Με αφορμή την παρουσίαση της ετήσιας έκθεσης για το πρόβλημα των ναρκωτικών στην Ευρώπη του 2010 συναντήσαμε στη Λισαβόνα, στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (ΕΚΠΝΤ), τον διευθυντή του κέντρου Βόλφγκανγκ Γκουτς. Είναι ο άνθρωπος που κινεί, συντονίζει, ελέγχει τις υποδομές για τη συλλογή των πληροφοριών γύρω από τα ναρκωτικά από τα 27 κράτη-μέλη, αλλά και από Κροατία, Τουρκία, Νορβηγία.
Ο κ. Γκουτς στη συνέντευξή του στην «Κ.Ε.» εξηγεί ποιες είναι οι νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη στα ναρκωτικά. Πόσο επηρεάζει τον τομέα η οικονομική κρίση. Ποια ουσία παραμένει η πιο δημοφιλής στην Ευρώπη και ποια στην Ελλάδα. Πόσο επικίνδυνες είναι οι νέες συνθετικές ουσίες. Τονίζει ότι η χώρα μας συγκαταλέγεται στην εξάδα των χωρών που δεν παρέχουν υποκατάστατα σε φυλακές, και ότι είμαστε μέσα στις τρεις χώρες που διαθέτουμε λίστα αναμονής στις θεραπευτικές μονάδες του ΟΚΑΝΑ. Τέλος, μας λέει τη γνώμη του για την εικόνα που παρουσιάζει το ιστορικό κέντρο της Αθήνας.
Η οικονομική κρίση πόσο επηρεάζει τον τομέα των ναρκωτικών;
Είναι πολύ νωρίς για να μετρηθεί ο αντίκτυπος της οικονομικής κρίσης στη χρήση των ναρκωτικών στην Ευρώπη. Ομως όλοι ξέρουμε ότι οι περιθωριοποιημένες και κοινωνικά μειονεκτούσες κοινότητες είναι εκείνες που πλήττονται σφοδρότερα από τα ναρκωτικά. Οι υπηρεσίες προς τους χρήστες ναρκωτικών απειλούνται όλο και περισσότερο από περικοπές στους προϋπολογισμούς. Στη χώρα σας π.χ. έχει σταματήσει λόγω κόστους η δωρεάν διανομή συρίγγων με αποτέλεσμα να αυξηθούν τα κρούσματα ηπατίτιδας σε χρήστες.
Πέφτουν οι τιμές των ναρκωτικών;
Τα τελευταία πέντε χρόνια οι τιμές στα ναρκωτικά έχουν κατέβει.
Το 2009 το Σύστημα Εγκαιρης Προειδοποίησης της Ε.Ε. αναφέρεται σε 24 νέες ουσίες. Ποιες είναι οι πιο δημοφιλείς;
Τα συνθετικά κανναβινοειδή (spice) και η μεφεδρόνη είναι από τα πλέον αγαπητά. Η μεφεδρόνη είναι συνθετική ένωση και είναι η τέταρτη πιο διαδεδομένη ουσία μετά την κάνναβη, το Ecstasy και την κοκαΐνη. Πρωτοεμφανίστηκε στην Ευρώπη το 2007 αλλά δυστυχώς η απήχησή της ανάμεσα στους νέους όλο και αυξάνεται.
Διατίθεται στο Διαδίκτυο;
Ευρέως! Και διαφημίζεται με πολλούς τρόπους ως «άλατα μπάνιου», «τροφή για φυτά», «βοτανική έρευνα», με την επισήμανση ότι δεν προορίζεται για τον άνθρωπο, προκειμένου να παρακαμφθούν οι μηχανισμοί ελέγχου.
Γνωρίζετε εάν διακινούνται στην Ελλάδα;
Απ' όσο γνωρίζω δεν έχουν γίνει κατασχέσεις αυτών των ουσιών στη χώρα σας, όμως η διακίνηση μπορεί να γίνεται μέσα από το Διαδίκτυο, όπου είναι δύσκολο να εντοπιστούν.
Είναι σταθερή η χρήση ναρκωτικών στην Ευρώπη;
Σε γενικά επίπεδα ναι. Η κάνναβη παραμένει η δημοφιλέστερη ουσία. Το 2008 οι Ευρωπαίοι που την είχαν δοκιμάσει έστω και μια φορά στη ζωή τους ήταν 75,5 εκατ., ενώ 23 εκατ. είχαν κάνει χρήση μέσα στο τελευταίο 12μηνο. Ο χειρότερος εφιάλτης είναι η ηρωίνη με 1.350.000 Ευρωπαίους να εξαρτώνται από αυτή.
Στις τελευταίες εκθέσεις του ΕΚΠΝΤ είναι εμφανής για την Ελλάδα η αύξηση της χρήσης κοκαΐνης. Συνεχίζεται αυτή η τάση;
Αν και τα στοιχεία για την Ελλάδα είναι ελλιπή, επειδή το ΕΚΤΕΠΝ στη χώρα σας είχε κλείσει το 2008 για έξι μήνες, απ' όσο γνωρίζω η ζήτηση των χρηστών κοκαΐνης για θεραπευτικές μονάδες έχει τριπλασιαστεί από το 2002 έως το 2008. Περίπου 14 εκατ. Ευρωπαίοι έχουν δοκιμάσει κοκαΐνη. Στην ετήσια έκθεσή μας συμπεριλαμβάνονται όλο και περισσότερες τεχνικές απόκρυψης και λαθρεμπορίας της κοκαΐνης. Μια τέτοια τεχνική είναι να εκχυλίζουν την κοκαΐνη από υλικά στα οποία ενσωματώνεται.
Πώς γίνεται αυτό;
Η διαδικασία ενσωμάτωσης ξεκινά από το βούτηγμα ρούχων σε διάλυμα κοκαΐνης και νερού και φτάνει μέχρι την ενσωμάτωση της ουσίας σε πλαστικό. Στην Ισπανία το 2008 εντοπίστηκαν 30 εργαστήρια δευτερογενούς εκχύλισης.
Πολλοί θεωρούν την κοκαΐνη ακίνδυνη. Ισχύει αυτό;
Οντως θεωρείται ακίνδυνη, αλλά δεν είναι. Το αντίθετο μάλιστα, και αυτό θέλουμε να γνωρίζει ο κόσμος: η χρήση κοκαΐνης πολλαπλασιάζεται ταχύτατα και μπορεί να προκαλέσει το θάνατο ακόμη κι αν η χρήση της είναι περιστασιακή και σε μικρές δόσεις.
Τα ναρκωτικά έχουν «όριο» ηλικίας;
Το πρόβλημα των ναρκωτικών δεν έχει όριο ηλικίας. Το 2050 το ένα τέταρτο της Ευρώπης θα είναι πάνω από 65 ετών. Τα στατιστικά στοιχεία που δημοσιεύουμε καταδεικνύουν ότι ο ευρωπαϊκός πληθυσμός που κάνει χρήση γερνάει και αυτός.
Σε μεγάλης ηλικίας άτομα χορηγούνται υποκατάστατα;
Δυστυχώς, τα ειδικά προγράμματα θεραπείας για μεγάλους σπανίζουν στη Ευρώπη και από τα στοιχεία που έχουμε ένας στους πέντε (19%) που εντάσσονται σε πρόγραμμα απεξάρτησης στην Ευρώπη είναι ηλικίας 40 ετών ή και μεγαλύτερης. Σε ορισμένες χώρες το ποσοστό αγγίζει το 30%
Πόσοι χρήστες παίρνουν υποκατάστατα στην Ε.Ε.;
Σύμφωνα με τη σημερινή έκθεση 670.000 Ευρωπαίοι λαμβάνουν υποκατάστατα, αριθμός δεκαπλάσιος σε σχέση με το 1993. Σήμερα μεθαδόνη και βουπρενορφίνη χορηγούνται και στις 27 χώρες της Ε.Ε., όπως και στην Κροατία και τη Νορβηγία. Ο βαθμός στον οποίο η θεραπεία καλύπτει τις ανάγκες των χρηστών διαφέρει από χώρα σε χώρα. Στην Ελλάδα ο χρόνος αναμονής είναι τραγικός, όπως επίσης και στην Πολωνία και τη Βουλγαρία.
Χορηγούνται υποκατάστατα στις ευρωπαϊκές φυλακές;
Σε αρκετά κράτη η μέριμνα για την υγεία των φυλακισμένων περνά από το υπουργείο Δικαιοσύνης στο υπουργείο Υγείας. Μάλιστα υπάρχουν κράτη που διαθέτουν ειδικές στρατηγικές για τις φυλακές. Το 2008 δόθηκαν υποκατάστατα στη Βουλγαρία, στην Εσθονία και τη Ρουμανία. Προγράμματα με υποκατάστατα υπολογίζεται ότι καλύπτουν ποσοστό μεγαλύτερο του 5% των φυλακισμένων. Υποκατάστατα εξακολουθούν να μη χορηγούνται σε φυλακισμένους χρήστες στην Ελλάδα, την Κύπρο, τη Λιθουανία, τη Λετονία, τη Σλοβακία και την Τουρκία.
Οι Ελληνες δεν θέλουν τις μονάδες του ΟΚΑΝΑ κοντά στα σπίτια τους. Επίσης, το ιστορικό κέντρο της Αθήνας αντιμετωπίζει προβλήματα γκετοποίησης, βιαιότητας, εγκληματικότητας, που αποδίδονται από πολλούς στις μονάδες αυτές. Συμβαίνει αυτό σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες;
Γενικά οι άνθρωποι δεν αποδέχονται με ευκολία τους χρήστες, αλλά αυτό γίνεται για όσους δεν είναι ενταγμένοι σε κάποιο θεραπευτικό πρόγραμμα. Στην Ευρώπη το πρόβλημα υπήρχε πριν από 20 χρόνια, τώρα δεν υπάρχει αντίδραση για αυτές τις μονάδες και γύρω από αυτές δεν παρατηρούνται προβλήματα. Σημαντικό ρόλο όμως παίζουν η πολιτική και ο προϋπολογισμός που η κάθε χώρα διαθέτει. Εχετε αξιόλογους ανθρώπους στη χώρα σας, όπως η Μένη Μαλλιώρη, η πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ, και η Μανίνα Τερζίδου, η επιστημονικά υπεύθυνη του ΕΚΤΕΠΝ, που γνωρίζουν καλά τον τομέα των ναρκωτικών. Στρατηγική χρειάζεται, όχι πόλεμος ιδεών, άρρωστοι άνθρωποι πρέπει να σωθούν.
Ο Βόλφγκανγκ Γκουτς κατάγεται από το Φράιμπουργκ της Γερμανίας και σπούδασε οικονομικά και διοίκηση επιχειρήσεων. Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κέντρου εξελέγη πρώτη φορά το 2005 και το 2010 η θητεία του ανανεώθηκε για τα επόμενα πέντε χρόνια.
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (ΕΚΠΝΤ) ιδρύθηκε το 1993. Το 1995 εγκαινιάσθηκε στη Λισαβόνα και αποτελεί μέχρι σήμερα έναν από τους αποκεντρωμένους οργανισμούς της Ε.Ε. Ρόλος του είναι η ενημέρωση των κρατών-μελών και η παροχή αντικειμενικής συνολικής εικόνας του προβλήματος των ναρκωτικών. Το ΕΚΠΝΤ δεν θα ήταν πλήρες χωρίς το Ευρωπαϊκό Δίκτυο (Reitox) το οποίο συνδέει τα εθνικά κέντρα παρακολούθησης ναρκωτικών στα 27 κράτη-μέλη, στις υποψήφιες για ένταξη χώρες αλλά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στη ΡΟΥΛΑ ΠΑΠΠΑ-ΣΟΥΛΟΥΝΙΑ
ΠΡΕΖΑ TV
21-11-2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου