Καλύτερη συγκυρία δεν μπορούσε να βρεθεί από την τρέχουσα για να δοθεί στη δημοσιότητα από την λογιστικοελεγκτική εταιρεία Deloitte η μελέτης της υπέρ του λογιστικού ελέγχου του δημόσιου χρέους (εδώ ολόκληρη η έκθεση). Το νορβηγικό τμήμα για την ακρίβεια της πολυεθνικής ελεγκτικής συστήνει τον λογιστικό έλεγχο ως προληπτικό μηχανισμό για τον μετριασμό των δημοσιονομικών κρίσεων.
Η ιδιαιτερότητα της σημερινής συγκυρίας έχει να κάνει με την ισχυρή πιθανότητα για ένα νέο, μαζικό κύμα χρεοκοπιών από πετρελαιοεξαγωγικά κράτη. Πίσω από τις επικείμενες χρεοκοπίες θα βρίσκεται η απότομη πτώση της τιμής του πετρελαίου από 115 δολάρια το βαρέλι, που βρισκόταν μέχρι και το πρώτο εξάμηνο του 2014, στα 35 δολάρια τώρα, αφού έφτασε και κάτω από 30 στα μέσα Ιανουαρίου. Οι ζοφερές προοπτικές για τις πετρελαιοεξαγωγικές χώρες υπογραμμίζεται από την πρόβλεψη της Παγκόσμιας Τράπεζας πως η τιμή του πετρελαίου για το τρέχον έτος θα κυμανθεί γύρω στα 37 δολάρια το βαρέλι, προκαλώντας σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων σε όλες τις αγορές. Η έκταση των κλυδωνισμών που προκαλεί στην παγκόσμια οικονομία ο καταποντισμός της τιμής του μαύρου χρυσού φάνηκε και από την προειδοποίηση της Apple για πτώση των τριμηνιαίων πωλήσεών της, για πρώτη φορά από το 2003, λόγω της μειωμένης ζήτησης που καταγράφτηκε στις αναδυόμενες αγορές. Μια νέα πραγματικότητα που επιβάλλει στην εταιρεία, αν δεν θέλει να έχει την τύχη της Nokia και της Blackberry, να υιοθετήσει μια νέα στρατηγική επενδύοντας (στα χνάρια ης ΙΒΜ) όλο και περισσότερο στην παροχή υπηρεσιών και όλο και λιγότερο στην πώληση συσκευών. Οι πετρελαιοεξαγωγικές χώρες ωστόσο δε διαθέτουν τόσες πολλές επιλογές κι οι περισσότερες απ’ αυτές ήδη νιώθουν το καυτό χνώτο του ΔΝΤ στο σβέρκο τους.
Τριγμοί σε Αφρική, Ασία και Λατινική Αμερική
Η Νιγηρία, που είναι η μεγαλύτερη οικονομία της Αφρικής, συγκέντρωσε τα βλέμματα του πλανήτη επάνω της όταν με την είσοδο του νέου χρόνου δέχθηκε την επίσκεψη της διευθύνουσας συμβούλου του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ. Σύμφωνα με δημοσιεύματα ήδη συζητάει με την Παγκόσμια Τράπεζα και την Αφρικανική Αναπτυξιακή Τράπεζα για δάνειο ύψους 3,5 δισ. δολ. με το οποίο θα επιχειρήσει να καλύψει το έλλειμμα ύψους 11 δισ. δολ. (2,2% του ΑΕΠ) στον κρατικό της προϋπολογισμό. Η σημασία των πετρελαϊκών εσόδων για τη Νιγηρία φαίνεται καλύτερα αν λάβουμε υπ’ όψη μας πως αναμένεται να πέσουν από το 70% στο 30% του ΑΕΠ, ενώ ξεπερνούν το 90% των συναλλαγματικών αποθεμάτων.
Το Αζερμπαϊτζάν, που το 2015 έχασε το ήμισυ των συναλλαγματικών του αποθεμάτων στην προσπάθειά του να διατηρήσει τη σύνδεση του εθνικού του νομίσματος με το δολάριο, ενώ από τον Δεκέμβρη που καταργήθηκε η σύνδεση έχει χάσει το 35% της αξίας του, συζητάει τη λήψη δανείου από την Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ ύψους 4 δισ. δολ. Η πετρελαϊκή του εξάρτηση φαίνεται από το γεγονός ότι το 95% των εξαγωγών του αφορούν πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Στη Λατινική Αμερική τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα, γιατί το ενδεχόμενο του δανεισμού από το ΔΝΤ θα συμβολίσει πολιτική οπισθοδρόμηση και ακύρωση των προσπαθειών οικοδόμησης μιας εναλλακτικής απέναντι στη λιτότητα και τη φτώχεια. Η Βραζιλία είναι αντιμέτωπη με την μεγαλύτερη κρίση που έχει αντιμετωπίσει εδώ και έναν αιώνα. Το ΑΕΠ της μειώθηκε κατά 4% το 2014, ενώ το νόμισμά της τον ίδιο χρόνο έχασε το ένα τρίτο της αξίας του έναντι του δολαρίου. Η κατάσταση είναι χειρότερη στον οικονομικό γίγαντα της Λατινικής Αμερικής λόγω της υπερχρέωσης της εθνικής πετρελαϊκής εταιρείας, Petrobras, που αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο ακόμη και διάσωσής της από το δημόσιο. Στη Βενεζουέλα η ύφεση είναι ακόμη βαθύτερη καθώς το 2015 το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 15% (και φέτος αναμένεται να μειωθεί κατά 6%), ενώ η συναλλαγματική ισοτιμία του εθνικού τους νομίσματος, του μπολιβάρες, έχει καταποντιστεί.
Εν ολίγοις, Αφρική, Ασία και Λατινική Αμερική κινδυνεύουν να περιδινηθούν σε μια νέα κρίση χρέους.
Για το νορβηγικό τμήμα της ελεγκτικής Deloitte τα καμπανάκια του κινδύνου είχαν σημάνει πολύ καιρό πριν αρχίσουν να κατρακυλούν οι τιμές του πετρελαίου. «Το μη βιώσιμο δημόσιο χρέος είναι σήμερα ένα από τα πιο σημαντικά οικονομικά και κοινωνικά θέματα», επισημαίνεται από την πρώτη σελίδα της έκθεσης. Και συνεχίζει: «Από μόνο του το μέγεθος της αγοράς δημόσιου χρέους υπογραμμίζει τη σημασία: Το παγκόσμιο ακαθάριστο χρέος των κεντρικών κυβερνήσεων στο τέλος του 2014 ανερχόταν σχεδόν σε 43 τρισ. δολ., σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Πολλά κράτη – ειδικότερα αναπτυσσόμενες οικονομίες – βασίζονται σημαντικά στο χρέος. Μια τάση που έχει επιδεινωθεί μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, με το δημόσιο χρέος των ανεπτυγμένων κρατών από 70% του ΑΕΠ το 2007 να ξεπερνάει το 105% το 2014».
Ζητούνται προληπτικοί μηχανισμοί ελέγχου
χρέοςΗ Deloitte αφού αναφέρει ότι το δημόσιο χρέος μπορεί είτε να επιταχύνει την οικονομική μεγέθυνση είτε να «γονατίσει» μια οικονομία, αναλόγως προφανώς των όρων υπό τους οποίους συνάπτεται, επισημαίνει: «Παραμένει γεγονός ότι η διεθνής κοινότητα ακόμη δεν έχει ένα μηχανισμό για την επίλυση των κρίσεων χρέους. Δεν υπάρχει μία οντότητα που θα διαχειρίζεται τις κρίσεις χρέους». Προτείνει δε τα εξής: «Η παγκόσμια κοινότητα χρειάζεται καλύτερους τρόπους για να διαχειρίζεται τα ζητήματα των κρίσεων δημόσιου χρέους, μέσω ισχυρότερων πολυμερών νομικών πλαισίων και αποτελεσματικών μηχανισμών για την αναδιάρθρωση του χρέους. Αλλά αυτοί οι μηχανισμοί είναι εκ των υστέρων λύσεις που καλούνται να λύσουν προβλήματα τα οποία στο πέρασμα του χρόνου γίνονται ιδιαίτερα σύνθετα και ακανθώδη».
Στον αντίποδα των παραπάνω λύσεων βρίσκεται ο λογιστικός έλεγχος του δημόσιου χρέους. «Ο λογιστικός έλεγχος του δημόσιου χρέους ενθαρρύνει μια νέα προληπτική πειθαρχία γύρω από τις συνολικές πρακτικές παροχής και λήψης δανείων. Αυτή η νέα προσέγγιση διαθέτει τη δυναμική να ελαχιστοποιεί τα μελλοντικά προβλήματα και, μαζί με άλλες πρωτοβουλίες που πρόσφατα αναπτύχθηκαν, ενδεχομένως και να αποτρέπουν μελλοντικές κρίσεις». Οι συντάκτες της έκθεσης αναφέρονται στις Αρχές για την Προαγωγή του Υπεύθυνου Δανεισμού που έχουν υιοθετηθεί στο πλαίσιο του ΟΗΕ μέχρι στιγμής από 13 κράτη: Γερμανία, Ιταλία και Νορβηγία από Ευρώπη κι επίσης: Αργεντινή, Βραζιλία, Καμερούν, Κολομβία, Γκαμπόν, Ονδούρα, Μαρόκο, Νεπάλ, Μαυριτανία και Παραγουάη. Στη βάση αυτών των αρχών του ΟΗΕ (που περιλαμβάνουν 7 αρχές για τους δανειστές και 8 για τους δανειζόμενους) δημιουργήθηκε ο Διεθνής Οργανισμός Ανώτατων Ελεγκτικών Θεσμών (INTOSAI). Τα ελεγκτικά πεδία μάλιστα δεν περιλαμβάνουν μόνο το λογιστικό έλεγχο του αποθέματος του χρέους. Επεκτείνονται στον έλεγχο των πρακτικών δανεισμού, των δόσεων και ζητημάτων που άπτονται της βιωσιμότητας του χρέους.
Η έκθεση της Deloitte, στην οποία η κυβέρνηση της Νορβηγίας ανέθεσε το 2013 το λογιστικό έλεγχο του χρέους της αποτελώντας το πρώτο κράτος στον κόσμο που οικειοθελώς προέβη σε τέτοιο έλεγχο, προσδίδει ξεχωριστό βάρος στις διαδικασίες και τα συμπεράσματα του λογιστικού ελέγχου που έγινε στο δημόσιο χρέος της Ελλάδας το 2015. Η Επιτροπή Αλήθειας Δημοσίου Χρέους, που συγκροτήθηκε από την τότε πρόεδρο της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου και στην οποία συμμετείχαν εθελοντικά δεκάδες επιστήμονες από την Ελλάδα και πολλές χώρες του κόσμου, άνοιξε νέους δρόμους στο παραπάνω πλαίσιο, τουλάχιστον για όσους εμφανίζονται να τιμούν τις αρχές της δημόσιας λογοδοσίας και των δημοκρατικών εγγυήσεων. Η αποσιώπηση και η υπονόμευση του έργου και των πορισμάτων της Επιτροπής ισοδυναμεί με τη νομιμοποίηση και τον καθαγιασμό των πιο βάρβαρων και νεοαποικιακών πρακτικών επιβολής στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις. Αυτό το έργο ας αφεθεί τουλάχιστον στους δανειστές…
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Επίκαιρα στις 5 Φεβρουαρίου 2016
ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ
https://leonidasvatikiotis.wordpress.com/
ΠΡΕΖΑ TV
13-2-2016
Η ιδιαιτερότητα της σημερινής συγκυρίας έχει να κάνει με την ισχυρή πιθανότητα για ένα νέο, μαζικό κύμα χρεοκοπιών από πετρελαιοεξαγωγικά κράτη. Πίσω από τις επικείμενες χρεοκοπίες θα βρίσκεται η απότομη πτώση της τιμής του πετρελαίου από 115 δολάρια το βαρέλι, που βρισκόταν μέχρι και το πρώτο εξάμηνο του 2014, στα 35 δολάρια τώρα, αφού έφτασε και κάτω από 30 στα μέσα Ιανουαρίου. Οι ζοφερές προοπτικές για τις πετρελαιοεξαγωγικές χώρες υπογραμμίζεται από την πρόβλεψη της Παγκόσμιας Τράπεζας πως η τιμή του πετρελαίου για το τρέχον έτος θα κυμανθεί γύρω στα 37 δολάρια το βαρέλι, προκαλώντας σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων σε όλες τις αγορές. Η έκταση των κλυδωνισμών που προκαλεί στην παγκόσμια οικονομία ο καταποντισμός της τιμής του μαύρου χρυσού φάνηκε και από την προειδοποίηση της Apple για πτώση των τριμηνιαίων πωλήσεών της, για πρώτη φορά από το 2003, λόγω της μειωμένης ζήτησης που καταγράφτηκε στις αναδυόμενες αγορές. Μια νέα πραγματικότητα που επιβάλλει στην εταιρεία, αν δεν θέλει να έχει την τύχη της Nokia και της Blackberry, να υιοθετήσει μια νέα στρατηγική επενδύοντας (στα χνάρια ης ΙΒΜ) όλο και περισσότερο στην παροχή υπηρεσιών και όλο και λιγότερο στην πώληση συσκευών. Οι πετρελαιοεξαγωγικές χώρες ωστόσο δε διαθέτουν τόσες πολλές επιλογές κι οι περισσότερες απ’ αυτές ήδη νιώθουν το καυτό χνώτο του ΔΝΤ στο σβέρκο τους.
Τριγμοί σε Αφρική, Ασία και Λατινική Αμερική
Η Νιγηρία, που είναι η μεγαλύτερη οικονομία της Αφρικής, συγκέντρωσε τα βλέμματα του πλανήτη επάνω της όταν με την είσοδο του νέου χρόνου δέχθηκε την επίσκεψη της διευθύνουσας συμβούλου του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ. Σύμφωνα με δημοσιεύματα ήδη συζητάει με την Παγκόσμια Τράπεζα και την Αφρικανική Αναπτυξιακή Τράπεζα για δάνειο ύψους 3,5 δισ. δολ. με το οποίο θα επιχειρήσει να καλύψει το έλλειμμα ύψους 11 δισ. δολ. (2,2% του ΑΕΠ) στον κρατικό της προϋπολογισμό. Η σημασία των πετρελαϊκών εσόδων για τη Νιγηρία φαίνεται καλύτερα αν λάβουμε υπ’ όψη μας πως αναμένεται να πέσουν από το 70% στο 30% του ΑΕΠ, ενώ ξεπερνούν το 90% των συναλλαγματικών αποθεμάτων.
Το Αζερμπαϊτζάν, που το 2015 έχασε το ήμισυ των συναλλαγματικών του αποθεμάτων στην προσπάθειά του να διατηρήσει τη σύνδεση του εθνικού του νομίσματος με το δολάριο, ενώ από τον Δεκέμβρη που καταργήθηκε η σύνδεση έχει χάσει το 35% της αξίας του, συζητάει τη λήψη δανείου από την Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ ύψους 4 δισ. δολ. Η πετρελαϊκή του εξάρτηση φαίνεται από το γεγονός ότι το 95% των εξαγωγών του αφορούν πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Στη Λατινική Αμερική τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα, γιατί το ενδεχόμενο του δανεισμού από το ΔΝΤ θα συμβολίσει πολιτική οπισθοδρόμηση και ακύρωση των προσπαθειών οικοδόμησης μιας εναλλακτικής απέναντι στη λιτότητα και τη φτώχεια. Η Βραζιλία είναι αντιμέτωπη με την μεγαλύτερη κρίση που έχει αντιμετωπίσει εδώ και έναν αιώνα. Το ΑΕΠ της μειώθηκε κατά 4% το 2014, ενώ το νόμισμά της τον ίδιο χρόνο έχασε το ένα τρίτο της αξίας του έναντι του δολαρίου. Η κατάσταση είναι χειρότερη στον οικονομικό γίγαντα της Λατινικής Αμερικής λόγω της υπερχρέωσης της εθνικής πετρελαϊκής εταιρείας, Petrobras, που αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο ακόμη και διάσωσής της από το δημόσιο. Στη Βενεζουέλα η ύφεση είναι ακόμη βαθύτερη καθώς το 2015 το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 15% (και φέτος αναμένεται να μειωθεί κατά 6%), ενώ η συναλλαγματική ισοτιμία του εθνικού τους νομίσματος, του μπολιβάρες, έχει καταποντιστεί.
Εν ολίγοις, Αφρική, Ασία και Λατινική Αμερική κινδυνεύουν να περιδινηθούν σε μια νέα κρίση χρέους.
Για το νορβηγικό τμήμα της ελεγκτικής Deloitte τα καμπανάκια του κινδύνου είχαν σημάνει πολύ καιρό πριν αρχίσουν να κατρακυλούν οι τιμές του πετρελαίου. «Το μη βιώσιμο δημόσιο χρέος είναι σήμερα ένα από τα πιο σημαντικά οικονομικά και κοινωνικά θέματα», επισημαίνεται από την πρώτη σελίδα της έκθεσης. Και συνεχίζει: «Από μόνο του το μέγεθος της αγοράς δημόσιου χρέους υπογραμμίζει τη σημασία: Το παγκόσμιο ακαθάριστο χρέος των κεντρικών κυβερνήσεων στο τέλος του 2014 ανερχόταν σχεδόν σε 43 τρισ. δολ., σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Πολλά κράτη – ειδικότερα αναπτυσσόμενες οικονομίες – βασίζονται σημαντικά στο χρέος. Μια τάση που έχει επιδεινωθεί μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, με το δημόσιο χρέος των ανεπτυγμένων κρατών από 70% του ΑΕΠ το 2007 να ξεπερνάει το 105% το 2014».
Ζητούνται προληπτικοί μηχανισμοί ελέγχου
χρέοςΗ Deloitte αφού αναφέρει ότι το δημόσιο χρέος μπορεί είτε να επιταχύνει την οικονομική μεγέθυνση είτε να «γονατίσει» μια οικονομία, αναλόγως προφανώς των όρων υπό τους οποίους συνάπτεται, επισημαίνει: «Παραμένει γεγονός ότι η διεθνής κοινότητα ακόμη δεν έχει ένα μηχανισμό για την επίλυση των κρίσεων χρέους. Δεν υπάρχει μία οντότητα που θα διαχειρίζεται τις κρίσεις χρέους». Προτείνει δε τα εξής: «Η παγκόσμια κοινότητα χρειάζεται καλύτερους τρόπους για να διαχειρίζεται τα ζητήματα των κρίσεων δημόσιου χρέους, μέσω ισχυρότερων πολυμερών νομικών πλαισίων και αποτελεσματικών μηχανισμών για την αναδιάρθρωση του χρέους. Αλλά αυτοί οι μηχανισμοί είναι εκ των υστέρων λύσεις που καλούνται να λύσουν προβλήματα τα οποία στο πέρασμα του χρόνου γίνονται ιδιαίτερα σύνθετα και ακανθώδη».
Στον αντίποδα των παραπάνω λύσεων βρίσκεται ο λογιστικός έλεγχος του δημόσιου χρέους. «Ο λογιστικός έλεγχος του δημόσιου χρέους ενθαρρύνει μια νέα προληπτική πειθαρχία γύρω από τις συνολικές πρακτικές παροχής και λήψης δανείων. Αυτή η νέα προσέγγιση διαθέτει τη δυναμική να ελαχιστοποιεί τα μελλοντικά προβλήματα και, μαζί με άλλες πρωτοβουλίες που πρόσφατα αναπτύχθηκαν, ενδεχομένως και να αποτρέπουν μελλοντικές κρίσεις». Οι συντάκτες της έκθεσης αναφέρονται στις Αρχές για την Προαγωγή του Υπεύθυνου Δανεισμού που έχουν υιοθετηθεί στο πλαίσιο του ΟΗΕ μέχρι στιγμής από 13 κράτη: Γερμανία, Ιταλία και Νορβηγία από Ευρώπη κι επίσης: Αργεντινή, Βραζιλία, Καμερούν, Κολομβία, Γκαμπόν, Ονδούρα, Μαρόκο, Νεπάλ, Μαυριτανία και Παραγουάη. Στη βάση αυτών των αρχών του ΟΗΕ (που περιλαμβάνουν 7 αρχές για τους δανειστές και 8 για τους δανειζόμενους) δημιουργήθηκε ο Διεθνής Οργανισμός Ανώτατων Ελεγκτικών Θεσμών (INTOSAI). Τα ελεγκτικά πεδία μάλιστα δεν περιλαμβάνουν μόνο το λογιστικό έλεγχο του αποθέματος του χρέους. Επεκτείνονται στον έλεγχο των πρακτικών δανεισμού, των δόσεων και ζητημάτων που άπτονται της βιωσιμότητας του χρέους.
Η έκθεση της Deloitte, στην οποία η κυβέρνηση της Νορβηγίας ανέθεσε το 2013 το λογιστικό έλεγχο του χρέους της αποτελώντας το πρώτο κράτος στον κόσμο που οικειοθελώς προέβη σε τέτοιο έλεγχο, προσδίδει ξεχωριστό βάρος στις διαδικασίες και τα συμπεράσματα του λογιστικού ελέγχου που έγινε στο δημόσιο χρέος της Ελλάδας το 2015. Η Επιτροπή Αλήθειας Δημοσίου Χρέους, που συγκροτήθηκε από την τότε πρόεδρο της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου και στην οποία συμμετείχαν εθελοντικά δεκάδες επιστήμονες από την Ελλάδα και πολλές χώρες του κόσμου, άνοιξε νέους δρόμους στο παραπάνω πλαίσιο, τουλάχιστον για όσους εμφανίζονται να τιμούν τις αρχές της δημόσιας λογοδοσίας και των δημοκρατικών εγγυήσεων. Η αποσιώπηση και η υπονόμευση του έργου και των πορισμάτων της Επιτροπής ισοδυναμεί με τη νομιμοποίηση και τον καθαγιασμό των πιο βάρβαρων και νεοαποικιακών πρακτικών επιβολής στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις. Αυτό το έργο ας αφεθεί τουλάχιστον στους δανειστές…
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Επίκαιρα στις 5 Φεβρουαρίου 2016
ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ
ΠΡΕΖΑ TV
13-2-2016
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου