«Το καλοκαίρι είχαν έρθει σε μια ημέρα 9.500 άτομα. Μετρήσαμε 150 βάρκες. Έχουν αφήσει να περάσει μια ολόκληρη χώρα μέσα από ένα χωριό 100 κατοίκων!»
Πρώτη στάση Μυτιλήνη (με νοικιασμένο αυτοκίνητο γιατί οι αποστάσεις και οι τιμές των ταξί είναι απαγορευτικές) για ένα γύρο στην πόλη και επαφές για πληροφορίες.
Στη συνέχεια Μόλυβο και Συκαμιά. Στη βόρεια πλευρά του νησιού που οι προσφυγικές ροές είναι μεγαλύτερες αφού εκεί είναι η πιο κοντινή απόσταση από τα τουρκικά παράλια. Απέναντι η Άσσος.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (τελευταία ενημέρωση 17 Νοεμβρίου) μέσα στο 2015 στην Ελλάδα έχουν φτάσει 689.686 εκ των οποίων το 25% παιδιά. Από αυτούς το 62% είναι Σύριοι και το 23% Αφγανοί. Μόνο στη Λέσβο έφτασαν 397.758 άνθρωποι, δηλαδή περισσότεροι από τους μισούς. Μόνο τον Νοέμβριο έχουν φτάσει στη Λέσβο 54.952 άτομα, δηλαδή κατά μέσο όρο 3.200 άτομα την ημέρα.
Το πικ της προσφυγικής ροής καταγράφηκε τον Οκτώβριο, οπότε στην Ελλάδα έφτασαν 210.824 άτομα, τη στιγμή που τον Οκτώβριο του 2014 είχαν έρθει μόλις 7.432. Πάνω από 200 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους, εκ των οποίων τα 70 παιδιά. Οι αριθμοί δεν λένε ψέματα. Αλλά εδώ θα σας μιλήσουμε για τους ανθρώπους. Αυτούς που έρχονται και αυτούς που τους υποδέχονται.
Στη μισή ώρα που ήμουν στη Σκάλα Συκαμιάς -το μικρό παραθαλάσσιο χωριό των 100 κατοίκων που έχει δεχτεί εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες τους τελευταίους έξι μήνες- έφτασαν δύο βάρκες. Μέσα στη νύχτα. Άντρες γυναίκες, μικρά παιδιά, βρεγμένοι.
Κάποιοι από τις πολλές οργανώσεις που είναι εκεί, τους υποδέχτηκαν με ισοθερμικές κουβέρτες και φώτιζαν τον δρόμο τους με φακούς, για να μην χτυπήσουν στις πέτρες. Τους οδήγησαν σε ένα σημείο στην πλατεία του χωριού, να πάρουν μια ανάσα και να ζεσταθούν τα μωρά. Μετά πήγαν στον πρώτο κέντρο υποδοχής, που βρίσκεται στα 50 μέτρα. Στον Πλάτανο. Μην φανταστείτε ότι αυτά τα κέντρα υποδοχής είναι τίποτα κρατικές υποδομές.
Τα camps ή stage 1 ή πρώτη υποδοχή είναι πρόχειρες τέντες που έχουν στήσει ανθρωπιστικές οργανώσεις ή ανεξάρτητοι αλληλέγγυοι και εθελοντές, έχουν νερά, ένα ζεστό φαγητό ή ρόφημα και ρούχα, για να μπορέσουν να αλλάξουν άμεσα τα βρεγμένα ρούχα. «Ειδικά τα μωρά» μου λέει ο Αποστόλης. Σε αυτό το ίδιο camp, ένα βαν της Adventist Help έχει μετατραπεί σε ιατρείο.
Ο Αποστόλης Παρασκευόπουλος είναι κάτοικος του νησιού, δουλεύει στην Σκάλα Συκαμιάς αλλά τον περισσότερο χρόνο του τον περνά βοηθώντας τον κόσμο και κοινοποιώντας όλα όσα βλέπει στο Facebook. «Για να μην ξεχαστούν» μου εξηγεί.
Έχει δει από πρώτο χέρι την αύξηση της ροής των προσφύγων να γίνεται από κύμα τσουνάμι, έχει παρακολουθήσει αμέτρητες ώρες την θάλασσα με τα κιάλια, μέρα και νύχτα ψάχνοντας για ανθρώπους που χρειάζονται βοήθεια, έχει δει μωρά σε ανάγκη. Το ίδιο ενεργός είναι και ο Γιώργος Βαφειάδης. Στο προφίλ του ανεβάζει συχνά εξαιρετικές φωτογραφίες από τη Σκάλα Συκαμιάς και όσα συμβαίνουν εκεί. Είχε τραβήξει και το βίντεο που έγινε viral με τον πρόσφυγα που μόλις έχει διασωθεί και ευχαριστεί τους εθελοντές με μοναδικά λόγια. «Είστε ήδη στον παράδεισο, γιατί έχετε βοηθήσει τόσους πρόσφυγες εδώ. Είστε στον παράδεισο, μην το ξεχνάτε» (δείτε στο τέλος του κειμένου).
«Η πρώτη φορά που είδαν βάρκα εδώ ήταν το 1997» θυμάται ο Αποστόλης. «Άντε να ερχόντουσαν 200 άνθρωποι τον χρόνο. Από τον Μάιο και μετά η κατάσταση έχει ξεφύγει. Τώρα μιλάμε για 2.000 την ημέρα μόνο στη Σκάλα. Το καλοκαίρι είχαν έρθει σε μια ημέρα 9.500 άτομα! Μετρήσαμε 150 βάρκες. Έχουν αφήσει να περάσει μια ολόκληρη χώρα μέσα από ένα χωριό 100 κατοίκων!», μου λέει. Και το κράτος πουθενά. Μου το λένε όλοι όσοι μίλησα αυτό. Ουσιαστικά όλη η δουλειά γίνεται από τις ΜΚΟ και τους εθελοντές.
lesvos
“Thank you for the day off Mr. Tsipras”
«Ο Τσίπρας ήρθε και από εδώ δεν πέρασε. Ούτε στον Μόλυβο, ούτε στην Πέτρα που υποτίθεται πως έχουμε το μεγαλύτερο πρόβλημα. Και ουσιαστικά σήκωσαν το χαλί τότε και έκρυψαν το πρόβλημα από κάτω. Γιατί πριν έρθει ο Τσίπρας, εδώ υπήρχαν 30.000 άτομα. Και έδιωξαν περίπου 10.000, κλείδωσαν τους υπόλοιπους μέσα στα camps για να μην κυκλοφορούν, καθαρίσανε την πόλη και έκρυψαν το πρόβλημα. Αφού δεν ξέρω πως, αλλά όταν ήρθε ο Τσίπρας δεν βγήκε ούτε μία βάρκα εδώ. Να φανταστείς οι εθελοντές τύπωσαν αφίσα “Thank you for the day off Mr. Tsipras”. Πίναμε καφέδες όλη μέρα. Και μόλις έφυγε βγήκαν 40 βάρκες».
Όσο συζητάμε, πίσω μας περνούν άνθρωποι πανικόβλητοι. Σε ένα σημείο στην πλατεία έχουν συγκεντρωθεί οι πρόσφυγες που μόλις έφτασαν. Μωρά κλαίνε. Είναι 9 το βράδυ Παρασκευής και έχει νυχτώσει για τα καλά. Ένας νεαρός από μια οργάνωση μιλά στα αγγλικά και ζητά ένα καλώδιο από την ταβέρνα του χωριού. Έπεσε το ρεύμα στο ένα κέντρο υποδοχής και ψάχνει καλώδιο για να συνδέσει τη γεννήτρια.
Οι δύο ώρες που κρίνουν ανθρώπινες ζωές
Η απόσταση από την Τουρκία μέχρι τη Σκάλα Συκαμιάς είναι πολύ μικρή. Μέχρι και το κινητό μου είχε σήμα από Τουρκία. Το ταξίδι από την απέναντι όχθη είναι μία με δύο ώρες με την βάρκα. Δύο ώρες που κρίνουν τη ζωή αυτών των ανθρώπων. Γιατί δεν είναι μόνο ο καιρός που είναι επικίνδυνος. Είναι η κατάσταση της βάρκας («μια ήταν τρυπημένη, την είχαν κολλήσει με σιλικόνη και είχαν βάλει μέσα 40 άτομα. Πόσο να αντέξει;» μου εξηγεί ο Αποστόλης) και το γεγονός ότι πολλοί δεν ξέρουν μπάνιο. «Πνίγονται άνθρωποι στα 20 μέτρα από την ακτή. Το διανοείσαι;» μου λέει. «Φτάνουν κοντά και δεν βγαίνουν, ακόμη και αν η βάρκα βουλιάζει, γιατί φοβούνται».
lesvos
Ο Αποστόλης φέτος έζησε το πρώτο περιστατικό στις αρχές Μαΐου.
«Ήμασταν έξω και ακούω φωνές. Στις 3 τη νύχτα. Τη δεύτερη φορά που τις ακούω τρέχω πίσω από το λιμάνι και βλέπω μια βάρκα να έχει πέσει πάνω στα βράχια και ο κόσμος να έχει πέσει μέσα στη θάλασσα. Τέσσερα άτομα να προσπαθούν να βοηθήσουν 40... Και τους φέραμε εδώ (σ.σ. στην Μουριά του Μυριβήλη που δουλεύει). Ανοίξαμε όλοι τις ντουλάπες μας, όλο το χωριό κατέβηκε να βοηθήσει. Μετά με πρωτοβουλία προέδρου και αντιπροέδρου φτιάξαμε μια αποθήκη εδώ από πίσω και μέσω κοινοποιήσεων από Facebook καταφέρναμε και μαζεύαμε ρούχα και αλλάζαμε τον κόσμο τουλάχιστον. Τα παιδιά. 'Ετσι ξεκινήσαμε. Μετά η μία βάρκα έγιναν 4, μετά 10, μετά 15. Φαντάσου δηλαδή ένα μαγαζί γεμάτο και να περνάνε ξαφνικά 100 άνθρωποι βρεγμένοι και ταλαιπωρημένοι. Τον πρώτο καιρό ο κόσμος δεν είχε συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει. Εδώ ούτε εμείς δεν είχαμε συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει. Και οι πρώτοι εθελοντές ήρθαν μέσα Ιουλίου. Στην αρχή βέβαια αρκετοί ντόπιοι αντιδρούσαν σε όλα. Εγώ δεχόμουν απειλές, με βρίζανε. Δεν ήθελαν να ασχοληθούμε. Αλλά δεν γινόταν. Και στην αρχή υπήρχε αναρχία. Γιατί ξυπνούσες το πρωί και έβλεπες στην πλατεία 300 άτομα να κοιμούνται. Τώρα πλεόν όλοι βοηθάνε στο χωριό. Δεν γίνεται διαφορετικά».
Η καλοσύνη των ξένων (και των ντόπιων)
Στο νησί αυτή τη στιγμή είναι περίπου 100 οργανώσεις. Μικρές και μεγάλες. Άνθρωποι από όλο τον κόσμο έρχονται –σε πολλές περιπτώσεις εθελοντικά- για να βοηθήσουν. Μόνο μαζί μου με το αεροπλάνο ταξίδευαν περίπου 5 άτομα που στο αεροδρόμιο τους παρέλαβαν άνθρωποι του Save the Children. «Υπάρχουν οργανώσεις που έρχονται μόνο και μόνο για να δικαιολογήσουν τα λεφτά, αλλά υπάρχουν και πολλές που κάνουν πραγματική δουλειά. Η αλήθεια είναι όμως ότι εάν δεν υπήρχαν οι ΜΚΟ εδώ, θα είχαμε πάθει μεγάλη ζημιά» μου λέει η Βαρβάρα Γκιγκιλίνη, εκδότρια της πιο παλιάς εφημερίδας στη Μυτιλήνη, τα Πολιτικά. «Το κράτος δεν το έχουμε δει. Θα ήθελα να το έχω δει, αλλά δεν το έχω δει».
Παρίσι και ο πλανήτης παγώνει
Είναι Παρασκευή βράδυ και η ημέρα τελειώνει με τα τρομοκρατικά χτυπήματα στο Παρίσι. Ο πλανήτης παγώνει. Το ίδιο κι εγώ. Σε πολλές από τις συζητήσεις που έκανα όλη την ημέρα μου έχουν συνδέσει τις αποφάσεις για κλείσιμο των συνόρων με τις προσφυγικές ροές. Όταν γίνονται τέτοιες συζητήσεις τρέχουν να προλάβουν για να μπουν. Και αγωνιώ για την επόμενη ημέρα… Λίγες ημέρες αργότερα θα μου πει τις δικές του σκέψεις για το θέμα ο Δημήτρης Χριστόπουλος, αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (FIDH) και αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, ο οποίος θεωρεί ότι πρέπει να ανοίξει ο Έβρος (διαβάστε τη συνέντευξη).
Στο νησί αυτή τη στιγμή είναι περίπου 100 οργανώσεις. Μικρές και μεγάλες. Άνθρωποι από όλο τον κόσμο έρχονται –σε πολλές περιπτώσεις εθελοντικά- για να βοηθήσουν. «Υπάρχουν οργανώσεις που έρχονται μόνο και μόνο για να δικαιολογήσουν τα λεφτά, αλλά υπάρχουν και πολλές που κάνουν πραγματική δουλειά. Η αλήθεια είναι όμως ότι εάν δεν υπήρχαν οι ΜΚΟ εδώ, θα είχαμε πάθει μεγάλη ζημιά» μου λέει η Βαρβάρα Γκιγκιλίνη
«Αλίμονο εάν ποτέ βγάλω εγώ λεφτά από το δράμα του άλλου»
Η επόμενη ημέρα ξεκινά και με πιάνω να κοιτώ τη θάλασσα. Όπως κάνουν οι ντόπιοι μήνες τώρα. Όχι από ρομαντισμό, από ανθρωπισμό. Μήπως και δουν καμία βάρκα που χρειάζεται βοήθεια.
Συναντώ στον Μόλυβο τον Στρατή Καμπανά. Τον άνθρωπο που παραμέλησε τη δουλειά του ψάχνοντας ανθρώπους στη θάλασσα. Έχει μια βάρκα και οργανώνει μικρές κρουαζιέρες στο νησί. Εκτός από αυτό το καλοκαίρι, που ακόμη και με πελάτες μέσα στη βάρκα, έριχνε σχοινιά σε ακυβέρνητες βάρκες προσφύγων για να τις τραβήξει στην στεριά. Του στοίχισε οικονομικά αλλά δεν τον νοιάζει. Είχε στήσει και εκείνος μαζί με μια ομάδα ανθρώπων ένα camp στο Μόλυβο. Μετά είδε την εκμετάλλευση αυτών των ανθρώπων από τους υπόλοιπους και τα παράτησε. Πολλές οργανώσεις τον έχουν προσεγγίσει για να του προσφέρουν δουλειά αλλά αρνήθηκε. «Αλίμονο εάν ποτέ βγάλω εγώ λεφτά από το δράμα του άλλου» μου λέει.
«Αυτό που με έχει χαλάσει περισσότερο είναι ότι χάθηκε το ανθρωπιστικό και άρχισε η μπίζνα. Εγώ έβγαινα έξω και το καλοκαίρι μπήκα μέσα. Γιατί όταν το καλοκαίρι έβλεπα τις βάρκες και είχα τον πελάτη μέσα, ε, δεν μπορούσα να τους αφήσω. Οπότε είχα εμπλακεί. Έφερνα τις βάρκες εκεί απέναντι. Για να μην πέσουν πάνω στα βράχια. Και είχα πρόβλημα με το Λιμεναρχείο που ήθελε να μου κάνει μήνυση για διευκόλυνση παράνομα εισελθόντων στην επικράτεια. Τώρα διαβάζω κάθε μέρα για τους ψαράδες της Λέσβου που σώζουν τις βάρκες. Κάποιος που το έκανε όμως τον Απρίλη και τον Μάιο, ήθελες να τον βάλεις φυλακή. Μετά λες κονομάει. Ρε συ, δεν κονομάει ο άνθρωπος, τον βλέπεις πως είναι (σ.σ. δείχνοντας τα ρούχα του). Τώρα με έχουν πάρει τηλέφωνο διάφορες ΜΚΟ για να δουλέψω. Αλλά τους το έχω δηλώσει: Δεν δουλεύω εγώ γι’ αυτό το πράγμα. Εγώ βοηθάω. Όλο το καλοκαίρι συζητάμε αυτό το πράγμα. Ότι το θέμα πρέπει να το δούμε ανθρωπιστικά. Είχα την πλειονότητα του χωριού απέναντί μου. Με σταμάταγαν και μου φώναζαν “Εσείς τους φέρνετε εδώ πέρα και θα χαλάσετε τον τουρισμό μας’’. Και τους απάνταγα ότι είναι μια κατάσταση που δεν την ελέγχουμε και θα την αντιμετωπίσουμε βγάζοντας το καλό από την κατάσταση. Σε 10 χρόνια αυτός ο Σύριος μπορεί να έρθει από τη Γερμανία και να σου αφήσει λεφτά ως τουρίστας. Μπορείς να το δεις έτσι; Κάνε αυτό που πρέπει να κάνεις. Τι να τον κάνεις, να τον πνίξεις; Και εκεί που είχα αυτό το πρόβλημα όλο το καλοκαίρι, τώρα τα έχω πάρει στο κρανίο γιατί όπως βλέπεις όλο το χωριό ζει από αυτό. Δωμάτια, φαγητά, αυτοκίνητα κτλ.».
Προσφέρεται να βγούμε με τη βάρκα στα ανοιχτά. Εκεί όπου τελικά θα κάνουμε καθαρισμό της θάλασσας. Από αυτές τις πορτοκαλί κουκκίδες που βλέπεις από απόσταση και δεν ξέρεις, είναι άνθρωπος, είναι νεκρός ή απλά ένα σωσίβιο μόνο του. «Και τι κάνεις; Δεν πας; Πας τρέχοντας» μου λέει την πρώτη φορά που είδαμε το σωσίβιο στο βάθος και δεν ξέραμε τι θα συναντήσουμε. Ευτυχώς ήταν μόνο ένα σωσίβιο. Ο ίδιος μου λέει ότι δεν έχει δει πτώμα. Μόνο απεγνωσμένους για βοήθεια μέσα στη θάλασσα.
Η διαδρομή μας διήρκεσε περίπου 40 λεπτά. Δεν συναντήσαμε ούτε μια βάρκα. Κάτι που με έκανε να αναρωτιέμαι για το τι μπορεί να σήμαινε σε σχέση με το Παρίσι.
Όταν όμως αποχαιρετούσα τον Στρατή στον Μόλυβο, με παίρνει τηλέφωνο ο Αποστόλης.
-Που είσαι.
-Μόλυβο και έρχομαι Σκάλα Συκαμιάς.
-Έλα όσο πιο γρήγορα μπορείς. Έρχονται 16 βάρκες!
Όλο το πρωί δεν είχε φτάσει ούτε μια, μου λέει αργότερα όταν τον είδα. Όταν έφτασα, πολύς κόσμος από την πλατεία μέχρι το stage 1. Άλλοι ανεβαίνουν με τα πόδια στο stage 2 (μια απόσταση με το αυτοκίνητο περίπου 5 λεπτά, ανηφόρα). Άλλοι είναι ακόμη στην πρώτη υποδοχή, δίπλα στη θάλασσα. Οι διερμηνείς της ΜΕΤΑδρασης λένε στις γυναίκες και τα παιδιά να περιμένουν εκεί μέχρι να έρθουν τα βανάκια να τους μεταφέρουν πάνω.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΕΔΩ
http://www.huffingtonpost.gr/2015/11/20/metanasteutiko-apostoli-lesvos_n_8600142.html
Αγγελική Κουγιάννου
Angeliki.Kougiannou@huffingtonpost.gr
http://www.huffingtonpost.gr/
ΠΡΕΖΑ TV
23-11-2015
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου