Εδώ και έξι μήνες η Μάργουα Μερτζάν αναζητά τον ξάδερφό της. Τον λένε Σεμπούχ και είναι Σύρος. Στις πιο πρόσφατες φωτογραφίες του έχει ξυρισμένο κεφάλι και ένα αμήχανο χαμόγελο. Στα τέλη Ιουλίου, πάνω σε ένα γέρικο σκαρί, θα πραγματοποιούσε το πέρασμα προς τη Δύση. Όμως το σχεδιασμένο δρομολόγιο Τουρκία-Λέσβος-Αθήνα και από εκεί Ολλανδία διακόπηκε στο ξεκίνημά του, 10 ναυτικά μίλια από την ακτή του Έζινε. Το σκάφος ανατράπηκε, άνθρωποι πνίγηκαν και σοροί ξεβράστηκαν στα τουρκικά παράλια. Έκτοτε ο Σεμπούχ αγνοείται στο Αιγαίο.Μίλησα πρώτη φορά τηλεφωνικά με τη Μάργουα στις αρχές Δεκεμβρίου. Βρίσκεται στη σουηδική πόλη Εσκιλστούνα μαζί με τον άντρα της Γιούσεφ Τζαρτζούρ και τον νεογέννητο γιο τους Σαμ Κριστ. Και το δικό τους ταξίδι ήταν περιπετειώδες. Πλήρωσαν μαζί με τον άντρα της 3.500 ευρώ έκαστος και έφυγαν από τη Συρία στις 14 Μαρτίου. Με ένα βαν οδηγήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη και από εκεί στην Αδριανούπολη. Θα διέσχιζαν τον Έβρο, αλλά η λέμβος των διακινητών τους παράτησε σε μια βραχονησίδα στις εκβολές του ποταμού. Έλληνες συνοριοφύλακες διέσωσαν το ζευγάρι και τους άφησαν ελεύθερους μετά από λίγες ημέρες κράτησης, αφού διαπιστώθηκε ότι η Μάργουα ήταν έγκυος. Με πλαστά διαβατήρια το ζευγάρι ταξίδεψε έπειτα στη Σουηδία, όπου τους έχει δοθεί πολιτικό άσυλο.
Ο Σεμπούχ δεν τους ακολούθησε στο ταξίδι. «Ήθελε να πάει στην Ολλανδία όπου ζει ο αδερφός του, αλλά δεν ήρθε μαζί μας γιατί δεν είχε τότε αρκετά χρήματα», λέει η Μάργουα. Η ίδια δεν ξέρει πόσα ζήτησαν αργότερα οι διακινητές από τον ξάδερφό της. Έμαθε όμως ότι επέβαινε σε μια βάρκα που βούλιαξε στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου στις 31 Ιουλίου. «Βρισκόταν μέσα, μαζί με τον φίλο του Μάχερ Νταγούντ. Μας είχε πει ότι θα ταξίδευε εκείνη την ημέρα. Ένας από τους διασωθέντες του ναυαγίου μάς είπε ότι Σεμπούχ ήταν μαζί του», λέει.
H Μάργουα Μερτζάν [ξαδέρφη του Σεμπούχ] και ο άντρας της, Γιούσεφ Τζαρτζούρ.
Η Μάργουα ζήτησε τη βοήθειά μου για να εντοπίσουμε τον ξάδερφό της. Δεν μπόρεσα όμως να κάνω πολλά. Το τουρκικό τμήμα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες δεν είχε κάποιο στοιχείο. Ούτε το αντίστοιχο ελληνικό. Οι τουρκικές εφημερίδες δημοσίευσαν την είδηση του ναυαγίου σε μονόστηλα, χωρίς ονόματα ή φωτογραφίες των θυμάτων.
Σύμφωνα με την εκδοχή που κυκλοφόρησε στην Τουρκία, στις 31 Ιουλίου στις δύο τα ξημερώματα ο καπετάνιος κάλεσε την ακτοφυλακή: «Βυθιζόμαστε. Είμαστε τουλάχιστον 30 άνθρωποι στη βάρκα», πρόλαβε να πει προτού διακοπεί η επικοινωνία. Μέσα στις επόμενες ώρες η τουρκική ακτοφυλακή διέσωσε 12 μετανάστες και βρήκε 24 πτώματα. Μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει γνωστό εάν ο Σεμπούχ ήταν ανάμεσα στους νεκρούς του ναυαγίου.
Στο ίδιο πέλαγος, αρκετά ναυτικά μίλια νοτιότερα από το ναυάγιο του Σεμπούχ αγνοούνται μέχρι αυτή τη στιγμή τουλάχιστον άλλοι δέκα μετανάστες, ανάμεσά τους και παιδιά. Το δικό τους ναυάγιο κοντά στο Φαρμακονήσι ανέδειξε όχι μόνο την επικινδυνότητα των θαλάσσιων μεταναστευτικών δρόμων, αλλά και πιθανές ευθύνες των ελληνικών σωστικών αρχών.
Δεν ξέρουμε υπό ποιες συνθήκες βούλιαξε η βάρκα του Σεμπούχ. Στην υπόθεση του Φαρμακονησίου όμως οι μετανάστες που διασώθηκαν υποστηρίζουν ότι το ελληνικό Λιμενικό τους ρυμουλκούσε με ταχύτητα στη φουρτουνιασμένη θάλασσα και με κατεύθυνση τα τουρκικά ύδατα προκαλώντας και την ανατροπή της βάρκας τους. Η εισαγγελία Δωδεκανήσου έχει διατάξει έρευνα για να εξακριβωθούν οι συνθήκες του ναυαγίου, ενώ το Λιμενικό αρνείται ότι απωθούσε τους μετανάστες στην Τουρκία.
Σε έκθεσή του το ελληνικό τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας αναφέρει ότι έχει στη διάθεσή του τουλάχιστον 39 μαρτυρίες μεταναστών που απωθήθηκαν από την Ελλάδα στην Τουρκία μεταξύ Αυγούστου 2012 και Μαΐου 2013. Εκπρόσωπος της Frontex, της ομάδας φύλαξης των ευρωπαϊκών συνόρων, μου έστειλε μια λίστα με εννέα περιστατικά πιθανών παραβάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσα στο 2013 από μέλη των ελληνικών αρχών στα χερσαία και θαλάσσια σύνορά μας. Πρόκειται για αναφορές που συνέταξαν, ως οφείλουν, μέλη της Frontex για περιστατικά στα οποία είτε υπήρξαν οι ίδιοι μάρτυρες είτε πληροφορήθηκαν από τρίτους τι συνέβη. Αυτά περιλαμβάνουν επτά επαναπροωθήσεις μεταναστών στην Τουρκία, πολύωρη στέρηση φαγητού σε μετανάστες που βρέθηκαν σε σκάφος και μία περίπτωση «κακομεταχείρισης» για την οποία όμως δεν δίνονται περισσότερες πληροφορίες.
Τουλάχιστον 136 μετανάστες πνίγηκαν περνώντας με σκάφη από την Τουρκία στην Ελλάδα σύμφωνα με το ελληνικό τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας. Στην πλειονότητά τους ήταν Σύροι και Αφγανοί, όπως και οι επιβαίνοντες στη βάρκα που βούλιαξε στο Φαρμακονήσι.
Η Frontex δεν παρεμβαίνει σε αποστολές διάσωσης στο Αιγαίο. Στα πλαίσια της επιχείρησης Θάλασσα του Ποσειδώνος παρέχει στις ελληνικές αρχές βαν με θερμικές κάμερες και μεταφραστές. Συμμετέχει όμως σε αντίστοιχα περιστατικά στα ανοιχτά της Μάλτας, της Σικελίας, ή της νήσου Λαμπεντούζα. Όπως μου εξηγεί η εκπρόσωπος της Frontex, Εύα Μονκούρ, η ακτοφυλακή και τα δικά τους σκάφη ειδοποιούνται συνήθως από πολίτες που περιμένουν την άφιξη των μεταναστών στη στεριά ή και από τους επιβαίνοντες στις βάρκες. Κατά μέσο όρο μεσολαβούν 30 λεπτά μέχρι να εντοπιστεί το σημείο όπου μια βάρκα πλέει ακυβέρνητη.
Σε αρκετές περιπτώσεις, ακόμα κι αν δεν συντρέχει αδράνεια ή καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις λιμενικές αρχές, τα ναυάγια προκαλούνται από τα ακατάλληλα και υπερφορτωμένα σκάφη. Πιο σπάνια το ναυάγιο μπορεί να προκληθεί από την απειρία των διακινητών, όπως συνέβη στις 15 Νοεμβρίου στην Πάλαιρο.
Δώδεκα άνθρωποι πνίγηκαν τότε στο Ιόνιο Πέλαγος όταν ανατράπηκε η βάρκα τους. Κατά την ανάκρισή του ο οδηγός της βάρκας είπε ότι το κλεμμένο ταχύπλοο «Αλκυόνη» με το οποίο θα περνούσαν στην Ιταλία πήρε επικίνδυνη κλίση όταν τοποθέτησαν οι διακινητές 24 μπιτόνια βενζίνη στο πίσω μέρος του. Φώναξαν τότε τους 27 μετανάστες να κάτσουν στην πλώρη για να ισορροπήσει το σκαρί. Από τη μετατόπιση του φορτίου όμως το ταχύπλοο αναποδογύρισε και βρέθηκαν στη θάλασσα.
Για πάνω από μία εβδομάδα επτά από τα θύματα του ναυαγίου της Παλαίρου δεν είχαν αναγνωριστεί. Ο Κώστας Γραμμένος, ιδιοκτήτης γραφείου τελετών που είχε αναλάβει τη διαδικασία αποστολής των σορών στις πατρίδες τους, μου είπε ότι δεν τον είχε ενοχλήσει κανείς για έναν πατέρα και τα τέσσερα παιδιά του που βρίσκονταν ανάμεσα στους νεκρούς.
Για τον Σεμπούχ όμως ενδιαφέρθηκαν αρκετοί. Ο αδερφός του που ζει στην Ολλανδία προσπάθησε να τον ψάξει στην Τουρκία και την Ελλάδα. Μάταια. «Πλέον επισκέπτεται έναν ψυχίατρο. Είναι πολύ δύσκολο για την οικογένειά μας που χάσαμε τον Σεμπούχ και δεν έχουμε βρει έστω τη σορό του», λέει η Μάργουα.
Προσπάθησα να ανασυνθέσω την πορεία του Σεμπούχ μέχρι τη στιγμή που χάθηκαν τα ίχνη του. Γεννήθηκε στο Χασάκε της Συρίας στις 6 Ιουλίου του 1980. Έπαιζε ποδόσφαιρο και ήταν ανύπαντρος. Βρήκα τη σελίδα του στο Facebook. Στις 22 Ιουλίου έγραψε ότι βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη. «Να έχεις ασφαλές ταξίδι και να μας στείλεις τον αριθμό του κινητού σου», του έγραψε ένας φίλος. «Να φτάσεις με ασφάλεια στην Ολλανδία», κάποιος άλλος.
Από την Κωνσταντινούπολη πρέπει να έφτασε οδικώς στο Τσανάκκαλε, στη νότια ακτή των Δαρδανελίων. Μια διαδρομή 500 χιλιομέτρων. Στις 23 Ιουλίου, μία εβδομάδα πριν από το ναυάγιο, φαίνεται πως έκανε την τελευταία ανάρτηση στη σελίδα του στο Facebook. Ήταν δυο στίχοι στα αραβικά: «Η νύχτα είναι πιστή φίλη/ σου κρύβει τη λύπη».
Γιάννης Παπαδόπουλος
http://www.vice.com/gr/read/o-sebouch-agnoeitai-sto-aigaio
ΠΡΕΖΑ TV
24-1-2014
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου