Η ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΣτΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ ΣΥΖΗΤΕΙΤΑΙ ΣΤΙΣ 8 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

Σε πολύπλοκο νομικό αίνιγμα με πολλές παραλλαγές και λύσεις εξελίσσεται η δικαστική αντιμετώπιση της συνταγματικότητας του μνημονίου.

Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας καλείται στις 8 Οκτωβρίου (αν δεν υπάρξει κάποια ολιγοήμερη αναβολή), να συζητήσει τις παραμέτρους ενός ζητήματος που έχει πάρει ήδη έντονες πολιτικές διαστάσεις.

Η κυβέρνηση δηλώνει ότι έχει έτοιμο ένα «σχέδιο Β» σε περίπτωση που κριθούν αντισυνταγματικές κάποιες ρυθμίσεις, αλλά σπεύδει να προειδοποιήσει το ΣτΕ ότι το μνημόνιο δεν είναι δικαστικό αλλά καθαρά πολιτικό ζήτημα.

Αρκετοί συνταγματολόγοι θεωρούν πάντως, ότι έμειναν στο δικαστικό απυρόβλητο κρίσιμα κείμενα, όπως οι επαχθέστατοι για την εθνική κυριαρχία όροι της δανειακής σύμβασης, η οποία δεν έχει κυρωθεί από τη Βουλή. Εξι είναι τα κρίσιμα νομικά θέματα:

1 Η συνταγματικότητα της διαδικασίας κύρωσης στη Βουλή: Κατ' αρχάς, δεν είναι σίγουρο ότι θα υιοθετηθεί η άποψη ότι το μνημόνιο συνιστά διεθνή συνθήκη στην οποία προσχώρησε η χώρα και άρα ο νόμος 3845/2010 έπρεπε να κυρωθεί με αυξημένη πλειοψηφία 180 ψήφων (άρθρο 28, παράγραφος 2 του Συντάγματος). Υποστηρίζουν αρκετοί ότι το μνημόνιο συνιστά ένα γενικό πλαίσιο συμφωνίας αρχών και μέτρων, τα οποία υλοποιούνται με συγκεκριμένα νομοθετήματα (Α. Μανιτάκης, Ν. Αλιβιζάτος).

Αλλά και ο Πρ. Παυλόπουλος υποστηρίζει ότι το μνημόνιο αποτελεί σύμπλεγμα νόμων και διεθνών συμβάσεων κυρίως οικονομικής συνεργασίας και συμμετοχής σε διεθνείς οργανισμούς ή ενώσεις, κατά την έννοια του άρθρου 36, παράγραφος 2 του Συντάγματος. Ο ίδιος δεν θέτει ωστόσο θέμα αυξημένης πλειοψηφίας, αλλά αντίθεσης συγκεκριμένων διατάξεων του μνημονίου με άρθρα του ελληνικού Συντάγματος.

2 Το παραδεκτό της νομικής βάσης των προσφυγών: Αυτό που προσβάλλεται στο ΣτΕ είναι εγκύκλιοι του υφυπουργού Οικονομικών Φ. Σαχινίδη, μια κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Εργασίας και Οικονομικών για περικοπές επιδομάτων και μισθών και ατομικά φύλλα μισθοδοσίας. Ακόμη και αν οι εγκύκλιοι δεν θεωρηθούν αυτοτελείς διοικητικές πράξεις, δεν ισχύει το ίδιο για τα άλλα διοικητικά έγγραφα.

3 Η έννοια του περιουσιακού δικαιώματος: Η νομολογιακή κατοχύρωση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ενοχικού δικαιώματος στην περιουσία προστατεύει όλες τις απαιτήσεις που απορρέουν από δικαστικές αποφάσεις ή την εθνική νομοθεσία, εφόσον υπάρχει νόμιμη προσδοκία ότι μπορούν αν ικανοποιηθούν δικαστικά. Στις απαιτήσεις αυτές υπάγονται οι τακτικές αποδοχές και συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων.

Σύμφωνα με άλλη άποψη, η νομολογία προστατεύει την ύπαρξη του δικαιώματος αλλά όχι και το ύψος των απολαβών που αυτό επιφέρει. Μεγαλύτερη πιθανότητα αποδοχής έχει, σύμφωνα με την ίδια άποψη, το δικαίωμα της νόμιμης προσδοκίας. Αφορά όσους είχαν προγραμματίσει την εξέλιξη της ζωής τους και τις οικονομικές τους κινήσεις (π.χ. πήραν δάνεια ενόψει επικείμενης συνταξιοδότησης η οποία ανατράπηκε), αλλά βρέθηκαν ξαφνικά μετέωροι.

Ακόμη όμως και αν το ΣτΕ κρίνει αντισυνταγματικές τις περικοπές μισθών και συντάξεων, η απόφασή του θα έχει εφαρμογή για το μέλλον. Οι υπάλληλοι για να διεκδικήσουν την επιστροφή χρημάτων που τους έχουν παρακρατηθεί πρέπει να προσφύγουν ατομικά στα διοικητικά δικαστήρια.

4 Το δημόσιο συμφέρον: Καθοριστικό ζήτημα αποτελεί εδώ η έννοια του δημοσίου συμφέροντος, την οποία επικαλείται η κυβέρνηση. Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν η δημοσιονομική κρίση δημιούργησε κατάσταση ανάγκης η οποία δεν μπορούσε να αντιμετωπισθεί διαφορετικά.

5 Η αρχή της αναλογικότητας και η διάρκεια των μέτρων: Συνδέεται με το δημόσιο συμφέρον, καθώς απαιτεί αναλογία βαρών σε σχέση με τη βαρύτητα των μέτρων. Οι μειώσεις αποδοχών σύμφωνα με τη μέχρι τώρα νομολογία του ΣτΕ πρέπει να έχουν προσωρινό και όχι μόνιμο χαρακτήρα. Το ΣτΕ έχει ήδη δεχθεί (1975/1991) ότι μέτρα προστασίας της εθνικής οικονομίας δεν θίγουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου και την ελευθερία των συλλογικών διαπραγματεύσεων, όταν έχουν ημερομηνία λήξης.

6 Η προστασία των κοινωνικών δικαιωμάτων: Τα κοινωνικά δικαιώματα περιλαμβάνονται μεν στο Σύνταγμα αλλά, όπως έλεγαν συνταγματολόγοι, η έννοιά τους δεν είναι σαφώς προσδιορισμένη.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΖΕΡΒΑΣ

ΠΡΕΖΑ TV
19-9-2010