Δευτέρα, Μαΐου 18, 2015

Η ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΤΗΣ «ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΑΓΩΓΩΝ»

Ισοπεδωτικές για την ελευθεροτυπία οι διατάξεις με τα αστρονομικά κατώτατα όρια του λεγόμενου «τυποκτόνου νόμου», που ψηφίστηκε αρχικά από την κυβέρνηση Ράλλη το 1981 και επικαιροποιήθηκε επί το αυστηρότερο για τους δημοσιογράφους και επί το επιεικέστερο για τους υπουργούς επί υπουργίας Ευάγγελου Βενιζέλου το 1994

Η ουσία αυτού του νόμου πάσχει όχι μόνο από πλευράς δικαίου, αλλά και από από πλευράς δημοκρατίας, τη στιγμή που περιορίζει την ελευθερία του Τύπου διά της οικονομικής εξουθένωσης

Ενα πεδίο δόξας λαμπρό για μια προοδευτική κυβέρνηση είναι και η κατάργηση ή έστω η τροποποίηση των ισοπεδωτικών διατάξεων με τα αστρονομικά κατώτατα όρια του λεγόμενου «τυποκτόνου νόμου», που ψηφίστηκε αρχικά από την κυβέρνηση Ράλλη το 1981 και επικαιροποιήθηκε επί το αυστηρότερο για τους δημοσιογράφους και επί το επιεικέστερο για τους υπουργούς επί υπουργίας Ευάγγ. Βενιζέλου το 1994.


Η ουσία αυτού του νόμου πάσχει όχι μόνο από πλευράς δικαίου, αλλά και από πλευράς δημοκρατίας, τη στιγμή που περιορίζει την ελευθερία του Τύπου με τον πλάγιο τρόπο της οικονομικής εξουθένωσης όσων δημοσιογράφων (θεσπίζοντας τεράστια και μόνο κατώτατα όρια στις αποζημιώσεις) παραβιάσουν τις απαγορεύσεις, προκειμένου να ενημερώσουν την κοινή γνώμη για θέματα δημόσιου συμφέροντος και όχι μόνο.

Το Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ επανειλημμένα ζήτησε από τις εκάστοτε κυβερνήσεις την κατάργηση του τυποκτόνου νόμου 1178/81, ο οποίος έχει δημιουργήσει μια βιομηχανία αγωγών που μοναδικό σκοπό έχουν να φιμώσουν τον Τύπο και τους δημοσιογράφους.

1. Τροποποιήσεις Βενιζέλου στον νόμο περί Τύπου

ΑΡΘΡΟ 10, Ν. 2328/95 (ΠΟΣΑ ΧΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ): 10. Στο άρθρο μόνο του ν.1178/1981 (ΦΕΚ 187 Α’), όπως αυτός τροποποιήθηκε και ισχύει, υπάγονται και οι τηλεοπτικοί και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί. Στα κατά τον ν. 1178/1981 «δημοσιεύματα», περιλαμβάνονται και οι τηλεοπτικές και οι ραδιοφωνικές εκπομπές [...] Το κατά την παράγραφο 2 του άρθρου μόνου του ν. 1178/1981, όπως ισχύει, ελάχιστο ποσό χρηματικής ικανοποίησης προκειμένου για τηλεοπτικούς σταθμούς καθορίζεται σε εκατό εκατομμύρια (100.000.000) δραχμές προκειμένου για σταθμούς εθνικής εμβέλειας και τριάντα εκατομμύρια (30.000.000) δραχμές προκειμένου για σταθμούς τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας. Τα ποσά αυτά, προκειμένου για ραδιοφωνικούς σταθμούς με δικτύωση σε περισσότερους νομούς, καθορίζονται σε πενήντα εκατομμύρια (50.000.000) δραχμές και προκειμένου για ραδιοφωνικούς σταθμούς που δεν διαθέτουν δικτύωση σε είκοσι εκατομμύρια (20.000.000) δραχμές.

2. Ο αρχικός νόμος του 1981 (επί κυβέρνησης Γ. Ράλλη)

ΑΡ. 1, Ν. 1178/1981 (ΠΟΣΑ ΧΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ): 1. Ο ιδιοκτήτης παντός εντύπου υποχρεούται εις πλήρη αποζημίωσιν διά την παράνομον περιουσιακήν ζημίαν ως και εις χρηματικήν ικανοποίησιν διά την ηθικήν βλάβην, αι οποίαι υπαιτίως επροξενήθησαν διά δημοσιεύματος θίγοντος την τιμήν ή την υπόληψιν παντός ατόμου, έστω και αν η κατά το άρθρο 914 του ΑΚ υπαιτιότης η κατά το άρθρο 919 του ΑΚ πρόθεσις και η κατά το άρθρο 920 του ΑΚ γνώσις ή υπαίτιος άγνοια συντρέχει εις τον συντάκτην του δημοσιεύματος ή, εάν ούτος είναι άγνωστος, εις τον εκδότην ή τον διευθυντήν συντάξεως του εντύπου.

ΑΡ. 2. Η κατά το άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης του αδικηθέντος από κάποια από τις προβλεπόμενες στην προηγούμενη παράγραφο πράξεις ορίζεται, εφόσον αυτές τελέσθηκαν διά του Τύπου, κατά την κρίση του δικαστή, όχι κατώτερη των δέκα εκατομμυρίων (10.000.000) δραχμών για τις Ημερήσιες Εφημερίδες Αθηνών και Θεσσαλονίκης, καθώς και για τα περιοδικά που κυκλοφορούν μέσω των Πρακτορείων Εφημερίδων και των δύο εκατομμυρίων (2.000.000) δραχμών για τις άλλες εφημερίδες ή περιοδικά, εκτός αν ζητήθηκε από τον ενάγοντα μικρότερο ποσό και αυτό ανεξάρτητα από την απαίτηση προς αποζημίωση για περιουσιακή ζημία.

3. «Φρένο» από τη Δικαιοσύνη

Ηρθε όμως η Δικαιοσύνη και είπε τα εξής: Η νομοθετική ρύθμιση της παρ. 2 του άρθρου μόνου του Ν. 1178/1981, με την οποία ορίζεται ότι η χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης του αδικηθέντος από κάποια από τις προβλεπόμενες στην προηγούμενη παράγραφο πράξεις ορίζεται, εφόσον αυτές τελέσθηκαν διά του Τύπου, όχι κατώτερη των χρηματικών ποσών που αναφέρονται κατά περίπτωση στο άρθρο αυτό, αντιβαίνει στη διάταξη του άρθρου 25, παρ. 1-δ του Συντάγματος της Ελλάδας και στην αρχή της αναλογίας που καθιερώνεται με αυτή, διότι η καθιέρωση του τόπου έκδοσης της εφημερίδας ως μόνου στοιχείου για τον καθορισμό του ελάχιστου ορίου χρηματικής ικανοποίησης στο ποσό των 10.000.000 δραχμών, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το είδος και η βαρύτητα της προσβολής, μπορεί να οδηγήσει σε επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης, δυσανάλογης προς την ηθική βλάβη του αδικηθέντος, επειδή η βλάβη που προκαλείται με την υποχρέωση καταβολής αυτού του χρηματικού ποσού μπορεί να είναι, ανάλογα με τις περιστάσεις και τις ιδιαίτερες συνθήκες της πράξης, δυσανάλογα επαχθέστερη από την επιδιωκόμενη ωφέλεια του σεβασμού και της προστασίας της αξίας του ανθρώπου, η τιμή και υπόληψη του οποίου προσβλήθηκε (Ολομέλεια Αρείου Πάγου, Μάιος/2010).

Στο μεταξύ, οι αγωγές εκατομμυρίων ευρώ από επιχειρηματίες, εφοπλιστές, υπουργούς, πολιτικούς, αλλά ακόμα και από δημοσιογράφους κατά συναδέλφων τους, συνεχίζονται απρόσκοπτα στα δικαστήρια, που καλούνται τελικά να χρησιμοποιήσουν πέρα από την αναλογικότητα της ποινής ακόμα και τη στοιχειώδη κοινή λογική, που δεν διαθέτει δυστυχώς η συγκεκριμένη νομοθεσία...

Μιλούν στην «ΕΦ.ΣΥΝ.» Για τη φίμωση του Τύπου

Μαρία Αντωνιάδου, πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ

«Πάγιο αίτημα η κατάργηση του νόμου»

«Πάγιο αίτημα των δημοσιογραφικών ενώσεων της χώρας και της ΕΣΗΕΑ ειδικότερα είναι η κατάργηση του νόμου 1178, του λεγόμενου και τυποκτόνου νόμου. Το αίτημά μας αυτό είναι δίκαιο, διότι οι εξοντωτικές αποζημιώσεις που επιβάλλει ο συγκεκριμένος νόμος φιμώνει τους συναδέλφους, οι οποίοι, για να ασκήσουν το καθήκον τους, που δεν είναι άλλο από την πληροφόρηση του κοινού, λαμβάνουν σίγουρα υπόψη τις συνέπειες μιας εις βάρος τους δικαστικής δίωξης.

»Είναι πολλές οι περιπτώσεις των συναδέλφων, οι οποίοι έπεσαν θύματα των διατάξεων του συγκεκριμένου νόμου και δεν μπορούμε εμείς ως ΕΣΗΕΑ να σιωπούμε. Πάντοτε υποστηρίζαμε την υιοθέτηση μιας πιο ισορροπημένης λύσης, η οποία θα διασφαλίζει και τα δικαιώματα των πολιτών και την ελευθεροτυπία».

Αποστόλης Τσαλαπάτης, νομικός σύμβουλος ΕΣΗΕΑ

«Αποζημίωση ανάλογη της προσβολής, λέει ο Αρειος Πάγος»

Ζητήσαμε από τον νομικό σύμβουλο της ΕΣΗΕΑ, Αποστόλη Τσαλαπάτη, να μας δώσει τη δική του άποψη για τον συγκεκριμένο νόμο. Ο συγκεκριμένος δικηγόρος έχει παραστεί σε πολλές υποθέσεις αγωγών κατά δημοσιογράφων και διαθέτει μεγάλη εμπειρία στο θέμα. Ο ίδιος σχολίασε ότι η Δικαιοσύνη ευτυχώς με αποφάσεις της στην ουσία αναιρεί τις δυνατότητες εξόντωσης των φερομένων ως ενόχων:

«Σύμφωνα με τον συγκεκριμένο νόμο ο ιδιοκτήτης του μέσου (εφημερίδα, περιοδικό, ραδιόφωνο, τηλεόραση) υποχρεούται σε μια ελάχιστη (αλλά στην πραγματικότητα μέγιστη και κατά περιπτώσεις εξοντωτική) αποζημίωση. Στην πράξη, την ίδια αποζημίωση καλείται να πληρώσει και ο συντάκτης, αν και γι’ αυτόν δεν ισχύουν υποχρεωτικά τα ελάχιστα (αλλά στην πράξη εξοντωτικά όρια).

»Συνεπώς τα ασθενέστερα μέσα (τοπικά, συνεταιριστικά) από μια δικαστική απόφαση κινδυνεύουν να κλείσουν. Για τον λόγο αυτό, ο Αρειος Πάγος υιοθέτησε την άποψη ότι οι εν λόγω αποζημιώσεις είναι αντισυνταγματικές, διότι παραβαίνουν τη γενικώς παραδεδεγμένη αρχή της αναλογικότητας, δηλαδή η όποια κύρωση δεν πρέπει να είναι εξοντωτική και να κρίνεται κατά περίπτωση».

Ο Απ. Τσαλαπάτης συνοψίζει: «Δεν μας ενδιαφέρει αν ο νόμος προβλέπει εξοντωτικές αποζημιώσεις, λέει ο Αρειος Πάγος. Σημασία έχει η αποζημίωση να μην είναι δυσανάλογη της προσβολής. Είναι μια θετική εξέλιξη!».

Διονύσης Λιβιεράτος, δικηγόρος

«Τεράστια προβλήματα στους κατά κανόνα μισθοσυντήρητους δημοσιογράφους»

Το δικό του σχόλιο καταθέτει και ο δικηγόρος Διονύσης Λιβιεράτος, με αντίστοιχη πλούσια εμπειρία σε αγωγές περί Τύπου:

«Εκείνο που συνέβη με την τροποποίηση από τον Ευάγγελο Βενιζέλο του νόμου που είχε θεσπιστεί αρχικά από τον Γ. Ράλλη ήταν η αποσύνδεση του αστικού από το ποινικό με την απάλειψη του δευτέρου εδαφίου της παραγράφου 5 του άρθρου Μόνου του Ν. 1178/1981 που προέβλεπε ότι “εάν διά την ζημιογόνον πράξιν επελήφθη το ποινικόν δικαστήριον η κατά το παρόν άρθρον αγωγή ασκείται ενώπιον αυτού και εκδικάζεται υπό τούτου υποχρεωτικώς, μη επιτρεπομένης εν ουδεμία περιπτώσει της παραπομπής της εις τα πολιτικά δικαστήρια” και, δεύτερον, και κυρίως η τροποποίηση της παραγράφου 2 του άρθρου μόνο με τη δραματική αύξηση των κατώτατων ποσών αποζημίωσης που μέχρι τότε ήταν για μεν εφημερίδες και περιοδικά της Αθήνας και του Πειραιά, καθώς και της Θεσσαλονίκης, 300.000 δρχ., για δε της υπόλοιπης χώρας 50.000 δραχμές σε 10.000.000 και 2.000.000 δρχ.

»Δυστυχώς, η αντιμετώπιση των προσβολών διά του Τύπου, πλην των περιπτώσεων συκοφαντικής δυσφήμησης, που είναι ίδια, είναι αυστηρότερη στα πολιτικά σε σχέση με τα ποινικά δικαστήρια και άρα δυσμενέστερη για τους λειτουργούς του Τύπου.

»Αρκεί για την κατάφαση μιας αγωγής και την επιδίκαση αποζημίωσης ακόμα και αμέλεια, τη στιγμή που στο ποινικό για τα ίδια αδικήματα απαιτείται δόλος. Οι αλλαγές αυτές ενεθάρρυναν όσους ήθελαν είτε να τρομοκρατήσουν τους λειτουργούς του Τύπου είτε απλά να αποκομίσουν σημαντικό οικονομικό όφελος από ένα δημοσίευμα. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί μια ολόκληρη βιομηχανία αγωγών Τύπου, που προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί τεράστια προβλήματα στους κατά κανόνα μισθοσυντήρητους δημοσιογράφους που απειλούνται ότι θα χάσουν την περιουσία ή ακόμα και το σπίτι τους, απλά και μόνο, διότι υπήρξαν κάπως καυστικοί στη σύνταξη ενός κειμένου, ακόμα και αν το περιεχόμενό του ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και είναι καθ’ όλα αληθινό».
Αντα Ψαρρά
http://www.efsyn.gr/


ΠΡΕΖΑ TV
18-5-2015

Δεν υπάρχουν σχόλια: