Δεν είναι επιστροφή στο παρελθόν της εσωτερικής μετανάστευσης, της κοινοβιακής «Αυλής των θαυμάτων» και των «εφτά νομά σε ένα δωμά», αλλά εικόνα από το μέλλον των νομάδων των μητροπόλεων. Με τα ενοίκια στα ύψη και τους μισθούς στα βάθη, οι διαδικτυακές πλατφόρμες συγκατοίκησης ανθούν και δεν απευθύνονται μόνο –όπως παραδοσιακά– σε φοιτητές, αλλά σε νέους εργαζόμενους, ακόμα και συνταξιούχους! Ενας τρόπος ζωής που εκτός από «έσοδα επί δύο, έξοδα διά δύο» μπορεί να σημαίνει και εξαιρετικά καλή παρέα.
«Αγαπητοί τουρίστες, απολαύστε το airbnb σας» γράφουν τα νέα αγγλόφωνα συνθήματα στους τοίχους της πρωτεύουσας με την υπογραφή «Ενας μελλοντικός άστεγος Αθηναίος».
«Τουρίστες go home. Οι σέλφις σας ανεβάζουν τα νοίκια μας», έγραφαν πριν από λίγο καιρό οι Καταλανοί στους τοίχους της Βαρκελώνης. Τώρα είναι η σειρά μας να νιώσουμε την πικρή επίγευση που αφήνει η καραμέλα του εξευγενισμού και του airbnb.
Με τις τιμές μίσθωσης ακινήτων, ειδικά στα μικρότερα διαμερίσματα του κέντρου, να έχουν πάρει την ανηφόρα, η συγκατοίκηση δεν είναι μόνο λύση στην κρίση, αλλά και εναλλακτική διέξοδος για όσους αναζητούν αξιοπρεπείς συνθήκες στέγασης σε συνθήκες «μειωμένου κτιριακού αποθέματος», όπως αποκαλούν οι ειδικοί αυτό που συμβαίνει σήμερα στα αστικά κέντρα.
Ο Θέμης Mπάκας, πρόεδρος του πανελλαδικού δικτύου κτηματομεσιτών E-real estate, επιβεβαιώνει με τη γλώσσα της αγοράς αυτό που ήδη βιώνουν όσοι κατοικούν, νοικιάζουν ή ψάχνουν στέγη σε κεντρικές, όχι απαραίτητα τουριστικές, γειτονιές της Αθήνας:
«Πέρσι με την έκρηξη της βραχυχρόνιας μίσθωσης βρεθήκαμε για πρώτη φορά στη δυσάρεστη θέση να μας παρακαλάνε γονείς να τους δώσουμε προτεραιότητα για ενοικίαση διαμερίσματος με συγκάτοικο για τα παιδιά τους που σπουδάζουν, και εμείς να πρέπει να αρνηθούμε επειδή δεν υπήρχαν διαθέσιμα σπίτια. Μόνο τον τελευταίο χρόνο η συγκατοίκηση έχει αυξηθεί 20%. Η μεγαλύτερη αύξηση είναι στους νέους εργαζόμενους 25-35 ετών αλλά και σε μεγαλύτερες ηλικίες από 35 ετών και πάνω. Η γενιά των 560 ευρώ συγκατοικεί».
Στις δυτικές μητροπόλεις, όπου η συγκατοίκηση είναι καθιερωμένη εδώ και δεκαετίες όχι μόνο για φοιτητές αλλά και για επαγγελματίες, η νέα τάση αποκαλείται co-living, συμβίωση, αν και όχι για ζευγάρια.
Είναι κάτι ευρύτερο από το flat-sharing, να μοιράζεσαι δηλαδή απλώς ένα διαμέρισμα. Παραπέμπει σε κοινότητες ανθρώπων που συμβιώνουν, δεν συγκατοικούν απλώς, σε ελεγχόμενες όμως συνθήκες, που διαφέρουν από τα χίπικα κοινόβια ή τις φοιτητικές εστίες.
Η νέα τάση
Μετά το σκάσιμο της φούσκας των ενυπόθηκων δανείων, στις ΗΠΑ έχουν εμφανιστεί start-up –νεοφυείς όπως αποκαλούνται– επιχειρήσεις που πλασάρουν το νέο μοντέλο του co-living.
Απευθύνονται κυρίως στη γενιά των μιλένιαλ, όσων γεννήθηκαν από τη δεκαετία του ’80 και μετά και αναζητούν επαγγελματικές ευκαιρίες μετακομίζοντας σε ανερχόμενα και τσουχτερά αστικά κέντρα.
To Common.com, με έντονες αναφορές στην κοινωνία των Κοινών, νοικιάζει μοντέρνες επιπλωμένες κατοικίες, με ιδιωτικά δωμάτια, κοινόχρηστους χώρους και ενσωματωμένες ξενοδοχειακού τύπου υπηρεσίες (καθαριότητα, πλυντήριο κ.λπ.) και στοχεύει σε χίπστερ, φερέλπιδες νέους επαγγελματίες ή απλώς νέους με σφιχτό μπάτζετ που δεν ψάχνουν στέγη αλλά και μία κοινότητα να ανήκουν.
Την πρώτη χρονιά λειτουργίας του δέχτηκε 10.000 αιτήσεις για τα μόλις 9 πολυ-διαμερίσματα σε μεγάλες πόλεις, από τη Νέα Υόρκη ώς το Σικάγο και το Σαν Φρανσίσκο και επεκτείνεται ραγδαία.
Αντίστοιχη άνθηση γνωρίζουν δίκτυα κατοικιών, όπως το welive.com, προσφέροντας «ευέλικτα μοντέλα συγκατοίκησης με κοινωνικές δραστηριότητες», με πάνω από 100.000 μέλη παγκοσμίως και το σύνθημα «η ζωή σου είναι τόσο καλή όσο τα πρόσωπα που σε περιστοιχίζουν».
Η νέα τάση στέγασης για τα περίφημα «δημιουργικά επαγγέλματα» είναι τα hacker houses, με συστέγαση κατοικίας και εργασίας, για νέους που «δουλεύουν σκληρά και παίζουν σκληρά» – συνδυάζοντας το τερπνόν μετά του ωφελίμου.
Σε ένα τέτοιο hacker house με μια χούφτα υπαλλήλους-φίλους έστησε ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ την αυτοκρατορία του Facebook.
Ο Νικόλας εδώ κι έξι μήνες συγκατοικεί, αφού είδε κι απόειδε ψάχνοντας σπίτι «σ’ έναν κόσμο που είναι φτιαγμένος για ζευγάρια, με σπίτια φτιαγμένα για ζευγάρια».
Ο 35χρονος είναι χαρακτηριστική περίπτωση της γενιάς του: ταλαντούχος, έξυπνος, μορφωμένος και –φυσικά– υποαμειβόμενος. Τα έσοδά του τού απαγορεύουν να συντηρεί ένα σπίτι μόνος του.
«Δεν θα δεχόμουν ούτε την ήττα να επιστρέψω στο πατρικό μου ενώ ζω μόνος από 18 χρόνων, αλλά ούτε και να υποβαθμίσω την ποιότητα της καθημερινότητάς μου ζώντας σ’ ένα ανήλιαγο αχούρι».
Εκτός από την κρίση που χτύπησε γερά όλους τους συνομηλίκους του, ο Νικόλας έπεσε θύμα και του «εξευγενισμού»: έως πρόσφατα ζούσε στο Κουκάκι, μέχρι που το... κατέλαβαν το airbnb και οι ορδές των hipsters.
«Για να καταλάβετε, ένα σπίτι που απέφερε με μακροχρόνια μίσθωση 280 ευρώ τον μήνα, με τη βραχυχρόνια φτάνει τα 680. Στην πολυκατοικία που έμενα τα μισά διαμερίσματα έγιναν airbnb και τα άλλα μισά άλλαξαν ενοικιαστές με ακριβότερα ενοίκια. Ετσι βγήκα στο ψάξιμο...».
Στην αρχή έψαξε μόνος του α λα παλαιά, αλλά «μετά φτάνεις να παρακαλάς τους μεσίτες. Εβλεπα το ένα αχούρι μετά το άλλο. Από τον 4ο έπρεπε να βρεθώ στον 1ο, με τα ίδια ή περισσότερα χρήματα, σε χειρότερη κατασκευή, με λιγότερο ήλιο, αέρα και ορίζοντα – κάπως όπως νιώθει ο κάθε πολίτης που εγκλωβίστηκε στην Ελλάδα δηλαδή...».
Μέχρι που έπεσε η ιδέα να ενώσουν τις δυνάμεις τους με τον Γιάννη. Κατέληξαν στη Νεάπολη Εξαρχείων, σ’ ένα σπίτι 100 τετραγωνικών για το οποίο δίνουν 700 ευρώ – στο πρoηγούμενο ο Νικόλας έδινε 420.
«Σε κοιτάνε λίγο περίεργα, υποτίθεται ότι είμαστε σε ηλικία που θα έπρεπε να παντρευτούμε και να κάνουμε παιδιά, αλλά αυτή είναι η φάση μας τώρα. Δεν είναι επιστροφή στη φοιτητική ζωή, αλλά κάτι εντελώς διαφορετικό, μια άλλη απάντηση στη συγκυρία, ένας εναλλακτικός τρόπος ζωής. Εχουμε συμφωνήσει με τον Γιάννη να το επαναδιαπραγματευτούμε σε δυο χρόνια – μπορεί το μοντέλο να αλλάξει, μπορεί να το συνεχίσουμε, ποιος ξέρει; Για την ώρα είναι πολύ ωραία».
Πανευρωπαϊκή μόδα
Τριάντα πέντε χρόνων είναι και η Δήμητρα, που εργάζεται ως εκπαιδευτικός και συγκατοικεί πολλά χρόνια, τα τέσσερα από αυτά στην Ισπανία.
«Εμενα με έναν Ελβετό και έναν Καταλανό, όλοι 28-38 ετών. Ετσι ήταν όλο το μπλοκ στη γειτονιά μας. Είναι πανευρωπαϊκή τάση· στην Ελλάδα άργησε να έρθει. Το airbnb μάς έχει τσακίσει. Θα γίνουμε σαν την Ευρώπη, θα μας εκτοπίσουν στα προάστια και θα μένουν οι τουρίστες στο κέντρο της Αθήνας. Πλέον είναι δύσκολο να βρεις σπίτι ακόμα και με συγκάτοικο. Τώρα πια στο Μεταξουργείο ή στα Εξάρχεια είναι πιο εύκολο να νοικιάσεις ένα μεγάλο σπίτι με άλλους, από το να βρεις μικρό μόνος σου. Στον λόφο του Στρέφη μέναμε μαζί τρία άτομα, όλοι εργαζόμενοι, που λειτουργούσαμε λίγο-πολύ κοινοβιακά. Ο καθένας έχει τη δουλειά του, αλλά θα μαγειρέψουμε, θα φάμε όλοι μαζί, θα πάμε μαζί σούπερ μάρκετ. Παλιά ήταν λίγο κουλό να τα κάνεις αυτά στα 35, στα 40 και στα 50 σου, που ήταν ο τρίτος μας συγκάτοικος».
Ο Αλέξανδρος δεν συγκατοικεί ούτε μ’ έναν ούτε με δύο, αλλά με τρεις! Τρεις νεαροί εργαζόμενοι άντρες και μια φοιτήτρια μοιράζονται ένα μεγάλο σπίτι με τέσσερα υπνοδωμάτια στην Κυψέλη και τα 650 ευρώ του ενοικίου.
Το σχήμα δεν ήταν πρωτόγνωρο για κανέναν τους, αφού όλοι είχαν συγκατοικήσει και ως φοιτητές και ως νεαροί εργαζόμενοι. Η μικρότερη είναι 24 χρόνων και ο μεγαλύτερος 33.
«Είναι πρωτόγνωρη η κλίμακα, είμαστε αρκετοί, αλλά είχαμε φιλικές σχέσεις μεταξύ μας από πριν», μας λέει ο Αλέξανδρος. «Τα έσοδά μου κυμαίνονται από 500 έως 700 ευρώ τον μήνα, θα μου ήταν αδύνατον να σηκώσω ψηλότερο ενοίκιο. Στην ηλικία μου, αν είχα τη δυνατότητα, θα το σκεφτόμουν πολύ σοβαρά να ζήσω μόνος μου. Δεν λέω ότι υποφέρω, μια χαρά είμαστε, αλλά το πλαίσιο είναι ενίοτε περιοριστικό, δεν έχεις ιδιωτικότητα. Εγώ μπορεί να μη θέλω, αλλά τι γίνεται όταν κάποιος θέλει να κάνει οικογένεια; Μπορεί να αποφασίζουμε για όλα συλλογικά μεν, αλλά μας παίρνει πάρα πολύ χρόνο για να συνεννοηθούμε».
Η Τζωρτζίνα στα 43 της βρέθηκε με συγκάτοικο και μάλιστα 18χρονη. Χωρισμένη η μεγαλύτερη, στο ξεκίνημα της φοιτητικής της ζωής η μικρότερη, οι δύο γυναίκες ένωσαν δυνάμεις κι όχι μόνο στο οικονομικό επίπεδο.
«Εχω συγκατοικήσει κι άλλες φορές στο παρελθόν», λέει η Τζωρτζίνα. «Ο προφανής λόγος είναι ο οικονομικός – μου είναι αδύνατον να συντηρώ ένα σπίτι 140 τετραγωνικών και θα ήταν και υπερβολή. Δεν ήθελα να το νοικιάσω και να αλλάξω γειτονιά, οπότε η καλύτερη λύση είναι η συγκατοίκηση. Ωστόσο, υπάρχουν κι άλλοι λόγοι: είναι ωραίο να επιστρέφεις σ’ ένα σπίτι που κάποιος σε περιμένει, να έχεις δυο κουβέντες να πεις, να μοιράζεσαι τις δουλειές. Εχω ζήσει και πολλά χρόνια μόνη μου, αλλά πια η μοναξιά με αγριεύει».
Οι συνταξιούχες
Πώς αυτές οι δυο γυναίκες με την τόσο μεγάλη διαφορά ηλικίας βολεύουν την καθημερινότητά τους;
«Δεν είναι τόσο δύσκολο – μπορεί και να είναι ευκολότερο, αφού η Μαρία συγκατοικεί για πρώτη φορά και μαθαίνει από νωρίς σε κάποιους κανόνες που είναι απαραίτητοι για κάθε συνύπαρξη. Ασε που επειδή είναι πιτσιρίκα μού μεταφέρει λίγη από την αισιοδοξία και τη ζωντάνια της, κι εγώ είμαι λιγάκι η μαμά της, που της λείπει αφού ζει στην επαρχία».
Η κυρία Χριστίνα και η κυρία Ελένη εργάστηκαν μαζί στον ίδιο δημόσιο οργανισμό επί 30 χρόνια.
Συνταξιούχες κι οι δύο, είδαν τις αποδοχές τους από τα... ρετιρέ να κατακρημνίζονται στα υπόγεια. Χήρα η μια και εργένισσα η άλλη, αποφάσισαν να συγκατοικήσουν «για μια καλύτερη ζωή».
«Αυτό σημαίνει τα έσοδα επί δύο, τα έξοδα διά δύο και καλή παρέα», λέει η κυρία Χριστίνα. «Στην ηλικία μας οι μετακινήσεις δυσκολεύουν κι είναι σημαντικό να έχεις την καλύτερή σου φίλη δίπλα σου».
Η τάση οι άνθρωποι να περνούν την τρίτη ηλικία τους παρέα με τους φίλους τους –αντί να μένουν μόνοι σε τέσσερις τοίχους ή να μετρούν τη θλίψη τους σε γηροκομεία– αναπτύσσεται όλο και πιο πολύ και όχι μόνο στην Ελλάδα λόγω κρίσης.
Στη Δανία δημιουργούνται κοινόβια για παππούδες και γιαγιάδες που ανακαινίζουν πολυκατοικίες όπου κάθε κάτοικος ή ζευγάρι έχει το δικό του σπίτι, αλλά συναντιούνται σε κοινόχρηστους χώρους δραστηριοτήτων και αναψυχής.
«Πώς να πληρώνεις νοίκι 300 ευρώ όταν έχεις εισόδημα 500 τον μήνα;»
Ενας κτηματομεσίτης και ο δημιουργός της ιστοσελίδας sygkatoikos.com μάς ξεναγούν στον κόσμο της συγκατοίκησης προσδιορίζοντας το μέγεθος και τις ποιοτικές διαφοροποιήσεις του φαινομένου στον καιρό της κρίσης
Ο Χρήστος Ζιάκης είναι δημιουργός της ιστοσελίδας sygkatoikos.com που ξεκίνησε τη λειτουργία της το 2010 με στόχο τη φοιτητική κοινότητα, όμως σταδιακά ο αριθμός εκείνων που αναζητούν συγκάτοικο αυξάνεται γεωμετρικά.
«Κάθε φορά που ανακοινώνονταν νέα δυσβάσταχτα οικονομικά μέτρα, αυξάνονταν οι αγγελίες που δημοσιεύονταν στην ιστοσελίδα μας και η επισκεψιμότητα», μας λέει ο κύριος Ζιάκης.
«Και δεν είναι μόνο φοιτητές. Πολλοί άνθρωποι που ζούσαν σε μεγάλα αστικά κέντρα έφυγαν στην επαρχία με τις οικογένειές τους. Ωστόσο, κάποιοι από αυτούς εξακολουθούσαν να εργάζονται στις πόλεις, με αποτέλεσμα να ζητούν συγκατοίκηση μόνο για τις εργάσιμες μέρες της εβδομάδας. Οκτώ χρόνια μετά θα έλεγα ότι η έννοια της συγκατοίκησης έχει καθιερωθεί πλέον και στην Ελλάδα. Στην ιστοσελίδα υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες χρήστες που είτε έχουν οι ίδιοι αναρτήσει αγγελίες είτε επικοινωνούν με αυτούς που έχουν αναρτήσει αγγελίες. Οι περισσότεροι επιλέγουν τη συγκατοίκηση γιατί δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν οικονομικά. Υπάρχουν και αρκετοί που επιθυμούν ένα ακριβότερο, καλύτερο σπίτι, σε μια καλύτερη περιοχή, κάτι που με τη διαίρεση των μηνιαίων εξόδων του σπιτιού με κάποιον άλλον είναι εφικτό. Επίσης μας έχει κάνει εντύπωση ότι υπάρχουν περιπτώσεις –ακόμα και ηλικιωμένων ανθρώπων– οι οποίοι είναι μόνοι και αναζητούν συγκατοίκηση για παρέα».
Ο Θέμης Μπάκας είναι πρόεδρος του πανελλαδικού κτηματομεσιτικού δικτύου E-Real Estates, το οποίο έχει 60 γραφεία σε όλη την Ελλάδα. Η συγκατοίκηση είναι ένα από τα πεδία στα οποία το δίκτυο προσανατολίζεται να αναπτυχθεί με σχετική ιστοσελίδα.
Από τους πελάτες που απευθύνονται στην εταιρεία αναζητώντας συγκάτοικο ο κ. Μπάκας διακρίνει τέσσερις κατηγορίες: τους φοιτητές, τα νέα ζευγάρια, τους ηλικιωμένους και τους νέους επαγγελματίες.
Μια άλλη, επίσης ανερχόμενη, κατηγορία είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες που ψάχνουν να συστεγαστούν με κάποιον συνάδελφό τους.
Επισφάλεια και ανεργία
«Οι νέοι –ελεύθεροι επαγγελματίες, αλλά και μισθωτοί– δεν βγαίνουν με τα χρήματα που παίρνουν. Οταν ο άλλος παίρνει 500 ευρώ τον μήνα, πώς να πληρώνει 300 για το ενοίκιο; Ετσι, είτε συγκατοικούν με συνάδελφο είτε με κάποιον συντοπίτη τους, αν είναι από επαρχία, είτε με κάποιον πρώην συμφοιτητή», μας λέει.
Αλλος ένας παράγοντας που σπρώχνει όλο και περισσότερους στη λύση της συγκατοίκησης είναι πως τα μικρά σπίτια στο κέντρο όλο και πιο πολύ παραδίδονται... στην κρυφή γοητεία του airbnb.
Αυτό σημαίνει πως τα διαθέσιμα για μακροχρόνιες μισθώσεις ακίνητα είναι τα μεγαλύτερα σε τετραγωνικά – οπότε χρειάζεται τουλάχιστον άλλος ένας να συμβάλλει στη συντήρησή τους.
«Ο κύριος λόγος που κατέφευγε κάποιος στη συγκατοίκηση την περίοδο 2011-2015 ήταν η γενικευμένη επισφάλεια και η ανεργία. Σήμερα, το κάνει γιατί δεν υπάρχουν πια σπίτια», λέει ο κ. Μπάκας.
Οι νέοι επαγγελματίες επιλέγουν να διαμένουν σε περιοχές με καλό δίκτυο μέσων μαζικής μεταφοράς, αλλά οι περιοχές κοντά σε μετρό έχουν «χτυπηθεί» από τη βραχυχρόνια μίσθωση: Κούκακι, Νέος Κόσμος, Πετράλωνα, Μετς, Νεάπολη-Κολωνάκι, Αμπελόκηποι και Νέα Σμύρνη είναι σχεδόν απαγορευμένες ζώνες για τους ντόπιους που αναζητούν μικρά σπίτια.
Παλιά ήταν ο έρωτας, σήμερα είναι και η λιτότητα που οδηγεί όλο και πιο πολλά νέα παιδιά στη συμβίωση με τον φίλο ή τη φίλη τους.
Η εμπειρία του μεσίτη το επιβεβαιώνει: «Είναι πολλά τα παιδιά που επιλέγουν να συγκατοικήσουν, όχι μόνο επειδή θέλουν, αλλά η όλη κατάσταση σε προτρέπει. Είναι τρόπος να μοιράζεσαι τα έξοδα. Αυτή η τάση έχει αυξηθεί πάρα πολύ. Και το σύμφωνο συμβίωσης βοήθησε σε αυτό. Ο κολλητός μου έμενε μόνος του στο Αιγάλεω με 200 ευρώ. Επέλεξε να συγκατοικήσει με την κοπέλα του και να πληρώνει 100 ευρώ».
Αναζητώντας τον κατάλληλο συγκάτοικο
Πριν αναρτήσετε μία αγγελία σκεφτείτε πώς θα είναι να συγκατοικείτε με κάποιον άλλον. Σκεφτείτε τι θα ήταν αυτό που θα σας ενοχλούσε, καταγράψτε τις συνήθειες, τα ενδιαφέροντά σας και τα χαρακτηριστικά του τρόπου ζωής σας.
Μην πάτε σε μια συζήτηση συγκατοίκησης χωρίς να είστε κατάλληλα προετοιμασμένος. Μιλήστε πρώτα με έναν φίλο σας νομικό για να μάθετε πώς μπορείτε να διασφαλίσετε τόσο τα οικονομικά όσο και την καθημερινότητά σας.
Μια αγγελία ωραιοποιεί τις εικόνες. Πρέπει να γνωρίσετε τον μελλοντικό συγκάτοικό σας από κοντά.
Σιγουρευτείτε ότι ο νέος συγκάτοικός σας μπορεί να αντεπεξέλθει στις οικονομικές υποχρεώσεις και προσπαθήστε να το διασφαλίσετε.
*από το sygatoikos.com
Συντάκτης: Ντίνα Δασκαλοπούλου, Αφροδίτη Τζιαντζή
http://www.efsyn.gr/arthro/sygkatoikoi-eimaste-oloi-stin-trela-idios-i-genia-ton-560-eyro
«Αγαπητοί τουρίστες, απολαύστε το airbnb σας» γράφουν τα νέα αγγλόφωνα συνθήματα στους τοίχους της πρωτεύουσας με την υπογραφή «Ενας μελλοντικός άστεγος Αθηναίος».
«Τουρίστες go home. Οι σέλφις σας ανεβάζουν τα νοίκια μας», έγραφαν πριν από λίγο καιρό οι Καταλανοί στους τοίχους της Βαρκελώνης. Τώρα είναι η σειρά μας να νιώσουμε την πικρή επίγευση που αφήνει η καραμέλα του εξευγενισμού και του airbnb.
Με τις τιμές μίσθωσης ακινήτων, ειδικά στα μικρότερα διαμερίσματα του κέντρου, να έχουν πάρει την ανηφόρα, η συγκατοίκηση δεν είναι μόνο λύση στην κρίση, αλλά και εναλλακτική διέξοδος για όσους αναζητούν αξιοπρεπείς συνθήκες στέγασης σε συνθήκες «μειωμένου κτιριακού αποθέματος», όπως αποκαλούν οι ειδικοί αυτό που συμβαίνει σήμερα στα αστικά κέντρα.
Ο Θέμης Mπάκας, πρόεδρος του πανελλαδικού δικτύου κτηματομεσιτών E-real estate, επιβεβαιώνει με τη γλώσσα της αγοράς αυτό που ήδη βιώνουν όσοι κατοικούν, νοικιάζουν ή ψάχνουν στέγη σε κεντρικές, όχι απαραίτητα τουριστικές, γειτονιές της Αθήνας:
«Πέρσι με την έκρηξη της βραχυχρόνιας μίσθωσης βρεθήκαμε για πρώτη φορά στη δυσάρεστη θέση να μας παρακαλάνε γονείς να τους δώσουμε προτεραιότητα για ενοικίαση διαμερίσματος με συγκάτοικο για τα παιδιά τους που σπουδάζουν, και εμείς να πρέπει να αρνηθούμε επειδή δεν υπήρχαν διαθέσιμα σπίτια. Μόνο τον τελευταίο χρόνο η συγκατοίκηση έχει αυξηθεί 20%. Η μεγαλύτερη αύξηση είναι στους νέους εργαζόμενους 25-35 ετών αλλά και σε μεγαλύτερες ηλικίες από 35 ετών και πάνω. Η γενιά των 560 ευρώ συγκατοικεί».
Στις δυτικές μητροπόλεις, όπου η συγκατοίκηση είναι καθιερωμένη εδώ και δεκαετίες όχι μόνο για φοιτητές αλλά και για επαγγελματίες, η νέα τάση αποκαλείται co-living, συμβίωση, αν και όχι για ζευγάρια.
Είναι κάτι ευρύτερο από το flat-sharing, να μοιράζεσαι δηλαδή απλώς ένα διαμέρισμα. Παραπέμπει σε κοινότητες ανθρώπων που συμβιώνουν, δεν συγκατοικούν απλώς, σε ελεγχόμενες όμως συνθήκες, που διαφέρουν από τα χίπικα κοινόβια ή τις φοιτητικές εστίες.
Η νέα τάση
Μετά το σκάσιμο της φούσκας των ενυπόθηκων δανείων, στις ΗΠΑ έχουν εμφανιστεί start-up –νεοφυείς όπως αποκαλούνται– επιχειρήσεις που πλασάρουν το νέο μοντέλο του co-living.
Απευθύνονται κυρίως στη γενιά των μιλένιαλ, όσων γεννήθηκαν από τη δεκαετία του ’80 και μετά και αναζητούν επαγγελματικές ευκαιρίες μετακομίζοντας σε ανερχόμενα και τσουχτερά αστικά κέντρα.
To Common.com, με έντονες αναφορές στην κοινωνία των Κοινών, νοικιάζει μοντέρνες επιπλωμένες κατοικίες, με ιδιωτικά δωμάτια, κοινόχρηστους χώρους και ενσωματωμένες ξενοδοχειακού τύπου υπηρεσίες (καθαριότητα, πλυντήριο κ.λπ.) και στοχεύει σε χίπστερ, φερέλπιδες νέους επαγγελματίες ή απλώς νέους με σφιχτό μπάτζετ που δεν ψάχνουν στέγη αλλά και μία κοινότητα να ανήκουν.
Την πρώτη χρονιά λειτουργίας του δέχτηκε 10.000 αιτήσεις για τα μόλις 9 πολυ-διαμερίσματα σε μεγάλες πόλεις, από τη Νέα Υόρκη ώς το Σικάγο και το Σαν Φρανσίσκο και επεκτείνεται ραγδαία.
Αντίστοιχη άνθηση γνωρίζουν δίκτυα κατοικιών, όπως το welive.com, προσφέροντας «ευέλικτα μοντέλα συγκατοίκησης με κοινωνικές δραστηριότητες», με πάνω από 100.000 μέλη παγκοσμίως και το σύνθημα «η ζωή σου είναι τόσο καλή όσο τα πρόσωπα που σε περιστοιχίζουν».
Η νέα τάση στέγασης για τα περίφημα «δημιουργικά επαγγέλματα» είναι τα hacker houses, με συστέγαση κατοικίας και εργασίας, για νέους που «δουλεύουν σκληρά και παίζουν σκληρά» – συνδυάζοντας το τερπνόν μετά του ωφελίμου.
Σε ένα τέτοιο hacker house με μια χούφτα υπαλλήλους-φίλους έστησε ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ την αυτοκρατορία του Facebook.
Ο Νικόλας εδώ κι έξι μήνες συγκατοικεί, αφού είδε κι απόειδε ψάχνοντας σπίτι «σ’ έναν κόσμο που είναι φτιαγμένος για ζευγάρια, με σπίτια φτιαγμένα για ζευγάρια».
Ο 35χρονος είναι χαρακτηριστική περίπτωση της γενιάς του: ταλαντούχος, έξυπνος, μορφωμένος και –φυσικά– υποαμειβόμενος. Τα έσοδά του τού απαγορεύουν να συντηρεί ένα σπίτι μόνος του.
«Δεν θα δεχόμουν ούτε την ήττα να επιστρέψω στο πατρικό μου ενώ ζω μόνος από 18 χρόνων, αλλά ούτε και να υποβαθμίσω την ποιότητα της καθημερινότητάς μου ζώντας σ’ ένα ανήλιαγο αχούρι».
Εκτός από την κρίση που χτύπησε γερά όλους τους συνομηλίκους του, ο Νικόλας έπεσε θύμα και του «εξευγενισμού»: έως πρόσφατα ζούσε στο Κουκάκι, μέχρι που το... κατέλαβαν το airbnb και οι ορδές των hipsters.
«Για να καταλάβετε, ένα σπίτι που απέφερε με μακροχρόνια μίσθωση 280 ευρώ τον μήνα, με τη βραχυχρόνια φτάνει τα 680. Στην πολυκατοικία που έμενα τα μισά διαμερίσματα έγιναν airbnb και τα άλλα μισά άλλαξαν ενοικιαστές με ακριβότερα ενοίκια. Ετσι βγήκα στο ψάξιμο...».
Στην αρχή έψαξε μόνος του α λα παλαιά, αλλά «μετά φτάνεις να παρακαλάς τους μεσίτες. Εβλεπα το ένα αχούρι μετά το άλλο. Από τον 4ο έπρεπε να βρεθώ στον 1ο, με τα ίδια ή περισσότερα χρήματα, σε χειρότερη κατασκευή, με λιγότερο ήλιο, αέρα και ορίζοντα – κάπως όπως νιώθει ο κάθε πολίτης που εγκλωβίστηκε στην Ελλάδα δηλαδή...».
Μέχρι που έπεσε η ιδέα να ενώσουν τις δυνάμεις τους με τον Γιάννη. Κατέληξαν στη Νεάπολη Εξαρχείων, σ’ ένα σπίτι 100 τετραγωνικών για το οποίο δίνουν 700 ευρώ – στο πρoηγούμενο ο Νικόλας έδινε 420.
«Σε κοιτάνε λίγο περίεργα, υποτίθεται ότι είμαστε σε ηλικία που θα έπρεπε να παντρευτούμε και να κάνουμε παιδιά, αλλά αυτή είναι η φάση μας τώρα. Δεν είναι επιστροφή στη φοιτητική ζωή, αλλά κάτι εντελώς διαφορετικό, μια άλλη απάντηση στη συγκυρία, ένας εναλλακτικός τρόπος ζωής. Εχουμε συμφωνήσει με τον Γιάννη να το επαναδιαπραγματευτούμε σε δυο χρόνια – μπορεί το μοντέλο να αλλάξει, μπορεί να το συνεχίσουμε, ποιος ξέρει; Για την ώρα είναι πολύ ωραία».
Πανευρωπαϊκή μόδα
Τριάντα πέντε χρόνων είναι και η Δήμητρα, που εργάζεται ως εκπαιδευτικός και συγκατοικεί πολλά χρόνια, τα τέσσερα από αυτά στην Ισπανία.
«Εμενα με έναν Ελβετό και έναν Καταλανό, όλοι 28-38 ετών. Ετσι ήταν όλο το μπλοκ στη γειτονιά μας. Είναι πανευρωπαϊκή τάση· στην Ελλάδα άργησε να έρθει. Το airbnb μάς έχει τσακίσει. Θα γίνουμε σαν την Ευρώπη, θα μας εκτοπίσουν στα προάστια και θα μένουν οι τουρίστες στο κέντρο της Αθήνας. Πλέον είναι δύσκολο να βρεις σπίτι ακόμα και με συγκάτοικο. Τώρα πια στο Μεταξουργείο ή στα Εξάρχεια είναι πιο εύκολο να νοικιάσεις ένα μεγάλο σπίτι με άλλους, από το να βρεις μικρό μόνος σου. Στον λόφο του Στρέφη μέναμε μαζί τρία άτομα, όλοι εργαζόμενοι, που λειτουργούσαμε λίγο-πολύ κοινοβιακά. Ο καθένας έχει τη δουλειά του, αλλά θα μαγειρέψουμε, θα φάμε όλοι μαζί, θα πάμε μαζί σούπερ μάρκετ. Παλιά ήταν λίγο κουλό να τα κάνεις αυτά στα 35, στα 40 και στα 50 σου, που ήταν ο τρίτος μας συγκάτοικος».
Ο Αλέξανδρος δεν συγκατοικεί ούτε μ’ έναν ούτε με δύο, αλλά με τρεις! Τρεις νεαροί εργαζόμενοι άντρες και μια φοιτήτρια μοιράζονται ένα μεγάλο σπίτι με τέσσερα υπνοδωμάτια στην Κυψέλη και τα 650 ευρώ του ενοικίου.
Το σχήμα δεν ήταν πρωτόγνωρο για κανέναν τους, αφού όλοι είχαν συγκατοικήσει και ως φοιτητές και ως νεαροί εργαζόμενοι. Η μικρότερη είναι 24 χρόνων και ο μεγαλύτερος 33.
«Είναι πρωτόγνωρη η κλίμακα, είμαστε αρκετοί, αλλά είχαμε φιλικές σχέσεις μεταξύ μας από πριν», μας λέει ο Αλέξανδρος. «Τα έσοδά μου κυμαίνονται από 500 έως 700 ευρώ τον μήνα, θα μου ήταν αδύνατον να σηκώσω ψηλότερο ενοίκιο. Στην ηλικία μου, αν είχα τη δυνατότητα, θα το σκεφτόμουν πολύ σοβαρά να ζήσω μόνος μου. Δεν λέω ότι υποφέρω, μια χαρά είμαστε, αλλά το πλαίσιο είναι ενίοτε περιοριστικό, δεν έχεις ιδιωτικότητα. Εγώ μπορεί να μη θέλω, αλλά τι γίνεται όταν κάποιος θέλει να κάνει οικογένεια; Μπορεί να αποφασίζουμε για όλα συλλογικά μεν, αλλά μας παίρνει πάρα πολύ χρόνο για να συνεννοηθούμε».
Η Τζωρτζίνα στα 43 της βρέθηκε με συγκάτοικο και μάλιστα 18χρονη. Χωρισμένη η μεγαλύτερη, στο ξεκίνημα της φοιτητικής της ζωής η μικρότερη, οι δύο γυναίκες ένωσαν δυνάμεις κι όχι μόνο στο οικονομικό επίπεδο.
«Εχω συγκατοικήσει κι άλλες φορές στο παρελθόν», λέει η Τζωρτζίνα. «Ο προφανής λόγος είναι ο οικονομικός – μου είναι αδύνατον να συντηρώ ένα σπίτι 140 τετραγωνικών και θα ήταν και υπερβολή. Δεν ήθελα να το νοικιάσω και να αλλάξω γειτονιά, οπότε η καλύτερη λύση είναι η συγκατοίκηση. Ωστόσο, υπάρχουν κι άλλοι λόγοι: είναι ωραίο να επιστρέφεις σ’ ένα σπίτι που κάποιος σε περιμένει, να έχεις δυο κουβέντες να πεις, να μοιράζεσαι τις δουλειές. Εχω ζήσει και πολλά χρόνια μόνη μου, αλλά πια η μοναξιά με αγριεύει».
Οι συνταξιούχες
Πώς αυτές οι δυο γυναίκες με την τόσο μεγάλη διαφορά ηλικίας βολεύουν την καθημερινότητά τους;
«Δεν είναι τόσο δύσκολο – μπορεί και να είναι ευκολότερο, αφού η Μαρία συγκατοικεί για πρώτη φορά και μαθαίνει από νωρίς σε κάποιους κανόνες που είναι απαραίτητοι για κάθε συνύπαρξη. Ασε που επειδή είναι πιτσιρίκα μού μεταφέρει λίγη από την αισιοδοξία και τη ζωντάνια της, κι εγώ είμαι λιγάκι η μαμά της, που της λείπει αφού ζει στην επαρχία».
Η κυρία Χριστίνα και η κυρία Ελένη εργάστηκαν μαζί στον ίδιο δημόσιο οργανισμό επί 30 χρόνια.
Συνταξιούχες κι οι δύο, είδαν τις αποδοχές τους από τα... ρετιρέ να κατακρημνίζονται στα υπόγεια. Χήρα η μια και εργένισσα η άλλη, αποφάσισαν να συγκατοικήσουν «για μια καλύτερη ζωή».
«Αυτό σημαίνει τα έσοδα επί δύο, τα έξοδα διά δύο και καλή παρέα», λέει η κυρία Χριστίνα. «Στην ηλικία μας οι μετακινήσεις δυσκολεύουν κι είναι σημαντικό να έχεις την καλύτερή σου φίλη δίπλα σου».
Η τάση οι άνθρωποι να περνούν την τρίτη ηλικία τους παρέα με τους φίλους τους –αντί να μένουν μόνοι σε τέσσερις τοίχους ή να μετρούν τη θλίψη τους σε γηροκομεία– αναπτύσσεται όλο και πιο πολύ και όχι μόνο στην Ελλάδα λόγω κρίσης.
Στη Δανία δημιουργούνται κοινόβια για παππούδες και γιαγιάδες που ανακαινίζουν πολυκατοικίες όπου κάθε κάτοικος ή ζευγάρι έχει το δικό του σπίτι, αλλά συναντιούνται σε κοινόχρηστους χώρους δραστηριοτήτων και αναψυχής.
«Πώς να πληρώνεις νοίκι 300 ευρώ όταν έχεις εισόδημα 500 τον μήνα;»
Ενας κτηματομεσίτης και ο δημιουργός της ιστοσελίδας sygkatoikos.com μάς ξεναγούν στον κόσμο της συγκατοίκησης προσδιορίζοντας το μέγεθος και τις ποιοτικές διαφοροποιήσεις του φαινομένου στον καιρό της κρίσης
Ο Χρήστος Ζιάκης είναι δημιουργός της ιστοσελίδας sygkatoikos.com που ξεκίνησε τη λειτουργία της το 2010 με στόχο τη φοιτητική κοινότητα, όμως σταδιακά ο αριθμός εκείνων που αναζητούν συγκάτοικο αυξάνεται γεωμετρικά.
«Κάθε φορά που ανακοινώνονταν νέα δυσβάσταχτα οικονομικά μέτρα, αυξάνονταν οι αγγελίες που δημοσιεύονταν στην ιστοσελίδα μας και η επισκεψιμότητα», μας λέει ο κύριος Ζιάκης.
«Και δεν είναι μόνο φοιτητές. Πολλοί άνθρωποι που ζούσαν σε μεγάλα αστικά κέντρα έφυγαν στην επαρχία με τις οικογένειές τους. Ωστόσο, κάποιοι από αυτούς εξακολουθούσαν να εργάζονται στις πόλεις, με αποτέλεσμα να ζητούν συγκατοίκηση μόνο για τις εργάσιμες μέρες της εβδομάδας. Οκτώ χρόνια μετά θα έλεγα ότι η έννοια της συγκατοίκησης έχει καθιερωθεί πλέον και στην Ελλάδα. Στην ιστοσελίδα υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες χρήστες που είτε έχουν οι ίδιοι αναρτήσει αγγελίες είτε επικοινωνούν με αυτούς που έχουν αναρτήσει αγγελίες. Οι περισσότεροι επιλέγουν τη συγκατοίκηση γιατί δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν οικονομικά. Υπάρχουν και αρκετοί που επιθυμούν ένα ακριβότερο, καλύτερο σπίτι, σε μια καλύτερη περιοχή, κάτι που με τη διαίρεση των μηνιαίων εξόδων του σπιτιού με κάποιον άλλον είναι εφικτό. Επίσης μας έχει κάνει εντύπωση ότι υπάρχουν περιπτώσεις –ακόμα και ηλικιωμένων ανθρώπων– οι οποίοι είναι μόνοι και αναζητούν συγκατοίκηση για παρέα».
Ο Θέμης Μπάκας είναι πρόεδρος του πανελλαδικού κτηματομεσιτικού δικτύου E-Real Estates, το οποίο έχει 60 γραφεία σε όλη την Ελλάδα. Η συγκατοίκηση είναι ένα από τα πεδία στα οποία το δίκτυο προσανατολίζεται να αναπτυχθεί με σχετική ιστοσελίδα.
Από τους πελάτες που απευθύνονται στην εταιρεία αναζητώντας συγκάτοικο ο κ. Μπάκας διακρίνει τέσσερις κατηγορίες: τους φοιτητές, τα νέα ζευγάρια, τους ηλικιωμένους και τους νέους επαγγελματίες.
Μια άλλη, επίσης ανερχόμενη, κατηγορία είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες που ψάχνουν να συστεγαστούν με κάποιον συνάδελφό τους.
Επισφάλεια και ανεργία
«Οι νέοι –ελεύθεροι επαγγελματίες, αλλά και μισθωτοί– δεν βγαίνουν με τα χρήματα που παίρνουν. Οταν ο άλλος παίρνει 500 ευρώ τον μήνα, πώς να πληρώνει 300 για το ενοίκιο; Ετσι, είτε συγκατοικούν με συνάδελφο είτε με κάποιον συντοπίτη τους, αν είναι από επαρχία, είτε με κάποιον πρώην συμφοιτητή», μας λέει.
Αλλος ένας παράγοντας που σπρώχνει όλο και περισσότερους στη λύση της συγκατοίκησης είναι πως τα μικρά σπίτια στο κέντρο όλο και πιο πολύ παραδίδονται... στην κρυφή γοητεία του airbnb.
Αυτό σημαίνει πως τα διαθέσιμα για μακροχρόνιες μισθώσεις ακίνητα είναι τα μεγαλύτερα σε τετραγωνικά – οπότε χρειάζεται τουλάχιστον άλλος ένας να συμβάλλει στη συντήρησή τους.
«Ο κύριος λόγος που κατέφευγε κάποιος στη συγκατοίκηση την περίοδο 2011-2015 ήταν η γενικευμένη επισφάλεια και η ανεργία. Σήμερα, το κάνει γιατί δεν υπάρχουν πια σπίτια», λέει ο κ. Μπάκας.
Οι νέοι επαγγελματίες επιλέγουν να διαμένουν σε περιοχές με καλό δίκτυο μέσων μαζικής μεταφοράς, αλλά οι περιοχές κοντά σε μετρό έχουν «χτυπηθεί» από τη βραχυχρόνια μίσθωση: Κούκακι, Νέος Κόσμος, Πετράλωνα, Μετς, Νεάπολη-Κολωνάκι, Αμπελόκηποι και Νέα Σμύρνη είναι σχεδόν απαγορευμένες ζώνες για τους ντόπιους που αναζητούν μικρά σπίτια.
Παλιά ήταν ο έρωτας, σήμερα είναι και η λιτότητα που οδηγεί όλο και πιο πολλά νέα παιδιά στη συμβίωση με τον φίλο ή τη φίλη τους.
Η εμπειρία του μεσίτη το επιβεβαιώνει: «Είναι πολλά τα παιδιά που επιλέγουν να συγκατοικήσουν, όχι μόνο επειδή θέλουν, αλλά η όλη κατάσταση σε προτρέπει. Είναι τρόπος να μοιράζεσαι τα έξοδα. Αυτή η τάση έχει αυξηθεί πάρα πολύ. Και το σύμφωνο συμβίωσης βοήθησε σε αυτό. Ο κολλητός μου έμενε μόνος του στο Αιγάλεω με 200 ευρώ. Επέλεξε να συγκατοικήσει με την κοπέλα του και να πληρώνει 100 ευρώ».
Αναζητώντας τον κατάλληλο συγκάτοικο
Πριν αναρτήσετε μία αγγελία σκεφτείτε πώς θα είναι να συγκατοικείτε με κάποιον άλλον. Σκεφτείτε τι θα ήταν αυτό που θα σας ενοχλούσε, καταγράψτε τις συνήθειες, τα ενδιαφέροντά σας και τα χαρακτηριστικά του τρόπου ζωής σας.
Μην πάτε σε μια συζήτηση συγκατοίκησης χωρίς να είστε κατάλληλα προετοιμασμένος. Μιλήστε πρώτα με έναν φίλο σας νομικό για να μάθετε πώς μπορείτε να διασφαλίσετε τόσο τα οικονομικά όσο και την καθημερινότητά σας.
Μια αγγελία ωραιοποιεί τις εικόνες. Πρέπει να γνωρίσετε τον μελλοντικό συγκάτοικό σας από κοντά.
Σιγουρευτείτε ότι ο νέος συγκάτοικός σας μπορεί να αντεπεξέλθει στις οικονομικές υποχρεώσεις και προσπαθήστε να το διασφαλίσετε.
*από το sygatoikos.com
Συντάκτης: Ντίνα Δασκαλοπούλου, Αφροδίτη Τζιαντζή
http://www.efsyn.gr/arthro/sygkatoikoi-eimaste-oloi-stin-trela-idios-i-genia-ton-560-eyro
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου