Τετάρτη, Μαρτίου 29, 2017

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ: ΈΝΑΣ ΜΕΘΟΔΙΚΟΣ ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

Ως μεθοδικός συσσωρευτής εξουσίας εδώ και τρεις δεκαετίες, ευέλικτος στυλοβάτης πολλών συστημάτων οικονομικής διαχείρισης και κεντρικός τραπεζίτης πλέον, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας δεν φάνηκε να αντιμετωπίζει κανένα σοβαρό πρόβλημα, όταν βρέθηκε για πάνω από 9 ώρες ενώπιον της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής για τον δανεισμό κομμάτων και ΜΜΕ τον περασμένο Οκτώβριο.


«Με το να επικαλείστε διαρκώς τον Εισαγγελέα, με φοβίζετε, νομίζετε; Από το πρωί που ήρθα εδώ, έχω ακούσει τη λέξη Εισαγγελέας περίπου πενήντα φορές. Πιστεύετε ότι ο Εισαγγελέας θα μας λύσει τα προβλήματα;» Μπορεί να μην απέφυγε λεκτικά ξεσπάσματα όπως αυτό, αλλά κατάφερε μέσα στην εξαντλητική διαδικασία της κατάθεσης να κάνει επίδειξη όλων των χαρισμάτων που του επέτρεψαν να κατοχυρώσει θέσεις στο πανίσχυρο χρηματοπιστωτικό ιερατείο παρότ ξεκίνησε χωρίς να προέρχεται από κάποιο τζάκι.

Όπως είναι φυσικό, ελάχιστοι άνθρωποι κατάφεραν να παρακολουθήσουν ολόκληρη τη διαδικασία της κατάθεσής του στη Βουλή στις 11 Οκτωβρίου 2016 και τις απαντήσεις που έδωσε ή απέφυγε να δώσει, αλλά και τις ερωτήσεις που πολλές φορές υπέβαλε ο ίδιος στους βουλευτές, ως μία ακόμη ένδειξη δύναμης της αγοράς πάνω στην πολιτική εξουσία. Είχαν περάσει, άλλωστε, αρκετοί μήνες και πολλά είχαν αλλάξει από το 2015, όταν η τότε πρόεδρος της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου απειλούσε να τον φέρει σιδηροδέσμιο για να καταθέσει σε μια άλλη επιτροπή• αυτήν που είχε συσταθεί για την υπόθεση της Siemens.

Η καριέρα στην πολιτική με την κλασική της έννοια δεν ήταν ποτέ το ζητούμενο για τον κ. Στουρνάρα παρά το γεγονός ότι μεγάλωσε σε μια οικογένεια με έντονη πολιτικοποίηση, με πατέρα στέλεχος του ΕΑΜ και ταλαιπωρημένο στα μεταπολεμικά χρόνια. «Εγώ έγινα υπουργός Οικονομικών γιατί με κάλεσαν τρία κόμματα. Δεν ανήκω σε κάποιο κόμμα. Με κάλεσαν τρία κόμματα κι έχω να πω –και μπορούν εδώ οι συνάδελφοι που ήταν στη Βουλή να το επιβεβαιώσουν– ότι πιο πολύ υπέφερα από τα κόμματα της συμπολίτευσης της εποχής εκείνης, παρά από σας στη Βουλή, αν θυμόσαστε καλά», ήταν η χαρακτηριστική του φράση καθώς απευθυνόταν στη βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Αννέτα Καββαδία. Μια φράση που έσπευσαν να επιβεβαιώσουν οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας Μ. Βορίδης και Ν. Μηταράκης και η οποία προκάλεσε την αντίδραση του επίσης παριστάμενου και άλλοτε ισχυρού της κυβέρνησης Σαμαρά, Δημήτρη Σταμάτη: «Δεν μας τα λες καλά, κύριε Στουρνάρα».

Η αντίδραση Σταμάτη μάλλον δεν σχετίζεται τόσο με το γεγονός ότι ο ίδιος ήταν ως υπουργός Επικρατείας αρμόδιος για τις ομαλές σχέσεις ανάμεσα στα τρία κόμματα που στήριζαν αρχικά την κυβέρνηση Σαμαρά (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ). Ο κ. Στουρνάρας δεν συμπαθεί καθόλου όσους τοποθετεί στην αποκαλούμενη «λαϊκή δεξιά» και εκείνοι το ανταποδίδουν, ενίοτε και δημόσια, όπως έχει συμβεί με τον Νικήτα Κακλαμάνη. Ο Αντώνης Σαμαράς τον στήριζε στην εφαρμογή των σκληρότατων μνημονιακών μέτρων έχοντας ξεφύγει από τα «Ζάππεια» του παρελθόντος και θέλοντας όλα αυτά να μην τα φορτωθεί ένας πολιτικός της Δεξιάς, αλλά ένας τεχνοκράτης που ανδρώθηκε στα χρόνια του ΠΑΣΟΚ. Όσοι γνωρίζουν καλά τα παρασκήνια, όμως, διηγούνται ένα περιστατικό που θέλει τον ίδιο τον Δ. Σταμάτη να ανακοινώνει στον Γ. Στουρνάρα ότι δεν θα παραμείνει στη θέση του υπουργού Οικονομικών εν όψει του ανασχηματισμού που έλαβε χώρα τον Ιούνιο του 2014.

Η ανακοίνωση έγινε στο γραφείο του πρωθυπουργού ενώπιον του Αντώνη Σαμαρά. Ο κ. Στουρνάρας έμεινε εμβρόντητος. Αναρωτήθηκε «τι θα πουν στην Ευρώπη» και ρώτησε ποιος ήταν ο λόγος της αλλαγής, τη στιγμή που υπήρχε σε εκκρεμότητα η αξιολόγηση από την τρόικα και είχε καθυστερήσει υπερβολικά η καταβολή μιας από τις μνημονιακές δόσεις. Για να πάρει την απάντηση από τον Δ. Σταμάτη ότι είχε ληφθεί απόφαση να αλλάξει η πολιτική της πιστής τήρησης των μνημονίων! Είχε έρθει η ώρα της σύγκρουσης με το ΔΝΤ και της στροφής σε πιο φιλολαϊκά μέτρα και αυτά θα τα αναλάμβανε ο Γκίκας Χαρδούβελης. Ο κ. Στουρνάρας αποχώρησε και λίγες εβδομάδες αργότερα ορίστηκε ως ο επόμενος διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος. Την ίδια εποχή οι σχέσεις με τους δανειστές άρχισαν να πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο –και δεν βελτιώθηκαν μέχρι την πτώση της κυβέρνησης Σαμαρά.

Ως εκ της λειτουργίας του, το κτίριο της κεντρικής τράπεζας είναι ένα από τα πλέον στιβαρά στο κέντρο της Αθήνας. Τα πολυτελή γραφεία της διοίκησης στον δεύτερο όροφο, διακοσμημένα με έργα τέχνης πάνω σε ξύλινες επενδύσεις, δημιουργούν συνθήκες εντελώς διαφορετικές από εκείνες που επικρατούν στους υπόλοιπους ορόφους όπου κυκλοφορούν οι υπάλληλοι. Στους ορόφους εκείνους κυκλοφορούσε ως παρουσία ιδιαίτερα προσιτή και ο ίδιος ο κ. Στουρνάρας, όταν στα τέλη της δεκαετίας του ’80 είχε προσληφθεί ως σύμβουλος στην Τράπεζα της Ελλάδος επί διοικητή Δ. Χαλικιά.

Ήταν τότε όμως αρκετά φρέσκος στη δημόσια σφαίρα ο κ. Στουρνάρας, για να έχει αποκτήσει το σημερινό ατσαλάκωτο ύφος του τραπεζικού γκουρού. Και ουδείς ενδιαφερόταν τότε για το οικογενειακό του παρελθόν που έγινε γνωστό εν όψει της υπουργοποίησής του το 2012, προφανώς για να εξισορροπήσει καταστάσεις και να εξυπηρετήσει την αφήγηση ότι εκείνος που διαπραγματεύεται τα σκληρά μέτρα είχε πατέρα στέλεχος του ΕΑΜ και ήταν ως φοιτητής ήταν ενταγμένος στην ΚΝΕ.  
Γεννημένος το 1956, ο Γ. Στουρνάρας είχε την τύχη να ξεκινήσει τις σπουδές του τον πρώτο καιρό της Μεταπολίτευσης, δηλαδή την εποχή της έντονης πολιτικοποίησης που δικαιολογούσε κάθε κομματική στράτευση. Πολύ περισσότερο, με δεδομένη μια οικογενειακή παράδοση και έναν πατέρα ταλαιπωρημένο επί χρόνια στη μεταπολεμική περίοδο. Έτσι, η ένταξη του νεαρού Γιάννη στην ΚΝΕ και μάλιστα προς το τέλος των σπουδών του ήταν μία ακόμη ένδειξη ότι ο ίδιος είχε στον νου του άλλης μορφής καριέρες.

Ο Γιάννης Στουρνάρας ολοκλήρωσε τις σπουδές του ακριβώς στα τέσσερα χρόνια, τον Ιούνιο του 1978, και αφού προηγουμένως γνώρισε ως καθηγητή του τον Γιάννο Παπαντωνίου – πρόσωπο που μερικά χρόνια αργότερα θα έπαιζε κεντρικό ρόλο στην ανέλιξή του. Στη συνέχεια και με υποτροφία της Αγροτικής Τράπεζας έκανε μακρόχρονες μεταπτυχιακές σπουδές στην Οξφόρδη όπου γνώρισε και τη σύζυγό του Λίνα Νικολοπούλου, για τις δραστηριότητες της οποίας υπέστη το τελευταίο διάστημα οξύτατη κριτική. Παντρεύτηκαν χωρίς να ειδοποιήσουν τις οικογένειές τους με πολιτικό γάμο (αν και ενώπιον της Εξεταστικής επέλεξε θρησκευτικό όρκο) στο Λονδίνο το 1981 και απέκτησαν δύο κόρες. Από αυτές, η μία ζει στο Λονδίνο και ακολούθησε πιστά την οικογενειακή παράδοση ενημερώνοντας τον κ. Στουρνάρα μετά τον γάμο της.

Το 1986, ο κ. Στουρνάρας γυρίζει στην Ελλάδα. Έχει μόλις ολοκληρώσει τη στρατιωτική του θητεία όταν διορίζεται σύμβουλος του τότε υπουργού Εθνικής Οικονομίας Κώστα Σημίτη. Ο Κ. Σημίτης θα εκτιμήσει τον «ευπρεπή νέο» που έδειχνε να καταλαβαίνει τις εντολές και να αποφεύγει τις κακοτοπιές. Θα τον στηρίξει αμέριστα και στην προώθησή του ως καθηγητή στο πανεπιστήμιο, όπως έκανε και ο Βασίλης Ράπανος. Πολλά χρόνια αργότερα, το 2012, ο κ. Ράπανος θα επιλεγεί για τη θέση του υπουργού Οικονομικών στην κυβέρνηση Σαμαρά, θα αποδεχθεί αρχικά τη θέση αλλά αμέσως θα αρνηθεί επικαλούμενος λόγους υγείας, κι έτσι θα βρεθεί στον υπουργικό θώκο ο Γ. Στουρνάρας.

Ας γυρίσουμε όμως στη μακρινή δεκαετία του ’90. Έχοντας πάρει τα πρώτα του μαθήματα ως σύμβουλος πλάι στον Κ. Σημίτη και μετά το 1989 στην Τράπεζα της Ελλάδος, ο Γ. Στουρνάρας ορίζεται το 1994 πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων (ΣΟΕ) όπου παραμένει έως το 2000. Ο ορισμός του γίνεται από τον παλιό του καθηγητή Γιάννο Παπαντωνίου που είναι πλέον υπουργός Εθνικής Οικονομίας, διαδεχόμενος τον αείμνηστο Γιώργο Γεννηματά. Από τη θέση του προέδρου του ΣΟΕ, ο Γ. Στουρνάρας χτίζει γνωριμίες αλλά και ισχυρές προσβάσεις στα μέσα ενημέρωσης. Χειρίζεται προσωπικά δύο υποτιμήσεις της δραχμής αλλά και όλη τη διαδικασία της Οικονομικής Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ) που απασχολεί επί χρόνια τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και φουσκώνει τα όνειρα των επενδυτών της Σοφοκλέους.

Ο Γ. Στουρνάρας καταφέρνει να αξιοποιήσει στο έπακρο τον διαμεσολαβητικό ρόλο που του είχε αναθέσει ο Γ. Παπαντωνίου με τα ΜΜΕ και επιτυγχάνει τη συνεχή ανάδειξή του. Ήταν τόσο επιτυχημένος σε αυτό, ώστε κάποια στιγμή ο Γ. Παπαντωνίου ενοχλήθηκε από την προβολή του υφισταμένου του και του έβαλε πάγο. Παρά ταύτα και χωρίς να διαχειρίζεται ο ίδιος πολιτική εξουσία, κατορθώνει άλλοτε με τις πλάτες του Παπαντωνίου και άλλοτε με εκείνες του πρωθυπουργού πλέον Κώστα Σημίτη να χτίζει δίκτυα ανθρώπων, τους οποίους μάλιστα τοποθετεί σε διάφορες θέσεις στον τραπεζικό τομέα (π.χ. τον Ν. Καραμούζη) ή σε άλλα προσαρτήματα του οικονομικού τομέα όπως τη Στατιστική Υπηρεσία, όπου τοποθετήθηκε ο Ν. Καραβίτης, ο ίδιος που αργότερα κατηγορήθηκε ως αρχιτέκτονας της «δημιουργικής λογιστικής».

Ο κ. Στουρνάρας ταξιδεύει σχεδόν μέρα παρά μέρα στις Βρυξέλλες ως «αντ’ αυτού» γνωρίζοντας τους κεντρικούς χειριστές του συστήματος που ετοιμάζει τη λειτουργία του ενιαίου νομίσματος. Πανίσχυρα τραπεζικά στελέχη θα εκτιμήσουν την ευχέρειά του να αντιλαμβάνεται τα δεδομένα και τις ευκαιρίες που ανοίγονται, αλλά και να διεκπεραιώνει τις απαραίτητες συνεννοήσεις στην Ελλάδα. Στη δεύτερη θητεία Σημίτη μετά το 2000, ο κ. Στουρνάρας θα φύγει από το ΣΟΕ και θα αναλάβει την πανίσχυρη τότε Εμπορική Τράπεζα που οδεύει προς ιδιωτικοποίηση.
Με την έλευση της κυβέρνησης Καραμανλή το 2004 –και μέχρι το 2012 οπότε έγινε αρχικά υπουργός Ανάπτυξης στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Πικραμμένου και μετέπειτα υπουργός Οικονομικών– ο Γ. Στουρνάρας θα περάσει τον χρόνο του ανάμεσα σε δύο βασικές δραστηριότητες (πλην εκείνης του καθηγητή): Πρώτα, θα εργαστεί ως διευθύνων σύμβουλος της χρηματιστηριακής ΚΑΠΠΑ. Η εταιρεία ανήκει στον Σπύρο Μπέλλο, έναν από τους χρηματιστές που γνώρισαν μέρες μεγάλης δόξας στα χρόνια της φρενίτιδας στη Σοφοκλέους και αργότερα συνέχισε να παίζει ρόλο σε διάφορα ντιλ πριν ξεσπάσει η κρίση το 2008.

Στη συνέχεια θα αναλάβει γενικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οικονομικών Βιομηχανικών Μελετών. Το ΙΟΒΕ είναι επιστημονικό όργανο του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών (ΣΕΒ), ενώ κάποιες πληροφορίες θέλουν στην τοποθέτηση αυτή να έχει παίξει ρόλο και ο Γιάνης Βαρουφάκης, μέσω της συζύγου του Δανάης Στράτου, καθώς ο πατέρας της Ιάσων Στράτος είχε διατελέσει επί χρόνια πρόεδρος στον ΣΕΒ.

Όσο και αν ακούγεται απίστευτο με βάση τον πόλεμο δημόσιων δηλώσεων που ξέσπασε προσφάτως ανάμεσα σε Στουρνάρα και Βαρουφάκη, οι δύο άνδρες γνωρίζονται επί χρόνια. Λέγεται, μάλιστα, ότι ο κ. Στουρνάρας ήταν ένας από εκείνους που είχαν βοηθήσει τον κ. Βαρουφάκη να αναλάβει πανεπιστημιακή θέση με τρόπο ανάλογο που είχε ο ίδιος βοηθηθεί από Σημίτη και Ράπανο. Οπότε η τοποθέτηση στο ΙΟΒΕ ήταν και μιας μορφής ανταπόδοση… Ωστόσο, οι προβλέψεις και οι εκτιμήσεις που εκπέμφθηκαν στο διάστημα αυτό από το ΙΟΒΕ σπανίως επιβεβαιώθηκαν. Η ανάπτυξη δεν ήρθε με τα μνημόνια ούτε το 2010 ούτε το 2011, όπως προέβλεπε το ΙΟΒΕ στο τέλος του 2009.

Παρά ταύτα, ο κ. Στουρνάρας συνέχισε και συνεχίζει να διατυμπανίζει σε κάθε ευκαιρία ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος εξόδου από την κρίση εκτός των μνημονίων. Ήταν μια θέση που εξέφραζε με επιμονή και προς τον Γιώργο Παπανδρέου προτού καν αναλάβει πρωθυπουργός το 2009 – ασχέτως εάν εκείνος επέλεξε τη γραμμή τού «λεφτά υπάρχουν». Μετά την αποχώρηση του Γ. Παπακωνσταντίνου (ένα ακόμη πρόσωπο που είχε βοηθήσει στο ξεκίνημά του τη δεκαετία του ’90 ο Γ. Στουρνάρας), το υπουργείο Οικονομικών αναλαμβάνει ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Λέγεται ότι υπήρξε ήδη από τότε πρόταση για την τοποθέτηση Στουρνάρα, η οποία όμως απορρίφθηκε από τον κ. Βενιζέλο. Πέρασαν αρκετοί βασανιστικοί μήνες μέχρι να έρθει η ώρα της τοποθέτησης το 2012.

Αρκετοί μήνες πέρασαν επίσης μέχρι να ξεσπάσει δημόσια και η κόντρα ανάμεσα στον Γιάννη Στουρνάρα και τον Γιάνη Βαρουφάκη, όταν ο δεύτερος ανέλαβε τα ηνία στις αρχές του 2015. Άλλωστε, όπως ανέφερε ο Γ. Στουρνάρας στην Εξεταστική της Βουλής, είχε εξασφαλίσει δίαυλο επικοινωνίας και συνεννόησης με την κυβέρνηση Τσίπρα μέσω του Γιάννη Δραγασάκη και του Ευκλείδη Τσακαλώτου. Με τον δεύτερο, μάλιστα, γνωρίζονταν πολύ καλά από τα φοιτητικά χρόνια της Αγγλίας, σχεδόν όπως γνωρίζονταν ο Αντώνης Σαμαράς με τον Γιώργο Παπανδρέου. Όταν, λοιπόν, ο κ. Τσακαλώτος ανέλαβε να διαδεχθεί τον Γ. Βαρουφάκη, είχε σαφώς και τις «ευλογίες» Στουρνάρα.

Η δημόσια αντιπαράθεση του Γιάννη με τον Γιάνη ξεκίνησε με τον υπολογισμό που έκανε ότι οι χειρισμοί του πρώτου εξαμήνου του 2015 κόστισαν στην ελληνική οικονομία 86 δισ. ευρώ. Και κορυφώθηκαν μετά τις αναφορές που έκανε ο κ. Στουρνάρας στην Εξεταστική της Βουλής. Εκεί, αφού προηγουμένως είχε αποφύγει πλήθος ερωτημάτων για τις δουλειές της γυναίκας του (συμβάσεις 2 εκ. ευρώ για προβολή του έργου του ΚΕΕΛΠΝΟ και του ΕΟΦ), τις παρεμβάσεις του στις τράπεζες, τα πρόσωπα που τοποθετούσε και πλήθος άλλων θεμάτων, έριξε τη βόμβα που θα έπαιζε και ως βασική είδηση από την εννιάωρη κατάθεση: «Πήγε ο κ. Βαρουφάκης και τους είπε ότι είναι υπουργός Οικονομικών μιας χρεοκοπημένης χώρας! Το καταλάβατε αυτό; Τι θα κάνει ο διοικητής της ΕΚΤ μετά απ’ αυτό; Του είπα εγώ τότε: “Μην τον ακούς”. Μου είπε: “Δεν μπορώ να μην τον ακούω, είναι ο υπουργός Οικονομικών της χώρας σου”. Μπήκε μέσα και είπε ότι είναι ο υπουργός Οικονομικών μιας χρεοκοπημένης χώρας. Για όνομα του Θεού!» Τις ημέρες που ακολούθησαν ο κ. Βαρουφάκης αντεπιτέθηκε λέγοντας ότι ως κεντρικός τραπεζίτης ο κ. Στουρνάρας ήταν υποχρεωμένος να στηρίζει τις προσπάθειες της εκλεγμένης κυβέρνησης της χώρας του και ζήτησε δημόσια την απομάκρυνσή του.

Στους χαρακτηρισμούς του, πάντως, ενώπιον της Βουλής για τον κ. Βαρουφάκη, ο κ. Στουρνάρας παρέμεινε υπαινικτικός και ευγενής, δεν έπαψε «να είναι του σαλονιού» και όχι «του αλωνιού», όπως είχε πει νωρίτερα δεχόμενος ενοχλητικές ερωτήσεις από τον Ν. Νικολόπουλο. «Με τον κύριο Βαρουφάκη μιλούσατε;» τον ρώτησε ο Ν. Μηταράκης. «Τι να μιλήσεις; Προσπαθούσα… Ήταν άλλη σχολή σκέψης». Και λίγο αργότερα πρόσθεσε, απευθυνόμενος προσωπικά στον Δ. Σταμάτη, ότι είναι αντίθετος με τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής για το πρώτο εξάμηνο του 2015, ότι αρκετά ασχολούμαστε με το παρελθόν και «πρέπει να κοιτάξουμε μπροστά».

Άλλωστε, μπροστά υπάρχουν σημαντικές δουλειές με το μέλλον των ελληνικών τραπεζών. Όπως ο ίδιος ανέφερε στη Βουλή, το πώς θα γίνει η διαχείριση των κόκκινων δανείων είναι μια τεράστια πρόσκληση, «πιο σημαντική ακόμη και από το Ασφαλιστικό και το Δημοσιονομικό».

Είναι προφανές ότι το πού θα καταλήξουν οι περιουσίες των τραπεζών αλλά και των δανειοληπτών προκαλεί μεγάλο ενδιαφέρον διεθνώς. Ίσως τόσο μεγάλο που μπορεί να υποσκελίσει κάθε άλλο ενδιαφέρον του ίδιου του κ. Στουρνάρα να επιστρέψει στην κεντρική πολιτική σκηνή. Εκείνος, βέβαια, δηλώνει ότι δεν έχει πολιτικές φιλοδοξίες αν και έχει διαβάσει και δημοσκοπήσεις που τον εμφανίζουν ως πρόσωπο σημαντικής αποδοχής σε έναν χώρο γύρω από το Κέντρο. Ως άνθρωπος που γνωρίζει από νούμερα, όμως, μπορεί να αξιολογεί με τον δικό του τρόπο τις στατιστικές. Και η ιστορία έως τώρα έχει δείξει ότι μπορεί να μην πέφτει μέσα στις οικονομικές προβλέψεις του, αλλά γνωρίζει να διαχειρίζεται άριστα τον εαυτό του ως asset. 

https://report.com.gr/ 

ΠΡΕΖΑ TV
29-3-2017

Δεν υπάρχουν σχόλια: