Τετάρτη, Σεπτεμβρίου 13, 2017

Το δημοψήφισμα της Καταλονίας απειλεί το μέλλον της Ισπανίας

Με αφορμή την ημέρα των εορτασμών για την εθνική γιορτή της Καταλονίας, “Ντιάδα”, οι τοπικές αρχές επιδίωκαν να περάσουν ένα μήνυμα ανυπακοής προς την κεντρική κυβέρνηση της Μαδρίτης, που έχει δρομολογήσει την ακύρωση του καταλανικού δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία την 1η Οκτωβρίου. Και το πέτυχαν: Εκατοντάδες χιλιάδες Καταλανοί κατέκλυσαν τους δρόμους της Βαρκελώνης και φώναξαν "Αντίο Ισπανία". 

 Το έναυσμα έδωσε ο ίδιος ο πρόεδρος της καταλανικής κυβέρνησης Κάρλες Πουτζεμόντ, ο οποίος δήλωσε πως θα αψηφήσει οποιαδήποτε απαγόρευση δεν εκπορεύεται από το καταλανικό Κοινοβούλιο και κάλεσε τους Καταλανούς να αγνοήσουν τις απαγορεύσεις του κεντρικού κράτους. "Η Δημοκρατία δεν αναστέλλεται", ήταν η αντίδραση της καταλανικής Βουλής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.


Σημειώνεται, ότι την περασμένη Τετάρτη, το Συνταγματικό Δικαστήριο ανέστειλε προσωρινά τον νόμο και τα σχετικά διατάγματα που αφορούν το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Καταλονίας. Το δικαστήριο συνεδρίασε με τη διαδικασία του κατ' επείγοντος, αφού προηγουμένως είχε παραλάβει τέσσερις προσφυγές από την κεντρική κυβέρνηση της Ισπανίας, αποφασίζοντας να βάλει φρένο στις επιδιώξεις της Καταλονίας, αναστέλλοντας τον νόμο και τα σχετικά διατάγματα για το δημοψήφισμα της Καταλονίας.

Η συζήτηση σχετικά με την απόπειρα απόσχισης της Καταλονίας είναι μία από τις πιο ευαίσθητες πολιτικές γραμμές της Ισπανίας, που επηρεάζει ολόκληρη την Ευρώπη, ειδικά μετά από τη χθεσινή μαζική συγκέντρωση στο κέντρο της Βαρκελόνης για την ανεξαρτησία.

Γιατί η Καταλονία θέλει την ανεξαρτησία;



Η Ισπανία δεν ήταν πάντα μια ενοποιημένη χώρα. Πριν το κράτος σχηματιστεί το 1492, η Καταλονία ήταν μέρος ενός βασιλείου που ονομαζόταν Aragon. Ακόμη και μετά την εισχώρηση του Aragon στο νέο ισπανικό έθνος, η Καταλονία είχε σε μεγάλο βαθμό περιφερειακή αυτονομία και δικό της κοινοβούλιο, που κράτησαν μέχρι την κατάργησή τους από τον Φίλιππο τον πέμπτο της Ισπανίας το 1714.

Αργότερα, στις αρχές του 20ού αιώνα, πριν από τα χρόνια της φασιστικής δικτατορίας του Φρανσίσκο Φράνκο, η Καταλονία απολάμβανε κάποιο βαθμό αυτοδιοίκησης. Πλέον η σύγχρονη Καταλονία διαθέτει το δικό της κοινοβούλιο, τη δική της κυβέρνηση και ορισμένες εξουσίες, στο πλαίσιο του συστήματος των αυτόνομων κοινοτήτων.

Η Καταλονία, με πρωτεύουσα την Βαρκελώνη, έχει τη δική της ξεχωριστή τοπική κουλτούρα. Η καταλανική γλώσσα είναι εξίσου διαδεδομένη με την ισπανική και η δέκατη τέταρτη πιο ομιλούμενη γλώσσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα καταλανικά δεν είναι μία απλή ισπανική διάλεκτος, ούτε περιορίζεται στα σύνορα της Καταλονίας. Αντίθετα, είναι επίσημη γλώσσα για την Ανδόρα, τη Βαλένθια, τις νήσους των Βαλεαρίδων και την πόλη του Αλγερίου. Ακόμη και στην παράδοση των ταυρομαχιών, οι Καταλανοί διαφοροποιούνται από την υπόλοιπη Ισπανία. Έχουν πάρει την απόφαση να απαγορεύσει τις ταυρομαχίες, θεωρώντας τες ένα βάρβαρο τρόπο διασκέδασης.

Πέρα από αυτές τις διαφορές, οι Καταλανοί έχουν αρκετούς λόγους να θεωρούν την περιοχή τους, «χώρα» και να επιθυμούν διακαώς να αποδεσμευθούν από την αποικιοκρατική Ισπανία.

Με περισσότερες από 586.000 επιχειρήσεις, μεγάλη τουριστική κίνηση και εξαγωγές που ξεπερνούν το 25% της χώρας, η Καταλονία θεωρείται η πλουσιότερη περιφέρεια της Ισπανίας, με προϊόν περίπου 200 δις. ευρώ και ετήσιο κατά κεφαλή ΑΕΠ 27.000 ευρώ. Σε αυτό το πλαίσιο δεν είναι λίγοι οι Καταλανοί που πιστεύουν ότι αν ανεξαρτητοποιηθούν δεν θα είναι υποχρεωμένοι να χρηματοδοτούν άλλες περιοχές της χώρας, μέσω του κεντρικού κρατικού Ταμείου, ενώ ταυτόχρονα θα μπορούν να επικεντρωθούν σε μία οικονομική πολιτική, που θα έχει προτεραιότητα αποκλειστικά τα συμφέροντά τους.

Σήμερα η περιοχή της Καταλονίας κρατάει περίπου τους μισούς φόρους, ενώ η κεντρική εξουσία παίρνει το άλλο μισό. Αυτό που επιθυμούν οι υπέρμαχοι της ανεξαρτησίας είναι να ισχύσει ό,τι και στη χώρα των Βάσκων. Να μένουν δηλαδή όλοι οι φόροι στην περιοχή και να δίνονται στην κεντρική εξουσία ανάλογα με τις υπηρεσίες που το κράτος παραχωρεί στην Καταλονία, συν κάτι επιπλέον ως συμμετοχή αλληλεγγύης για τις φτωχές περιοχές της Ισπανίας. Σημειώνεται ακόμα, ότι το λιμάνι της Βαρκελώνης είναι από τα πιο σημαντικά της Μεσογείου αλλά και της Ευρώπης, ενώ το αεροδρόμιό της κατακλύζεται με περισσότερους από 35 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως.

Γενικότερα οι Καταλανοί πιστεύουν, ότι μια μικρή αυτόνομη περιφέρεια θα μπορεί πιο εύκολα να εξυπηρετεί στους οικονομικούς σκοπούς της, ενώ παράλληλα θα μπορέσει να διασφαλίσει την κουλτούρα, τη γλώσσα και τον πολιτισμό της.

Πώς θα λειτουργήσει το δημοψήφισμα;



Η ψηφοφορία είχε πραγματοποιηθεί ξανά το 2014, όταν η πλευρά υπέρ της ανεξαρτησίας κέρδισε με μεγάλο ποσοστό, αλλά δε θεωρήθηκε έγκυρη εξαιτίας της μικρής προσέλευσης των πολιτών. Η ιστορία επαναλαμβάνεται, αφού η ισπανική κυβέρνηση πάλι δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα της Καταλονίας να διεξαγάγει δημοψήφισμα. Δε δίστασε μάλιστα να κατηγορήσει το κοινοβούλιο της περιφέρειας για τη διάπραξη "συνταγματικής και δημοκρατικής βίας" την Τετάρτη, όταν ψήφισε το νομοσχέδιο για το δημοψήφισμα.

Αυτό δημιουργεί ερωτηματικά για το αν το εν λόγω δημοψήφισμα θα πραγματοποιηθεί την προγραμματισμένη ημερομηνία. Σύμφωνα με μια ανάλυση της εταιρείας αναλύσεων Teneo Intelligence, υπάρχει 70% πιθανότητα η ισπανική κυβέρνηση να κατορθώσει να σταματήσει την ψηφοφορία, διώκοντας νομικά τους πολιτικούς της Καταλανίας ή διατάσσοντας την αστυνομία να κλείσει τις κάλπες. Ο γενικός εισαγγελέας της Ισπανίας ανακοίνωσε μάλιστα ότι θα ασκήσει ποινικές διώξεις τόσο στην κυβέρνηση της Καταλονίας για την απόφαση διεξαγωγής δημοψηφίσματος, όσο και στους βουλευτές που ψήφισαν υπέρ της απόφασης αυτής.

Στόχος των κομμάτων που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας είναι να προσελκύσουν ποσοστό συμμετοχής μεγαλύτερο του 37% (που ήταν το ποσοστό συμμετοχής στο δημοψήφισμα του 2014) και φυσικά τη νίκη για την ανεξαρτησία. Εάν το καταφέρουν θα προσπαθήσουν να περάσουν την ψηφοφορία ως νόμιμη. Σε κάθε περίπτωση, αφού η κυβέρνηση έχει προσφύγει στο Συνταγματικό Δικαστήριο, το δημοψήφισμα θα μπορέσει να θεωρηθεί νόμιμο μόνο με την έγκριση της κεντρικής εξουσίας.

Οι αντιδράσεις του Μαριάνο Ραχόι



Από τη μεριά του ο Ισπανός πρωθυπουργός, Μαριάνο Ραχόι, φαίνεται εξοργισμένος με τις εξελίξεις και κάλεσε σε έκτακτη συνεδρίαση το υπουργικό συμβούλιο με στόχο να εξεταστεί ο τρόπος αντίδρασης στις αποφάσεις της Καταλονίας. Έχει προβεί ήδη σε κάποιες νομικές ενέργειες προκειμένου να διασφαλίσει ότι το δικαστικό σώμα της Ισπανίας θα ακυρώσει τους νόμους που είχαν εγκρίνει πριν το δημοψήφισμα. Ο πρωθυπουργός Μάρινο Ραχόι δήλωσε στους εκλεγμένους αξιωματούχους της Καταλονίας, ότι το καθήκον τους ήταν να αποτρέψουν ή να “παραλύσουν” το δημοψήφισμα.

“Αυτό που συμβαίνει δεν είναι ούτε νόμιμο, ούτε δημοκρατικό. Θα κάνω ότι περνά από το χέρι μου για να διασφαλίσω την ενότητα της χώρας μου. Όσο είμαι πρωθυπουργός θα φροντίσω να μην συμβεί κάτι τέτοιο”, δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ραχόι. Κατηγόρησε μάλιστα τους Καταλανούς αξιωματούχους, τονίζοντας πως τους κάλεσε σε συζητήσεις αλλά εκείνοι αρνήθηκαν να λάβουν μέρος “με στόχο να καταπατήσουν τη δημοκρατία”.

Τι συμβαίνει μετά;



Αν τελικά πραγματοποιηθεί η ψηφοφορία, η καταλανική κυβέρνηση δήλωσε ότι η πρόθεσή της στην περίπτωση επιτυχούς έκβασης, είναι να αρχίσει να συμπεριφέρεται ως ανεξάρτητο κράτος. Θα ξεκινήσει να ψηφίζει νόμους, παρόλο που γνωρίζει ότι θα χαρακτηριστούν άκυροι από το συνταγματικό δικαστήριο της Ισπανίας. Στόχος είναι να επιτευχθεί μια πιο μακροπρόθεσμη λύση και η κυβέρνηση της Καταλονίας ελπίζει να αναγκάσει την ισπανική κυβέρνηση να διαπραγματευτεί τους μελλοντικούς όρους.

Εάν η ισπανική κυβέρνηση κατορθώσει να σταματήσει την ψηφοφορία με την κατάργηση των ψηφοδελτίων, η Μάρτα Ροβίρα από το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς της Καταλονίας, δήλωσε ότι θα κινητοποιήσει τους πολίτες να αντισταθούν σε αυτό, αυξάνοντας τη δυνατότητα μαζικής πολιτικής ανυπακοής με διαδηλώσεις.

Όποιος έχει επισκεφθεί τη Βαρκελώνη μπορεί να καταλάβει εύκολα ότι οι χιλιάδες σημαίες και τα πανό ανεξαρτησίας στους δρόμους και στα σπίτια, μαρτυρούν ότι τέτοιες διαδηλώσεις θα μπορούσαν να είναι μαζικές και να συγκεντρώσουν μεγάλη διεθνή προσοχή. Αλλά αυτή η ανυπακοή μπορεί να βλάψει την εικόνα της υπόθεσης υπέρ της ανεξαρτησίας, που προσπάθησε να χτίσει ο πρόεδρος της Καταλονίας, Κάρλες Πουτζεμόντ, ο οποίος δήλωσε στην καταλανική τηλεόραση ότι κανένας πολιτικός ή δικαστής στη Μαδρίτη δεν θα μπορούσε να σταματήσει το δημοψήφισμα.

Από τη μεριά της η ολλανδική τράπεζα ING προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα ότι η απόσχιση της Καταλανίας από την Ισπανία θα μπορούσε να προκαλέσει χειρότερες οικονομικές συνέπειες από αυτές του Brexit. Επισήμανε, ότι η οικονομική αβεβαιότητα που θα ακολουθούσε ένα "Catalexit" θα είχε αρνητικό αντίκτυπο στην ιδιωτική κατανάλωση και στις επιχειρηματικές επενδύσεις και "εάν οι ανησυχίες μετατραπούν σε πανικό, τότε θα μπορούσαν να υπάρξουν προβλήματα στις τράπεζες και capital controls". tvxs.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: