Μήνες αφού κατέλαβαν τη Φαλούτζα του Ιράκ, και αφού ελέγχουν «νησίδες» στη Συρία, οι τζιχαντιστές της ISIL πήραν τον έλεγχο της Μοσούλης και του Τικρίτ: Η προέλαση μοιάζει να τους φέρνει πιο κοντά στον στόχο της δημιουργίας ενός «Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και της Συρίας».
Η Βαγδάτη μοιάζει ανήμπορη και πληρώνει το τίμημα της σκληρά διχαστικής στάσης που κράτησε ο πρωθυπουργός Μαλίκι· Οι ΗΠΑ κάθε άλλο παρά θέλουν μία νέα περιπέτεια στο Ιράκ, αλλά η απειλή είναι απτή· και η Τουρκία έχει να διαλέξει μεταξύ δύο κακών, καθώς μόνο οι Κούρδοι δεν ρίχνουν τα όπλα.
Η μαύρη σημαία της ISIL (ή ISIS, αναλόγως του εάν οι μεταφραστές επιλέγουν τη «Συρία» ή το «Λεβάντε» για την ονομασία του δεύτερου χώρου που εποφθαλμιά η οργάνωση) κυματίζει πλέον στη ζώνη μεταξύ των κουρδικών περιοχών του βόρειου Ιράκ και της Βαγδάτης.
Στόχος της είναι να ενώσει, υπό την σαρία, τους σουνιτικούς πληθυσμούς της περιοχής. Κρίνοντας από την κατάσταση που επικρατεί όπου η ISIL έχει σήμερα τον έλεγχο, μία τέτοια περιοχή δύσκολα θα γινόταν κάτι παραπάνω από ένα τοπίο χάους μέσα στο οποίο κινούνται τζιχαντιστικές ομάδες από το ένα θερμό σημείο της περιοχής στο άλλο.
Η σουνιτική οργάνωση θεωρείται απομεινάρι του πολέμου εναντίον των Αμερικανών μετά το 2003. Είχε σχηματιστεί τότε ως ένα από τα παρακλάδια της Αλ Κάιντα στην περιοχή και, με την τελική επικράτηση των αμερικανικών δυνάμεων, είχε τεθεί αποδυναμωμένη στο περιθώριο -αν και κανείς δεν είχε ποτέ την ψευδαίσθηση ότι εξουδετερώθηκε.
Ακολούθησαν τα θυελλώδη χρόνια της εμφύλιας στο Ιράκ, η αποχώρηση των ΗΠΑ από την πολύνεκρη εκστρατεία τους στη χώρα και η παράδοση καθηκόντων σε σε έναν ιρακινό στρατό που χτίστηκε ουσιαστικά από το μηδέν.
Με αυτό το υπόβαθρο και φόντο τον εμφύλιο στη Συρία, τα μέλη της ISIL κατέληξαν να ελέγχουν όχι μόνο τη Φαλούτζα και, πλέον, τη Μοσούλη αλλά και τμηματικά ή εξ ολοκλήρου διάφορα κέντρα στη Συρία πάνω στον Ευφράτη αλλά και στο βορειοανατολικό της τμήμα. Η δύναμή της υπολογίζεται γύρω στους 12.000 άνδρες στο Ιρακ και γύρω στους 8.000 στη Συρία.
Ακόμη ωστόσο, η παρουσία της στη Συρία είναι μεν σημαντική αλλά δεν αυτό που έχει ενισχύσει καθοριστικά την ISIL - αν και ο συριακός εμφύλιος βέβαια είναι ένας από τους εκρηκτικούς παράγοντες που καθιστούν την οργάνωση ακόμη σημαντικότερη απειλή για την περιοχή. Οι τζιχαντιστές οφείλουν την ενίσχυσή τους στον κυριότερό τους αντίπαλό σήμερα, την κυβέρνηση της Βαγδάτης.
Καύσιμο της σύγκρουσης, η περιφρόνηση για τους σουνίτες
Αυτό που εξηγεί την ενίσχυση της ISIL είναι η αδυναμία της κεντρικής κυβέρνησης της Βαγδάτης και η επιχειρησιακή αδυναμία του ιρακινού στρατού. Πίσω από αυτήν την αδυναμία κρύβεται η σκληρά διχαστική στάση του σιίτη πρωθυπουργού Νούρι αλ Μαλίκι, ο οποίος έκανε σχεδόν τα πάντα για να περιθωριοποιήσει τους σουνίτες και καλλιέργησε έτσι το καταλληλότερο έδαφος για την οργάνωση.
Ενδεικτικά, λίγο πριν το ξέσπασμα της εμφύλιας βίας, οι ΗΠΑ είχαν αρχίσει το 2005 να συνεργάζονται με σουντικές φυλές στο Ανμπάρ, τις οποίες χρησιμοποίησαν στην μάχη εναντίον, τότε, της Αλ Κάιντα. Αργότερα ωστόσο, η σιιτική διακυβέρνησης της Βαγδάτης δεν φάνηκε εξίσου «ευέλικτη» και δεν ενσωμάτωσε, όπως ήταν η αρχική πρόθεση, αυτές τις ομάδες σουνιτών στη στρατιωτική της μηχανή -και οι ένοπλες ομάδες έμειναν επικίνδυνα αδρανείς.
Σε συνδυασμό με την επιχειρησιακή αδυναμία του ιρακινού στρατού, ο έλεγχος σε πόλεις όπως η Φαλούτζα, το Ραμαντί και τη Μοσούλη είχε αρχίσει να χάνεται αρκετά πριν οι σημαίες της ISIL υψωθούν στις δύο πόλεις.
Η κυβέρνηση της Βαγδάτης είχε ουσιαστικά χάσει την υποστήριξη του εκεί σουνιτικού πληθυσμού σε σημείο που οι υπηρεσίες της δεν τροφοδοτούνταν καν με πληροφορίες για την οργάνωση, σημείο κρισιμότατης σημασίας για την καταπολέμηση τέτοιου είδους ομάδων.
Η Τουρκία, οι Κούρδοι και ο πόλεμος νόμιζαν ότι ξέχασαν οι ΗΠΑ
Όπως δείχνουν οι αναφορές στα αμερικανικά ΜΜΕ αυτές τις ημέρες, και δεν προξενεί ιδιαίτερη έκπληξη, η Βαγδάτη είχε ζητήσει τον τελευταίο καιρό επιχειρησιακή στήριξη από τις ΗΠΑ με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, αλλά η Ουάσινγκτον φάνηκε διστακτική.
Μετά από μία δεκαετία και πλέον των δύσκολων εκστρατειών στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν και την αργή απόσυρση από τα δύο μέτωπα, οι ΗΠΑ είναι εξαιρετικά διστακτικές να ξεκινήσουν μία νέα «περιπέτεια» στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, κανείς στην Ουάσινγκτον δεν αμφιβάλλει πως η προέλαση της ISIL στο Ιράκ και στις γειτονική Συρία είναι ευθεία απειλή και για τις ΗΠΑ.
Στο ίδιο το έδαφος του Ιράκ, το μόνο ανάχωμα προς το παρόν είναι οι Κούρδοι στα βόρεια του Ιράκ. Οι μαχητές πεσμέργκα είναι η διαχωριστική γραμμή πίσω από την οποία βρήκαν καταφύγιο οι κάτοικοι της Μοσούλης που διέφυγαν από την πόλη ενώ υψώνονταν οι σημαίες της ISIL (ανάμεσά τους μέχρι κι ο κυβερνήτης της επαρχίας της Νινευή).
Το μεσημέρι της Πέμπτης μάλιστα, οι Κούρδοι ανέφεραν ότι κατέλαβαν εξ ολοκλήρου τον έλεγχο του Κιρκούκ.
Σταδιακά τα τελευταία χρόνια, οι Κούρδοι του βόρειου Ιράκ έχουν αποκτήσει ενισχυμένη αυτονομία (και αυτήν την στιγμή, ενώ οι ιρακινοί στρατιώτες εγκαταλείπουν τις θέσεις τους ενώπιον της ISIL, μοιάζουν και η μοναδική αρχή που λειτουργεί στην περιοχή).
Η γειτονική Τουρκία γρήγορα τους προσεταιρίστηκε, με την παράλληλη «επίθεση φιλίας» του Ερντογάν στον κουρδικό πληθυσμό της Τουρκίας. Η συνεργασία με το Αρμπίλ, την πρωτεύουσα του ημι-αυτόνομου ιρακινού Κουρδιστάν, και τον κούρδο ηγέτη Μπαρζανί κινείται πάνω σε εξαιρετικά ευαίσθητες ισορροπίες μεταξύ της νομής των υδρογονανθράκων της περιοχής και των υφιστάμενων συσχετισμών με τους Κούρδους της βόρειας Συρίας (απέναντι στους οποίους η Τουρκία κρατά πολύ διαφορετική στάση).
Η Άγκυρα καλείται να κρατήσει αυτές τις λεπτές ισορροπίες, πρόκληση που η «καταιγίδα» στην περιοχή καθιστά ακόμη δυσκολότερη. Ο ενισχυμένος ρόλος που αποκτούν οι Κούρδοι ως αντίπαλο δέος στην ISIL μπορεί να γείρει την πλάστιγγα ακόμη και υπέρ μίας ενιαίας κουρδικής ζώνης βόρειου Ιράκ και βόρειας Συρίας, κάτι που θα προτιμούσε να αποφύγει η Τουρκία.
Βασίλης Ψυχογιός in.gr
ΠΡΕΖΑ TV
12-6-2014
Η Βαγδάτη μοιάζει ανήμπορη και πληρώνει το τίμημα της σκληρά διχαστικής στάσης που κράτησε ο πρωθυπουργός Μαλίκι· Οι ΗΠΑ κάθε άλλο παρά θέλουν μία νέα περιπέτεια στο Ιράκ, αλλά η απειλή είναι απτή· και η Τουρκία έχει να διαλέξει μεταξύ δύο κακών, καθώς μόνο οι Κούρδοι δεν ρίχνουν τα όπλα.
Η μαύρη σημαία της ISIL (ή ISIS, αναλόγως του εάν οι μεταφραστές επιλέγουν τη «Συρία» ή το «Λεβάντε» για την ονομασία του δεύτερου χώρου που εποφθαλμιά η οργάνωση) κυματίζει πλέον στη ζώνη μεταξύ των κουρδικών περιοχών του βόρειου Ιράκ και της Βαγδάτης.
Στόχος της είναι να ενώσει, υπό την σαρία, τους σουνιτικούς πληθυσμούς της περιοχής. Κρίνοντας από την κατάσταση που επικρατεί όπου η ISIL έχει σήμερα τον έλεγχο, μία τέτοια περιοχή δύσκολα θα γινόταν κάτι παραπάνω από ένα τοπίο χάους μέσα στο οποίο κινούνται τζιχαντιστικές ομάδες από το ένα θερμό σημείο της περιοχής στο άλλο.
Η σουνιτική οργάνωση θεωρείται απομεινάρι του πολέμου εναντίον των Αμερικανών μετά το 2003. Είχε σχηματιστεί τότε ως ένα από τα παρακλάδια της Αλ Κάιντα στην περιοχή και, με την τελική επικράτηση των αμερικανικών δυνάμεων, είχε τεθεί αποδυναμωμένη στο περιθώριο -αν και κανείς δεν είχε ποτέ την ψευδαίσθηση ότι εξουδετερώθηκε.
Ακολούθησαν τα θυελλώδη χρόνια της εμφύλιας στο Ιράκ, η αποχώρηση των ΗΠΑ από την πολύνεκρη εκστρατεία τους στη χώρα και η παράδοση καθηκόντων σε σε έναν ιρακινό στρατό που χτίστηκε ουσιαστικά από το μηδέν.
Με αυτό το υπόβαθρο και φόντο τον εμφύλιο στη Συρία, τα μέλη της ISIL κατέληξαν να ελέγχουν όχι μόνο τη Φαλούτζα και, πλέον, τη Μοσούλη αλλά και τμηματικά ή εξ ολοκλήρου διάφορα κέντρα στη Συρία πάνω στον Ευφράτη αλλά και στο βορειοανατολικό της τμήμα. Η δύναμή της υπολογίζεται γύρω στους 12.000 άνδρες στο Ιρακ και γύρω στους 8.000 στη Συρία.
Ακόμη ωστόσο, η παρουσία της στη Συρία είναι μεν σημαντική αλλά δεν αυτό που έχει ενισχύσει καθοριστικά την ISIL - αν και ο συριακός εμφύλιος βέβαια είναι ένας από τους εκρηκτικούς παράγοντες που καθιστούν την οργάνωση ακόμη σημαντικότερη απειλή για την περιοχή. Οι τζιχαντιστές οφείλουν την ενίσχυσή τους στον κυριότερό τους αντίπαλό σήμερα, την κυβέρνηση της Βαγδάτης.
Καύσιμο της σύγκρουσης, η περιφρόνηση για τους σουνίτες
Αυτό που εξηγεί την ενίσχυση της ISIL είναι η αδυναμία της κεντρικής κυβέρνησης της Βαγδάτης και η επιχειρησιακή αδυναμία του ιρακινού στρατού. Πίσω από αυτήν την αδυναμία κρύβεται η σκληρά διχαστική στάση του σιίτη πρωθυπουργού Νούρι αλ Μαλίκι, ο οποίος έκανε σχεδόν τα πάντα για να περιθωριοποιήσει τους σουνίτες και καλλιέργησε έτσι το καταλληλότερο έδαφος για την οργάνωση.
Ενδεικτικά, λίγο πριν το ξέσπασμα της εμφύλιας βίας, οι ΗΠΑ είχαν αρχίσει το 2005 να συνεργάζονται με σουντικές φυλές στο Ανμπάρ, τις οποίες χρησιμοποίησαν στην μάχη εναντίον, τότε, της Αλ Κάιντα. Αργότερα ωστόσο, η σιιτική διακυβέρνησης της Βαγδάτης δεν φάνηκε εξίσου «ευέλικτη» και δεν ενσωμάτωσε, όπως ήταν η αρχική πρόθεση, αυτές τις ομάδες σουνιτών στη στρατιωτική της μηχανή -και οι ένοπλες ομάδες έμειναν επικίνδυνα αδρανείς.
Σε συνδυασμό με την επιχειρησιακή αδυναμία του ιρακινού στρατού, ο έλεγχος σε πόλεις όπως η Φαλούτζα, το Ραμαντί και τη Μοσούλη είχε αρχίσει να χάνεται αρκετά πριν οι σημαίες της ISIL υψωθούν στις δύο πόλεις.
Η κυβέρνηση της Βαγδάτης είχε ουσιαστικά χάσει την υποστήριξη του εκεί σουνιτικού πληθυσμού σε σημείο που οι υπηρεσίες της δεν τροφοδοτούνταν καν με πληροφορίες για την οργάνωση, σημείο κρισιμότατης σημασίας για την καταπολέμηση τέτοιου είδους ομάδων.
Η Τουρκία, οι Κούρδοι και ο πόλεμος νόμιζαν ότι ξέχασαν οι ΗΠΑ
Όπως δείχνουν οι αναφορές στα αμερικανικά ΜΜΕ αυτές τις ημέρες, και δεν προξενεί ιδιαίτερη έκπληξη, η Βαγδάτη είχε ζητήσει τον τελευταίο καιρό επιχειρησιακή στήριξη από τις ΗΠΑ με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, αλλά η Ουάσινγκτον φάνηκε διστακτική.
Μετά από μία δεκαετία και πλέον των δύσκολων εκστρατειών στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν και την αργή απόσυρση από τα δύο μέτωπα, οι ΗΠΑ είναι εξαιρετικά διστακτικές να ξεκινήσουν μία νέα «περιπέτεια» στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, κανείς στην Ουάσινγκτον δεν αμφιβάλλει πως η προέλαση της ISIL στο Ιράκ και στις γειτονική Συρία είναι ευθεία απειλή και για τις ΗΠΑ.
Στο ίδιο το έδαφος του Ιράκ, το μόνο ανάχωμα προς το παρόν είναι οι Κούρδοι στα βόρεια του Ιράκ. Οι μαχητές πεσμέργκα είναι η διαχωριστική γραμμή πίσω από την οποία βρήκαν καταφύγιο οι κάτοικοι της Μοσούλης που διέφυγαν από την πόλη ενώ υψώνονταν οι σημαίες της ISIL (ανάμεσά τους μέχρι κι ο κυβερνήτης της επαρχίας της Νινευή).
Το μεσημέρι της Πέμπτης μάλιστα, οι Κούρδοι ανέφεραν ότι κατέλαβαν εξ ολοκλήρου τον έλεγχο του Κιρκούκ.
Σταδιακά τα τελευταία χρόνια, οι Κούρδοι του βόρειου Ιράκ έχουν αποκτήσει ενισχυμένη αυτονομία (και αυτήν την στιγμή, ενώ οι ιρακινοί στρατιώτες εγκαταλείπουν τις θέσεις τους ενώπιον της ISIL, μοιάζουν και η μοναδική αρχή που λειτουργεί στην περιοχή).
Η γειτονική Τουρκία γρήγορα τους προσεταιρίστηκε, με την παράλληλη «επίθεση φιλίας» του Ερντογάν στον κουρδικό πληθυσμό της Τουρκίας. Η συνεργασία με το Αρμπίλ, την πρωτεύουσα του ημι-αυτόνομου ιρακινού Κουρδιστάν, και τον κούρδο ηγέτη Μπαρζανί κινείται πάνω σε εξαιρετικά ευαίσθητες ισορροπίες μεταξύ της νομής των υδρογονανθράκων της περιοχής και των υφιστάμενων συσχετισμών με τους Κούρδους της βόρειας Συρίας (απέναντι στους οποίους η Τουρκία κρατά πολύ διαφορετική στάση).
Η Άγκυρα καλείται να κρατήσει αυτές τις λεπτές ισορροπίες, πρόκληση που η «καταιγίδα» στην περιοχή καθιστά ακόμη δυσκολότερη. Ο ενισχυμένος ρόλος που αποκτούν οι Κούρδοι ως αντίπαλο δέος στην ISIL μπορεί να γείρει την πλάστιγγα ακόμη και υπέρ μίας ενιαίας κουρδικής ζώνης βόρειου Ιράκ και βόρειας Συρίας, κάτι που θα προτιμούσε να αποφύγει η Τουρκία.
Βασίλης Ψυχογιός in.gr
ΠΡΕΖΑ TV
12-6-2014
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου