Πολλές φορές τα άτομα που βιώνουν μια κρίση πανικού δεν γνωρίζουν πώς προκύπτει. Η συγκεκριμένη διαταραχή συνδέεται με καταστάσεις υψηλής έντασης στρες, όπου το άτομο, νιώθει να απειλείται ακόμα και αν δεν υπάρχει πραγματική απειλή
Στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, όπου τα προβλήματα και οι δυσκολίες βαρύνουν τον ψυχισμό και αυξάνουν το άγχος και τις αρνητικές σκέψεις, η γνώση για τους τρόπους διαχείρισης των κρίσεων πανικού αποδεικνύεται πολύτιμη.
Αγχος, σκέψεις και κρίση πανικού
Πρόκειται για μια από τις πιο συχνές αγχώδεις διαταραχές, που μπορεί να ξεκινήσει σε οποιαδήποτε ηλικία και αφορά το συναίσθημα του ξαφνικού, του αιφνίδιου και μη ελεγχόμενου φόβου, ακόμα και του φόβου του θανάτου. Η ετυμολογία της διαταραχής πανικού προέρχεται από τον θεό Πάνα της μυθολογίας, που συνδέεται με την πανίδα ως προστάτης της γενετικής δύναμης της ζωής. Ο Πάνας στη μυθολογία είχε συνδεθεί με το ανεξέλεγκτο και τον τρόμο. Ηταν τόσο έντονος ο τρόμος που προκαλούσε, που από τη γέννησή του κιόλας τρόμαξε τόσο πολύ τη μητέρα του, που τον εγκατέλειψε.
* Ποια είναι τα συμπτώματα της κρίσης πανικού;
Οταν κάποιος βιώνει μια κρίση πανικού, έχει τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά συμπτώματα. Χαρακτηριστικά συμπτώματα της διαταραχής πανικού είναι η έντονη ταχυπαλμία, η ρηχή αναπνοή, το αίσθημα λαχανιάσματος ή ασφυξίας, η εφίδρωση των χεριών και του σώματος γενικότερα, η ναυτία ή ο πόνος στην κοιλιά, η ζαλάδα, η τάση για λιποθυμία, το τρέμουλο και ο έντονος τρόμος, το αίσθημα ότι χάνει κάποιος τον έλεγχο του εαυτού του, το μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα άκρα και το κεφάλι, ρίγη ή το αίσθημα ζέστης, το αίσθημα πνιγμού που πολλές φορές γίνεται ανάγκη να φωνάξει κάποιος, η τάση φυγής λόγω του τρόμου που βιώνει, καθώς και ο φόβος να μην ξανασυμβεί μια κρίση και είναι κάποιος μόνος/-η. Πολλές φορές το άτομο που βιώνει μια κρίση πανικού σε ένα συγκεκριμένο χώρο αποφεύγει το χώρο αυτό μήπως και του συμβεί πάλι. Συνήθως το άτομο φοβάται τον ίδιο του το φόβο για μια ενδεχόμενη κρίση πανικού, που μπορεί να προκύψει αιφνιδιαστικά, με συνέπεια να χάσει τον έλεγχο. Στην προσπάθειά του το άτομο να κάνει καθησυχαστικές σκέψεις εξουθενώνεται ψυχικά και νιώθει αδύναμο να αντιμετωπίσει την κατάσταση.
* Τι συνέβη και εμφανίστηκαν αυτά τα συμπτώματα σ' εμένα;
Πολλές φορές τα άτομα που βιώνουν μια κρίση πανικού δεν γνωρίζουν πώς προκύπτει. Η συγκεκριμένη διαταραχή συνδέεται με καταστάσεις υψηλής έντασης στρες, όπου το άτομο νιώθει να απειλείται, ακόμα και αν δεν υπάρχει πραγματική απειλή. Πολλές φορές σε άτομα που βιώνουν κρίση πανικού, έχει παρατηρηθεί ότι μια εμπειρία που μπορεί να είχαν σε προγενέστερη εποχή ή ακόμα και στην παιδική τους ηλικία και αφορούσε θάνατο, αρρώστια ή κάτι ξαφνικό και μη ελεγχόμενο καταγράφεται στον ψυχισμό τους. Αυτό κατά συνέπεια δομεί μια συμπεριφορά που αφορά τον απόλυτο έλεγχο σε ό,τι επιθυμούν να κάνουν. Σε περιόδους που το άτομο είναι απασχολημένο, με έντονο πρόγραμμα και υπάρχει ρουτίνα, επομένως έλεγχος, νιώθει ασφαλές. Ενα γεγονός όμως ξαφνικό ή μια πιο χαλαρή καθημερινότητα (όπως περίοδος διακοπών), και αυτό κατά συνέπεια μπορεί να θέσει τον οργανισμό σε ετοιμότητα μάχης μιας απειλητικής κατάστασης.
* Κινδυνεύω να πάθω κάτι σοβαρό αν πάθω κρίση πανικού;
Εχοντας αποκλείσει κάθε άλλη ιατρική διάγνωση όπως στηθάγχη, έμφραγμα, θυρεοειδή, το άτομο που βιώνει μια κρίση πανικού δεν κινδυνεύει να πάθει κάτι στην υγεία του. Αντίθετα ο φόβος μην πάθει κάτι πολύ σοβαρό το οδηγεί εσπευσμένα στο νοσοκομείο φοβούμενο για εγκεφαλικό ή καρδιακό επεισόδιο. Η κρίση πανικού διαρκεί μόνο μερικά λεπτά και το μόνο που κάνει είναι να δημιουργήσει άσχημα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα προκαλώντας τρόμο στο άτομο.
* Είναι το άγχος που μου προκαλεί κρίση πανικού ή οι σκέψεις μου;
Χαρακτηριστικό των ατόμων που βιώνουν μια κρίση πανικού είναι η απόφασή τους να σταματήσουν να αγχώνονται και να δημιουργήσουν μια πιο ήρεμη πραγματικότητα. Η κρίση πανικού, όμως, όπως προαναφέραμε, είναι μια κατάσταση που έχει «κτιστεί» από χρόνια και χαρακτηρίζεται ως αθροιστική. Η προσωπικότητα και το ιστορικό που έχει ο καθένας μας είναι αυτό που μπορεί να προκαλέσει τη διαταραχή. Οπότε δεν εξυπηρετεί να κατηγορούμε τον εαυτό μας. Ασφαλώς ένας πιο ήρεμος τρόπος ζωής και μια ιεράρχηση των σημαντικών γεγονότων, καθώς και μια διαχείριση των αρνητικών μας σκέψεων θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση.
* Νιώθω ότι χάνω τον έλεγχο του εαυτού μου...
Το συναίσθημα της απώλειας του ελέγχου είναι από τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα της διαταραχής. Η αίσθηση αυτή προκύπτει επειδή το άτομο που βιώνει την κρίση πανικού νιώθει ότι με τη λογική δεν μπορεί να σταματήσει τα συμπτώματα και κατά συνέπεια νιώθει ανήμπορος και ανυπεράσπιστος να αντεπεξέλθει.
* Γιατί φοβάμαι μη μείνω μόνος/-η μου;
Ο φόβος αυτός μπορεί να συνοδεύει ή και όχι την κρίση πανικού. Ο φόβος προκύπτει γιατί ήταν τόσο δυσάρεστο, ξαφνικό και απότομο το συναίσθημα της κρίσης την πρώτη φορά, ώστε το άτομο φοβάται να βρεθεί μόνο του μήπως και ξανασυμβεί.
* Αντιμετωπίζεται η κρίση πανικού;
Οι κρίσεις πανικού αντιμετωπίζονται φαρμακευτικά και ψυχοθεραπευτικά. Φαρμακευτική αγωγή δίδεται σε ένα άτομο που νιώθει ανήμπορο να ελέγξει τα σωματικά συμπτώματα της ταχυπαλμίας, του τρόμου και της δύσπνοιας, τα οποία είναι αποκλειστικά συμπτώματα στρες. Στόχος είναι να ελαχιστοποιηθούν τα συμπτώματα και το άτομο να μπορέσει να νιώσει ότι μπορεί να αντεπεξέλθει. Η ψυχοθεραπεία αποτελεί βασική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της διαταραχής, δεδομένου ότι το άτομο εκπαιδεύεται σε συγκεκριμένες τεχνικές αντιμετώπισης του άγχους και της σκέψης. Συγκεκριμένα, οι πιο διαδεδομένες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης πανικού είναι η γνωσιακή - συμπεριφοριστική καθώς και η βιοανάδραση (Biofeedback). Και οι δύο προσεγγίσεις, σύμφωνα με μελέτες, αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τη διαταραχή.
* Τι μπορώ να κάνω κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού;
Σημαντική βοήθεια στην αποφυγή περαιτέρω συμπτωμάτων είναι η διαφραγματική αναπνοή, στην οποία βασίζεται και η μέθοδος της βιοανάδρασης (Biofeedback). Η σωστή αναπνοή θα αποτρέψει τα συμπτώματα της ταχυπαλμίας, πόνου στο στήθος και στο στομάχι, της εφίδρωσης και της ζαλάδας, μιας και γίνεται έλεγχος του διαφράγματος, οπότε του σώματος.
Παράλληλα ο έλεγχος των σκέψεων και η απόσπαση προσοχής από τα συμπτώματα παρατηρώντας το χώρο ή τα χρώματα των ρούχων που φοράνε οι γύρω θα βοηθήσει να περάσει η διάρκεια της κρίσης χωρίς να γίνεται επικέντρωση στα σωματικά συμπτώματα. Επίσης η επιβεβαίωση στον εαυτό μας ότι δεν υπάρχει κίνδυνος θα βοηθήσει σε μια πιο ανώδυνη αντιμετώπιση της κρίσης.
Της ΕΛΙΣΣΑΒΕΤ ΚΑΛΜΠΑΡΗ MISC, ψυχολόγου -ψυχοθεραπεύτριας (executive coach σε Biofeedback και CBT, calbari@hotmail.com)
http://www.enet.gr/
ΠΡΕΖΑ TV
26-10-2013
Στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, όπου τα προβλήματα και οι δυσκολίες βαρύνουν τον ψυχισμό και αυξάνουν το άγχος και τις αρνητικές σκέψεις, η γνώση για τους τρόπους διαχείρισης των κρίσεων πανικού αποδεικνύεται πολύτιμη.
Αγχος, σκέψεις και κρίση πανικού
Πρόκειται για μια από τις πιο συχνές αγχώδεις διαταραχές, που μπορεί να ξεκινήσει σε οποιαδήποτε ηλικία και αφορά το συναίσθημα του ξαφνικού, του αιφνίδιου και μη ελεγχόμενου φόβου, ακόμα και του φόβου του θανάτου. Η ετυμολογία της διαταραχής πανικού προέρχεται από τον θεό Πάνα της μυθολογίας, που συνδέεται με την πανίδα ως προστάτης της γενετικής δύναμης της ζωής. Ο Πάνας στη μυθολογία είχε συνδεθεί με το ανεξέλεγκτο και τον τρόμο. Ηταν τόσο έντονος ο τρόμος που προκαλούσε, που από τη γέννησή του κιόλας τρόμαξε τόσο πολύ τη μητέρα του, που τον εγκατέλειψε.
* Ποια είναι τα συμπτώματα της κρίσης πανικού;
Οταν κάποιος βιώνει μια κρίση πανικού, έχει τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά συμπτώματα. Χαρακτηριστικά συμπτώματα της διαταραχής πανικού είναι η έντονη ταχυπαλμία, η ρηχή αναπνοή, το αίσθημα λαχανιάσματος ή ασφυξίας, η εφίδρωση των χεριών και του σώματος γενικότερα, η ναυτία ή ο πόνος στην κοιλιά, η ζαλάδα, η τάση για λιποθυμία, το τρέμουλο και ο έντονος τρόμος, το αίσθημα ότι χάνει κάποιος τον έλεγχο του εαυτού του, το μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα άκρα και το κεφάλι, ρίγη ή το αίσθημα ζέστης, το αίσθημα πνιγμού που πολλές φορές γίνεται ανάγκη να φωνάξει κάποιος, η τάση φυγής λόγω του τρόμου που βιώνει, καθώς και ο φόβος να μην ξανασυμβεί μια κρίση και είναι κάποιος μόνος/-η. Πολλές φορές το άτομο που βιώνει μια κρίση πανικού σε ένα συγκεκριμένο χώρο αποφεύγει το χώρο αυτό μήπως και του συμβεί πάλι. Συνήθως το άτομο φοβάται τον ίδιο του το φόβο για μια ενδεχόμενη κρίση πανικού, που μπορεί να προκύψει αιφνιδιαστικά, με συνέπεια να χάσει τον έλεγχο. Στην προσπάθειά του το άτομο να κάνει καθησυχαστικές σκέψεις εξουθενώνεται ψυχικά και νιώθει αδύναμο να αντιμετωπίσει την κατάσταση.
* Τι συνέβη και εμφανίστηκαν αυτά τα συμπτώματα σ' εμένα;
Πολλές φορές τα άτομα που βιώνουν μια κρίση πανικού δεν γνωρίζουν πώς προκύπτει. Η συγκεκριμένη διαταραχή συνδέεται με καταστάσεις υψηλής έντασης στρες, όπου το άτομο νιώθει να απειλείται, ακόμα και αν δεν υπάρχει πραγματική απειλή. Πολλές φορές σε άτομα που βιώνουν κρίση πανικού, έχει παρατηρηθεί ότι μια εμπειρία που μπορεί να είχαν σε προγενέστερη εποχή ή ακόμα και στην παιδική τους ηλικία και αφορούσε θάνατο, αρρώστια ή κάτι ξαφνικό και μη ελεγχόμενο καταγράφεται στον ψυχισμό τους. Αυτό κατά συνέπεια δομεί μια συμπεριφορά που αφορά τον απόλυτο έλεγχο σε ό,τι επιθυμούν να κάνουν. Σε περιόδους που το άτομο είναι απασχολημένο, με έντονο πρόγραμμα και υπάρχει ρουτίνα, επομένως έλεγχος, νιώθει ασφαλές. Ενα γεγονός όμως ξαφνικό ή μια πιο χαλαρή καθημερινότητα (όπως περίοδος διακοπών), και αυτό κατά συνέπεια μπορεί να θέσει τον οργανισμό σε ετοιμότητα μάχης μιας απειλητικής κατάστασης.
* Κινδυνεύω να πάθω κάτι σοβαρό αν πάθω κρίση πανικού;
Εχοντας αποκλείσει κάθε άλλη ιατρική διάγνωση όπως στηθάγχη, έμφραγμα, θυρεοειδή, το άτομο που βιώνει μια κρίση πανικού δεν κινδυνεύει να πάθει κάτι στην υγεία του. Αντίθετα ο φόβος μην πάθει κάτι πολύ σοβαρό το οδηγεί εσπευσμένα στο νοσοκομείο φοβούμενο για εγκεφαλικό ή καρδιακό επεισόδιο. Η κρίση πανικού διαρκεί μόνο μερικά λεπτά και το μόνο που κάνει είναι να δημιουργήσει άσχημα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα προκαλώντας τρόμο στο άτομο.
* Είναι το άγχος που μου προκαλεί κρίση πανικού ή οι σκέψεις μου;
Χαρακτηριστικό των ατόμων που βιώνουν μια κρίση πανικού είναι η απόφασή τους να σταματήσουν να αγχώνονται και να δημιουργήσουν μια πιο ήρεμη πραγματικότητα. Η κρίση πανικού, όμως, όπως προαναφέραμε, είναι μια κατάσταση που έχει «κτιστεί» από χρόνια και χαρακτηρίζεται ως αθροιστική. Η προσωπικότητα και το ιστορικό που έχει ο καθένας μας είναι αυτό που μπορεί να προκαλέσει τη διαταραχή. Οπότε δεν εξυπηρετεί να κατηγορούμε τον εαυτό μας. Ασφαλώς ένας πιο ήρεμος τρόπος ζωής και μια ιεράρχηση των σημαντικών γεγονότων, καθώς και μια διαχείριση των αρνητικών μας σκέψεων θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση.
* Νιώθω ότι χάνω τον έλεγχο του εαυτού μου...
Το συναίσθημα της απώλειας του ελέγχου είναι από τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα της διαταραχής. Η αίσθηση αυτή προκύπτει επειδή το άτομο που βιώνει την κρίση πανικού νιώθει ότι με τη λογική δεν μπορεί να σταματήσει τα συμπτώματα και κατά συνέπεια νιώθει ανήμπορος και ανυπεράσπιστος να αντεπεξέλθει.
* Γιατί φοβάμαι μη μείνω μόνος/-η μου;
Ο φόβος αυτός μπορεί να συνοδεύει ή και όχι την κρίση πανικού. Ο φόβος προκύπτει γιατί ήταν τόσο δυσάρεστο, ξαφνικό και απότομο το συναίσθημα της κρίσης την πρώτη φορά, ώστε το άτομο φοβάται να βρεθεί μόνο του μήπως και ξανασυμβεί.
* Αντιμετωπίζεται η κρίση πανικού;
Οι κρίσεις πανικού αντιμετωπίζονται φαρμακευτικά και ψυχοθεραπευτικά. Φαρμακευτική αγωγή δίδεται σε ένα άτομο που νιώθει ανήμπορο να ελέγξει τα σωματικά συμπτώματα της ταχυπαλμίας, του τρόμου και της δύσπνοιας, τα οποία είναι αποκλειστικά συμπτώματα στρες. Στόχος είναι να ελαχιστοποιηθούν τα συμπτώματα και το άτομο να μπορέσει να νιώσει ότι μπορεί να αντεπεξέλθει. Η ψυχοθεραπεία αποτελεί βασική προσέγγιση για την αντιμετώπιση της διαταραχής, δεδομένου ότι το άτομο εκπαιδεύεται σε συγκεκριμένες τεχνικές αντιμετώπισης του άγχους και της σκέψης. Συγκεκριμένα, οι πιο διαδεδομένες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης πανικού είναι η γνωσιακή - συμπεριφοριστική καθώς και η βιοανάδραση (Biofeedback). Και οι δύο προσεγγίσεις, σύμφωνα με μελέτες, αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τη διαταραχή.
* Τι μπορώ να κάνω κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού;
Σημαντική βοήθεια στην αποφυγή περαιτέρω συμπτωμάτων είναι η διαφραγματική αναπνοή, στην οποία βασίζεται και η μέθοδος της βιοανάδρασης (Biofeedback). Η σωστή αναπνοή θα αποτρέψει τα συμπτώματα της ταχυπαλμίας, πόνου στο στήθος και στο στομάχι, της εφίδρωσης και της ζαλάδας, μιας και γίνεται έλεγχος του διαφράγματος, οπότε του σώματος.
Παράλληλα ο έλεγχος των σκέψεων και η απόσπαση προσοχής από τα συμπτώματα παρατηρώντας το χώρο ή τα χρώματα των ρούχων που φοράνε οι γύρω θα βοηθήσει να περάσει η διάρκεια της κρίσης χωρίς να γίνεται επικέντρωση στα σωματικά συμπτώματα. Επίσης η επιβεβαίωση στον εαυτό μας ότι δεν υπάρχει κίνδυνος θα βοηθήσει σε μια πιο ανώδυνη αντιμετώπιση της κρίσης.
Της ΕΛΙΣΣΑΒΕΤ ΚΑΛΜΠΑΡΗ MISC, ψυχολόγου -ψυχοθεραπεύτριας (executive coach σε Biofeedback και CBT, calbari@hotmail.com)
http://www.enet.gr/
ΠΡΕΖΑ TV
26-10-2013
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου