Με τα «τύμπανα» του (νέου) πολέμου να ηχούν όλο και πιο κοντά στην Μέση Ανατολή, αυτήν την φορά με τον φόβο της άμεσης εμπλοκή και των «βουβαλιών» (ΗΠΑ - Ρωσία) το tvxs.gr προσπάθησε να ξετυλίξει το «κουβάρι» των αντιθέσεων και των ανταγωνισμών στην γειτονιά μας, αλλά να ανιχνεύσει και πιθανά σενάρια για το πώς θα εξελιχθεί η επικίνδυνη αυτή κατάσταση, απευθυνόμενο στον Αλέξανδρο Κούτση, ομότιμο καθηγητή Μεσανατολικών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Για να γίνουν πιο κατανοητές οι σημερινές εξελίξεις ο συνομιλητής μας, μας καλεί να πάμε λίγο πιο πίσω, στο πώς, δηλαδή, έχει διαμορφωθεί η κατάσταση μετά την πτώση της Αφρίν από τον τουρκικό στρατό και των προαστίων της Δαμασκού, (Γκούτα Ντούμα) από τις συριακές κυβερνητικές δυνάμεις.
«Οι τελευταίες εξελίξεις, ειδικά στα προάστια της Δαμασκού, δείχνουν ότι ο πρόεδρος ‘Ασαντ αρχίζει να ελέγχει την κατάσταση και βγαίνει νικητής. Κερδίζει τον πόλεμο, ελέγχει το 80% της επικράτειας, με το 20% να ελέγχεται από τους Κούρδους στο ΒΑ τμήμα. Ο Ερντογάν κατέλαβε το Αφρίν και σκοπεύει να επεκταθεί ανατολικά για να καταλάβει και το άλλο τμήμα, το οποίο προστατεύουν οι αμερικανικές δυνάμεις. Περίπου 2.000 Αμερικανοί στρατιώτες είναι εκεί. Σε αυτό το πλαίσιο προχώρησαν οι τρεις δυνάμεις της περιοχής, η Ρωσία, η Τουρκία και το Ιράν, σε συσκέψεις, για να καθορίσουν το μελλοντικό καθεστώς της Συρίας, χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ και χωρίς την συμμετοχή των όποιων αντάρτικων ομάδων έχουν απομείνει. Οπότε, σε αυτήν την φάση, ο κ. Τραμπ είχε να αντιμετωπίσει ένα δίλημμα: “Τι κάνω τώρα; Εμποδίζω την Τουρκία να μπει στην ΒΑ Συρία; Έρχομαι σε σύγκρουση, δηλαδή, με σύμμαχο του ΝΑΤΟ; ‘Η φεύγω από κει πέρα με το πρόσχημα ότι έχουμε τελειώσει το έργο μας και να αφήσουμε την Τουρκία να κάνει ό,τι θέλει;”».
Το οποίο είπε λίγο πριν την κλιμάκωση της κρίσης.
Το είπε. Αλλά σε αυτό δεν έχει την υποστήριξη των στρατιωτικών του οι οποίοι θέλουν να παραμείνουν στην περιοχή. Δεν θέλουν να παραχωρήσουν την Συρία στην Ρωσία. Εδώ να κάνουμε μια παρένθεση. Η Μέση Ανατολή έχει χωριστεί σε δύο ζώνες: Την βόρεια ζώνη η οποία απαρτίζεται από το Ιράν, Ιράκ, Συρία και Λίβανο και ελέγχεται από την Ρωσία και την νότια ζώνη που απαρτίζεται από την Αίγυπτο, την Σαουδική Αραβία και κράτη του Κόλπου - εκτός του Κατάρ - που λίγο πολύ ελέγχεται από τις ΗΠΑ. ‘Η που θέλει να ελέγχεται από τις ΗΠΑ. Αυτό θα το δούμε στην πορεία. Τα άλλα κράτη - Ιορδανία, Κατάρ - έχουν δυσκολία να ενταχθούν σε αυτήν την ζώνη, ενώ, η Υεμένη, μέχρι να ξεμπερδέψει, ας πούμε ότι προς το παρόν δεν ανήκει πουθενά. Γι’ αυτό η Τουρκία προσπαθεί να καλλιεργήσει σχέσεις με το Κατάρ και με την Ιορδανία.
Οι Αμερικανοί λοιπόν δεν θέλουν να παραχωρήσουν την Συρία στην Ρωσία γιατί είναι η πιο στρατηγική θέση στην Μέση Ανατολή. ‘Οποιος ελέγχει την Συρία, ελέγχει την Μέση Ανατολή. Αυτό το γνωρίζουμε δεκαετίες τώρα.
Κάπως έτσι φτάνουμε στην φερόμενη επίθεση με τα χημικά
Έρχεται λοιπόν η χρήση χημικών όπλων στην Συρία. Χρησιμοποιώ τον όρο “χρήση” και όχι “επίθεση” διότι προκύπτει η ερώτηση: Είναι δυνατόν, ένας άνθρωπος που κερδίζει τον πόλεμο και έχει όλα τα στοιχεία υπέρ του, να κάνει χρήση χημικών όπλων για να προκαλέσει ξένες δυνάμεις να επέμβουν; Εγώ πιστεύω όχι. Αυτοί που επικαλούνται πως έχει γίνει χρήση χημικών όπλων είναι τα λεγόμενα “Λευκά Κράνη”, οι οποίοι έχουν στενές σχέσεις με τους Ισλαμιστές. Λειτουργούν στις ελεγχόμενες από τους Ισλαμιστές περιοχές και τώρα αυτοί ισχυρίζονται ότι έχει γίνει χρήση χημικών όπλων εκεί.
Ο ΟΗΕ προσπάθησε να βρει έναν τρόπο να εξετάσουν αν πράγματι έγινε αυτό. Δεν πέτυχαν. Διότι η ερμηνεία που θέλανε δώσουν στην δική τους πρόταση οι Ρώσοι, διαφέρει από την ερμηνεία που θέλουν να δώσουν οι Αμερικανοί. Με λίγα λόγια οι Ρώσοι λένε ότι πρώτα θα εξετάσουμε τι έχει γίνει και ύστερα το Συμβούλιο Ασφάλειας θα κρίνει αν υπάρχει Κάποιος ένοχος. Οι Αμερικανοί λένε “όχι, θα εξετάσουμε τι έχει γίνει και δεν θα κρίνει κανένας”. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο πάει τώρα και μια επιτροπή να εξετάσει τι έχει συμβεί.
Πώς αξιολογείτε την απάντηση του Τραμπ στις προειδοποιήσεις της Ρωσίας ότι θα αναχαιτίσει τους αμερικανικούς πυραύλους και θα χτυπήσει και τα σημεία εκτόξευσής τους;
Η απάντηση του Τραμπ, η οποία δείχνει έναν άνθρωπο που μιλάει χωρίς να σκέφτεται, είναι, ουσιαστικά, “ετοιμαστείτε, εμείς ερχόμαστε”. Αλλά ο Τραμπ θα ενεργήσει μόνος του; Δεν θα θέλει την συμμαχία της Γαλλίας και της Αγγλίας;
Προς το παρόν μόνο η Γαλλία φαίνεται να τον στηρίζει ανοιχτά.
Ούτε η Γαλλία. Διότι η Γαλλία είπε ότι θα περιμένει να δει τα αποτελέσματα και εφόσον βεβαιωθεί ότι είχε γίνει χρήση χημικών από τον Ασαντ, τότε θα βομβαρδίσει τις εγκαταστάσεις που παράγονται τα χημικά όπλα.
Κάτι το οποίο θα προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά.
Ακριβώς. Αλλά αυτό είπε. Δεν είπε ότι θα βομβαρδίσει αεροδρόμια. Είπε ότι θα βομβαρδίσει αποθήκες με χημικά όπλα. Η δε Μέι είπε στον Τραμπ να περιμένουν να βεβαιωθούν. Άλλωστε υπάρχει το κακό προηγούμενο με το Ιράκ και την Λιβύη. Οπότε ο Τραμπ είναι μόνος του. Σε τι θα μπορούσε να αποσκοπεί λοιπόν ο Τραμπ με μια επίθεση; Αν επιτεθεί εναντίον των αεροδρομίων της Συρίας, στόχος του θα είναι να αποδυναμώσει τον ‘Ασαντ έτσι ώστε να συνεχιστεί ο εμφύλιος. Και να έχουν οι ΗΠΑ λόγο ανάμιξης στα τεκταινόμενα στην Συρία. Να πει τότε ότι “δεν μπορούμε να αποσύρουμε στρατεύματα”.
Ποια εκτιμάτε ότι θα είναι η αντίδραση της Ρωσίας;
Η Ρωσία βέβαια δεν μπορεί να δεχθεί μια τέτοια εξέλιξη. Και ο Τραμπ είναι ευάλωτος. Τα πλοία του στην Μεσόγειο είναι ευάλωτα σε επιθέσεις από τους Ρώσους. Και μπορεί οι Ρώσοι να πουν μετά ότι δεν έστειλαν εκείνοι πυραύλους στα αμερικανικά πλοία, “ο Ασαντ το έκανε”.
Η Τουρκία τι θα κάνει σε αυτήν την περίπτωση;
Θα αντιταχθεί στις ΗΠΑ. Διότι η Τουρκία δεν θέλει τους Αμερικανούς στην ΒΑ Συρία. Θέλει να δημιουργήσει μια ζώνη ασφαλείας εκεί, βάθους 20 χιλιομέτρων, όπου θα προσπαθήσει να λιώσει το κουρδικό στοιχείο, αυξάνοντας το αραβικό, σουνιτικό στοιχείο στην περιοχή. Όχι το αραβικό σιιτικό, δεν θέλει τους Ιρανούς στα σύνορά της.
Με τους οποίους όμως συνεργάζεται.
Αναγκαστικά. Φίλοι μόνο για να πολεμήσουμε ενάντια στους τζιχαντιστές αλλά όχι να είσαι κοντά στα σύνορά μου. Σε αυτήν την περίπτωση λοιπόν η Τουρκία θα αντιταχθεί στις ΗΠΑ και θα πει στον Τραμπ - αυτό που έχει ήδη πει, ότι είναι με το ένα πόδι στο ΝΑΤΟ και με το άλλο έξω λόγω της Ρωσίας - “μην με αναγκάσεις να βγάλω και το δεύτερο πόδι από το ΝΑΤΟ”.
Ο ΟΗΕ μπορεί να διαχειριστεί αυτήν την κρίση;
Η κατάσταση αυτή μου θυμίζει την 10ετία του ’30. Όταν η Κοινωνία των Εθνών (σσ. ο πρόγονος του ΟΗΕ) δεν μπορούσε να ελέγξει τις μεγάλες δυνάμεις, με την εισβολή της Ιταλίας στην Λιβύη και στην Αβυσσηνία (σσ. σημερινή Αιθιοπία), με την εισβολή του Χίτλερ στην Τσεχοσλοβακία κλπ και κατέρρευσε, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε σε πόλεμο. Τα Ηνωμένα Έθνη τώρα πάνε να γίνουν άχρηστα. Δεν μπορούν να εφαρμόσουν καν την βασική διάταξη του καταστατικού τους, που είναι να εμποδίσουν τις εχθροπραξίες.
Ποια είναι η δική σας εκτίμηση για το πώς μπορούν να εξελιχθούν τα πράγματα;
Η δική μου εκτίμηση: Ο Τραμπ δεν θα κάνει τίποτα. Ακριβώς διότι δεν είναι σίγουρος για το ποια θα είναι η αντίδραση της Ρωσίας. Και οι στρατηγοί του είναι πιο έξυπνοι από τον Τραμπ και θα του πούνε “κάτσε καλά, περίμενε να βγει η απόφαση της επιτροπής, μην κάνεις τίποτα πριν, διότι τότε δεν μπορούμε να αποδείξουμε ποιος έκανε τι”. Δεν θα κάνει τίποτα. Απλούστατα, έχει εκείνο το ναρκισσιστικό του πνεύμα που θέλει να είναι πάντοτε στο κέντρο των γεγονότων. Πιστεύει ότι είναι ακόμη σε ριάλιτι σόου. tvxs.gr
Για να γίνουν πιο κατανοητές οι σημερινές εξελίξεις ο συνομιλητής μας, μας καλεί να πάμε λίγο πιο πίσω, στο πώς, δηλαδή, έχει διαμορφωθεί η κατάσταση μετά την πτώση της Αφρίν από τον τουρκικό στρατό και των προαστίων της Δαμασκού, (Γκούτα Ντούμα) από τις συριακές κυβερνητικές δυνάμεις.
«Οι τελευταίες εξελίξεις, ειδικά στα προάστια της Δαμασκού, δείχνουν ότι ο πρόεδρος ‘Ασαντ αρχίζει να ελέγχει την κατάσταση και βγαίνει νικητής. Κερδίζει τον πόλεμο, ελέγχει το 80% της επικράτειας, με το 20% να ελέγχεται από τους Κούρδους στο ΒΑ τμήμα. Ο Ερντογάν κατέλαβε το Αφρίν και σκοπεύει να επεκταθεί ανατολικά για να καταλάβει και το άλλο τμήμα, το οποίο προστατεύουν οι αμερικανικές δυνάμεις. Περίπου 2.000 Αμερικανοί στρατιώτες είναι εκεί. Σε αυτό το πλαίσιο προχώρησαν οι τρεις δυνάμεις της περιοχής, η Ρωσία, η Τουρκία και το Ιράν, σε συσκέψεις, για να καθορίσουν το μελλοντικό καθεστώς της Συρίας, χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ και χωρίς την συμμετοχή των όποιων αντάρτικων ομάδων έχουν απομείνει. Οπότε, σε αυτήν την φάση, ο κ. Τραμπ είχε να αντιμετωπίσει ένα δίλημμα: “Τι κάνω τώρα; Εμποδίζω την Τουρκία να μπει στην ΒΑ Συρία; Έρχομαι σε σύγκρουση, δηλαδή, με σύμμαχο του ΝΑΤΟ; ‘Η φεύγω από κει πέρα με το πρόσχημα ότι έχουμε τελειώσει το έργο μας και να αφήσουμε την Τουρκία να κάνει ό,τι θέλει;”».
Το οποίο είπε λίγο πριν την κλιμάκωση της κρίσης.
Το είπε. Αλλά σε αυτό δεν έχει την υποστήριξη των στρατιωτικών του οι οποίοι θέλουν να παραμείνουν στην περιοχή. Δεν θέλουν να παραχωρήσουν την Συρία στην Ρωσία. Εδώ να κάνουμε μια παρένθεση. Η Μέση Ανατολή έχει χωριστεί σε δύο ζώνες: Την βόρεια ζώνη η οποία απαρτίζεται από το Ιράν, Ιράκ, Συρία και Λίβανο και ελέγχεται από την Ρωσία και την νότια ζώνη που απαρτίζεται από την Αίγυπτο, την Σαουδική Αραβία και κράτη του Κόλπου - εκτός του Κατάρ - που λίγο πολύ ελέγχεται από τις ΗΠΑ. ‘Η που θέλει να ελέγχεται από τις ΗΠΑ. Αυτό θα το δούμε στην πορεία. Τα άλλα κράτη - Ιορδανία, Κατάρ - έχουν δυσκολία να ενταχθούν σε αυτήν την ζώνη, ενώ, η Υεμένη, μέχρι να ξεμπερδέψει, ας πούμε ότι προς το παρόν δεν ανήκει πουθενά. Γι’ αυτό η Τουρκία προσπαθεί να καλλιεργήσει σχέσεις με το Κατάρ και με την Ιορδανία.
Οι Αμερικανοί λοιπόν δεν θέλουν να παραχωρήσουν την Συρία στην Ρωσία γιατί είναι η πιο στρατηγική θέση στην Μέση Ανατολή. ‘Οποιος ελέγχει την Συρία, ελέγχει την Μέση Ανατολή. Αυτό το γνωρίζουμε δεκαετίες τώρα.
Κάπως έτσι φτάνουμε στην φερόμενη επίθεση με τα χημικά
Έρχεται λοιπόν η χρήση χημικών όπλων στην Συρία. Χρησιμοποιώ τον όρο “χρήση” και όχι “επίθεση” διότι προκύπτει η ερώτηση: Είναι δυνατόν, ένας άνθρωπος που κερδίζει τον πόλεμο και έχει όλα τα στοιχεία υπέρ του, να κάνει χρήση χημικών όπλων για να προκαλέσει ξένες δυνάμεις να επέμβουν; Εγώ πιστεύω όχι. Αυτοί που επικαλούνται πως έχει γίνει χρήση χημικών όπλων είναι τα λεγόμενα “Λευκά Κράνη”, οι οποίοι έχουν στενές σχέσεις με τους Ισλαμιστές. Λειτουργούν στις ελεγχόμενες από τους Ισλαμιστές περιοχές και τώρα αυτοί ισχυρίζονται ότι έχει γίνει χρήση χημικών όπλων εκεί.
Ο ΟΗΕ προσπάθησε να βρει έναν τρόπο να εξετάσουν αν πράγματι έγινε αυτό. Δεν πέτυχαν. Διότι η ερμηνεία που θέλανε δώσουν στην δική τους πρόταση οι Ρώσοι, διαφέρει από την ερμηνεία που θέλουν να δώσουν οι Αμερικανοί. Με λίγα λόγια οι Ρώσοι λένε ότι πρώτα θα εξετάσουμε τι έχει γίνει και ύστερα το Συμβούλιο Ασφάλειας θα κρίνει αν υπάρχει Κάποιος ένοχος. Οι Αμερικανοί λένε “όχι, θα εξετάσουμε τι έχει γίνει και δεν θα κρίνει κανένας”. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο πάει τώρα και μια επιτροπή να εξετάσει τι έχει συμβεί.
Πώς αξιολογείτε την απάντηση του Τραμπ στις προειδοποιήσεις της Ρωσίας ότι θα αναχαιτίσει τους αμερικανικούς πυραύλους και θα χτυπήσει και τα σημεία εκτόξευσής τους;
Η απάντηση του Τραμπ, η οποία δείχνει έναν άνθρωπο που μιλάει χωρίς να σκέφτεται, είναι, ουσιαστικά, “ετοιμαστείτε, εμείς ερχόμαστε”. Αλλά ο Τραμπ θα ενεργήσει μόνος του; Δεν θα θέλει την συμμαχία της Γαλλίας και της Αγγλίας;
Προς το παρόν μόνο η Γαλλία φαίνεται να τον στηρίζει ανοιχτά.
Ούτε η Γαλλία. Διότι η Γαλλία είπε ότι θα περιμένει να δει τα αποτελέσματα και εφόσον βεβαιωθεί ότι είχε γίνει χρήση χημικών από τον Ασαντ, τότε θα βομβαρδίσει τις εγκαταστάσεις που παράγονται τα χημικά όπλα.
Κάτι το οποίο θα προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά.
Ακριβώς. Αλλά αυτό είπε. Δεν είπε ότι θα βομβαρδίσει αεροδρόμια. Είπε ότι θα βομβαρδίσει αποθήκες με χημικά όπλα. Η δε Μέι είπε στον Τραμπ να περιμένουν να βεβαιωθούν. Άλλωστε υπάρχει το κακό προηγούμενο με το Ιράκ και την Λιβύη. Οπότε ο Τραμπ είναι μόνος του. Σε τι θα μπορούσε να αποσκοπεί λοιπόν ο Τραμπ με μια επίθεση; Αν επιτεθεί εναντίον των αεροδρομίων της Συρίας, στόχος του θα είναι να αποδυναμώσει τον ‘Ασαντ έτσι ώστε να συνεχιστεί ο εμφύλιος. Και να έχουν οι ΗΠΑ λόγο ανάμιξης στα τεκταινόμενα στην Συρία. Να πει τότε ότι “δεν μπορούμε να αποσύρουμε στρατεύματα”.
Ποια εκτιμάτε ότι θα είναι η αντίδραση της Ρωσίας;
Η Ρωσία βέβαια δεν μπορεί να δεχθεί μια τέτοια εξέλιξη. Και ο Τραμπ είναι ευάλωτος. Τα πλοία του στην Μεσόγειο είναι ευάλωτα σε επιθέσεις από τους Ρώσους. Και μπορεί οι Ρώσοι να πουν μετά ότι δεν έστειλαν εκείνοι πυραύλους στα αμερικανικά πλοία, “ο Ασαντ το έκανε”.
Η Τουρκία τι θα κάνει σε αυτήν την περίπτωση;
Θα αντιταχθεί στις ΗΠΑ. Διότι η Τουρκία δεν θέλει τους Αμερικανούς στην ΒΑ Συρία. Θέλει να δημιουργήσει μια ζώνη ασφαλείας εκεί, βάθους 20 χιλιομέτρων, όπου θα προσπαθήσει να λιώσει το κουρδικό στοιχείο, αυξάνοντας το αραβικό, σουνιτικό στοιχείο στην περιοχή. Όχι το αραβικό σιιτικό, δεν θέλει τους Ιρανούς στα σύνορά της.
Με τους οποίους όμως συνεργάζεται.
Αναγκαστικά. Φίλοι μόνο για να πολεμήσουμε ενάντια στους τζιχαντιστές αλλά όχι να είσαι κοντά στα σύνορά μου. Σε αυτήν την περίπτωση λοιπόν η Τουρκία θα αντιταχθεί στις ΗΠΑ και θα πει στον Τραμπ - αυτό που έχει ήδη πει, ότι είναι με το ένα πόδι στο ΝΑΤΟ και με το άλλο έξω λόγω της Ρωσίας - “μην με αναγκάσεις να βγάλω και το δεύτερο πόδι από το ΝΑΤΟ”.
Ο ΟΗΕ μπορεί να διαχειριστεί αυτήν την κρίση;
Η κατάσταση αυτή μου θυμίζει την 10ετία του ’30. Όταν η Κοινωνία των Εθνών (σσ. ο πρόγονος του ΟΗΕ) δεν μπορούσε να ελέγξει τις μεγάλες δυνάμεις, με την εισβολή της Ιταλίας στην Λιβύη και στην Αβυσσηνία (σσ. σημερινή Αιθιοπία), με την εισβολή του Χίτλερ στην Τσεχοσλοβακία κλπ και κατέρρευσε, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε σε πόλεμο. Τα Ηνωμένα Έθνη τώρα πάνε να γίνουν άχρηστα. Δεν μπορούν να εφαρμόσουν καν την βασική διάταξη του καταστατικού τους, που είναι να εμποδίσουν τις εχθροπραξίες.
Ποια είναι η δική σας εκτίμηση για το πώς μπορούν να εξελιχθούν τα πράγματα;
Η δική μου εκτίμηση: Ο Τραμπ δεν θα κάνει τίποτα. Ακριβώς διότι δεν είναι σίγουρος για το ποια θα είναι η αντίδραση της Ρωσίας. Και οι στρατηγοί του είναι πιο έξυπνοι από τον Τραμπ και θα του πούνε “κάτσε καλά, περίμενε να βγει η απόφαση της επιτροπής, μην κάνεις τίποτα πριν, διότι τότε δεν μπορούμε να αποδείξουμε ποιος έκανε τι”. Δεν θα κάνει τίποτα. Απλούστατα, έχει εκείνο το ναρκισσιστικό του πνεύμα που θέλει να είναι πάντοτε στο κέντρο των γεγονότων. Πιστεύει ότι είναι ακόμη σε ριάλιτι σόου. tvxs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου