Οι χρονιές αλλάζουν και μαζί τους αλλάζει και το καθημερινό λεξιλόγιό μας, κυρίως λόγω της κρίσης στην ευρωζώνη. Από το 2008 και μετά, νέοι όροι, αρτικόλεκτα και έννοιες έχουν εμπλουτίσει τον λόγο δελτίων ειδήσεων, άρθρων εφημερίδων, ομιλιών πολιτικών και οικονομολόγων αλλά και πολιτών.
Οσο η κρίση συνεχίζεται και τα οικονομικά δεδομένα αλλάζουν, οι εν λόγω έννοιες μεταλλάσσονται και αυτές. Ωστόσο, ο καταιγισμός είναι τόσο μεγάλος και οι όροι αρκετές φορές τόσο περίπλοκοι (συνήθως όταν δεν εκπροσωπούν κάτι «καθαρό» και ουσιαστικό), ώστε θεωρήσαμε πως με το κλείσιμο του 2016, ίσως είναι καιρός να ξαναθυμηθούμε (ή να μάθουμε) τι εν τέλει φαίνεται πως καθορίζει τη ζωή μας.
ΕΥΡΩΟΜΑΔΑ (Eurogroup)
Πρόκειται για την ανεπίσημη σύσκεψη των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, του αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Ευρώ και του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Συνεδριάζει άτυπα μία φορά τον μήνα, πριν από τη σύνοδο των υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ECOFIN). Αναγνωρίστηκε ως όργανο της Ε.Ε. στη Συνθήκη της Λισαβόνας (όπου τροποποιήθηκαν οι ιδρυτικές συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και υπογράφηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2007), με νυν πρόεδρο τον Γερούν Ντάισελμπλουμ.
DEBT RESTRUCTURING (ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΧΡΕΟΥΣ)
Αλλαγή των όρων ενός δανείου υπέρ του οφειλέτη. Οι νέοι όροι προβλέπουν μείωση των απαιτήσεων των δανειστών από τους οφειλέτες.
ΕuroWorking Group (EWG)
Εχει ρόλο «συμβούλου» του Eurogroup. Πρόεδρός του είναι ο Τόμας Βίζερ και αποτελείται από τους εκπροσώπους στην Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή των κρατών-μελών της Ε.Ε., της Κομισιόν και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ (ΕΤΕπ)
Οπως η ΕΚΤ εξασφαλίζει τη σταθερότητα του ευρώ, έτσι η ΕΤΕπ θα μπορούσε να εξασφαλίζει την ανάπτυξη. Εχει μετόχους της τα κράτη-μέλη. Ομως, τα κεφάλαια που επενδύει τα δανείζεται από τις διεθνείς χρηματαγορές εκδίδοντας δικά της ομόλογα.
BAILOUT
Ο όρος, ναυτικής προέλευσης, αφορά τις διασώσεις ναυαγίων. Στην ουσία, πρόκειται για διεθνείς συμβάσεις με όλη την ισχύ που τους προσδίδει η υπογραφή των συμβαλλόμενων κρατών. Επειδή τις συνυπογράφουν μαζί με τα κράτη και οργανισμοί που δεν έχουν κρατική υπόσταση, χρησιμοποιείται ο όρος «Μνημόνιο» αντί του όρου «Συνθήκη».
ΕΣΚΤ (Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών):
Συμμετέχουν οι Κεντρικές Τράπεζες των χωρών της ευρωζώνης. Το Συμβούλιο του ΕΣΚΤ λαμβάνει τις αποφάσεις για τη νομισματική πολιτική της Ενωσης, που ασκείται από την ΕΚΤ.
EUROPEAN FINANCIAL STABILITY FUND
(Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας)
Νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, το οποίο δεν ανήκει στον δημόσιο τομέα, διαθέτει διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και λειτουργεί αμιγώς κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Ιδρύθηκε στις 9 Μαΐου 2010, μερικές μέρες μετά το 1ο Μνημόνιο, με σκοπό να προστατεύσει τις χώρες με υψηλά χρέη. Φυσικά απέτυχε (το γιατί εξηγείται αναλυτικά στο βιβλίο «Κρίσης Λεξικό», Γ. Βαρουφάκης, εκδ. Ποταμός, 2011, από το οποίο αντλήσαμε σημαντικές πληροφορίες). Το ΤΧΣ εδρεύει στην Αθήνα και η διάρκειά του ορίζεται μέχρι και την 30ή Ιουνίου 2020. Με αποφάσεις του υπουργού Οικονομικών, δύναται να παρατείνεται η διάρκειά του, εφόσον είναι αναγκαίο για την εκπλήρωση των σκοπών του.
EUROBOND (ΕΥΡΩΟΜΟΛΟΓΟ)
Κοινό ευρωπαϊκό χρέος. Κάτι σαν τα ομόλογα που εκδίδει εκ μέρους των ΗΠΑ το αμερικανικό υπουργείο με τα οποία χρηματοδοτούνται όλες οι δραστηριότητες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ. Στην Ε.Ε. υφίσταται μόνο το ευρωομόλογο έκδοσης EFSF και όχι της ίδιας της Ε.Ε. Οταν σχεδιαζόταν το ευρώ (1993), ο Ζακ Ντελόρ (τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) είχε επιχειρηματολογήσει ότι μαζί με την ίδρυση του κοινού νομίσματος, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, την κοινή νομισματική πολιτική κ.λπ., η Ε.Ε. έπρεπε να δημιουργήσει και μια μορφή κοινού χρέους με το οποίο να χρηματοδοτείται η Ενωση (και με το οποίο να χρηματοδοτεί επενδυτικά προγράμματα σε ολόκληρη την Ευρώπη). Τότε, οι δύο βασικοί ηγέτες (ο καγκελάριος Κολ και ο πρόεδρος Μιτεράν) αρνήθηκαν.
SWAPS
Δεν υπάρχει αντίστοιχη λέξη στα ελληνικά. Πρόκειται για μια μορφή δομημένου παραγώγου που δίνει τη δυνατότητα σε δύο «παίκτες» να συμφωνήσουν στη μοιρασιά των κερδών από διάφορα «στοιχήματα». Τα πιο γνωστά swaps αφορούσαν έως πριν από μία δεκαετία τα επιτόκια και τα συναλλάγματα. Πρόσφατα έχουν επισκιαστεί από τα CDS (swaps χρεοκοπίας) που, στον καιρό της κρίσης, αποτελούν τον φόβο και τον τρόμο των υπουργών Οικονομικών.
HEDGE FUND (Αντισταθμιστικό αμοιβαίο κεφάλαιo υψηλού κινδύνου)
Ιδιωτικές επενδυτικές εταιρείες με βασική ασχολία τους να βγάζουν χρήματα εκ μέρους επιχειρήσεων μέσω του hedging, δηλαδή μέσω στοιχημάτων που αντιτίθενται το ένα στο άλλο. Τα στοιχήματα αυτά συνήθως αφορούν τιμές ομολόγων, μετοχών και αγαθών (π.χ. πετρέλαιο). Απώτερος στόχος του είναι, κατά μέσον όρο, το σύνολο των αντικρουόμενων αυτών στοιχημάτων να αποδώσει κέρδη. Οι πελάτες ενός hedge fund δεν έχουν κάποια κρατική κάλυψη σε περίπτωση που τα χρήματά τους χαθούν. Γι’ αυτόν τον λόγο, οι διευθυντές των hedge funds (π.χ. Σόρος, Μπάφετ κ.ά.) στοιχηματίζουν, μαζί με τα χρήματα των πελατών τους, και πολλά εκατομμύρια των δικών τους χρημάτων, έτσι ώστε οι πελάτες τους να νιώθουν κάποια ασφάλεια. Το 2011 πάνω από το 60% των επίσημων τοποθετήσεων κεφαλαίων, παγκοσμίως, έγιναν από hedge funds.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ (ΚΟΜΙΣΙΟΝ)
Θεσμικό όργανο της Ε.Ε., με στόχο την προστασία των κοινοτικών συμφερόντων των κρατών-μελών της Ενωσης. Ιδρύθηκε το 1951, με έδρα τις Βρυξέλλες. Προτείνει νέες ευρωπαϊκές νομοθετικές πράξεις (το μόνο από τα όργανα της Ε.Ε. που μπορεί να το κάνει αυτό), αποτελεί συγχρόνως εκτελεστικό όργανο της Ενωσης, αρμόδιο για την εφαρμογή των κοινών πολιτικών και την εξασφάλιση της εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, και ταυτόχρονα διαχειρίζεται τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης καθώς και τον οικονομικό προϋπολογισμό της. Πρόεδρος: Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ διαδέχθηκε το 2014 τον Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο (2004-2014).
FISCAL POLICY (ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ)
Η δημοσιονομική πολιτική αφορά το ύψος και τη δομή της φορολογίας και των δημόσιων δαπανών. Σε περιόδους ευημερίας, οι ασκούντες τη δημοσιονομική πολιτική (παλαιότερα ήταν οι εθνικές κυβερνήσεις, κάτι που δεν ισχύει πλέον) συνήθως στοχεύουν στη μείωση του ελλείμματος και του χρέους. Σε υφεσιακές περιόδους κερδίζει σε προτεραιότητα η συγκράτηση της ύφεσης μέσω μείωσης της φορολογίας και αύξησης των δημόσιων επενδύσεων. Ακριβώς αυτό εφάρμοσαν μετά το κραχ του 2008 χώρες όπως οι ΗΠΑ, Κίνα, Βραζιλία, Καναδάς κ.ά. Δυστυχώς, η ευρωζώνη δεν ακολούθησε με μια αντίστοιχη επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, καθώς δεν διαθέτει κοινή δημοσιονομική πολιτική (αν και έχει κοινό νόμισμα). Αποτέλεσμα, τα αδύναμα κράτη να αναγκάζονται να ασκούν περιοριστική δημοσιονομική πολιτική, κάτι που βαθαίνει την ύφεση και εν τέλει μεγαλώνει το ποσοστό χρέους.
ΟΙΚΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
Τους δημιούργησε η ανάγκη να μπορεί να αξιολογηθεί κάτι που δεν ξέρεις τι ακριβώς είναι (όπως ιδιωτικά ή δημόσια ομόλογα, δομημένα παράγωγα, CDO κ.ά.). Πρόκειται για ιδιωτικές εταιρείες (των οποίων το συμφέρον δεν ταυτίζεται με εκείνο του αγοραστικού κοινού) και αντί να τις πληρώνει ο αγοραστής, που χρησιμοποιεί την αξιολόγηση, τις πληρώνει ο πωλητής. Που σημαίνει πως όταν δημιουργείται, συνήθως χωρίς ουσιαστικό λόγο, το οποιοδήποτε δομημένο παράγωγο, ο δημιουργός του προσπαθεί να βρει έναν οίκο αξιολόγησης που θα του δώσει την υψηλότερη αξιολόγηση. Με άλλα λόγια, οι οίκοι έχουν συμφέρον να δίνουν υψηλή αξιολόγηση σε αυτούς που τους δίνουν τα περισσότερα.
CDS (CREDIT DEFAULT SWAPS)
Ασφαλιστικά συμβόλαια, τα οποία διασφαλίζουν πληρωμή εάν ο οφειλέτης δεν μπορεί να καταβάλει το χρέος του. Η διαφορά από τα κανονικά ασφαλιστήρια είναι ότι δεν χρειάζεται να ασφαλίσεις κάτι που σου ανήκει. Είναι σαν να ασφαλίζεις το σπίτι του γείτονα και αν το κλέψουν να πάρεις εσύ τα χρήματα από την ασφάλεια. Ουσιαστικά, τα CDS δεν είναι παρά ένα «στοίχημα» ότι κάποιος/κάτι (τράπεζα, οργανισμός, χώρα κ.λπ.) θα πάθει κάποιο κακό.
Πιο συγκεκριμένα, ότι θα πτωχεύσει. Αν και σκοπός των CDS ήταν η μείωση της επικινδυνότητας ενός στοιχήματος ή μιας επένδυσης, ουσιαστικά, σε επίπεδο οικονομικού συστήματος, αντί να μειώνουν τον κίνδυνο τον μεγέθυναν απίστευτα. Αυτό συνέβη το 2008, όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τα κράτη-μέλη προσπάθησαν να αντικαταστήσουν το ιδιωτικό-τοξικό χρήμα με δημόσιο, που πήραν από τους φορολογουμένους.
Αυτή η πράξη γιγάντωσε το χρέος των κρατών. Τότε, ο χρηματοπιστωτικός τομέας άρχισε να εκδίδει χιλιάδες CDS τα οποία πλήρωναν τον κάτοχό του αδρά ποσά σε περίπτωση που μια χώρα, όπως η Ελλάδα, κάποια στιγμή αδυνατούσε να εξυπηρετήσει τα ομόλογά της.
Ο κάτοχός τους τα μεταπωλούσε σε τιμές που αυξομειώνονταν ανάλογα με το πώς έκριναν οι επενδυτές ότι άλλαζε, μέρα με τη μέρα, η πιθανότητα να χρεοκοπήσει η χώρα. Το αποτέλεσμα ήταν όσο ανέβαιναν τα CDS τόσο να ανεβαίνουν και τα επιτόκια που κατέβαλλαν τα κράτη στους ιδιώτες για νέα δάνεια.
Τα λεγόμενα spreads δεν ήταν τίποτε άλλο από τη διαφορά του επιτοκίου που πλήρωνε η Ελλάδα στους ιδιώτες για να δανείζεται, από το επιτόκιο που πλήρωνε η Γερμανία (αρνητικό). Κάθε φορά που τα κράτη δανείζονταν κι άλλα χρήματα από Ε.Ε. και ΔΝΤ, spreads και CDS αυξάνονταν κατακόρυφα.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΕΚΤ)
Διαχειρίζεται τη νομισματική πολιτική της ευρωζώνης (19 κράτη-μέλη). Ενα από τα επτά θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Ε.Ε.: 28 κράτη-μέλη). Δημοσιονομική πολιτική της ευρωζώνης δεν υπάρχει. Το κάθε κράτος-μέλος ασκεί τη δική του.
Για να μην κάνει όμως ο καθένας ό,τι θέλει όσον αφορά τα ελλείμματα και τα χρέη, τα κράτη-μέλη δεσμεύτηκαν, στο πλαίσιο της Συνθήκης του Μάαστριχτ, να σεβαστούν το λεγόμενο Σύμφωνο Σταθερότητας, το οποίο ουσιαστικά δεσμεύει τα κράτη-μέλη να μην έχουν ελλείμματα και χρέη πάνω από ένα όριο (3% του ΑΕΠ για τα ελλείμματα και 60% για το συνολικό χρέος).
Η Εκτελεστική Επιτροπή της ΕΚΤ αποτελείται από 6 μέλη με επικεφαλής τον πρόεδρο της ΕΚΤ (το 2011 ανέλαβε -δεν εξελέγη- ο Μάριο Ντράγκι, αντικαθιστώντας τον Ζαν-Κλοντ Τρισέ). Τα 6 αυτά μέλη διορίζονται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ύστερα από διαβουλεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η θητεία τους διαρκεί 6 έτη και κύρια αποστολή τους είναι η διεύθυνση της ΕΚΤ. Σύμφωνα με τον νομοθέτη, ο πρόεδρος της ΕΚΤ μπορεί αν θέλει να βοηθήσει στην καταπολέμηση της ύφεσης και της κρίσης... αρκεί να το θέλει.
Νόρα Ράλλη
http://www.efsyn.gr/
ΠΡΕΖΑ TV
28-12-2016
Οσο η κρίση συνεχίζεται και τα οικονομικά δεδομένα αλλάζουν, οι εν λόγω έννοιες μεταλλάσσονται και αυτές. Ωστόσο, ο καταιγισμός είναι τόσο μεγάλος και οι όροι αρκετές φορές τόσο περίπλοκοι (συνήθως όταν δεν εκπροσωπούν κάτι «καθαρό» και ουσιαστικό), ώστε θεωρήσαμε πως με το κλείσιμο του 2016, ίσως είναι καιρός να ξαναθυμηθούμε (ή να μάθουμε) τι εν τέλει φαίνεται πως καθορίζει τη ζωή μας.
ΕΥΡΩΟΜΑΔΑ (Eurogroup)
Πρόκειται για την ανεπίσημη σύσκεψη των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, του αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Ευρώ και του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Συνεδριάζει άτυπα μία φορά τον μήνα, πριν από τη σύνοδο των υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ECOFIN). Αναγνωρίστηκε ως όργανο της Ε.Ε. στη Συνθήκη της Λισαβόνας (όπου τροποποιήθηκαν οι ιδρυτικές συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και υπογράφηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2007), με νυν πρόεδρο τον Γερούν Ντάισελμπλουμ.
DEBT RESTRUCTURING (ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΧΡΕΟΥΣ)
Αλλαγή των όρων ενός δανείου υπέρ του οφειλέτη. Οι νέοι όροι προβλέπουν μείωση των απαιτήσεων των δανειστών από τους οφειλέτες.
ΕuroWorking Group (EWG)
Εχει ρόλο «συμβούλου» του Eurogroup. Πρόεδρός του είναι ο Τόμας Βίζερ και αποτελείται από τους εκπροσώπους στην Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή των κρατών-μελών της Ε.Ε., της Κομισιόν και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ (ΕΤΕπ)
Οπως η ΕΚΤ εξασφαλίζει τη σταθερότητα του ευρώ, έτσι η ΕΤΕπ θα μπορούσε να εξασφαλίζει την ανάπτυξη. Εχει μετόχους της τα κράτη-μέλη. Ομως, τα κεφάλαια που επενδύει τα δανείζεται από τις διεθνείς χρηματαγορές εκδίδοντας δικά της ομόλογα.
BAILOUT
Ο όρος, ναυτικής προέλευσης, αφορά τις διασώσεις ναυαγίων. Στην ουσία, πρόκειται για διεθνείς συμβάσεις με όλη την ισχύ που τους προσδίδει η υπογραφή των συμβαλλόμενων κρατών. Επειδή τις συνυπογράφουν μαζί με τα κράτη και οργανισμοί που δεν έχουν κρατική υπόσταση, χρησιμοποιείται ο όρος «Μνημόνιο» αντί του όρου «Συνθήκη».
ΕΣΚΤ (Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών):
Συμμετέχουν οι Κεντρικές Τράπεζες των χωρών της ευρωζώνης. Το Συμβούλιο του ΕΣΚΤ λαμβάνει τις αποφάσεις για τη νομισματική πολιτική της Ενωσης, που ασκείται από την ΕΚΤ.
EUROPEAN FINANCIAL STABILITY FUND
(Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας)
Νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, το οποίο δεν ανήκει στον δημόσιο τομέα, διαθέτει διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και λειτουργεί αμιγώς κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Ιδρύθηκε στις 9 Μαΐου 2010, μερικές μέρες μετά το 1ο Μνημόνιο, με σκοπό να προστατεύσει τις χώρες με υψηλά χρέη. Φυσικά απέτυχε (το γιατί εξηγείται αναλυτικά στο βιβλίο «Κρίσης Λεξικό», Γ. Βαρουφάκης, εκδ. Ποταμός, 2011, από το οποίο αντλήσαμε σημαντικές πληροφορίες). Το ΤΧΣ εδρεύει στην Αθήνα και η διάρκειά του ορίζεται μέχρι και την 30ή Ιουνίου 2020. Με αποφάσεις του υπουργού Οικονομικών, δύναται να παρατείνεται η διάρκειά του, εφόσον είναι αναγκαίο για την εκπλήρωση των σκοπών του.
EUROBOND (ΕΥΡΩΟΜΟΛΟΓΟ)
Κοινό ευρωπαϊκό χρέος. Κάτι σαν τα ομόλογα που εκδίδει εκ μέρους των ΗΠΑ το αμερικανικό υπουργείο με τα οποία χρηματοδοτούνται όλες οι δραστηριότητες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ. Στην Ε.Ε. υφίσταται μόνο το ευρωομόλογο έκδοσης EFSF και όχι της ίδιας της Ε.Ε. Οταν σχεδιαζόταν το ευρώ (1993), ο Ζακ Ντελόρ (τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) είχε επιχειρηματολογήσει ότι μαζί με την ίδρυση του κοινού νομίσματος, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, την κοινή νομισματική πολιτική κ.λπ., η Ε.Ε. έπρεπε να δημιουργήσει και μια μορφή κοινού χρέους με το οποίο να χρηματοδοτείται η Ενωση (και με το οποίο να χρηματοδοτεί επενδυτικά προγράμματα σε ολόκληρη την Ευρώπη). Τότε, οι δύο βασικοί ηγέτες (ο καγκελάριος Κολ και ο πρόεδρος Μιτεράν) αρνήθηκαν.
SWAPS
Δεν υπάρχει αντίστοιχη λέξη στα ελληνικά. Πρόκειται για μια μορφή δομημένου παραγώγου που δίνει τη δυνατότητα σε δύο «παίκτες» να συμφωνήσουν στη μοιρασιά των κερδών από διάφορα «στοιχήματα». Τα πιο γνωστά swaps αφορούσαν έως πριν από μία δεκαετία τα επιτόκια και τα συναλλάγματα. Πρόσφατα έχουν επισκιαστεί από τα CDS (swaps χρεοκοπίας) που, στον καιρό της κρίσης, αποτελούν τον φόβο και τον τρόμο των υπουργών Οικονομικών.
HEDGE FUND (Αντισταθμιστικό αμοιβαίο κεφάλαιo υψηλού κινδύνου)
Ιδιωτικές επενδυτικές εταιρείες με βασική ασχολία τους να βγάζουν χρήματα εκ μέρους επιχειρήσεων μέσω του hedging, δηλαδή μέσω στοιχημάτων που αντιτίθενται το ένα στο άλλο. Τα στοιχήματα αυτά συνήθως αφορούν τιμές ομολόγων, μετοχών και αγαθών (π.χ. πετρέλαιο). Απώτερος στόχος του είναι, κατά μέσον όρο, το σύνολο των αντικρουόμενων αυτών στοιχημάτων να αποδώσει κέρδη. Οι πελάτες ενός hedge fund δεν έχουν κάποια κρατική κάλυψη σε περίπτωση που τα χρήματά τους χαθούν. Γι’ αυτόν τον λόγο, οι διευθυντές των hedge funds (π.χ. Σόρος, Μπάφετ κ.ά.) στοιχηματίζουν, μαζί με τα χρήματα των πελατών τους, και πολλά εκατομμύρια των δικών τους χρημάτων, έτσι ώστε οι πελάτες τους να νιώθουν κάποια ασφάλεια. Το 2011 πάνω από το 60% των επίσημων τοποθετήσεων κεφαλαίων, παγκοσμίως, έγιναν από hedge funds.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ (ΚΟΜΙΣΙΟΝ)
Θεσμικό όργανο της Ε.Ε., με στόχο την προστασία των κοινοτικών συμφερόντων των κρατών-μελών της Ενωσης. Ιδρύθηκε το 1951, με έδρα τις Βρυξέλλες. Προτείνει νέες ευρωπαϊκές νομοθετικές πράξεις (το μόνο από τα όργανα της Ε.Ε. που μπορεί να το κάνει αυτό), αποτελεί συγχρόνως εκτελεστικό όργανο της Ενωσης, αρμόδιο για την εφαρμογή των κοινών πολιτικών και την εξασφάλιση της εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, και ταυτόχρονα διαχειρίζεται τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης καθώς και τον οικονομικό προϋπολογισμό της. Πρόεδρος: Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ διαδέχθηκε το 2014 τον Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο (2004-2014).
FISCAL POLICY (ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ)
Η δημοσιονομική πολιτική αφορά το ύψος και τη δομή της φορολογίας και των δημόσιων δαπανών. Σε περιόδους ευημερίας, οι ασκούντες τη δημοσιονομική πολιτική (παλαιότερα ήταν οι εθνικές κυβερνήσεις, κάτι που δεν ισχύει πλέον) συνήθως στοχεύουν στη μείωση του ελλείμματος και του χρέους. Σε υφεσιακές περιόδους κερδίζει σε προτεραιότητα η συγκράτηση της ύφεσης μέσω μείωσης της φορολογίας και αύξησης των δημόσιων επενδύσεων. Ακριβώς αυτό εφάρμοσαν μετά το κραχ του 2008 χώρες όπως οι ΗΠΑ, Κίνα, Βραζιλία, Καναδάς κ.ά. Δυστυχώς, η ευρωζώνη δεν ακολούθησε με μια αντίστοιχη επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, καθώς δεν διαθέτει κοινή δημοσιονομική πολιτική (αν και έχει κοινό νόμισμα). Αποτέλεσμα, τα αδύναμα κράτη να αναγκάζονται να ασκούν περιοριστική δημοσιονομική πολιτική, κάτι που βαθαίνει την ύφεση και εν τέλει μεγαλώνει το ποσοστό χρέους.
ΟΙΚΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
Τους δημιούργησε η ανάγκη να μπορεί να αξιολογηθεί κάτι που δεν ξέρεις τι ακριβώς είναι (όπως ιδιωτικά ή δημόσια ομόλογα, δομημένα παράγωγα, CDO κ.ά.). Πρόκειται για ιδιωτικές εταιρείες (των οποίων το συμφέρον δεν ταυτίζεται με εκείνο του αγοραστικού κοινού) και αντί να τις πληρώνει ο αγοραστής, που χρησιμοποιεί την αξιολόγηση, τις πληρώνει ο πωλητής. Που σημαίνει πως όταν δημιουργείται, συνήθως χωρίς ουσιαστικό λόγο, το οποιοδήποτε δομημένο παράγωγο, ο δημιουργός του προσπαθεί να βρει έναν οίκο αξιολόγησης που θα του δώσει την υψηλότερη αξιολόγηση. Με άλλα λόγια, οι οίκοι έχουν συμφέρον να δίνουν υψηλή αξιολόγηση σε αυτούς που τους δίνουν τα περισσότερα.
CDS (CREDIT DEFAULT SWAPS)
Ασφαλιστικά συμβόλαια, τα οποία διασφαλίζουν πληρωμή εάν ο οφειλέτης δεν μπορεί να καταβάλει το χρέος του. Η διαφορά από τα κανονικά ασφαλιστήρια είναι ότι δεν χρειάζεται να ασφαλίσεις κάτι που σου ανήκει. Είναι σαν να ασφαλίζεις το σπίτι του γείτονα και αν το κλέψουν να πάρεις εσύ τα χρήματα από την ασφάλεια. Ουσιαστικά, τα CDS δεν είναι παρά ένα «στοίχημα» ότι κάποιος/κάτι (τράπεζα, οργανισμός, χώρα κ.λπ.) θα πάθει κάποιο κακό.
Πιο συγκεκριμένα, ότι θα πτωχεύσει. Αν και σκοπός των CDS ήταν η μείωση της επικινδυνότητας ενός στοιχήματος ή μιας επένδυσης, ουσιαστικά, σε επίπεδο οικονομικού συστήματος, αντί να μειώνουν τον κίνδυνο τον μεγέθυναν απίστευτα. Αυτό συνέβη το 2008, όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τα κράτη-μέλη προσπάθησαν να αντικαταστήσουν το ιδιωτικό-τοξικό χρήμα με δημόσιο, που πήραν από τους φορολογουμένους.
Αυτή η πράξη γιγάντωσε το χρέος των κρατών. Τότε, ο χρηματοπιστωτικός τομέας άρχισε να εκδίδει χιλιάδες CDS τα οποία πλήρωναν τον κάτοχό του αδρά ποσά σε περίπτωση που μια χώρα, όπως η Ελλάδα, κάποια στιγμή αδυνατούσε να εξυπηρετήσει τα ομόλογά της.
Ο κάτοχός τους τα μεταπωλούσε σε τιμές που αυξομειώνονταν ανάλογα με το πώς έκριναν οι επενδυτές ότι άλλαζε, μέρα με τη μέρα, η πιθανότητα να χρεοκοπήσει η χώρα. Το αποτέλεσμα ήταν όσο ανέβαιναν τα CDS τόσο να ανεβαίνουν και τα επιτόκια που κατέβαλλαν τα κράτη στους ιδιώτες για νέα δάνεια.
Τα λεγόμενα spreads δεν ήταν τίποτε άλλο από τη διαφορά του επιτοκίου που πλήρωνε η Ελλάδα στους ιδιώτες για να δανείζεται, από το επιτόκιο που πλήρωνε η Γερμανία (αρνητικό). Κάθε φορά που τα κράτη δανείζονταν κι άλλα χρήματα από Ε.Ε. και ΔΝΤ, spreads και CDS αυξάνονταν κατακόρυφα.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΕΚΤ)
Διαχειρίζεται τη νομισματική πολιτική της ευρωζώνης (19 κράτη-μέλη). Ενα από τα επτά θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Ε.Ε.: 28 κράτη-μέλη). Δημοσιονομική πολιτική της ευρωζώνης δεν υπάρχει. Το κάθε κράτος-μέλος ασκεί τη δική του.
Για να μην κάνει όμως ο καθένας ό,τι θέλει όσον αφορά τα ελλείμματα και τα χρέη, τα κράτη-μέλη δεσμεύτηκαν, στο πλαίσιο της Συνθήκης του Μάαστριχτ, να σεβαστούν το λεγόμενο Σύμφωνο Σταθερότητας, το οποίο ουσιαστικά δεσμεύει τα κράτη-μέλη να μην έχουν ελλείμματα και χρέη πάνω από ένα όριο (3% του ΑΕΠ για τα ελλείμματα και 60% για το συνολικό χρέος).
Η Εκτελεστική Επιτροπή της ΕΚΤ αποτελείται από 6 μέλη με επικεφαλής τον πρόεδρο της ΕΚΤ (το 2011 ανέλαβε -δεν εξελέγη- ο Μάριο Ντράγκι, αντικαθιστώντας τον Ζαν-Κλοντ Τρισέ). Τα 6 αυτά μέλη διορίζονται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ύστερα από διαβουλεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η θητεία τους διαρκεί 6 έτη και κύρια αποστολή τους είναι η διεύθυνση της ΕΚΤ. Σύμφωνα με τον νομοθέτη, ο πρόεδρος της ΕΚΤ μπορεί αν θέλει να βοηθήσει στην καταπολέμηση της ύφεσης και της κρίσης... αρκεί να το θέλει.
Νόρα Ράλλη
http://www.efsyn.gr/
ΠΡΕΖΑ TV
28-12-2016
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου