Το βιος του, φορτωμένο σε ένα δίτροχο παλιοκαιρισμένο καρότσι με φθαρμένες ρόδες.Από τα μαύρα χαράματα απίκο στην Αιόλου, βουτά στους παραγεμισμένους κάδους των απορριμμάτων αναζητώντας αποφάγια. Στην Ευριπίδου, εξασφαλίζει τα χαρτόκουτα που στρώνει τα βράδια στα πεζοδρόμια και τα παγκάκια για να κοιμηθεί, ένας καφετζής στην πλατεία Κοτζιά τον ζεσταίνει με αχνιστό καφέ.
Ο Γιάννης ο ρακοσυλλέκτης με τα ράστα κολλημένα, από την πολυκαιρία, μαλλιά, φερέοικος, ίδια μοίρα με τον Βασίλη τον ρομά. Περιπλανώμενη φυλή από την Παλατιανή στη Λιοσίων κάθε πρωί, μαζεύει αλουμινένια τεκενεδάκια, από τις λαϊκές της Φυλής και της Αριστοτέλους, δεύτερης διαλογής φρούτα και λαχανικά. Τον ξέρουν στις γειτονιές· την παλιατζούρα του τη φορτώνουν. «Ξεσαβουρώνω νοικοκυράδες», διαλαλεί στις γειτονιές, όχι πως λείπουν οι κόντρες, ειδικά με την αστυνομία.
Γνωστοί και άγνωστοι
Στους πρωταγωνιστές των περιθωριακών ομάδων που ζουν δίπλα μας είναι αφιερωμένη η επιστημονική εκδήλωση-εμπνευστής της ο αείμνηστος καθηγητής της Λαογραφίας Δημήτριος Σ. Λουκάτος- που διοργανώνει τη Δευτέρα 28 Νοεμβρίου και ώρα 7.30 μμ., στην Αίθουσα Διαλέξεων του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης (Κυδαθηναίων 17, στην Πλάκα), της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας, την οποία θα προλογίσει ο ομότιμος καθηγητής της Λαογραφίας και πρόεδρος της ΕΛΕ Μιχάλης. Γ. Μερακλής.
«Γνωστοί και άγνωστοι συγχρόνως οι Τσιγγάνοι με το ρομαντικό ή το απαξιωτικό στερεότυπο να τους συνοδεύει, εμμένουν στην ιδιαίτερη πολιτισμική τους ταυτότητα» σημειώνει η Αννα Λυδάκη, αναπληρώτρια καθηγήτρια Παντείου Πανεπιστημίου. «Από τότε που τα παραδοσιακά τους επαγγέλματα χάθηκαν, οι Ρομά αναγκάστηκαν να έρθουν στην πόλη και να ασχοληθούν κυρίως με το εμπόριο.
Η μόνιμη, όμως, εγκατάσταση απαιτεί τη συμμόρφωσή τους με τις αρχές του αστικού τρόπου ζωής σε ό,τι αφορά την οικογένεια, την εργασία, την εκπαίδευση. Αυτό συνεπάγεται απώλεια καταστατικών-θεμελιακών στοιχείων της ταυτότητάς τους και οι Τσιγγάνοι βρίσκονται διχασμένοι ανάμεσα στην ιστορία και τις αξίες που φέρουν μέσα τους και στους όρους που θέτει η ευρύτερη κοινωνία για να τους δεχτεί ως μέλη της. Γι' αυτές τις νέες συνθήκες ζωής θα μιλήσουμε και για τις δυσκολίες που συναντούν προσπαθώντας να επιβιώσουν σ' έναν κόσμο στον οποίο η πολιτισμική διαφορά εκλαμβάνεται ως μειονεξία και η ετερότητα στιγματίζει και περιθωριοποιεί».
Αποτύπωση της «τρέλας»
Για τη λαογραφία του στιγματισμού, από τον «τρελό του χωριού» στον «επικίνδυνο ψυχοπαθή» των πόλεων, θα μιλήσει η Παρασκευή Κοψιδά-Βρεττού, διδάκτορας Λαογραφίας-σχολική σύμβουλος φιλολόγων. «Μιλάμε για τη λαογραφική διαδρομή της αποτύπωσης κοινωνικών εγγραφών της "τρέλας" και την κοινωνική δεξίωση του τρελού στην παράδοση των αγροτικών κοινοτήτων κατά τον 19ο και 20ό αιώνα.
Τη σταδιακή μετεξέλιξη της ψυχικής απόκλισης και του ψυχικά και νοητικά αποκλίνοντος υποκειμένου στον αστικό χώρο σε συσχετισμό με τις ιδεολογικές μεταβολές και τις αντίστοιχες θεσμικές τακτοποιήσεις.
Πώς ερμηνεύει και πώς διαχειρίζεται την τρέλα και τον φορέα της η αγροτική κοινότητα και ο αστικός χώρος, πώς εικονοποιείται ο αποκλεισμός και η περιθωριακότητα, πώς λειτουργούν οι στερεοτυπικές αντιλήψεις γύρω από την έννοια του στιγματισμού και ποιες οι λαογραφικές χειρονομίες του; Το νοσούν υποκείμενο, η οικογένεια, η κοινότητα σε μια διαλεκτική σχέσεων που αναφαίνουν την εμπειρία -κοινωνική, νοοτροπική, ψυχολογική- της λαϊκής διάστασης της απόκλισης».
Με προσωπικές μαρτυρίες και έρευνα για τους ρακοσυλλέκτες και τη δύσκολη καθημερινότητά τους ο Γιώργος Κούζας, φιλόλογος και υποψήφιος διδάκτωρ Λαογραφίας, εξετάζει τις στρατηγικές επιβίωσής τους (συλλογή πρώτων υλών και αντικειμένων από τους δρόμους της πόλης και μεταπώλησή τους στο κυριακάτικο παζάρι στο κέντρο της Αθήνας, τα επαγγελματικά δίκτυα και τη σωματειακή τους οργάνωση).
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΙΟΥΣΗ
-ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
ΠΡΕΖΑ TV
26-11-2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου