Λογιστικό χειρισμό που θα επιτρέψει στις τράπεζες να ενισχύσουν την κεφαλαιακή τους θέση αξιοποιώντας τον αναβαλλόμενο φόρο (deferred tax) έχουν προτείνει στην κυβέρνηση, στην Τράπεζα της Ελλάδος και στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) επενδυτικές τράπεζες του εξωτερικού.
Η ουσία της πρότασης που έχει υιοθετηθεί ήδη τόσο από την Πορτογαλία όσο και από την Ιταλία συνίσταται στο ότι οι τράπεζες θα αναγνωρίσουν στο σύνολο τους ως εποπτικά κεφάλαια τον αναβαλλόμενο φόρο που τους αντιστοιχεί και θα σταματήσουν να τον αποσβένουν κατά 10% ετησίως.
Στελέχη ξένων επενδυτικών οίκων που μετείχαν στις εργασίες του Eurobank Investor Forum Athens είχαν το προηγούμενο διάστημα συναντήσεις με τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά και τον υπουργό Οικονομικών Γκίκα Χαρδούβελη στους οποίους παρουσίασαν την πρόταση για την αξιοποίηση του αναβαλλόμενου φόρου, προκειμένου να ενισχυθεί η κεφαλαιακή θέση των συστημικών τραπεζών σε όρους καθαρής παρούσας αξίας.
Μια τέτοια εξέλιξη θα επέτρεπε στην Εθνική Τράπεζα να επωφεληθεί κεφαλαιακά έως και 4,2 δισ. ευρώ, η Eurobank κατά 3 δισ. ευρώ, η Alpha Bank κατά 2,8 δισ. ευρώ και η Τράπεζα Πειραιώς κατά 2,8 δισ. ευρώ.
Σημειώνεται πως τα διεθνή λογιστικά πρότυπα επιτρέπουν σε τράπεζες και εταιρείες όταν έχουν ζημιές να καταγράφουν στους ισολογισμούς τους τη δυνατότητα αναβαλλόμενων φορολογικών εκπτώσεων, ήτοι όταν στο μέλλον παρουσιάσουν κέρδη να αφαιρούν τις προηγούμενες ζημιές από το φόρο στις λογιστικές τους καταστάσεις. Σήμερα οι ελληνικές τράπεζες μειώνουν κατά 10% ετησίως τον αναβαλλόμενο φόρο που τους έχει αναγνωρισθεί και σε βάθος 10ετίας θα τον έχουν απολέσει ολόκληρο (θα τον έχουν πλήρως χρησιμοποιήσει).
Με τους νέους διεθνείς κανόνες για τα τραπεζικά κεφάλαια (EU CRD IV) οι αναβαλλόμενες φορολογικές εκπτώσεις αφαιρούνται από την κεφαλαιακή βάση των τραπεζών, επειδή δεν υπάρχει εγγύηση ότι θα υλοποιηθούν ποτέ στο μέλλον, κάτι που θα συμβεί μόνο αν η τράπεζα έχει κέρδη.
Η Πορτογαλία επέτυχε για τις τράπεζές της την μετατροπή αναβαλλόμενων φορολογικών εκπτώσεων σε φορολογικές εκπτώσεις με κρατική εγγύηση, ώστε να μην αφαιρούνται από την κεφαλαιακή τους βάση. Με τον τρόπο αυτό ο αναβαλλόμενος φόρος αναγνωρίζεται πλήρως, πετυχαίνοντας παράλληλα να απορροφά τη λειτουργική ζημιά των τραπεζών.
Πιο απλά σε περίπτωση που κάποια πορτογαλική τράπεζα καταγράψει ζημιές προ φόρων και δεν μπορεί να συμψηφίσει τον αναβαλλόμενο φόρο θα πρέπει να προχωρά υποχρεωτικά σε αύξηση κεφαλαίου που θα καλύπτεται από το πορτογαλικό δημόσιο, κατά το μέρος της ζημιάς που αντιστοιχεί στη συμμετοχή του αναβαλλόμενου φόρου στα ίδια κεφάλαια της τράπεζας.
Πού σκοντάφτει
Αν και οι κεντρικές τράπεζες της Πορτογαλίας και της Ιταλίας έχουν δώσει με τον προαναφερόμενο τρόπο τη δυνατότητα στα πιστωτικά τους ιδρύματα να προσμετρούν στα εποπτικά κεφάλαια ως και το σύνολο του αναβαλλόμενου φόρου, ωστόσο στην ελληνική περίπτωση δεν είναι εύκολο να συμβεί το ίδιο. Κι αυτό για τους εξής λόγους:
1) Στην περίπτωση του πορτογαλικού μοντέλου προβλέπεται πως αν χρειασθεί αύξηση κεφαλαίου ζημιογόνου τράπεζας με τη πλήρη συμμετοχή του δημοσίου, το πορτογαλικό δημόσιο θα δώσει τα απαιτούμενα κεφάλαια χρεώνοντας απόδοση 10% (βάζει 100 εκατ. ευρώ, λαμβάνει μετοχές αξίας 110 εκατ. ευρώ).
Υπενθυμίζεται πως ο νόμος Αλογοσκούφη προέβλεπε πως οι προνομιούχες μετοχές που δόθηκαν στις τράπεζες παρέχουν δικαίωμα σταθερής απόδοσης 10% επί του εισφερόμενου κεφαλαίου, ενώ η υπουργική απόφαση 21861/1259Β (ΦΕΚ Β 825/4.5.2009) του υπουργού Οικονομικών προέβλεπε πως κατά την ημερομηνία επαναγοράς των προνομιούχων μετοχών θα έπρεπε καταβληθεί στο Ελληνικό Δημόσιο και η αναλογούσα σταθερή απόδοση 10%.
Ωστόσο, μετά από πιέσεις της τρόικας τον Νοέμβριο του 2012 με τον Ν. 4093/2012 προστέθηκε στην παρ. 3 του άρθρου 1 του Ν. 3723/2008 και νέο εδάφιο που προέβλεπε πως: «Η ως άνω σταθερή απόδοση 10% είναι καταβλητέα σε κάθε περίπτωση, κατά παρέκκλιση των διατάξεων του κ.ν. 2190/1920 όπως ισχύει, εκτός του άρθρου 44Α, πλην της περιπτώσεως και στο μέτρο κατά το οποίο η καταβολή του σχετικού ποσού θα οδηγούσε σε μείωση των κυρίων στοιχείων των βασικών ιδίων κεφαλαίων του υπόχρεου πιστωτικού ιδρύματος κάτω από το προβλεπόμενο ελάχιστο όριο.»
Ο περιορισμός του Ν. 4093/2012 εκ των πραγμάτων καθιστά αδύνατη την απόδοση 10% από τις τράπεζες στο Δημόσιο, καθώς ότι ισχύει για τις προνομιούχες μετοχές θα ίσχυε και για τις κοινές.
2) Η αναγνώριση του αναβαλλόμενου φόρου με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου θέτει ζήτημα πολιτικής διαχείρισης. Διότι εάν είχε υιοθετηθεί η μέθοδος αυτή από την αρχή του έτους θα είχε αποφευχθεί η απίσχνανση (dilution) του ποσοστού του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στις ελληνικές τράπεζες.
Ειδικά στην περίπτωση της Eurobank όπου η αύξηση κεφαλαίου έγινε στα 0,31 ευρώ, ήτοι κοντά στην ονομαστική αξία της μετοχής της (0,30 ευρώ) οι αποτιμητές Lazard και Morgan Stanley τοποθέτησαν στα 1,64 δισ. ευρώ την εύλογη αξίας της τράπεζας. Αν η αποτίμησή τους λάμβανε υπόψη τον αναβαλλόμενο φόρο η σχετική αποτίμηση θα άγγιζε τα 3 δισ. ευρώ.
Αν εφαρμοζόταν το πορτογαλικό μοντέλο οι νέοι μέτοχοι της Eurobank θα ήταν καθολικά κερδισμένοι. Ακόμη και εάν τα asset quality review (AQR), τα τεστ αντοχής της ΕΚΤ, επιβεβαίωναν το ακραίο σενάριο της άσκησης της BlackRock, από τη στιγμή που η τράπεζα θα είχε λειτουργική κερδοφορία, αφενός θα έκανε χρήση της εγγύησης του Δημοσίου και θα αναγνώριζε πλήρως τον αναβαλλόμενο φόρο στα κεφαλαία της, αφετέρου δεν θα κινδύνευε να υποστεί απίσχνανση από πιθανή αύξηση κεφαλαίου. Έτσι, θα διατηρούσαν στην κατοχή τους το 65% της τράπεζας.
Ένας από τους λόγους άλλωστε που οι τράπεζες επιδιώκουν τη λύση αυτή είναι ότι θεωρούν δεδομένο ότι από το 2015 και μετά θα επιστρέψουν σε λειτουργική κερδοφορία και ως εκ τούτου δεν θα γεννηθεί ζήτημα αύξησης κεφαλαίων με τη συμμετοχή του Δημοσίου.
3) Ένας τρίτος λόγος που καθιστά δύσκολη την ενεργοποίηση του πορτογαλικού μοντέλου είναι το υφιστάμενο ύψος των εγγυήσεων που έχουν δοθεί προς τις ελληνικές τράπεζες. Αυτές σήμερα ανέρχονται σε 49 δισ. ευρώ κάτι που σημαίνει πως αν το Ελληνικό Δημόσιο εγγυούνταν το σύνολο του αναβαλλόμενου φόρου θα αυξάνονταν αυτομάτως σε 54 δισ. ευρώ περίπου.
Ειδικά το τελευταίο αυτό ζήτημα έχει και νομικές και οικονομικές παραμέτρους που πρέπει να διευκρινισθούν, καθώς η επιβάρυνση του δημοσίου χρέους από την «κατάπτωση» των εγγυήσεων που περιβάλλουν τις φορολογικές εκπτώσεις ενδεχομένως να επηρεάσει το σύνολο των παρεχομένων εγγυήσεων. Σε περίπτωση κατάπτωσης της εγγύησης η ενδεχόμενη κάλυψη της αύξησης κεφαλαίου από το Ελληνικό Δημόσιο θα επιβάρυνε το δημόσιο χρέος, το οποία παράλληλα θα δεσμευόταν από τους περιορισμούς που ήδη ισχύουν για το ΤΧΣ στην πώληση τραπεζικών μετοχών (θα μπορεί να τις διαθέτει από το 2016).
4) Αρνητικά αναμένεται να τοποθετηθεί στην πρόταση η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της ΕΕ η οποία όλο το προηγούμενο διάστημα άσκησε πιέσεις στην ελληνική κυβέρνηση για στήριξη των ελληνικών τραπεζών με συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, καθώς με το συγκεκριμένο τρόπο διαχείρισης του αναβαλλόμενου φόρου παρακάμπτεται με «λογιστικό τρόπο» η εφαρμογή της ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2013/C 216/01) για τις «κρατικές ενισχύσεις των τραπεζών» που ενσωματώθηκε στο Ελληνικό Δίκαιο με το Ν. 4254/2014 (ΦΕΚ Α 85/7.4.2014).
Θανάσης Κουκάκης ..in.gr
ΠΡΕΖΑ TV
14-7-2014
Η ουσία της πρότασης που έχει υιοθετηθεί ήδη τόσο από την Πορτογαλία όσο και από την Ιταλία συνίσταται στο ότι οι τράπεζες θα αναγνωρίσουν στο σύνολο τους ως εποπτικά κεφάλαια τον αναβαλλόμενο φόρο που τους αντιστοιχεί και θα σταματήσουν να τον αποσβένουν κατά 10% ετησίως.
Στελέχη ξένων επενδυτικών οίκων που μετείχαν στις εργασίες του Eurobank Investor Forum Athens είχαν το προηγούμενο διάστημα συναντήσεις με τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά και τον υπουργό Οικονομικών Γκίκα Χαρδούβελη στους οποίους παρουσίασαν την πρόταση για την αξιοποίηση του αναβαλλόμενου φόρου, προκειμένου να ενισχυθεί η κεφαλαιακή θέση των συστημικών τραπεζών σε όρους καθαρής παρούσας αξίας.
Μια τέτοια εξέλιξη θα επέτρεπε στην Εθνική Τράπεζα να επωφεληθεί κεφαλαιακά έως και 4,2 δισ. ευρώ, η Eurobank κατά 3 δισ. ευρώ, η Alpha Bank κατά 2,8 δισ. ευρώ και η Τράπεζα Πειραιώς κατά 2,8 δισ. ευρώ.
Σημειώνεται πως τα διεθνή λογιστικά πρότυπα επιτρέπουν σε τράπεζες και εταιρείες όταν έχουν ζημιές να καταγράφουν στους ισολογισμούς τους τη δυνατότητα αναβαλλόμενων φορολογικών εκπτώσεων, ήτοι όταν στο μέλλον παρουσιάσουν κέρδη να αφαιρούν τις προηγούμενες ζημιές από το φόρο στις λογιστικές τους καταστάσεις. Σήμερα οι ελληνικές τράπεζες μειώνουν κατά 10% ετησίως τον αναβαλλόμενο φόρο που τους έχει αναγνωρισθεί και σε βάθος 10ετίας θα τον έχουν απολέσει ολόκληρο (θα τον έχουν πλήρως χρησιμοποιήσει).
Με τους νέους διεθνείς κανόνες για τα τραπεζικά κεφάλαια (EU CRD IV) οι αναβαλλόμενες φορολογικές εκπτώσεις αφαιρούνται από την κεφαλαιακή βάση των τραπεζών, επειδή δεν υπάρχει εγγύηση ότι θα υλοποιηθούν ποτέ στο μέλλον, κάτι που θα συμβεί μόνο αν η τράπεζα έχει κέρδη.
Η Πορτογαλία επέτυχε για τις τράπεζές της την μετατροπή αναβαλλόμενων φορολογικών εκπτώσεων σε φορολογικές εκπτώσεις με κρατική εγγύηση, ώστε να μην αφαιρούνται από την κεφαλαιακή τους βάση. Με τον τρόπο αυτό ο αναβαλλόμενος φόρος αναγνωρίζεται πλήρως, πετυχαίνοντας παράλληλα να απορροφά τη λειτουργική ζημιά των τραπεζών.
Πιο απλά σε περίπτωση που κάποια πορτογαλική τράπεζα καταγράψει ζημιές προ φόρων και δεν μπορεί να συμψηφίσει τον αναβαλλόμενο φόρο θα πρέπει να προχωρά υποχρεωτικά σε αύξηση κεφαλαίου που θα καλύπτεται από το πορτογαλικό δημόσιο, κατά το μέρος της ζημιάς που αντιστοιχεί στη συμμετοχή του αναβαλλόμενου φόρου στα ίδια κεφάλαια της τράπεζας.
Πού σκοντάφτει
Αν και οι κεντρικές τράπεζες της Πορτογαλίας και της Ιταλίας έχουν δώσει με τον προαναφερόμενο τρόπο τη δυνατότητα στα πιστωτικά τους ιδρύματα να προσμετρούν στα εποπτικά κεφάλαια ως και το σύνολο του αναβαλλόμενου φόρου, ωστόσο στην ελληνική περίπτωση δεν είναι εύκολο να συμβεί το ίδιο. Κι αυτό για τους εξής λόγους:
1) Στην περίπτωση του πορτογαλικού μοντέλου προβλέπεται πως αν χρειασθεί αύξηση κεφαλαίου ζημιογόνου τράπεζας με τη πλήρη συμμετοχή του δημοσίου, το πορτογαλικό δημόσιο θα δώσει τα απαιτούμενα κεφάλαια χρεώνοντας απόδοση 10% (βάζει 100 εκατ. ευρώ, λαμβάνει μετοχές αξίας 110 εκατ. ευρώ).
Υπενθυμίζεται πως ο νόμος Αλογοσκούφη προέβλεπε πως οι προνομιούχες μετοχές που δόθηκαν στις τράπεζες παρέχουν δικαίωμα σταθερής απόδοσης 10% επί του εισφερόμενου κεφαλαίου, ενώ η υπουργική απόφαση 21861/1259Β (ΦΕΚ Β 825/4.5.2009) του υπουργού Οικονομικών προέβλεπε πως κατά την ημερομηνία επαναγοράς των προνομιούχων μετοχών θα έπρεπε καταβληθεί στο Ελληνικό Δημόσιο και η αναλογούσα σταθερή απόδοση 10%.
Ωστόσο, μετά από πιέσεις της τρόικας τον Νοέμβριο του 2012 με τον Ν. 4093/2012 προστέθηκε στην παρ. 3 του άρθρου 1 του Ν. 3723/2008 και νέο εδάφιο που προέβλεπε πως: «Η ως άνω σταθερή απόδοση 10% είναι καταβλητέα σε κάθε περίπτωση, κατά παρέκκλιση των διατάξεων του κ.ν. 2190/1920 όπως ισχύει, εκτός του άρθρου 44Α, πλην της περιπτώσεως και στο μέτρο κατά το οποίο η καταβολή του σχετικού ποσού θα οδηγούσε σε μείωση των κυρίων στοιχείων των βασικών ιδίων κεφαλαίων του υπόχρεου πιστωτικού ιδρύματος κάτω από το προβλεπόμενο ελάχιστο όριο.»
Ο περιορισμός του Ν. 4093/2012 εκ των πραγμάτων καθιστά αδύνατη την απόδοση 10% από τις τράπεζες στο Δημόσιο, καθώς ότι ισχύει για τις προνομιούχες μετοχές θα ίσχυε και για τις κοινές.
2) Η αναγνώριση του αναβαλλόμενου φόρου με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου θέτει ζήτημα πολιτικής διαχείρισης. Διότι εάν είχε υιοθετηθεί η μέθοδος αυτή από την αρχή του έτους θα είχε αποφευχθεί η απίσχνανση (dilution) του ποσοστού του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στις ελληνικές τράπεζες.
Ειδικά στην περίπτωση της Eurobank όπου η αύξηση κεφαλαίου έγινε στα 0,31 ευρώ, ήτοι κοντά στην ονομαστική αξία της μετοχής της (0,30 ευρώ) οι αποτιμητές Lazard και Morgan Stanley τοποθέτησαν στα 1,64 δισ. ευρώ την εύλογη αξίας της τράπεζας. Αν η αποτίμησή τους λάμβανε υπόψη τον αναβαλλόμενο φόρο η σχετική αποτίμηση θα άγγιζε τα 3 δισ. ευρώ.
Αν εφαρμοζόταν το πορτογαλικό μοντέλο οι νέοι μέτοχοι της Eurobank θα ήταν καθολικά κερδισμένοι. Ακόμη και εάν τα asset quality review (AQR), τα τεστ αντοχής της ΕΚΤ, επιβεβαίωναν το ακραίο σενάριο της άσκησης της BlackRock, από τη στιγμή που η τράπεζα θα είχε λειτουργική κερδοφορία, αφενός θα έκανε χρήση της εγγύησης του Δημοσίου και θα αναγνώριζε πλήρως τον αναβαλλόμενο φόρο στα κεφαλαία της, αφετέρου δεν θα κινδύνευε να υποστεί απίσχνανση από πιθανή αύξηση κεφαλαίου. Έτσι, θα διατηρούσαν στην κατοχή τους το 65% της τράπεζας.
Ένας από τους λόγους άλλωστε που οι τράπεζες επιδιώκουν τη λύση αυτή είναι ότι θεωρούν δεδομένο ότι από το 2015 και μετά θα επιστρέψουν σε λειτουργική κερδοφορία και ως εκ τούτου δεν θα γεννηθεί ζήτημα αύξησης κεφαλαίων με τη συμμετοχή του Δημοσίου.
3) Ένας τρίτος λόγος που καθιστά δύσκολη την ενεργοποίηση του πορτογαλικού μοντέλου είναι το υφιστάμενο ύψος των εγγυήσεων που έχουν δοθεί προς τις ελληνικές τράπεζες. Αυτές σήμερα ανέρχονται σε 49 δισ. ευρώ κάτι που σημαίνει πως αν το Ελληνικό Δημόσιο εγγυούνταν το σύνολο του αναβαλλόμενου φόρου θα αυξάνονταν αυτομάτως σε 54 δισ. ευρώ περίπου.
Ειδικά το τελευταίο αυτό ζήτημα έχει και νομικές και οικονομικές παραμέτρους που πρέπει να διευκρινισθούν, καθώς η επιβάρυνση του δημοσίου χρέους από την «κατάπτωση» των εγγυήσεων που περιβάλλουν τις φορολογικές εκπτώσεις ενδεχομένως να επηρεάσει το σύνολο των παρεχομένων εγγυήσεων. Σε περίπτωση κατάπτωσης της εγγύησης η ενδεχόμενη κάλυψη της αύξησης κεφαλαίου από το Ελληνικό Δημόσιο θα επιβάρυνε το δημόσιο χρέος, το οποία παράλληλα θα δεσμευόταν από τους περιορισμούς που ήδη ισχύουν για το ΤΧΣ στην πώληση τραπεζικών μετοχών (θα μπορεί να τις διαθέτει από το 2016).
4) Αρνητικά αναμένεται να τοποθετηθεί στην πρόταση η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της ΕΕ η οποία όλο το προηγούμενο διάστημα άσκησε πιέσεις στην ελληνική κυβέρνηση για στήριξη των ελληνικών τραπεζών με συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, καθώς με το συγκεκριμένο τρόπο διαχείρισης του αναβαλλόμενου φόρου παρακάμπτεται με «λογιστικό τρόπο» η εφαρμογή της ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2013/C 216/01) για τις «κρατικές ενισχύσεις των τραπεζών» που ενσωματώθηκε στο Ελληνικό Δίκαιο με το Ν. 4254/2014 (ΦΕΚ Α 85/7.4.2014).
Θανάσης Κουκάκης ..in.gr
ΠΡΕΖΑ TV
14-7-2014
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου