τα δεκαπλάσια- και ανάλογη ήταν η αντίδραση των αγορών. Ελάχιστα έπεσε η τιμή της μετοχής της HSBC την ημέρα της δημοσιοποίησης του προστίμου, ενώ από την αρχή της χρονιάς έχει «τσιμπήσει» ένα 14%. Είναι σαφές ότι οι επενδυτές δεν... κλονίστηκαν από την "κακή συνήθεια" της HSBC να βοηθά τους βαρόνους των ναρκωτικών.
Εφορία εναντίον Deutsche Bank
Το έγκλημα της Deutsche Bank δεν είναι τόσο οφθαλμοφανές, επειδή χρειάζεται πολλή φαντασία για να το καταλάβει κανείς. Χονδρικά, η μεγαλύτερη γερμανική τράπεζα κατηγορείται για "συνέργεια σε φοροδιαφυγή" εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, μέσω αγοραπωλησιών δικαιωμάτων ρύπων. Η «μηχανή» είχε στηθεί περίπου ως εξής: Η γερμανική εταιρεία Α αγόραζε το δικαίωμα να ρυπαίνει με εκλύσεις διοξειδίου του άνθρακα στη χώρα Β, οπότε δεν έπρεπε να πληρώνει ΦΠΑ στην έδρα της. Με τη μεσολάβηση της τράπεζας, στη συνέχεια, πουλούσε τα δικαιώματα στην εταιρεία Γ στη Γερμανία και εισέπραττε πίσω τον ΦΠΑ που δεν είχε καταβάλει! Κι αυτό συνεχιζόταν στο διηνεκές, στήνοντας ένα «γαϊτανάκι» επιστροφής φόρων που ουδέποτε είχαν εισπραχθεί. Ανεξάρτητα από το αν είναι ηθικό ή ανήθικο το εμπόριο ρύπων, είναι νόμιμο και γίνεται χρηματιστηριακά. Πλην όμως, κι αυτό έχει κανόνες και η Deutsche Bank -ή έστω κάποια στελέχη της, όπως είναι η γραμμή άμυνας της τράπεζας, που δηλώνει ότι «συνεργάζεται απόλυτα» με τις αρχές- συνειδητά τους παραβίασε προς ίδιον όφελος και αυτό των απατεώνων πελατών της.
Σχεδόν δυόμισι χρόνια έψαχναν οι ερευνητές της εφορίας και της οικονομικής αστυνομίας τη δαιδαλώδη διαδρομή του χρήματος, την περασμένη Τετάρτη ένιωσαν αρκετά σίγουροι για τα στοιχεία που μάζεψαν και έκαναν την τελική έφοδο. Στα πρότυπα αμερικανικών ταινιών δράσης, με σειρήνες και εκατοντάδες αστυνομικούς, απέκλεισαν τους δίδυμους πύργους της Deutsche Bank στη Φραγκφούρτη, έψαξαν γραφεία και υπολογιστές, εξέδωσαν εντάλματα σύλληψης για πέντε στελέχη της τράπεζας και δημοσιοποίησαν ότι ερευνούν και το νέο αφεντικό του ομίλου, τον Γιούργκεν Φίτσεν.
Η είδηση της εφόδου στην Deutsche Bank άρεσε μεν στη γερμανική κοινή γνώμη, αλλά δεν την εξέπληξε. Η φήμη της ισχυρότερης τράπεζας της Γερμανίας είναι άθλια, χρόνια τώρα πρωταγωνιστεί σε πάσης φύσεως σκάνδαλα -και πάντα μέχρι τώρα κατάφερνε να τα φορτώνει σε μεμονωμένα στελέχη της ή τμήματα. Τώρα υπάρχει μια πιθανότητα να χτυπήσει η καμπάνα για τα μεγάλα αφεντικά. Αυτά τα καινούργια αφεντικά, ο Φίτσεν και ο Άνσου Τζάιν -ο Λονδρέζος ινδικής καταγωγής που μέχρι τον περασμένο Ιούλιο ήταν ο επικεφαλής του επενδυτικού βραχίονα της τράπεζας- είχαν αναγγείλει με πολλές φανάρες «μια νέα εταιρική κουλτούρα» στην Deutsche Bank, "μακριά από την εποχή του γρήγορου κέρδους και των υψηλών αποδόσεων με κάθε μέσο"... Ακόμη κι αν πιστέψει κανείς τις καλές "προθέσεις" της νέας ηγεσίας, ο κατάλογος των... αμαρτιών του παρελθόντος, για τις οποίες πρέπει να... μετανοήσουν είναι τεράστιος.
Η φοροδιαφυγή με τα δικαιώματα ρύπων είναι μόνο η τελευταία εξομολογημένη αμαρτία. Είχε προηγηθεί η συμμετοχή της Deutsche Bank στο σκάνδαλο libor -το επιτόκιο διατραπεζικού δανεισμού του Λονδίνου-, όπου συμπρωταγωνίστησε μαζί με τις περισσότερες τράπεζες του "Σίτι", και η υπό διερεύνηση προς το παρόν συμμετοχή της σε ένα αντίστοιχο σκάνδαλο με το Euribor - το επιτόκιο διατραπεζικού δανεισμού της Ευρωζώνης. Αθώα του αίματος δεν ήταν η Deutsche Bank ούτε για τη χρηματοπιστωτική κρίση, αν και κατάφερνε να κρύψει καλύτερα από τις Lehman και "Σία" τις ζημίες απ' τα παράγωγα των ενυπόθηκων δανείων. Επιπλέον, είναι ακόμη στα δικαστήρια με τους απογόνους του μεγαλύτερου «τσάρου» των μέσων ενημέρωσης στη Γερμανία, του Λέο Κιρχ, που την κατηγορούν ότι οδήγησε τον όμιλο σε χρεωκοπία - και οι πιθανότητες να χάσει τη δίκη είναι πολύ μεγάλες.
Μπορεί να είναι απλώς... παρηγοριά στον άρρωστο, αλλά τουλάχιστον τα πρόστιμα στην Deutsche Bank πέφτουν σαν το χαλάζι. Και πληρώνονται.
Μπαλή Κάκη
AYGH
left.gr
ΠΡΕΖΑ TV
16-12-2012
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου