Ραγδαία αύξηση παρουσιάζει στη Θεσσαλονίκη το φαινόμενο της οικονομικής εκμετάλλευσης ανηλίκων από τη Βουλγαρία, τους οποίους σπρώχνουν τα οργανωμένα κυκλώματα στην επαιτεία και στην εργασία των φαναριών.
Οι ομάδες παιδιών από τη Βουλγαρία άρχισαν να επικρατούν από το 2007, χρονιά κατά την οποία ξεκίνησε η ελεύθερη διακίνηση από τα σύνορα Ελλάδας - Βουλγαρίας. Σήμερα διακρίνονται μεταξύ ομάδων παιδιών από την Αλβανία, τη Ρουμανία και Ρομά ελληνικής καταγωγής, που επίσης είναι αντικείμενο οικονομικής εκμετάλλευσης.
Το φαινόμενο αποτύπωσε έρευνα που διενήργησε η κοινωνική οργάνωση “Άρσις”, σε συνεργασία με τη βουλγαρική ΜΚΟ Alliance for Children and Youth και τη διεθνή ανθρωπιστική οργάνωση για την προστασία παιδιών Terres des homes. Η έρευνα διεξήχθη το διάστημα Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2010 στο κέντρο της Θεσσαλονίκης μέσα από την εργασία στους δρόμους (street worker) κοινωνικών ερευνητών και λειτουργών από την Ελλάδα και τη Βουλγαρία, οι οποίοι προσπάθησαν να εντοπίσουν και να προσεγγίσουν τους ανηλίκους.
62 παιδιά θύματα
Στη διάρκεια της έρευνας εντοπίστηκαν 62 περιπτώσεις παιδιών και εφήβων από τη Βουλγαρία, ηλικίας μέχρι 18 ετών, οι οποίοι ασκούσαν οικονομική δραστηριότητα στους δρόμους με διάφορους τρόπους. Επιπλέον, τέσσερις νέοι ενήλικες, ηλικίας 18 έως 19 ετών, συμπεριλήφθηκαν στην έρευνα, καθώς είτε συνόδευαν άλλους έφηβους είτε ασκούσαν οικονομικές δραστηριότητες που ενδεχομένως συνδέονται με την εκμετάλλευση ή με επιζήμια αποτελέσματα. Δύο από αυτούς ήταν έφηβοι με αναπηρίες που παρατηρήθηκαν να επαιτούν στα φανάρια, και ένα 19χρονο κορίτσι συνελήφθη για παραβατική συμπεριφορά μαζί με έναν 15χρονο φίλο της. Οι περιπτώσεις ήταν ενδεικτικές, καθώς, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ερευνητών στη Θεσσαλονίκη, κυκλοφορούν καθημερινά 100 παιδιά από τη Βουλγαρία.
Οι ηλικίες των παιδιών και των εφήβων διέφεραν. Υπήρχαν πολύ περισσότερα μικρότερα παιδιά, προσχολικής ηλικίας, και έφηβοι στον δρόμο, από ό,τι παιδιά του δημοτικού σχολείου. Συγκεκριμένα, 12 παιδιά ήταν κάτω των 2 ετών, 10 παιδιά από 2 έως 5 ετών, 13 παιδιά από 6 έως 11 ετών, 18 παιδιά από 11 έως 14 ετών και 9 παιδιά από 15 έως 17 ετών. Τα βρέφη και τα νήπια, καθώς και τα παιδιά ηλικίας μέχρι 5 ετών, που αντιπροσωπεύουν πάνω από το ένα τρίτο, βρίσκονταν συχνά στην αγκαλιά των ενηλίκων που επαιτούσαν. Συνολικά, 40 παιδιά ήταν γενικώς υπό την άμεση επίβλεψη ενός ενήλικα. Οι περισσότεροι από αυτούς τους ενήλικες ισχυρίστηκαν ότι ήταν οι μητέρες (για 30 παιδιά και εφήβους). Σε μία περίπτωση ο ενήλικας ισχυρίστηκε ότι ήταν πατέρας και σε 9 περιπτώσεις οι ανήλικες που επέβλεπαν τα παιδιά υποστήριξαν ότι ήταν θείες ή γιαγιάδες.
Οι έφηβοι συνήθως εντοπίζονται να εργάζονται στα φανάρια πλένοντας τζάμια αυτοκινήτων, επαιτώντας ή πουλώντας μικροαντικείμενα. Στη Θεσσαλονίκη αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των ανηλίκων που φαίνεται να εργάζονται χωρίς την επίβλεψη ενηλίκου. Πιο συχνά εργάζονται σε μικρές ομάδες συνομηλίκων (εντοπίστηκαν 16 παιδιά έως 16 ετών) και σπανιότερα φαίνεται να είναι εντελώς μόνοι τους (εντοπίστηκαν 5 έφηβοι).
“Υπάρχει ένα έγκλημα από πίσω. Κάποιοι εκμεταλλεύονται αυτά τα παιδιά. Τα θύματα, οι γονείς των παιδιών, έχουν εξαπατηθεί από τα κυκλώματα που τους υποσχέθηκαν εργασία και φιλοξενία στη Θεσσαλονίκη, για να τους προωθήσουν τελικά στην επαιτεία και την οικονομική εκμετάλλευση, στην καλύτερη περίπτωση”, ανέφερε ο Νίκος Γαβαλάς, ιδρυτικό μέλος της Άρσις, στη διάρκεια χθεσινής παρουσίασης της έρευνας. “Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις που σύζυγοι νοικιάζουν τις γυναίκες και τα παιδιά για λίγα χρήματα. Σημειώνεται ότι στην έρευνα δεν περιλαμβάνονται και περιπτώσεις σεξουαλικής εκμετάλλευσης και εμπόριο βρεφών που υφίσταται αλλά τα άτομα δεν μπορούν να εντοπιστούν εύκολα”, πρόσθεσε ο ίδιος. “Τα παιδιά εξαναγκάζονται να εργαστούν. Σε κανέναν δεν αρέσει να είναι στον δρόμο”, περιέγραψε η Βαλμπόνα Χυστούνα, κοινωνική ερευνήτρια, συστήνοντας ότι “δεν πρέπει να δίνουμε χρήματα, για να μη συντηρούμε το φαινόμενο. Καλύτερα να δώσουμε φαγητό, νερό, καπέλα”.
Τα ανήλικα παιδιά του δρόμου από τη Βουλγαρία μένουν σε πρόχειρους καταυλισμούς ή σε φτηνά ξενοδοχεία, τα οποία πληρώνουν τα κυκλώματα. Η πλειονότητα των μικρών κοριτσιών εντοπίζονται να κλέβουν πορτοφόλια σε δρόμους, λεωφορεία, σούπερ μάρκετ και λαϊκές αγορές, ενώ τα αγόρια γίνονται επαίτες σε φανάρια.
Μέτρα αποκατάστασης
“Το αξιοπερίεργο είναι ότι, όταν οι ανήλικοι παραβάτες οδηγηθούν στον εισαγγελέα για κάποια παραβατική συμπεριφορά, εμφανίζεται στο δικαστήριο κάποιος δικηγόρος που τους εκπροσωπεί μαζί με κάποιον ενήλικο που εμφανίζεται να έχει έγγραφο με το ίδιο όνομα. Έτσι ο εισαγγελέας δεν μπορεί παρά να αφήσει ελεύθερο το παιδί, και αυτό να επιστρέψει στην εκμετάλλευση. Την ημέρα που ορίζεται δικάσιμος δεν παρουσιάζεται κανείς στο δικαστήριο” ανέφερε ο κ. Γαβαλάς.
“Ο εισαγγελέας και η αστυνομία πρέπει να πλαισιώνονται από κοινωνικές υπηρεσίες που θα στηρίζουν το έργο τους. Οι υπηρεσίες οφείλουν να κάνουν ολοκληρωμένη έρευνα για την καταγωγή του παιδιού και να το επιστρέφουν στην οικογένειά του”, σύμφωνα με τον κ. Γαβαλά.
Η “Άρσις” ζητά τη λειτουργία ξενώνων για τη φιλοξενία των παιδιών και τη δημιουργία υπηρεσιών από εκπαιδευμένους επαγγελματίες κοινωνικούς λειτουργούς που θα εργάζονται στον δρόμο για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο. Επίσης, προτείνει τη διακρατική συνεργασία Βουλγαρίας - Ελλάδας. Τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, μάλιστα, προγραμματίζεται συνάντηση κοινωνικών φορέων και αστυνομικών αρχών των δύο χωρών για την προώθηση υπογραφής μνημονίου συνεργασίας.
Εδώ και δέκα χρόνια υπάρχει διακρατική συνεργασία Ελλάδας - Αλβανίας. Η “Άρσις” δημιούργησε μηχανισμό για παιδιά-επαίτες από την Αλβανία και, σε συνεργασία με τις κοινωνικές υπηρεσίες της γειτονικής χώρας, φροντίζει για την αποκατάστασή τους.
Του Φώτη Κουτσαμπάρη
fkoutsamparis@makthes.gr
ΠΡΕΖΑ TV
25-7-2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου