Αυξάνονται ολοένα τα κρούσματα επιθετικής συμπεριφοράς παιδιών ακόμη και προσχολικής ηλικίας, ενώ ιδιαίτερα αυξημένη είναι η ζήτηση από τους ίδιους τους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων δημοτικών, γυμνασίων και λυκείων της Θεσσαλονίκης για ενημέρωση από φορείς σχετικά με τη βία στα σχολεία και την επιθετική συμπεριφορά.
Έρευνα που έγινε από το τμήμα Ψυχολογίας του ΑΠΘ πριν από μία πενταετία επιβεβαιώνει αυτό που όλοι ήδη γνωρίζουν: Τα κρούσματα επιθετικής συμπεριφοράς στα νηπιαγωγεία και κέντρα προσχολικής αγωγής στη Θεσσαλονίκη έχουν προκαλέσει “μορφές θυματοποίησης των παιδιών σε ποσοστό 11%-60%, ενώ οι δράστες τέτοιας επιθετικής συμπεριφοράς είναι το 2%-6% των παιδιών”.
Τώρα η Αναστασία Ψάλτη, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ψυχολογίας και σχολική ψυχολόγος, καταθέτει πιλοτικό πρόγραμμα για τη δημιουργία ολοκληρωμένης παρέμβασης σε νηπιαγωγεία της Θεσσαλονίκης.
Δύο έρευνες που έγιναν πριν από μία πενταετία αποτυπώνουν το φάσμα της επιθετικής συμπεριφοράς. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι “τα στοιχεία χρειάζεται να επικαιροποιηθούν άμεσα” κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου. Τα στοιχεία της Ειδικής Επιτροπής Μελέτης των ομάδων Ενδοσχολικής Βίας (ΕΕΜΕΒ), η οποία συστάθηκε από την Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, επιβεβαιώνουν όχι μόνο ότι η βία είναι καθημερινό φαινόμενο στα σχολεία, αλλά ότι αποκτά όλο και περισσότερες μορφές.
Η Επιτροπή, σε συνεργασία με την καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών εγκληματολόγο Καλλιόπη Σπινέλλη, συνέταξε ερωτηματολόγια που επεξεργάστηκε η ΟΛΜΕ μαζί με τη ΔΟΕ για τα σχολικά έτη 2006-2007 και 2007-2008.
Σε πανελλαδική έρευνα που έγινε πριν από δύο χρόνια από το Κέντρο Μελετών και Τεκμηρίωσης της ΟΛΜΕ, σε συνεργασία με την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού, εξετάστηκε το θέμα της ομαδικής βίας κυρίως μέσα στα σχολεία. “Πρόκειται για παιδιά τα οποία οργανώνονται σε μία ομάδα με αρχηγό και μέλη. Η οργάνωση της ομάδας μπορεί να είναι ευκαιριακή ή και μόνιμη” εξηγεί ο Π. Χαραμής από το Κέντρο Τεκμηρίωσης της ΟΛΜΕ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, σε ολόκληρη τη χώρα καταγράφονται από μαθητές συμπλοκές μεταξύ ομάδων/ατόμων μέσα σε σχολεία σε ποσοστό 50,4%, βία σε αθλητικές συναντήσεις εντός του σχολείου σε ποσοστό 48,8%, επιθέσεις με αυτοσχέδια όπλα σε ποσοστό 12,2%. Απειλές και βρισιές καταγράφονται πανελλαδικά σε μεγαλύτερα ποσοστά (76,7%), ξυλοδαρμοί σε ποσοστό 57%, εκδηλώσεις βίας σχετικής με τα ναρκωτικά σε ένα 14,4% ενώ τα κρούσματα σεξουαλικής παρενόχλησης αγγίζουν το 14,2%.
- Στην ερώτηση “Υπάρχουν φαινόμενα βίας στη σχολική σας ζωή;” ποσοστό 60,1% απαντά “ναι”, 36,3% “όχι” και 3,6% “δεν ξέρω, δεν απαντώ”. Κατά γεωγραφική περιοχή μεγαλύτερα κρούσματα βίας παρουσιάζονται στα σχολεία της Κρήτης (80,0% απάντησε “ναι”), της Θεσσαλονίκης (77,5%), της Αθήνας (71,8%), της Θεσσαλίας και Ηπείρου (58,4%), της Μακεδονίας και Θράκης (55,9%), της Στερεάς και Πελοποννήσου (44,1%).
- Σχετικά με τις μορφές των υλικών καταστροφών που καταγράφονται στα σχολεία, ποσοστό 69,9% του δείγματος υπέδειξε ως συχνή την καταστροφή εξοπλισμού, 67,3% την καταστροφή της κτιριακής υποδομής, 52,4% του διδακτικού υλικού, 45,3% των υλικών άθλησης, 28,4% αντικειμένων ιδιοκτησίας μαθητών και ένα 17,6% υποδεικνύει την καταστροφή αντικειμένων ιδιοκτησίας καθηγητών.
- Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι μορφές βίας που καταγράφονται ως κυρίαρχες από τους μαθητές ανά περιοχή. Στις αστικές περιοχές οι βρισιές και οι απλές λεκτικές απειλές συγκεντρώνουν ποσοστό 78,6%, στις ημιαστικές 77,7% και στις αγροτικές περιοχές 71,1%. Οι αλληλοξυλοδαρμοί στις αστικές περιοχές καταγράφονται από το 61,2% του δείγματος, στις ημιαστικές από το 59,6% και στις αγροτικές από το 51,7%. Οι συμπλοκές μεταξύ ομάδων/ατόμων μέσα στο σχολείο στις αστικές περιοχές αποτελούν το 56,0% των απαντήσεων, στις ημιαστικές το 54,6% και στις αγροτικές το 44,5%. H βία σε αθλητικές συναντήσεις στις αστικές περιοχές αποτελεί το 46,5% των απαντήσεων, στις ημιαστικές το 37,2% και στις αγροτικές το 42,1%. Οι εκδηλώσεις βίας που σχετίζονται με τα ναρκωτικά στις αστικές περιοχές καταγράφονται από το 18,1% των ερωτηθέντων, στις ημιαστικές από το 14,7% και στις αγροτικές από το 13,7%. Οι επιθέσεις με αυτοσχέδια ή όχι όπλα στις αστικές περιοχές αποτελούν το 15,9% των απαντήσεων, στις ημιαστικές το 5% και στις αγροτικές το 12%. Τέλος, τα κρούσματα σεξουαλικής παρενόχλησης στα αστικά κέντρα αποτελούν το 14,2% των μορφών βίας, στις ημιαστικές δεν καταγράφονται καθόλου αντίστοιχες περιπτώσεις, ενώ στις αγροτικές το ποσοστό κρουσμάτων είναι 6,1%.
- Το 15,7% των ερωτηθέντων μαθητών σε ολόκληρη τη χώρα έχει δει περισσότερα από πέντε κρούσματα βίας στο σχολικό περιβάλλον του τα τελευταία χρόνια.
Η μεγάλη έρευνα του ΑΠΘ
Το 2005 οι ερευνητές του τμήματος Ψυχολογίας του ΑΠΘ με επικεφαλής την καθηγήτρια Βασιλική Δεληγιάννη-Κουιμτζή πραγματοποίησαν πανελλαδική έρευνα με αντικείμενο την επιθετική συμπεριφορά των μαθητών. Ουσιαστικά η έρευνα κατέγραφε κρούσματα εκφοβισμού μέσα στα σχολεία . Ο εκφοβισμός είναι συμπεριφορά που εκδηλώνεται σκόπιμα, επαναλαμβανόμενα και εκφράζεται με ανισορροπία δυνάμεων μεταξύ δράστη και αποδέκτη της επιθετικής συμπεριφοράς. Το δείγμα της έρευνας ήταν μεγάλο, ερωτήθηκαν δηλαδή 3.769 μαθητές από όλη την Ελλάδα, τόσο της πρωτοβάθμιας όσο και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ στην έρευνα συμμετείχαν και 200 εκπαιδευτικοί. Τα ευρήματα της έρευνας, όπως εκτιμούν οι ειδικοί, κατατάσσουν τη χώρα μας στην ίδια κατηγορία με τις... προηγμένες χώρες του δυτικού κόσμου: Το 8%-14% των μαθητών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και το 10%-13% των μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχουν υποστεί κάποια στιγμή στη σχολική τους ζωή εκφοβισμό από άλλους συμμαθητές τους.
Αντίστοιχα το 3%-4% των μαθητών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι οι δράστες μιας τέτοιας συμπεριφοράς, ενώ ένας στους δέκα μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχουν ανάλογη δραστηριότητα, έχουν δηλαδή εκφοβίσει συμμαθητές τους.
Επιθετικότητα από το νηπιαγωγείο
“Αυτό που μας κίνησε το ενδιαφέρον”, εξηγεί η αναπληρώτρια καθηγήτρια Αναστασία Ψάλτη που συμμετείχε στην έρευνα, “είναι ότι επιθετική συμπεριφορά εκδηλωνόταν αποσπασματικά ακόμη και στο νηπιαγωγείο. Το 11% έως και το 60% των παιδιών της προσχολικής αγωγής είχαν πέσει θύματα τέτοιας συμπεριφοράς, ενώ το 2%-6% των παιδιών αντίστοιχης ηλικίας ήταν δράστες”. Τα ποσοστά είναι ιδιαίτερα υψηλά, γεγονός που αποδεικνύει ότι το φαινόμενο πρέπει να μελετηθεί περισσότερο και μάλιστα στις μικρές ηλικίες, απ’ όπου πρέπει να ξεκινήσει η παρέμβαση.
Άλλα ενδιαφέροντα ευρήματα της ίδιας πανελλαδικής έρευνας είναι ότι σύμφωνα με τα ερωτηματολόγια που απαντήθηκαν η επιθετικότητα εκφραζόταν σχεδόν αποκλειστικά από αγόρια και σχεδόν καθόλου από κορίτσια. Επίσης, οι περισσότεροι από τους δράστες ήταν έλληνες μαθητές και όχι αλλοδαποί, γεγονός που καταρρίπτει ορισμένα από τα στερεότυπα που κατά καιρούς δημιουργούνται.
Στην ερώτηση “Υπάρχουν φαινόμενα βίας στη σχολική σας ζωή;” απάντησε
60,1% “ναι”
36,3% “όχι”
3,6% “δεν ξέρω, δεν απαντώ”
Οι μορφές βίας μέσα στο σχολείο
Συμπλοκές μεταξύ ομάδων/ατόμων μέσα σε σχολεία, 50,4%
Βία σε αθλητικές συναντήσεις εντός του σχολείου, 48,8%
επιθέσεις με αυτοσχέδια όπλα, 12,2%
Απειλές και βρισιές, 76,7%
Ξυλοδαρμοί, 57%
Εκδηλώσεις βίας σχετικής με τα ναρκωτικά, 14,4%
Κρούσματα σεξουαλικής παρενόχλησης, 14,2%
Κατά γεωγραφική περιοχή μεγαλύτερα κρούσματα βίας στα σχολεία:
Κρήτη 80,0%
Θεσσαλονίκη 77,5%
Αθήνα 71,8%
Θεσσαλία και Ήπειρος 58,4%
Μακεδονία και Θράκη 55,9%
Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησος 44,1%
Σχετικά με τις μορφές των υλικών καταστροφών που καταγράφονται στα σχολεία
69,9% συχνή η καταστροφή εξοπλισμού
67,3% η καταστροφή της κτιριακής υποδομής
52,4% καταστροφή του διδακτικού υλικού
45,3% καταστροφή των υλικών άθλησης
28,4% καταστροφή αντικειμένων ιδιοκτησίας μαθητών
17,6% καταστροφή αντικειμένων ιδιοκτησίας καθηγητών.
Οι μορφές βίας που καταγράφονται ως κυρίαρχες από τους μαθητές ανά περιοχή
1. Βρισιές και οι απλές λεκτικές απειλές
Στις αστικές περιοχές 78,6%
Στις ημιαστικές 77,7%
Στις αγροτικές περιοχές 71,1%
2. Οι αλληλοξυλοδαρμοί
Στις αστικές περιοχές 61,2%
Στις ημιαστικές 59,6%
Στις αγροτικές 51,7%.
Της Στελίνας Μαργαριτίδου
ΠΡΕΖΑ TV
4-10-2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου