ΠΙΟ ΣΚΛΗΡΟΣ Ο ΝΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ

Της ΒΑΝΑΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ
Ανοίγει ο δρόμος για τη θέσπιση νέου, αυστηρότερου νόμου για την ιθαγένεια μετά τη χθεσινή δημοσίευση της απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ η οποία κρίνει αντισυνταγματικό το νόμο Ραγκούση (3838/10), αλλά με ισχυρή μειοψηφία.
 Το σκεπτικό της πλειοψηφίας που συγκροτήθηκε από 24 δικαστές, αν και δεν ακολουθεί τη θεμελίωση της παραπεμπτικής απόφασης του Τμήματος του ΣτΕ προς την Ολομέλεια, η οποία είχε προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων με την αναφορά στο «δίκαιο του αίματος», αποφαίνεται, παρ' όλα αυτά, ότι οι επίμαχες ρυθμίσεις είναι αντισυνταγματικές. Συγκεκριμένα,αυτές που προβλέπουν την απόδοση ιθαγένειας σε παιδιά που γεννιούνται στη χώρα μας από αλλοδαπούς γονείς, οι οποίοι διαμένουν νόμιμα και μόνιμα τουλάχιστον 5 χρόνια στην Ελλάδα, καθώς και σε παιδιά που φοιτούν επιτυχώς επί μια εξαετία σε ελληνικό σχολείο.


Δικαιώματα

Μη συμβατή με το Σύνταγμα κρίθηκε και η ρύθμιση που δίνει στους αλλοδαπούς υπηκόους τρίτων χωρών το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις εκλογές των ΟΤΑ.

Το «διά ταύτα» της απόφασης (υπ' αριθμ. 60/2013) συνοψίζεται στη θέση ότι ο νομοθέτης, κατά τον καθορισμό των προϋποθέσεων απόκτησης της ελληνικής ιθαγένειας από αλλοδαπούς, μπορεί να θεσπίζει και τυπικά κριτήρια, αλλά θα πρέπει να τα συνδυάζει και με ουσιαστικά κριτήρια, ούτως ώστε να τεκμηριώνεται ο γνήσιος δεσμός του αλλοδαπού προς την ελληνική κοινωνία.

Εάν παραγνωριζόταν η προϋπόθεση του «ουσιαστικού δεσμού», αναφέρει η πλειοψηφία, «τότε ο νομοθέτης θα μπορούσε να προσδιορίσει αυθαιρέτως τη σύνθεση του λαού, με την προσθήκη απροσδιορίστου αριθμού προσώπων ποικίλης προέλευσης, με χαλαρή ή ανύπαρκτη ενσωμάτωση».

Στη συγκεκριμένη περίπτωση τα κριτήρια κρίνονται τυπικά και επισφαλή.

Οπως τονίζεται στην απόφαση, το κριτήριο της διαμονής των γονέων επί πενταετία δεν τεκμηριώνει την ουσιαστική ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία, αφού δεν συνδυάζεται και με άλλα στοιχεία που θα προσέδιδαν στη διαμονή ουσιαστικά χαρακτηριστικά ένταξης. Παράλληλα, μόνη η φοίτηση σε ελληνικό σχολείο και μάλιστα μόνον επί μία εξαετία δεν εγγυάται την επιζητούμενη ένταξη, δεδομένου ότι ο νόμος δεν αξιώνει και μια ουσιαστική σχέση των γονέων με τη χώρα. Πόσο μάλλον όταν η χρονική διάρκεια της εκπαίδευσης υπολείπεται και της εννεαετούς φοίτησης που απαιτεί υποχρεωτικώς το Σύνταγμα για τα παιδιά των Ελλήνων.

Ως προς τη ρύθμιση που δίνει το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι σε αλλοδαπούς τρίτων χωρών, επισημαίνουν πως παραβιάζει την αρχή ότι τα πολιτικά αυτά δικαιώματα ανήκουν αποκλειστικά σε Ελληνες πολίτες.

«Δεν υφίστανται κατά το Σύνταγμα διάφοροι λαοί με διαφορετική σύνθεση ο καθένας. Υπάρχει ένας λαός, ο οποίος συντίθεται από όλους τους Ελληνες πολίτες και μόνον, δηλαδή όλους τους κεκτημένους την ελληνική ιθαγένεια, και ο λαός αυτός είναι φορέας της κυριαρχίας, δηλαδή ο νομιμοποιητικός παράγοντας άσκησης της δημόσιας εξουσίας είτε αναφέρεται στο κράτος είτε στους ΟΤΑ».


Η μειοψηφία

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι θέσεις της μειοψηφίας 13 δικαστών, σύμφωνα με τις οποίες η απονομή της ελληνικής ιθαγένειας αποτελεί πολιτική κατεξοχήν επιλογή. Αυτή μπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες, είτε εσωτερικές είτε διεθνείς. Οι κεντρικοί άξονες της επιχειρηματολογίας τους είναι οι εξής:

- Από καμία συνταγματική διάταξη δεν απορρέει υποχρέωση του νομοθέτη να θέτει ως προϋπόθεση για την απόκτηση ιθαγένειας τη διαπίστωση γνήσιου δεσμού με το ελληνικό έθνος. Πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για απονομή ελληνικής ιθαγένειας σε ανήλικα τέκνα αλλοδαπών.

- Με την απονομή της ιθαγένειας ο αλλοδαπός καθίσταται Ελληνας πολίτης, συμπολίτης των λοιπών Ελλήνων πολιτών και όχι ομοεθνής τους, δηλαδή δεν του αναγνωρίζεται και η ελληνική εθνική ταυτότητα. Είναι σαφής, κατά το Σύνταγμα, η διάκριση μεταξύ λαού και έθνους.

- Το δικαστήριο περιορίζεται να ελέγξει μόνον εάν τα κριτήρια απόδοσης της ιθαγένειας είναι πρόσφορα για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Διότι, σε αντίθετη περίπτωση, το δικαστήριο, μέσω του δικαστικού ελέγχου, θα υποκαθιστούσε ανεπίτρεπτα τη Βουλή στην άσκηση του νομοθετικού της έργου, αφού θα ήλεγχε τις επιλογές που κάνει ο νομοθέτης.

- Η Βουλή έχει τη δυνατότητα να προβαίνει στη θέσπιση αντικειμενικών και μόνον κριτηρίων για την απονομή της ιθαγένειας και μάλιστα σε ανήλικα τέκνα αλλοδαπών, εφόσον, βέβαια, ο νομοθέτης εκτιμά ότι με τη συνδρομή αυτών των κριτηρίων δημιουργείται ένας επαρκής ουσιαστικός δεσμός τους με την ελληνική κοινωνία.

ελευθεροτυπια
ΠΡΕΖΑ TV
6-2-2013