Ο δικαστικός Γολγοθάς της οικογένειας ενός νέου, που σκοτώθηκε όταν το αυτοκίνητό του συγκρούστηκε με διαφημιστική πινακίδα, φωτίζει τον μηχανισμό μιας απίστευτης δοσοληψίας
Χρειάστηκε να σκοτωθεί άλλος ένας νέος άνθρωπος για να κινητοποιηθεί πριν από οκτώ χρόνια η κοινή γνώμη και να αρχίζουν να λαμβάνονται κάποια μέτρα για την προστασία των εποχούμενων πολιτών από το δάσος των παράνομων διαφημιστικών πινακίδων που πλαισιώνουν τους ελληνικούς δρόμους. Την προσεχή Τετάρτη δικάζεται σε δεύτερο βαθμό για την υπόθεση αυτή ο τέως δήμαρχος Αμαρουσίου Παναγιώτης Τζανίκος, ο οποίος είχε πρωτόδικα καταδικαστεί πριν από δύο χρόνια σε 18 μήνες φυλάκιση με αναστολή για ανθρωποκτονία από αμέλεια.
Ηταν 19 Δεκεμβρίου του 2005, αργά το βράδυ, και ο 25χρονος φοιτητής Γιάννης Σταυρουλάκης γύριζε στο σπίτι του στο Μαρούσι, όταν το αυτοκίνητό του «εκτράπηκε από την πορεία του προς τα δεξιά, ενώ εκινείτο στο ανοδικό ρεύμα της λεωφόρου Κηφισίας, προσέκρουσε διαδοχικά σε σιδερένια κολονάκια που οριοθετούν το υφιστάμενο στο σημείο αυτό πεζοδρόμιο και εν συνεχεία, αφού προσέκρουσε σε υπάρχουσα νησίδα, συγκρούστηκε με μέγιστη σφοδρότητα με σιδερένια κολόνα, ύψους 2,60 μέτρων, η οποία έφερε επ’ αυτής διαφημιστική πινακίδα διαστάσεων 2,20 επί 1,40, με την επωνυμία Master» (βούλευμα 370/2010 του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών).
Η σύγκρουση απέβη μοιραία για τον φοιτητή. Οσο για την πινακίδα, η οποία απλώς κάμφθηκε από τη σφοδρή σύγκρουση, την επομένη είχε κιόλας αντικατασταθεί με μια καινούργια στη θέση της. Παρά τα επίσημα διαβήματα του πατέρα και την ανάκριση που διεξήχθη στη συνέχεια, ακόμα δεν είναι γνωστό ούτε το περιεχόμενο της διαφήμισης ούτε τα στοιχεία εκείνων που την αποκατέστησαν την επομένη του δυστυχήματος. Μετά την προβολή του τραγικού συμβάντος στα μέσα ενημέρωσης και την κινητοποίηση αστυνομικών και εισαγγελικών αρχών, αιφνιδιαστικά η πινακίδα αφαιρέθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2006 και πάλι από «αγνώστους». Μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει γνωστή ούτε η δική τους ταυτότητα.
Η υπόθεση εξετάστηκε από τα διοικητικά, τα αστικά και τα ποινικά δικαστήρια, χωρίς να υπάρχει ακόμα οριστική κατάληξη. Ο μεν υπεύθυνος της διαφημιστικής εταιρείας καταδικάστηκε μόνο για την τοποθέτηση πινακίδας χωρίς άδεια, ενώ η καταδίκη του τέως δημάρχου εξετάζεται τώρα σε δεύτερο βαθμό.
Εκείνο που επικαλέστηκαν οι εκπρόσωποι της εταιρείας είναι το γεγονός ότι μπορεί να συνεθλίβη το αυτοκίνητο πάνω στην πινακίδα, αλλά ο θανάσιμος τραυματισμός του νέου είχε επισυμβεί ήδη με την πρόσκρουση στο πρώτο κολονάκι που προηγήθηκε. Αυτό ήταν το σκεπτικό του Β΄ Τριμελούς Εφετείου Αθηνών, που τον Απρίλιο του 2012 απάλλαξε τον υπεύθυνο της εταιρείας «Master Outdoor Γενικές Διαφημίσεις Α.Ε.» από την κατηγορία της ανθρωποκτονίας από αμέλεια. Σύμφωνα, πάντως, με την επιτροπή εμπειρογνωμόνων του ΤΕΕ που εξέτασε την υπόθεση, «τα κολονάκια αποτροπής στάθμευσης δεν είναι δυνατόν να παίξουν ουσιαστικό ρόλο στην αναχαίτιση των οχημάτων και την αποφυγή πρόσκρουσής τους επί σταθερών εμποδίων μεγάλης ακαμψίας και αδράνειας (στύλοι ηλεκτροφωτισμού, μεγάλες διαφημιστικές πινακίδες) και αυτό γιατί λόγω της ισχνής διατομής τους δεν είναι σε θέση να απορροφήσουν μεγάλο ποσοστό κινητικής ενέργειας του οχήματος ούτε είναι σε θέση να αποτρέψουν την πορεία ανόδου στο πεζοδρόμιο ενός οχήματος που προσπίπτει υπό γωνία της τάξης των 15-20 μοιρών. Ολα αυτά αναφέρονται αναλυτικά στο Ευρωπαϊκό Πρότυπο ΕΝ-1317 περί συστημάτων αναχαίτισης οχημάτων, αλλά και στις πρόσφατες Οδηγίες Μελετών Οδικών Εργων του ΥΠΟΜΕΔΙ» (Ν. Ηλιού, Σπ. Νικολόπουλος, Π. Λύκος, Πόρισμα Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων ΤΕΕ, 6.12.2010). Ακόμα πιο κατηγορηματικός είναι ο καθηγητής του ΕΜΠ (Εργαστήριο Μεταλλικών Κατασκευών) Φαίδων Καρυδάκης, ο οποίος σε τεχνική έκθεση που συνέταξε καταλήγει ότι «οι στυλίσκοι ελάχιστα ανακόπτουν την ταχύτητα του αυτοκινήτου, όταν αυτό κινείται και προσκρούει σ’ αυτούς με ταχύτητα 100 χλμ. την ώρα» (ΕΜΠ, Σχολή Πολιτικών Μηχανικών, Τεχνική Εκθεση- Πόρισμα, 3.10.2012).
Ο δήμαρχος από την πλευρά του επικαλείται το γεγονός ότι δεν έχει εκδώσει ο δήμος άδεια για τη συγκεκριμένη πινακίδα προς τη συγκεκριμένη εταιρεία. Θα δούμε παρακάτω τι ακριβώς συμβαίνει, σύμφωνα με τα δικαστικά βουλεύματα.
Για την ουσία της υπόθεσης θα περιμένουμε την απόφαση του δικαστηρίου. Ομως όλη αυτή η δικαστική διαμάχη –στην οποία βρέθηκαν να διαφωνούν και κάποιοι δικαστικοί λειτουργοί μεταξύ τους– αποκάλυψε έναν σκοτεινό μηχανισμό που κινείται γύρω από τις διαφημιστικές πινακίδες με τελικό στόχο την παράκαμψη του νόμου. Ενώ εκπρόσωποι διαφημιστικών εταιρειών και εκπρόσωποι δημοτικών αρχών εμφανίζονται να αντιδικούν και αλληλοκατηγορούνται, στην πραγματικότητα συνυπάρχουν και συνεργάζονται. Μπορεί ο ένας να πετάει το μπαλάκι των ευθυνών στον άλλο, αλλά το αποτέλεσμα είναι ότι «η δουλειά γίνεται». Πώς συμβαίνει αυτό;
Βήμα 1ο: Η ανακήρυξη των θέσεων
Ο δήμος αποφασίζει να κηρύξει χώρο τοποθέτησης πινακίδων σε σημεία που επιλέγει, ανεξάρτητα αν τα σημεία αυτά είναι νόμιμα, με απλά εμπορικά κριτήρια. Η θέση της μοιραίας πινακίδας (Αριθμός 59, Λεωφόρος Κηφισίας, Γέφυρα Ολυμπιακού Σταδίου) περιλαμβάνεται στην 459/9.12.2004 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αμαρουσίου για τον καθορισμό θέσεων υπαίθριων διαφημίσεων για τα έτη 2005-2007. Η απόφαση αναφέρεται σε 73 θέσεις, οι οποίες επιλέχθηκαν με βάση έγγραφο της Δημοτικής Επιχείρησης Κυκλοφορίας του Δήμου (3.12.2004), το οποίο επικαλείται με τη σειρά του άλλο έγγραφο της Δημοτικής Επιχείρησης Επικοινωνίας (ΔΕΕΔΑ, 208/1.7/2008) για να συμπεράνει ότι οι θέσεις αυτές «πληρούν τις προϋποθέσεις νομιμότητας βάσει του ισχύοντος ΚΟΚ (ν. 2696/99), αρ. 11, παρ. 1». Μόνο που υπάρχει μια μικρή λεπτομέρεια: Το εν λόγω έγγραφο της ΔΕΕΔΑ περιλαμβάνει και μια άλλη φράση: «Σε περίπτωση που οι υπηρεσίες σας κρίνουν ως μη νόμιμες κάποιες από τις ανωτέρω θέσεις, παρακαλούμε να μας ενημερώσετε, ώστε να αντικαταστήσουμε αυτές με ισάριθμες και αντίστοιχης εμπορικής αξίας». Τη φράση αυτή την παρέλειψε το διαβιβαστικό έγγραφο της ενδιάμεσης υπηρεσίας και έτσι ουδέποτε έφτασε προς έλεγχο στο Δημοτικό Συμβούλιο. Φυσικά και το αρχικό έγγραφο περιλαμβανόταν ως συνημμένο στον ίδιο φάκελο. Στην πραγματικότητα η θέση 59 ήταν απολύτως παράνομη, εφόσον πρόκειται για νησίδα, στην οποία απαγορεύεται ρητά κάθε παρόμοια τοποθέτηση, σύμφωνα με το ίδιο άρθρο του ΚΟΚ που επικαλείται το έγγραφο: «Απαγορεύεται κάθε διαφήμιση […] σε διαχωριστικές νησίδες ή νησίδες ασφαλείας, σε πεζοδρόμια» (ν. 2696/99, αρ. 11, παρ. 7). Αυτό το συνομολογούν σήμερα όλοι οι εμπλεκόμενοι, εφόσον είναι αυταπόδεικτο.
Το χειρότερο είναι ότι ο ίδιος ο αρμόδιος του δήμου για την επιλογή των θέσεων δήλωνε μετά το δυστύχημα εγγράφως στις δικαστικές αρχές τα ακόλουθα: «Οι θέσεις για τις οποίες με ρωτούσαν, όπως μου τις απέστειλαν ως απλές διευθύνσεις παραχωρούμενου χώρου, ήταν αυτές του 2002, ήτοι πριν την αλλαγή της Λ. Κηφισίας και χωρίς εγώ να τις έχω δει, ούτε και εντοπίσει σε καινούργιο χάρτη, ο οποίος δεν είχε ακόμη κυκλοφορήσει» (13.7.2009).
Βήμα 2ο: Η τοποθέτηση των πινακίδων
Οι εταιρείες σπεύδουν να τοποθετήσουν πινακίδες στα σημεία που έχει ορίσει ο δήμος, χωρίς προηγουμένως να έχουν λάβει άδεια και αδιαφορώντας για τη νομιμότητα της θέσης. Τις περισσότερες άλλωστε θέσεις τις έχουν οι ίδιες υποδείξει. Για τους τύπους, στη συνέχεια υποβάλλουν αιτήσεις, οι οποίες καθυστερούν να απαντηθούν από τον δήμο και έτσι λειτουργούν ως νομιμοποιητικά έγγραφα της παράνομης εγκατάστασης. Για την πινακίδα στο σημείο 59 δεν είχε καν υποβληθεί παρόμοια αίτηση, αλλά αυτό δεν απαλλάσσει τον δήμο από την ευθύνη:
«Ναι μεν η διαφημιστική εταιρεία που είχε τοποθετήσει τη μοιραία διαφημιστική πινακίδα στο συγκεκριμένο σημείο δεν είχε λάβει προηγουμένως, προς τούτο, σχετική άδεια από τον Δήμο Αμαρουσίου, πλην όμως ενήργησε την τοποθέτηση εν γνώσει του γεγονότος ότι ο δήμος είχε εγκρίνει-αποφασίσει την τοποθέτηση διαφημιστικής πινακίδας στο συγκεκριμένο σημείο, γεγονός όπερ καθιστούσε βεβαία τη χορήγηση της σχετικής αδείας, σε τυπική αίτηση που θα ακολουθούσε, αφού, εν προκειμένω, το κρίσιμο και ουσιώδες ήταν η απόφαση του δήμου περί εγκαταστάσεως διαφημιστικής πινακίδας στο συγκεκριμένο σημείο, όπερ, και παρά τις περί του αντιθέτου νομικές προβλέψεις, είχε λάβει χώρα» (996/2008 διάταξη του αντεισαγγελέα Εφετών Γρηγόρη Πεπόνη, 27.1.2009).
Υποπερίπτωση της μεθόδευσης αυτής είναι η άμεση αποδοχή των αιτήσεων για άδεια (αυθημερόν) και η ακύρωσή τους λίγες εβδομάδες αργότερα. Μ’ αυτόν τον τρόπο φαίνεται να τηρούνται τα προσχήματα και από τις δύο πλευρές: οι εταιρείες έχουν στα χέρια τους προς επίδειξη τις προσωρινές άδειες και ο δήμος τις ανακλήσεις των αδειών. Η μεθόδευση αυτή αποκαλύφτηκε χάρη στην επιμέλεια μιας υπαλλήλου του δήμου, η οποία διαπίστωσε με έκπληξη ότι κάποιες εταιρείες επιχείρησαν να πληρώσουν τέλη για διαφημιστικές πινακίδες που δεν είχαν άδεια. Ο έλεγχος αποκάλυψε ότι στις 17.5.2005 ένας αντιδήμαρχος είχε εγκρίνει αυθημερόν πέντε αιτήσεις, οι οποίες δύο μήνες αργότερα (19.7.2005) απορρίφθηκαν από άλλον αντιδήμαρχο. Το συμβάν αναφέρεται στο έγγραφο της υπαλλήλου και αξιολογείται σε Εκθεση Επιθεώρησης του Σώματος Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης (Ιανουάριος 2007).
Βήμα 3ο: Ο έλεγχος των πινακίδων
Για το πώς γίνονταν οι έλεγχοι μετά την τοποθέτηση των παράνομων πινακίδων αποκαλυπτική είναι η κατάθεση μάρτυρα, ο οποίος προτάθηκε μάλιστα από τον Δήμο Αμαρουσίου κατά την εξέταση της υπόθεσης από το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθήνας: «Υπηρετώ ως δημοτικός αστυνόμος στον Δήμο Αμαρουσίου. Τον έλεγχο των διαφημίσεων τον έχει αναλάβει η Δημοτική Επιχείρηση Επικοινωνίας του Δήμου Αμαρουσίου (ΔΕΕΔΑ), η οποία είχε συνάψει και σύμβαση με μία ιδιωτική εταιρεία την οποία εκπροσωπούσε ο κ. Βλαντής. Εμείς τότε το 2005 ήμασταν μόνο δύο υπάλληλοι στη Δημοτική Αστυνομία που ήμασταν επιφορτισμένοι με όλες τις αρμοδιότητες, κυκλοφορία, παράπονα πολιτών, καταγγελίες, καταλήψεις πεζοδρομίων και στον βαθμό που μπορούσαμε εντοπίζαμε και τις παράνομες διαφημιστικές ταμπέλες, ρωτούσαμε και την ιδιωτική εταιρεία που είχε πιο πολλή γνώση για τα σημεία των διαφημιστικών, αν είναι δηλαδή παράνομα ή όχι, προχωρούσαμε σε εκθέσεις αυτοψίας, επισυνάπτοντας και φωτογραφίες των παράνομων διαφημιστικών μέσων και τα διαβιβάζαμε στην εταιρεία αυτή για την περαιτέρω πορεία, από αποξήλωση ή οτιδήποτε. Εχουν γίνει αρκετές αποξηλώσεις σε πινακίδες και πριν και μετά το 2005, αλλά αντιμετωπίζαμε το πρόβλημα ότι ενώ τη μια μέρα τις ξηλώναμε, το ίδιο βράδυ στα ίδια σημεία τοποθετούνταν άλλες. […] Μετά τον εντοπισμό απευθυνόμασταν στην ιδιωτική εταιρεία του κ. Βλαντή. Δεν γνωρίζω αν η εταιρεία του κ. Βλαντή ήταν διαφημιστική. Ο Δήμος Αμαρουσίου είχε κάνει σύμβαση με την εταιρεία αυτή και είχαμε λάβει εντολή από τον αντιδήμαρχο στον οποίο ανήκαμε να απευθυνόμαστε για όλες τις διαφημιστικές πινακίδες στην εταιρεία αυτή» (9ο Τριμελές, απόφαση 6029/2013).
Το ίδιο συνέβη και μετά το δυστύχημα που στοίχισε τη ζωή στον Γιάννη Σταυρουλάκη: «Εγινε αυτοψία και αυτή την έκθεση αυτοψίας την παραδώσαμε στον κ. Βλαντή, δηλαδή στον εκπρόσωπο της ιδιωτικής εταιρείας».
Βήμα 4ο: Ποιος κερδίζει και ποιος χάνει
Είναι γνωστό ότι ο τζίρος των διαφημιστικών πινακίδων στους δρόμους είναι πολύ μεγάλος. Θα εκπλαγεί κάποιος αν πληροφορηθεί το ύψος των τελών διαφήμισης που εισέπραξε ο Δήμος Αμαρουσίου την επίμαχη περίοδο. Για μια τετραετία (2006-2009) μόλις 55.054 ευρώ. Και αναλυτικά, 17.338 το 2006, 27.946 το 2007, 6.148 το 2008 και 3.621 το 2009. Το «εξαιρετικά χαμηλό» αυτό ποσό επισημαίνει και η Εκθεση των Σώματος Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης (474/Α/2010) και το αποδίδει στο γεγονός ότι μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχαν υπογραφεί οι συμβάσεις του δήμου με τον πλειοδότη, παρά το γεγονός ότι είχαν καθοριστεί θέσεις για την τοποθέτηση «διαφημιστικών μέσων». Σύμφωνα με την ίδια έκθεση «υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης για τη σύναψη συμβάσεων της ΔΕΕΔΑ με διαφημιστικές εταιρείες και την έκδοση αδειών τοποθέτησης διαφημιστικών πλαισίων, με συνέπεια την αδυναμία είσπραξης τελών διαφήμισης». Και εδώ ξανασυναντάμε την «ιδιωτική εταιρεία» που ανέφερε ο δημοτικός αστυνόμος: «Η ΔΕΕΔΑ και η συνεργαζόμενη μ’ αυτήν ιδιωτική εταιρεία γνωστοποιούσε ελλιπή στοιχεία σχετικά με τη θέση τοποθέτησης των διαφημιστικών πλαισίων, την ταυτότητα των διαφημιστικών εταιρειών και των διαφημιζόμενων, με συνέπεια να καθίσταται δυσχερής η βεβαίωση τελών, λόγω έλλειψης επαρκών στοιχείων» (έκθεση 474/2010).
Θα πει κάποιος, για 55.000 ευρώ σε μια τετραετία γίνεται όλη αυτή η φασαρία; Μη βιάζεστε. Παρά αυτή τη δυσκολία είσπραξης τελών, μέσα στην ίδια τετραετία 2006-2009 βεβαιώθηκαν πρόστιμα για παράνομη διαφήμιση ύψους 6.953.938 ευρώ! Και αναλυτικά, 497.095 το 2006, 349.774 το 2007, 1.954.069 το 2008 και 4.153.000 το 2009. Από τα ιλιγγιώδη αυτά ποσά εισπράχτηκε βέβαια ένα ελάχιστο μέρος, μόλις 240.000 ευρώ. Και αναλυτικά, 58.694 το 2006, 35.457 το 2007, 105.906 το 2008 και 40.242 το 2009.
Αποκορύφωμα το (εκλογικό) έτος 2010. Βεβαιώθηκαν πρόστιμα ύψους 3.268.000 ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι εκείνη τη χρονιά εκκρεμούσαν συνολικά για είσπραξη 12.224.518 ευρώ. Από αυτά εισπράχτηκαν 5.000 ευρώ!
Και πάλι είναι όλοι ευχαριστημένοι. Ο δήμος που «δεν παρανομεί» και επιβάλλει πρόστιμα, αλλά και οι εταιρείες που κάνουν τη δουλειά τους ουσιαστικά τσάμπα και τοποθετώντας τις διαφημίσεις τους όπου θέλουν.
Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις του Συνηγόρου του Πολίτη, «συνήθως, τα πρόστιμα που επιβάλλονται υπολείπονται κατά πολύ του αναμενόμενου ή πραγματικού κέρδους των διαφημιστικών εταιρειών. Μάλιστα τα πρόστιμα μειώνονται ακόμα περισσότερο, όταν οι εταιρείες προσφύγουν δικαστικά, σε βαθμό που να θεωρούνται τελικά συμβολικά. Περαιτέρω, η επιβολή και η είσπραξη των προστίμων είναι ιδιαίτερα δύσκολη επειδή οι εταιρείες αλλάζουν συχνά νομική μορφή και δεν αναγράφουν στην πινακίδα τα στοιχεία τους, αλλά και επειδή οι ΟΤΑ παραλείπουν τον παράλληλο καταλογισμό προστίμου εις βάρος και του διαφημιζόμενου παρά το ότι ο νόμος το προβλέπει ρητά (άρθρο 8 παράγραφος 5 του νόμου 2946/2001)».
Βήμα 5ο: Οι νέες συμβάσεις
Μπορεί να επικαλείται ο δήμος το γεγονός ότι δεν είχε δώσει άδεια στην εταιρεία Master, που είχε τοποθετήσει την πινακίδα στη μοιραία θέση 59 της Λεωφόρου Κηφισίας, αλλά ακριβώς ένα χρόνο μετά το δυστύχημα (20.12.2006) η ΔΕΕΔΑ με εντολή του δημάρχου υπέγραψε σύμβαση με τη Master Advertising, σύμφωνα με την οποία ο δήμος εκμίσθωνε 50 κοινόχρηστους χώρους για την τοποθέτηση διαφημίσεων. Η σύμβαση δεν απέδωσε, αλλά ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι σ’ αυτήν ρητά αναφέρονται θέσεις επί νησίδων, οι οποίες, όπως είδαμε, απαγορεύονται αυστηρά. Αναφέρονται ως θέσεις: «Καποδιστρίου και Πεντέλης, Νησίδα, Καποδιστρίου και Ευγενίας, Νησίδα, Καποδιστρίου και Υακίνθου, Νησίδα».
Η διατήρηση των θέσεων αυτών στις νησίδες ακόμα και ένα χρόνο μετά το δυστύχημα είναι στην καλύτερη περίπτωση ακατανόητη. Πολύ περισσότερο που είχε προηγηθεί έγγραφο του Συνηγόρου του Πολίτη προς τον δήμαρχο, στο οποίο επισημαινόταν το ζήτημα (13020/6.10.2006). Το βούλευμα 370/2010 του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών σημειώνει και ότι «αυτές οι 50 θέσεις εχρησιμοποιούντο ήδη παρανόμως και αυθαιρέτως, αντί δε [ο δήμαρχος] να δώσει, ως έδει, εντολή για κατεδάφιση-αποξήλωση των διαφημιστικών πινακίδων των θέσεων αυτών, εχώρησεν εις την εντολήν του “Για να αποφευχθεί περαιτέρω οικονομική ζημία στον δήμο και τη ΔΕΕΔΑ”».
Υπάρχει και κάτι χειρότερο. Σύμφωνα με το άρθρο 8 του ιδιωτικού συμφωνητικού «η μισθώτρια (δηλαδή η διαφημιστική εταιρεία) θα είναι αποκλειστικά υπεύθυνη, αστικά και ποινικά, έναντι παντός τρίτου ή και της ΔΕΕΔΑ για κάθε φθορά, ζημιά, βλάβη πραγμάτων ή θάνατο προσώπων που τυχόν θα προκληθεί από την εγκατάσταση, εκμετάλλευση και λειτουργία των διαφημιστικών μέσων, ανεξάρτητα από την υπαιτιότητά της κατά την πρόκληση της ζημιάς ή βλάβης».
Μ’ άλλα λόγια, από το περιεχόμενο του συμφωνητικού προκύπτει το ενδεχόμενο θανάτου προσώπων, αλλά απλά καταλογίζεται προκαταβολικά η ευθύνη στη διαφημιστική εταιρεία.
Βήμα 6ο: Η «αδράνεια» των υπευθύνων
Η αρχική οριοθέτηση της παράνομης πινακίδας πραγματοποιήθηκε με τη σύναψη της προγραμματικής σύμβασης του Δήμου Αμαρουσίου 19809/2003. Σύμφωνα μ’ αυτήν συγκροτήθηκε ειδική επιτροπή από στελέχη του δήμου για την παρακολούθηση και την υλοποίησή της. Οταν βρέθηκαν υπό κατηγορία τα στελέχη αυτά επικαλέστηκαν το γεγονός ότι η επιτροπή αυτή «ουδέποτε συνεδρίασε και κατά συνέπεια ούτε καν συγκροτήθηκε σε σώμα». Μ’ άλλα λόγια, εκείνοι που ήταν επιφορτισμένοι για τον έλεγχο και της συγκεκριμένης πινακίδας και την άμεση αποξήλωσή της εφόσον, ήταν εξόφθαλμα παράνομη, αποκαλύπτουν ότι ουδέποτε αυτοί ή άλλοι αρμόδιοι του δήμου διενέργησαν αυτό τον έλεγχο. Το Συμβούλιο Εφετών παρατηρεί ότι «η μη συμμόρφωση των απαρτιζόντων την ειρημένη επιτροπή προς τις καίριες και βασικές υποχρεώσεις τους συνιστά αυτόν τούτον τον πυρήνα της βαρυνούσης αυτούς κατηγορίας, επ’ ουδενί δε δεν νοείται να αποτελέσει άλλοθι» και ότι «η επιδειχθείσα εκ μέρους των μελών της συγκεκριμένης επιτροπής καθολική αδράνεια, επιτονίζει απλώς και μόνον το μέγεθος της ιδίας αυτών ευθύνης» (βούλευμα 370/2010). Τελικά τα μέλη της επιτροπής απαλλάχθηκαν επειδή είχε παραγραφεί το αδίκημα όταν έφτασαν στο εδώλιο.
Βήμα 7ο: Η απειλή των πιστολάδων
Το τελικό στάδιο της μεθόδευσης αυτής είναι η καταφυγή στην απειλή βίας. Αυτό αποκαλύφθηκε από τον ίδιο τον δήμαρχο κατά τη συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο στις 6.4.2006 με θέμα την «αποξήλωση όλων των παράνομων πινακίδων στα όρια του Δήμου Αμαρουσίου». Σύμφωνα με τα επίσημα πρακτικά του Δημοτικού Συμβουλίου, ο κ. Τζανίκος απευθύνθηκε στον παριστάμενο πατέρα του σκοτωμένου νέου, τον Μανώλη Σταυρουλάκη, ο οποίος έκανε αλλεπάλληλες παραστάσεις για την απομάκρυνση των παράνομων διαφημιστικών πινακίδων με την ακόλουθη φράση: «Κύριε Σταυρουλάκη, έχετε να κάνετε με πιστολάδες» (βιβλίο πρακτικών του Δημοτικού Συμβουλίου, συνεδρίαση 9/2006).
Τώρα ξέρουμε.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Δικαιοσύνη για ποιον;
Τουλάχιστον δέκα θάνατοι και άγνωστος αριθμός τραυματισμών οφείλονται στην ανάρτηση διαφημιστικών πινακίδων σε παράνομα σημεία. Το σύντομο ιστορικό της δικαστικής διερεύνησης των τριών πιο πρόσφατων τραγικών δυστυχημάτων φανερώνει την αδυναμία ή και απροθυμία των Αρχών να αντιμετωπίσουν ριζικά το πρόβλημα.
• Στις 19.12.2005 στη Λεωφόρο Κηφισίας ο 25χρονος Γιάννης Σταυρουλάκης έχασε τη ζωή του, όταν το αυτοκίνητο που οδηγούσε εξετράπη της πορείας του και προσέκρουσε σε παράνομη διαφημιστική πινακίδας. Στις 17.10.2008, μετά από 3 αναβολές, ο υπεύθυνος της Master Outdoor καταδικάζεται σε 26 μήνες με αναστολή. Στο Εφετείο και μετά από δύο αναβολές το 2011 αθωώνεται ο υπεύθυνος της εταιρείας για την ανθρωποκτονία και παραμένει μόνο η ποινή 6 μηνών για τοποθέτηση παράνομης διαφημιστικής πινακίδας. Η οικογένεια του θύματος κάνει αναίρεση που γίνεται δεκτή από τον Αρειο Πάγο. Τον Απρίλιο του 2012, και παρά την καταδικαστική πρόταση της εισαγγελέως, το δικαστήριο αθωώνει την εταιρεία με το σκεπτικό ότι για το γεγονός ότι παρέμεινε σφηνωμένος ο νέος στην πινακίδα για πολλή ώρα πριν τον πάνε στο νοσοκομείο και για το ότι το αυτοκίνητό του εξήλθε από το οδόστρωμα, δεν ευθύνεται η παράνομη πινακίδα. Τελικά παραπέμφθηκαν από το Συμβούλιο Εφετών ο δήμαρχος και οι υπάλληλοι του δήμου, ενώ μετά από 3 αναβολές μόνο ο τέως δήμαρχος Παναγιώτης Τζανίκος καταδικάστηκε σε 18 μήνες για ανθρωποκτονία από αμέλεια, στις 23.10.2012. Η έφεση Τζανίκου εκδικάζεται στις 4 Σεπτεμβρίου.
Παράλληλα για την ίδια υπόθεση μετά από πόρισμα των ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (2009) ο τότε αντιδήμαρχος Αμαρουσίου κ. Καλογρίδης παύθηκε επί εξάμηνο από την Περιφέρεια και παραπέμφθηκε μαζί με τον πρόεδρο της ΔΕΑΔΑ κ. Μπρέγιαννη. Μετά από τρεις αναβολές αθωώθηκαν το 2012 από το δικαστήριο.
• Στις 18.10.2007 ο Παναγιώτης Καραλής έχασε τη ζωή του από πρόσκρουση του αυτοκινήτου του σε παράνομη διαφημιστική πινακίδα, τοποθετημένη πάνω σε νησίδα ασφαλείας στην οδό Βεΐκου. Στις 5 Ιουνίου 2013, εκδικάστηκε τελικά στα δικαστήρια της πρώην Σχολής Ευελπίδων, μετά από αυτεπάγγελτη δίωξη το ποινικό μέρος της υπόθεσης. Το δικαστήριο καταδίκασε τον δήμαρχο Γαλατσίου Κυριάκο Τσίρο σε φυλάκιση ενός έτους με τριετή αναστολή. Οι υπεύθυνοι της διαφημιστικής εταιρείας αθωώθηκαν.
• Στις 12.10.2008 στα όρια των Δήμων Καλλιθέας και Μοσχάτου ο 22χρονος Αντώνης Κυριακόπουλος σκοτώθηκε από πρόσκρουση σε παράνομη πινακίδα. Μετά το δημοσίευμα της «Εφ.Συν.» (Ιός, 10.3.2013) και λίγο πριν παραγραφεί η υπόθεση ορίστηκε δικαστήριο για τις 15.9.2013. Η δικογραφία είχε πάει τρεις φορές από την Εισαγγελία στην Τροχαία Καλλιθέας ως ελλιπής. Πάνω από τέσσερα χρόνια η Τροχαία δεν μπορούσε να ξεκαθαρίσει σε ποιο δήμο (Καλλιθέας ή Μοσχάτου) ήταν τοποθετημένη η πινακίδα, ώστε να διερευνηθούν οι ευθύνες και των τοπικών αρχόντων. Αρχικά η Τροχαία δεν μπορούσε να βρει ούτε την εταιρεία που είχε τοποθετήσει την πινακίδα ώσπου η οικογένεια προσκόμισε φωτογραφίες της πινακίδας με τα διακριτικά της εταιρείας. Αραγε η Τροχαία δεν θα μπορούσε να ρωτήσει τον δήμαρχο Καλλιθέας (και πρόεδρο της ΚΕΔΚΕ) να της υποδείξει τα όρια του δήμου του;
Κι ενώ οι ζωές εξακολουθούν να χάνονται, τα κέρδη από την παράνομη διαφημιστική προβολή εξακολουθούν να συσσωρεύονται, με τις δημοτικές αρχές να σφυρίζουν από αδιάφορα μέχρι και ένοχα. Η Δικαιοσύνη παραμένει μόνη και τελευταία ελπίδα για τις οικογένειες των θυμάτων, αλλά και κυρίως για την προστασία των πολιτών από την επανάληψη παρόμοιων τραγωδιών στο μέλλον. Δυστυχώς, οι γνωστές αδυναμίες του δικαστικού συστήματος κάνουν και σ’ αυτές τις περιπτώσεις αισθητή την παρουσία τους.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Διαβάστε
● Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης «Εκθεση Επιθεώρησης Ελέγχου στον Δήμο Αμαρουσίου» (αρ. έκθεσης 474/Α/2010, επιθεωρητές-ελεγκτές Στυλιανή Βαθροκοκοίλη, Μαρία Τσαβδαρίδου)
Αποκαλυπτική έκθεση για τις μεθοδεύσεις γύρω από τις παράνομες πινακίδες και τις σχέσεις δήμου και διαφημιστικών εταιρειών.
● Ιός Κώδικας Οδικής Δολοφονίας («Εφημερίδα των Συντακτών», 10.3.2013) http://www.efsyn.gr/?p=30120
Η ατιμωρησία των υπευθύνων για τροχαία δυστυχήματα στην Ελλάδα.
Επισκεφτείτε
● sostegr.wordpress.com
Ο Πανελλαδικός Σύλλογος «SOS Τροχαία Εγκλήματα» συγκεντρώνει στο ιστολόγιό του στοιχεία και μελέτες για την οδική ασφάλεια στη χώρα μας. Ειδικές αναφορές στις φονικές παράνομες πινακίδες.
Δείτε
● «Προσοχή: Φονικές διαφημίσεις»
του Μανώλη Ανδριωτάκη (2008)
(http://andriotakis.com/documentaries/)
Αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ για τις φονικές επιπτώσεις των παράνομων διαφημιστικών πινακίδων και τον αγώνα των συγγενών όσων χάθηκαν απ’ αυτές. Βασικός συντελεστής της ταινίας ο Μανώλης Σταυρουλάκης. Οπως λέει ο δημιουργός του ντοκιμαντέρ, «κανένα κανάλι, καμία εφημερίδα, κανένας φορέας, κανένα μέσο από όσα προσέγγισα δεν θέλησε να προβάλει την ταινία. Ωστόσο, προβλήθηκε με επιτυχία στο 12ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης, όπου κι έλαβε την τρίτη θέση στην ψηφοφορία του κοινού. Επίσης προβλήθηκε σε διάφορες δημόσιες εκδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη, την Κρήτη, την Καλαμάτα».
…………………………………………………………………………………………………
ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: Τάσος Κωστόπουλος, Αντα Ψαρρά, Δημήτρης Ψαρράς (ios@efsyn.gr)
ΙΟΣ
http://www.efsyn.gr/
ΠΡΕΖΑ TV
2-9-2013
Χρειάστηκε να σκοτωθεί άλλος ένας νέος άνθρωπος για να κινητοποιηθεί πριν από οκτώ χρόνια η κοινή γνώμη και να αρχίζουν να λαμβάνονται κάποια μέτρα για την προστασία των εποχούμενων πολιτών από το δάσος των παράνομων διαφημιστικών πινακίδων που πλαισιώνουν τους ελληνικούς δρόμους. Την προσεχή Τετάρτη δικάζεται σε δεύτερο βαθμό για την υπόθεση αυτή ο τέως δήμαρχος Αμαρουσίου Παναγιώτης Τζανίκος, ο οποίος είχε πρωτόδικα καταδικαστεί πριν από δύο χρόνια σε 18 μήνες φυλάκιση με αναστολή για ανθρωποκτονία από αμέλεια.
Ηταν 19 Δεκεμβρίου του 2005, αργά το βράδυ, και ο 25χρονος φοιτητής Γιάννης Σταυρουλάκης γύριζε στο σπίτι του στο Μαρούσι, όταν το αυτοκίνητό του «εκτράπηκε από την πορεία του προς τα δεξιά, ενώ εκινείτο στο ανοδικό ρεύμα της λεωφόρου Κηφισίας, προσέκρουσε διαδοχικά σε σιδερένια κολονάκια που οριοθετούν το υφιστάμενο στο σημείο αυτό πεζοδρόμιο και εν συνεχεία, αφού προσέκρουσε σε υπάρχουσα νησίδα, συγκρούστηκε με μέγιστη σφοδρότητα με σιδερένια κολόνα, ύψους 2,60 μέτρων, η οποία έφερε επ’ αυτής διαφημιστική πινακίδα διαστάσεων 2,20 επί 1,40, με την επωνυμία Master» (βούλευμα 370/2010 του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών).
Η σύγκρουση απέβη μοιραία για τον φοιτητή. Οσο για την πινακίδα, η οποία απλώς κάμφθηκε από τη σφοδρή σύγκρουση, την επομένη είχε κιόλας αντικατασταθεί με μια καινούργια στη θέση της. Παρά τα επίσημα διαβήματα του πατέρα και την ανάκριση που διεξήχθη στη συνέχεια, ακόμα δεν είναι γνωστό ούτε το περιεχόμενο της διαφήμισης ούτε τα στοιχεία εκείνων που την αποκατέστησαν την επομένη του δυστυχήματος. Μετά την προβολή του τραγικού συμβάντος στα μέσα ενημέρωσης και την κινητοποίηση αστυνομικών και εισαγγελικών αρχών, αιφνιδιαστικά η πινακίδα αφαιρέθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2006 και πάλι από «αγνώστους». Μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει γνωστή ούτε η δική τους ταυτότητα.
Η υπόθεση εξετάστηκε από τα διοικητικά, τα αστικά και τα ποινικά δικαστήρια, χωρίς να υπάρχει ακόμα οριστική κατάληξη. Ο μεν υπεύθυνος της διαφημιστικής εταιρείας καταδικάστηκε μόνο για την τοποθέτηση πινακίδας χωρίς άδεια, ενώ η καταδίκη του τέως δημάρχου εξετάζεται τώρα σε δεύτερο βαθμό.
Εκείνο που επικαλέστηκαν οι εκπρόσωποι της εταιρείας είναι το γεγονός ότι μπορεί να συνεθλίβη το αυτοκίνητο πάνω στην πινακίδα, αλλά ο θανάσιμος τραυματισμός του νέου είχε επισυμβεί ήδη με την πρόσκρουση στο πρώτο κολονάκι που προηγήθηκε. Αυτό ήταν το σκεπτικό του Β΄ Τριμελούς Εφετείου Αθηνών, που τον Απρίλιο του 2012 απάλλαξε τον υπεύθυνο της εταιρείας «Master Outdoor Γενικές Διαφημίσεις Α.Ε.» από την κατηγορία της ανθρωποκτονίας από αμέλεια. Σύμφωνα, πάντως, με την επιτροπή εμπειρογνωμόνων του ΤΕΕ που εξέτασε την υπόθεση, «τα κολονάκια αποτροπής στάθμευσης δεν είναι δυνατόν να παίξουν ουσιαστικό ρόλο στην αναχαίτιση των οχημάτων και την αποφυγή πρόσκρουσής τους επί σταθερών εμποδίων μεγάλης ακαμψίας και αδράνειας (στύλοι ηλεκτροφωτισμού, μεγάλες διαφημιστικές πινακίδες) και αυτό γιατί λόγω της ισχνής διατομής τους δεν είναι σε θέση να απορροφήσουν μεγάλο ποσοστό κινητικής ενέργειας του οχήματος ούτε είναι σε θέση να αποτρέψουν την πορεία ανόδου στο πεζοδρόμιο ενός οχήματος που προσπίπτει υπό γωνία της τάξης των 15-20 μοιρών. Ολα αυτά αναφέρονται αναλυτικά στο Ευρωπαϊκό Πρότυπο ΕΝ-1317 περί συστημάτων αναχαίτισης οχημάτων, αλλά και στις πρόσφατες Οδηγίες Μελετών Οδικών Εργων του ΥΠΟΜΕΔΙ» (Ν. Ηλιού, Σπ. Νικολόπουλος, Π. Λύκος, Πόρισμα Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων ΤΕΕ, 6.12.2010). Ακόμα πιο κατηγορηματικός είναι ο καθηγητής του ΕΜΠ (Εργαστήριο Μεταλλικών Κατασκευών) Φαίδων Καρυδάκης, ο οποίος σε τεχνική έκθεση που συνέταξε καταλήγει ότι «οι στυλίσκοι ελάχιστα ανακόπτουν την ταχύτητα του αυτοκινήτου, όταν αυτό κινείται και προσκρούει σ’ αυτούς με ταχύτητα 100 χλμ. την ώρα» (ΕΜΠ, Σχολή Πολιτικών Μηχανικών, Τεχνική Εκθεση- Πόρισμα, 3.10.2012).
Ο δήμαρχος από την πλευρά του επικαλείται το γεγονός ότι δεν έχει εκδώσει ο δήμος άδεια για τη συγκεκριμένη πινακίδα προς τη συγκεκριμένη εταιρεία. Θα δούμε παρακάτω τι ακριβώς συμβαίνει, σύμφωνα με τα δικαστικά βουλεύματα.
Για την ουσία της υπόθεσης θα περιμένουμε την απόφαση του δικαστηρίου. Ομως όλη αυτή η δικαστική διαμάχη –στην οποία βρέθηκαν να διαφωνούν και κάποιοι δικαστικοί λειτουργοί μεταξύ τους– αποκάλυψε έναν σκοτεινό μηχανισμό που κινείται γύρω από τις διαφημιστικές πινακίδες με τελικό στόχο την παράκαμψη του νόμου. Ενώ εκπρόσωποι διαφημιστικών εταιρειών και εκπρόσωποι δημοτικών αρχών εμφανίζονται να αντιδικούν και αλληλοκατηγορούνται, στην πραγματικότητα συνυπάρχουν και συνεργάζονται. Μπορεί ο ένας να πετάει το μπαλάκι των ευθυνών στον άλλο, αλλά το αποτέλεσμα είναι ότι «η δουλειά γίνεται». Πώς συμβαίνει αυτό;
Βήμα 1ο: Η ανακήρυξη των θέσεων
Ο δήμος αποφασίζει να κηρύξει χώρο τοποθέτησης πινακίδων σε σημεία που επιλέγει, ανεξάρτητα αν τα σημεία αυτά είναι νόμιμα, με απλά εμπορικά κριτήρια. Η θέση της μοιραίας πινακίδας (Αριθμός 59, Λεωφόρος Κηφισίας, Γέφυρα Ολυμπιακού Σταδίου) περιλαμβάνεται στην 459/9.12.2004 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αμαρουσίου για τον καθορισμό θέσεων υπαίθριων διαφημίσεων για τα έτη 2005-2007. Η απόφαση αναφέρεται σε 73 θέσεις, οι οποίες επιλέχθηκαν με βάση έγγραφο της Δημοτικής Επιχείρησης Κυκλοφορίας του Δήμου (3.12.2004), το οποίο επικαλείται με τη σειρά του άλλο έγγραφο της Δημοτικής Επιχείρησης Επικοινωνίας (ΔΕΕΔΑ, 208/1.7/2008) για να συμπεράνει ότι οι θέσεις αυτές «πληρούν τις προϋποθέσεις νομιμότητας βάσει του ισχύοντος ΚΟΚ (ν. 2696/99), αρ. 11, παρ. 1». Μόνο που υπάρχει μια μικρή λεπτομέρεια: Το εν λόγω έγγραφο της ΔΕΕΔΑ περιλαμβάνει και μια άλλη φράση: «Σε περίπτωση που οι υπηρεσίες σας κρίνουν ως μη νόμιμες κάποιες από τις ανωτέρω θέσεις, παρακαλούμε να μας ενημερώσετε, ώστε να αντικαταστήσουμε αυτές με ισάριθμες και αντίστοιχης εμπορικής αξίας». Τη φράση αυτή την παρέλειψε το διαβιβαστικό έγγραφο της ενδιάμεσης υπηρεσίας και έτσι ουδέποτε έφτασε προς έλεγχο στο Δημοτικό Συμβούλιο. Φυσικά και το αρχικό έγγραφο περιλαμβανόταν ως συνημμένο στον ίδιο φάκελο. Στην πραγματικότητα η θέση 59 ήταν απολύτως παράνομη, εφόσον πρόκειται για νησίδα, στην οποία απαγορεύεται ρητά κάθε παρόμοια τοποθέτηση, σύμφωνα με το ίδιο άρθρο του ΚΟΚ που επικαλείται το έγγραφο: «Απαγορεύεται κάθε διαφήμιση […] σε διαχωριστικές νησίδες ή νησίδες ασφαλείας, σε πεζοδρόμια» (ν. 2696/99, αρ. 11, παρ. 7). Αυτό το συνομολογούν σήμερα όλοι οι εμπλεκόμενοι, εφόσον είναι αυταπόδεικτο.
Το χειρότερο είναι ότι ο ίδιος ο αρμόδιος του δήμου για την επιλογή των θέσεων δήλωνε μετά το δυστύχημα εγγράφως στις δικαστικές αρχές τα ακόλουθα: «Οι θέσεις για τις οποίες με ρωτούσαν, όπως μου τις απέστειλαν ως απλές διευθύνσεις παραχωρούμενου χώρου, ήταν αυτές του 2002, ήτοι πριν την αλλαγή της Λ. Κηφισίας και χωρίς εγώ να τις έχω δει, ούτε και εντοπίσει σε καινούργιο χάρτη, ο οποίος δεν είχε ακόμη κυκλοφορήσει» (13.7.2009).
Βήμα 2ο: Η τοποθέτηση των πινακίδων
Οι εταιρείες σπεύδουν να τοποθετήσουν πινακίδες στα σημεία που έχει ορίσει ο δήμος, χωρίς προηγουμένως να έχουν λάβει άδεια και αδιαφορώντας για τη νομιμότητα της θέσης. Τις περισσότερες άλλωστε θέσεις τις έχουν οι ίδιες υποδείξει. Για τους τύπους, στη συνέχεια υποβάλλουν αιτήσεις, οι οποίες καθυστερούν να απαντηθούν από τον δήμο και έτσι λειτουργούν ως νομιμοποιητικά έγγραφα της παράνομης εγκατάστασης. Για την πινακίδα στο σημείο 59 δεν είχε καν υποβληθεί παρόμοια αίτηση, αλλά αυτό δεν απαλλάσσει τον δήμο από την ευθύνη:
«Ναι μεν η διαφημιστική εταιρεία που είχε τοποθετήσει τη μοιραία διαφημιστική πινακίδα στο συγκεκριμένο σημείο δεν είχε λάβει προηγουμένως, προς τούτο, σχετική άδεια από τον Δήμο Αμαρουσίου, πλην όμως ενήργησε την τοποθέτηση εν γνώσει του γεγονότος ότι ο δήμος είχε εγκρίνει-αποφασίσει την τοποθέτηση διαφημιστικής πινακίδας στο συγκεκριμένο σημείο, γεγονός όπερ καθιστούσε βεβαία τη χορήγηση της σχετικής αδείας, σε τυπική αίτηση που θα ακολουθούσε, αφού, εν προκειμένω, το κρίσιμο και ουσιώδες ήταν η απόφαση του δήμου περί εγκαταστάσεως διαφημιστικής πινακίδας στο συγκεκριμένο σημείο, όπερ, και παρά τις περί του αντιθέτου νομικές προβλέψεις, είχε λάβει χώρα» (996/2008 διάταξη του αντεισαγγελέα Εφετών Γρηγόρη Πεπόνη, 27.1.2009).
Υποπερίπτωση της μεθόδευσης αυτής είναι η άμεση αποδοχή των αιτήσεων για άδεια (αυθημερόν) και η ακύρωσή τους λίγες εβδομάδες αργότερα. Μ’ αυτόν τον τρόπο φαίνεται να τηρούνται τα προσχήματα και από τις δύο πλευρές: οι εταιρείες έχουν στα χέρια τους προς επίδειξη τις προσωρινές άδειες και ο δήμος τις ανακλήσεις των αδειών. Η μεθόδευση αυτή αποκαλύφτηκε χάρη στην επιμέλεια μιας υπαλλήλου του δήμου, η οποία διαπίστωσε με έκπληξη ότι κάποιες εταιρείες επιχείρησαν να πληρώσουν τέλη για διαφημιστικές πινακίδες που δεν είχαν άδεια. Ο έλεγχος αποκάλυψε ότι στις 17.5.2005 ένας αντιδήμαρχος είχε εγκρίνει αυθημερόν πέντε αιτήσεις, οι οποίες δύο μήνες αργότερα (19.7.2005) απορρίφθηκαν από άλλον αντιδήμαρχο. Το συμβάν αναφέρεται στο έγγραφο της υπαλλήλου και αξιολογείται σε Εκθεση Επιθεώρησης του Σώματος Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης (Ιανουάριος 2007).
Βήμα 3ο: Ο έλεγχος των πινακίδων
Για το πώς γίνονταν οι έλεγχοι μετά την τοποθέτηση των παράνομων πινακίδων αποκαλυπτική είναι η κατάθεση μάρτυρα, ο οποίος προτάθηκε μάλιστα από τον Δήμο Αμαρουσίου κατά την εξέταση της υπόθεσης από το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθήνας: «Υπηρετώ ως δημοτικός αστυνόμος στον Δήμο Αμαρουσίου. Τον έλεγχο των διαφημίσεων τον έχει αναλάβει η Δημοτική Επιχείρηση Επικοινωνίας του Δήμου Αμαρουσίου (ΔΕΕΔΑ), η οποία είχε συνάψει και σύμβαση με μία ιδιωτική εταιρεία την οποία εκπροσωπούσε ο κ. Βλαντής. Εμείς τότε το 2005 ήμασταν μόνο δύο υπάλληλοι στη Δημοτική Αστυνομία που ήμασταν επιφορτισμένοι με όλες τις αρμοδιότητες, κυκλοφορία, παράπονα πολιτών, καταγγελίες, καταλήψεις πεζοδρομίων και στον βαθμό που μπορούσαμε εντοπίζαμε και τις παράνομες διαφημιστικές ταμπέλες, ρωτούσαμε και την ιδιωτική εταιρεία που είχε πιο πολλή γνώση για τα σημεία των διαφημιστικών, αν είναι δηλαδή παράνομα ή όχι, προχωρούσαμε σε εκθέσεις αυτοψίας, επισυνάπτοντας και φωτογραφίες των παράνομων διαφημιστικών μέσων και τα διαβιβάζαμε στην εταιρεία αυτή για την περαιτέρω πορεία, από αποξήλωση ή οτιδήποτε. Εχουν γίνει αρκετές αποξηλώσεις σε πινακίδες και πριν και μετά το 2005, αλλά αντιμετωπίζαμε το πρόβλημα ότι ενώ τη μια μέρα τις ξηλώναμε, το ίδιο βράδυ στα ίδια σημεία τοποθετούνταν άλλες. […] Μετά τον εντοπισμό απευθυνόμασταν στην ιδιωτική εταιρεία του κ. Βλαντή. Δεν γνωρίζω αν η εταιρεία του κ. Βλαντή ήταν διαφημιστική. Ο Δήμος Αμαρουσίου είχε κάνει σύμβαση με την εταιρεία αυτή και είχαμε λάβει εντολή από τον αντιδήμαρχο στον οποίο ανήκαμε να απευθυνόμαστε για όλες τις διαφημιστικές πινακίδες στην εταιρεία αυτή» (9ο Τριμελές, απόφαση 6029/2013).
Το ίδιο συνέβη και μετά το δυστύχημα που στοίχισε τη ζωή στον Γιάννη Σταυρουλάκη: «Εγινε αυτοψία και αυτή την έκθεση αυτοψίας την παραδώσαμε στον κ. Βλαντή, δηλαδή στον εκπρόσωπο της ιδιωτικής εταιρείας».
Βήμα 4ο: Ποιος κερδίζει και ποιος χάνει
Είναι γνωστό ότι ο τζίρος των διαφημιστικών πινακίδων στους δρόμους είναι πολύ μεγάλος. Θα εκπλαγεί κάποιος αν πληροφορηθεί το ύψος των τελών διαφήμισης που εισέπραξε ο Δήμος Αμαρουσίου την επίμαχη περίοδο. Για μια τετραετία (2006-2009) μόλις 55.054 ευρώ. Και αναλυτικά, 17.338 το 2006, 27.946 το 2007, 6.148 το 2008 και 3.621 το 2009. Το «εξαιρετικά χαμηλό» αυτό ποσό επισημαίνει και η Εκθεση των Σώματος Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης (474/Α/2010) και το αποδίδει στο γεγονός ότι μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχαν υπογραφεί οι συμβάσεις του δήμου με τον πλειοδότη, παρά το γεγονός ότι είχαν καθοριστεί θέσεις για την τοποθέτηση «διαφημιστικών μέσων». Σύμφωνα με την ίδια έκθεση «υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης για τη σύναψη συμβάσεων της ΔΕΕΔΑ με διαφημιστικές εταιρείες και την έκδοση αδειών τοποθέτησης διαφημιστικών πλαισίων, με συνέπεια την αδυναμία είσπραξης τελών διαφήμισης». Και εδώ ξανασυναντάμε την «ιδιωτική εταιρεία» που ανέφερε ο δημοτικός αστυνόμος: «Η ΔΕΕΔΑ και η συνεργαζόμενη μ’ αυτήν ιδιωτική εταιρεία γνωστοποιούσε ελλιπή στοιχεία σχετικά με τη θέση τοποθέτησης των διαφημιστικών πλαισίων, την ταυτότητα των διαφημιστικών εταιρειών και των διαφημιζόμενων, με συνέπεια να καθίσταται δυσχερής η βεβαίωση τελών, λόγω έλλειψης επαρκών στοιχείων» (έκθεση 474/2010).
Θα πει κάποιος, για 55.000 ευρώ σε μια τετραετία γίνεται όλη αυτή η φασαρία; Μη βιάζεστε. Παρά αυτή τη δυσκολία είσπραξης τελών, μέσα στην ίδια τετραετία 2006-2009 βεβαιώθηκαν πρόστιμα για παράνομη διαφήμιση ύψους 6.953.938 ευρώ! Και αναλυτικά, 497.095 το 2006, 349.774 το 2007, 1.954.069 το 2008 και 4.153.000 το 2009. Από τα ιλιγγιώδη αυτά ποσά εισπράχτηκε βέβαια ένα ελάχιστο μέρος, μόλις 240.000 ευρώ. Και αναλυτικά, 58.694 το 2006, 35.457 το 2007, 105.906 το 2008 και 40.242 το 2009.
Αποκορύφωμα το (εκλογικό) έτος 2010. Βεβαιώθηκαν πρόστιμα ύψους 3.268.000 ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι εκείνη τη χρονιά εκκρεμούσαν συνολικά για είσπραξη 12.224.518 ευρώ. Από αυτά εισπράχτηκαν 5.000 ευρώ!
Και πάλι είναι όλοι ευχαριστημένοι. Ο δήμος που «δεν παρανομεί» και επιβάλλει πρόστιμα, αλλά και οι εταιρείες που κάνουν τη δουλειά τους ουσιαστικά τσάμπα και τοποθετώντας τις διαφημίσεις τους όπου θέλουν.
Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις του Συνηγόρου του Πολίτη, «συνήθως, τα πρόστιμα που επιβάλλονται υπολείπονται κατά πολύ του αναμενόμενου ή πραγματικού κέρδους των διαφημιστικών εταιρειών. Μάλιστα τα πρόστιμα μειώνονται ακόμα περισσότερο, όταν οι εταιρείες προσφύγουν δικαστικά, σε βαθμό που να θεωρούνται τελικά συμβολικά. Περαιτέρω, η επιβολή και η είσπραξη των προστίμων είναι ιδιαίτερα δύσκολη επειδή οι εταιρείες αλλάζουν συχνά νομική μορφή και δεν αναγράφουν στην πινακίδα τα στοιχεία τους, αλλά και επειδή οι ΟΤΑ παραλείπουν τον παράλληλο καταλογισμό προστίμου εις βάρος και του διαφημιζόμενου παρά το ότι ο νόμος το προβλέπει ρητά (άρθρο 8 παράγραφος 5 του νόμου 2946/2001)».
Βήμα 5ο: Οι νέες συμβάσεις
Μπορεί να επικαλείται ο δήμος το γεγονός ότι δεν είχε δώσει άδεια στην εταιρεία Master, που είχε τοποθετήσει την πινακίδα στη μοιραία θέση 59 της Λεωφόρου Κηφισίας, αλλά ακριβώς ένα χρόνο μετά το δυστύχημα (20.12.2006) η ΔΕΕΔΑ με εντολή του δημάρχου υπέγραψε σύμβαση με τη Master Advertising, σύμφωνα με την οποία ο δήμος εκμίσθωνε 50 κοινόχρηστους χώρους για την τοποθέτηση διαφημίσεων. Η σύμβαση δεν απέδωσε, αλλά ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι σ’ αυτήν ρητά αναφέρονται θέσεις επί νησίδων, οι οποίες, όπως είδαμε, απαγορεύονται αυστηρά. Αναφέρονται ως θέσεις: «Καποδιστρίου και Πεντέλης, Νησίδα, Καποδιστρίου και Ευγενίας, Νησίδα, Καποδιστρίου και Υακίνθου, Νησίδα».
Η διατήρηση των θέσεων αυτών στις νησίδες ακόμα και ένα χρόνο μετά το δυστύχημα είναι στην καλύτερη περίπτωση ακατανόητη. Πολύ περισσότερο που είχε προηγηθεί έγγραφο του Συνηγόρου του Πολίτη προς τον δήμαρχο, στο οποίο επισημαινόταν το ζήτημα (13020/6.10.2006). Το βούλευμα 370/2010 του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών σημειώνει και ότι «αυτές οι 50 θέσεις εχρησιμοποιούντο ήδη παρανόμως και αυθαιρέτως, αντί δε [ο δήμαρχος] να δώσει, ως έδει, εντολή για κατεδάφιση-αποξήλωση των διαφημιστικών πινακίδων των θέσεων αυτών, εχώρησεν εις την εντολήν του “Για να αποφευχθεί περαιτέρω οικονομική ζημία στον δήμο και τη ΔΕΕΔΑ”».
Υπάρχει και κάτι χειρότερο. Σύμφωνα με το άρθρο 8 του ιδιωτικού συμφωνητικού «η μισθώτρια (δηλαδή η διαφημιστική εταιρεία) θα είναι αποκλειστικά υπεύθυνη, αστικά και ποινικά, έναντι παντός τρίτου ή και της ΔΕΕΔΑ για κάθε φθορά, ζημιά, βλάβη πραγμάτων ή θάνατο προσώπων που τυχόν θα προκληθεί από την εγκατάσταση, εκμετάλλευση και λειτουργία των διαφημιστικών μέσων, ανεξάρτητα από την υπαιτιότητά της κατά την πρόκληση της ζημιάς ή βλάβης».
Μ’ άλλα λόγια, από το περιεχόμενο του συμφωνητικού προκύπτει το ενδεχόμενο θανάτου προσώπων, αλλά απλά καταλογίζεται προκαταβολικά η ευθύνη στη διαφημιστική εταιρεία.
Βήμα 6ο: Η «αδράνεια» των υπευθύνων
Η αρχική οριοθέτηση της παράνομης πινακίδας πραγματοποιήθηκε με τη σύναψη της προγραμματικής σύμβασης του Δήμου Αμαρουσίου 19809/2003. Σύμφωνα μ’ αυτήν συγκροτήθηκε ειδική επιτροπή από στελέχη του δήμου για την παρακολούθηση και την υλοποίησή της. Οταν βρέθηκαν υπό κατηγορία τα στελέχη αυτά επικαλέστηκαν το γεγονός ότι η επιτροπή αυτή «ουδέποτε συνεδρίασε και κατά συνέπεια ούτε καν συγκροτήθηκε σε σώμα». Μ’ άλλα λόγια, εκείνοι που ήταν επιφορτισμένοι για τον έλεγχο και της συγκεκριμένης πινακίδας και την άμεση αποξήλωσή της εφόσον, ήταν εξόφθαλμα παράνομη, αποκαλύπτουν ότι ουδέποτε αυτοί ή άλλοι αρμόδιοι του δήμου διενέργησαν αυτό τον έλεγχο. Το Συμβούλιο Εφετών παρατηρεί ότι «η μη συμμόρφωση των απαρτιζόντων την ειρημένη επιτροπή προς τις καίριες και βασικές υποχρεώσεις τους συνιστά αυτόν τούτον τον πυρήνα της βαρυνούσης αυτούς κατηγορίας, επ’ ουδενί δε δεν νοείται να αποτελέσει άλλοθι» και ότι «η επιδειχθείσα εκ μέρους των μελών της συγκεκριμένης επιτροπής καθολική αδράνεια, επιτονίζει απλώς και μόνον το μέγεθος της ιδίας αυτών ευθύνης» (βούλευμα 370/2010). Τελικά τα μέλη της επιτροπής απαλλάχθηκαν επειδή είχε παραγραφεί το αδίκημα όταν έφτασαν στο εδώλιο.
Βήμα 7ο: Η απειλή των πιστολάδων
Το τελικό στάδιο της μεθόδευσης αυτής είναι η καταφυγή στην απειλή βίας. Αυτό αποκαλύφθηκε από τον ίδιο τον δήμαρχο κατά τη συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο στις 6.4.2006 με θέμα την «αποξήλωση όλων των παράνομων πινακίδων στα όρια του Δήμου Αμαρουσίου». Σύμφωνα με τα επίσημα πρακτικά του Δημοτικού Συμβουλίου, ο κ. Τζανίκος απευθύνθηκε στον παριστάμενο πατέρα του σκοτωμένου νέου, τον Μανώλη Σταυρουλάκη, ο οποίος έκανε αλλεπάλληλες παραστάσεις για την απομάκρυνση των παράνομων διαφημιστικών πινακίδων με την ακόλουθη φράση: «Κύριε Σταυρουλάκη, έχετε να κάνετε με πιστολάδες» (βιβλίο πρακτικών του Δημοτικού Συμβουλίου, συνεδρίαση 9/2006).
Τώρα ξέρουμε.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Δικαιοσύνη για ποιον;
Τουλάχιστον δέκα θάνατοι και άγνωστος αριθμός τραυματισμών οφείλονται στην ανάρτηση διαφημιστικών πινακίδων σε παράνομα σημεία. Το σύντομο ιστορικό της δικαστικής διερεύνησης των τριών πιο πρόσφατων τραγικών δυστυχημάτων φανερώνει την αδυναμία ή και απροθυμία των Αρχών να αντιμετωπίσουν ριζικά το πρόβλημα.
• Στις 19.12.2005 στη Λεωφόρο Κηφισίας ο 25χρονος Γιάννης Σταυρουλάκης έχασε τη ζωή του, όταν το αυτοκίνητο που οδηγούσε εξετράπη της πορείας του και προσέκρουσε σε παράνομη διαφημιστική πινακίδας. Στις 17.10.2008, μετά από 3 αναβολές, ο υπεύθυνος της Master Outdoor καταδικάζεται σε 26 μήνες με αναστολή. Στο Εφετείο και μετά από δύο αναβολές το 2011 αθωώνεται ο υπεύθυνος της εταιρείας για την ανθρωποκτονία και παραμένει μόνο η ποινή 6 μηνών για τοποθέτηση παράνομης διαφημιστικής πινακίδας. Η οικογένεια του θύματος κάνει αναίρεση που γίνεται δεκτή από τον Αρειο Πάγο. Τον Απρίλιο του 2012, και παρά την καταδικαστική πρόταση της εισαγγελέως, το δικαστήριο αθωώνει την εταιρεία με το σκεπτικό ότι για το γεγονός ότι παρέμεινε σφηνωμένος ο νέος στην πινακίδα για πολλή ώρα πριν τον πάνε στο νοσοκομείο και για το ότι το αυτοκίνητό του εξήλθε από το οδόστρωμα, δεν ευθύνεται η παράνομη πινακίδα. Τελικά παραπέμφθηκαν από το Συμβούλιο Εφετών ο δήμαρχος και οι υπάλληλοι του δήμου, ενώ μετά από 3 αναβολές μόνο ο τέως δήμαρχος Παναγιώτης Τζανίκος καταδικάστηκε σε 18 μήνες για ανθρωποκτονία από αμέλεια, στις 23.10.2012. Η έφεση Τζανίκου εκδικάζεται στις 4 Σεπτεμβρίου.
Παράλληλα για την ίδια υπόθεση μετά από πόρισμα των ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (2009) ο τότε αντιδήμαρχος Αμαρουσίου κ. Καλογρίδης παύθηκε επί εξάμηνο από την Περιφέρεια και παραπέμφθηκε μαζί με τον πρόεδρο της ΔΕΑΔΑ κ. Μπρέγιαννη. Μετά από τρεις αναβολές αθωώθηκαν το 2012 από το δικαστήριο.
• Στις 18.10.2007 ο Παναγιώτης Καραλής έχασε τη ζωή του από πρόσκρουση του αυτοκινήτου του σε παράνομη διαφημιστική πινακίδα, τοποθετημένη πάνω σε νησίδα ασφαλείας στην οδό Βεΐκου. Στις 5 Ιουνίου 2013, εκδικάστηκε τελικά στα δικαστήρια της πρώην Σχολής Ευελπίδων, μετά από αυτεπάγγελτη δίωξη το ποινικό μέρος της υπόθεσης. Το δικαστήριο καταδίκασε τον δήμαρχο Γαλατσίου Κυριάκο Τσίρο σε φυλάκιση ενός έτους με τριετή αναστολή. Οι υπεύθυνοι της διαφημιστικής εταιρείας αθωώθηκαν.
• Στις 12.10.2008 στα όρια των Δήμων Καλλιθέας και Μοσχάτου ο 22χρονος Αντώνης Κυριακόπουλος σκοτώθηκε από πρόσκρουση σε παράνομη πινακίδα. Μετά το δημοσίευμα της «Εφ.Συν.» (Ιός, 10.3.2013) και λίγο πριν παραγραφεί η υπόθεση ορίστηκε δικαστήριο για τις 15.9.2013. Η δικογραφία είχε πάει τρεις φορές από την Εισαγγελία στην Τροχαία Καλλιθέας ως ελλιπής. Πάνω από τέσσερα χρόνια η Τροχαία δεν μπορούσε να ξεκαθαρίσει σε ποιο δήμο (Καλλιθέας ή Μοσχάτου) ήταν τοποθετημένη η πινακίδα, ώστε να διερευνηθούν οι ευθύνες και των τοπικών αρχόντων. Αρχικά η Τροχαία δεν μπορούσε να βρει ούτε την εταιρεία που είχε τοποθετήσει την πινακίδα ώσπου η οικογένεια προσκόμισε φωτογραφίες της πινακίδας με τα διακριτικά της εταιρείας. Αραγε η Τροχαία δεν θα μπορούσε να ρωτήσει τον δήμαρχο Καλλιθέας (και πρόεδρο της ΚΕΔΚΕ) να της υποδείξει τα όρια του δήμου του;
Κι ενώ οι ζωές εξακολουθούν να χάνονται, τα κέρδη από την παράνομη διαφημιστική προβολή εξακολουθούν να συσσωρεύονται, με τις δημοτικές αρχές να σφυρίζουν από αδιάφορα μέχρι και ένοχα. Η Δικαιοσύνη παραμένει μόνη και τελευταία ελπίδα για τις οικογένειες των θυμάτων, αλλά και κυρίως για την προστασία των πολιτών από την επανάληψη παρόμοιων τραγωδιών στο μέλλον. Δυστυχώς, οι γνωστές αδυναμίες του δικαστικού συστήματος κάνουν και σ’ αυτές τις περιπτώσεις αισθητή την παρουσία τους.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Διαβάστε
● Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης «Εκθεση Επιθεώρησης Ελέγχου στον Δήμο Αμαρουσίου» (αρ. έκθεσης 474/Α/2010, επιθεωρητές-ελεγκτές Στυλιανή Βαθροκοκοίλη, Μαρία Τσαβδαρίδου)
Αποκαλυπτική έκθεση για τις μεθοδεύσεις γύρω από τις παράνομες πινακίδες και τις σχέσεις δήμου και διαφημιστικών εταιρειών.
● Ιός Κώδικας Οδικής Δολοφονίας («Εφημερίδα των Συντακτών», 10.3.2013) http://www.efsyn.gr/?p=30120
Η ατιμωρησία των υπευθύνων για τροχαία δυστυχήματα στην Ελλάδα.
Επισκεφτείτε
● sostegr.wordpress.com
Ο Πανελλαδικός Σύλλογος «SOS Τροχαία Εγκλήματα» συγκεντρώνει στο ιστολόγιό του στοιχεία και μελέτες για την οδική ασφάλεια στη χώρα μας. Ειδικές αναφορές στις φονικές παράνομες πινακίδες.
Δείτε
● «Προσοχή: Φονικές διαφημίσεις»
του Μανώλη Ανδριωτάκη (2008)
(http://andriotakis.com/documentaries/)
Αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ για τις φονικές επιπτώσεις των παράνομων διαφημιστικών πινακίδων και τον αγώνα των συγγενών όσων χάθηκαν απ’ αυτές. Βασικός συντελεστής της ταινίας ο Μανώλης Σταυρουλάκης. Οπως λέει ο δημιουργός του ντοκιμαντέρ, «κανένα κανάλι, καμία εφημερίδα, κανένας φορέας, κανένα μέσο από όσα προσέγγισα δεν θέλησε να προβάλει την ταινία. Ωστόσο, προβλήθηκε με επιτυχία στο 12ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης, όπου κι έλαβε την τρίτη θέση στην ψηφοφορία του κοινού. Επίσης προβλήθηκε σε διάφορες δημόσιες εκδηλώσεις στη Θεσσαλονίκη, την Κρήτη, την Καλαμάτα».
…………………………………………………………………………………………………
ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: Τάσος Κωστόπουλος, Αντα Ψαρρά, Δημήτρης Ψαρράς (ios@efsyn.gr)
ΙΟΣ
http://www.efsyn.gr/
ΠΡΕΖΑ TV
2-9-2013
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου