Σχεδόν 3.000 παιδιά στην Ελλάδα ζουν σήμερα σε Ιδρύματα Παιδικής Προστασίας, ενώ κάθε χρόνο 350 νέες περιπτώσεις εισέρχονται σε ιδρύματα, εκ των οποίων μόνο 20-30 παιδιά τοποθετούνται σε επίσημα αναγνωριζόμενη αναδοχή και άλλα τόσα σε μη τυπικά αναγνωριζόμενη αναδοχή.
Στον τομέα αυτό, η απόσταση που χωρίζει την Ελλάδα από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες είναι χαώδης. Μόλις ποσοστό 10% των παιδιών που απομακρύνονται από τη φυσική οικογένεια -είτε εγκαταλείπονται είτε απομακρύνονται με εισαγγελική εντολή- οδηγούνται σε αναδόχους, ποσοστό που σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες φτάνει το 80-90%.
Στα δικαιώματα των παιδιών που ζουν μακριά από τις φυσικές τους οικογένειες αφιέρωσε εφέτος ο Συνήγορος του Πολίτη την Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων του Παιδιού. Με αυτή την αφορμή πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα ημερίδα με θέμα «Σε αναζήτηση της φροντίδας και της συμμετοχής: Τα δικαιώματα των παιδιών που ζουν στα ιδρύματα», όπου όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς συζήτησαν το πλαίσιο της παιδικής προστασίας στη χώρα μας, τα προβλήματα, τις δυσκολίες και τις καλές πρακτικές.
Η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού προβλέπει στο άρθρο 20 ότι το παιδί που δεν ζει με την οικογένειά του δικαιούται ειδική προστασία από το κράτος, μέσα από θεσμούς εναλλακτικής φροντίδας όπως είναι η αναδοχή ή σε περίπτωση ανάγκης η τοποθέτηση σε κατάλληλο ίδρυμα, στο οποίο πρέπει να απολαμβάνει πλήρως τα δικαιώματά του. Δεν είναι όμως μόνο οι αριθμοί που αφήνουν τη χώρα μας εκτεθειμένη ως προς αυτή τη δέσμευση, αλλά και οι συνθήκες που επικρατούν.
Τα προβλήματα στα ιδρύματα
«Υπάρχουν σήμερα παιδιά εγκαταλειμμένα σε κλινικές, όπως στο "Αλεξάνδρα", μέχρι τους 9 μήνες της ζωής τους, που δεν βλέπουν τον ήλιο, μένουν κλεισμένα σε δωμάτια, επειδή δεν υπάρχει τρόπος διοχέτευσής τους σε ανάδοχες οικογένειες ή σε κατάλληλες δομές προστασίας» ανέφερε ο βοηθός συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού Γεώργιος Μόσχος, στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε στην εκδήλωση. Μέχρι σήμερα ο Συνήγορος έχει επισκεφθεί 76 δομές φιλοξενίας, δηλαδή σχεδόν το σύνολο των δημοσίων ιδρυμάτων και σημαντικό αριθμό ιδιωτικών και εκκλησιαστικών δομών, και έχει διερευνήσει 40 σχετικές αναφορές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει, τα παιδιά παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα στα ιδρύματα, που φτάνει τα 6-7 χρόνια. Σε πολλές περιπτώσεις διαπιστώνονται σοβαρά προβλήματα στη στελέχωση των ιδρυμάτων, στην τήρηση στοιχείων για τα φιλοξενούμενα παιδιά, στην αδειοδότηση, στην πιστοποίηση, στον έλεγχο και στην εποπτεία τους, ενώ υπάρχουν και περιστατικά παραμέλησης ή κακοποίησης, που σχετίζονται με την ανεπάρκεια του προσωπικού και την πλημμελή εποπτεία τους.
Όπως αναφέρθηκε, συχνά τα παιδιά παραμένουν στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου με ελάχιστη αντιστοιχία προσωπικού, δηλαδή ένας εργαζόμενος προς 25 παιδιά. Σε άλλες περιπτώσεις, ειδικά σε δομές που φιλοξενούν παιδιά με αναπηρία ή ψυχικές διαταραχές, το προσωπικό αναγκάζεται να χρησιμοποιεί μέσα καταστολής, όπως τα κλουβιά που έχουμε δει στα Λεχαινά, η χρήση φαρμάκων, η πρόσδεση των χεριών.
Πρόταση για ένα «νέο ίδρυμα»
Μια νέα μορφή ιδρύματος, η οποία εφαρμόζεται διεθνώς, προτάθηκε στη διάρκεια των εργασιών της εκδήλωσης. Μια δομή ευάριθμη, κάτω των 10 παιδιών, με μια οργάνωση που ομοιάζει σε οικογένεια με μοιρασμένους ρόλους, όπως είναι τα Παιδικά Χωριά SOS. Εκεί υπάρχει μια σταθερότητα στα πρόσωπα των ενηλίκων που συνδέονται με τα παιδιά. «Αυτά τα ιδρύματα μπορεί να είναι και προτιμώμενα από μια εύκολη τοποθέτηση σε μια ανάδοχη οικογένεια η οποία θα αποτύχει. Προτιμώμενα μέχρι φυσικά να βρεθεί η κατάλληλη λύση για το κάθε παιδί» σχολίασε σχετικά ο κ. Μόσχος.
Ακόμη, απαραίτητες είναι οι ειδικές δομές για παιδιά με ψυχικές διαταραχές και διαταραχές συμπεριφοράς, δομές που εκλείπουν στη χώρα μας αυτή τη στιγμή, με αποτέλεσμα τα παιδιά που χρειάζονται εξειδικευμένη φροντίδα να φιλοξενούνται σε δομές που δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους.
«Θέλουμε μέσα στη χρονιά που ακολουθεί, 2015-16, να δούμε από την Πολιτεία συγκεκριμένα μέτρα, ώστε να έχουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που μέσα στα επόμενα δύο-τρία χρόνια να αλλάζουν οι αριθμητικοί συσχετισμοί» είπε χαρακτηριστικά ο συνήγορος του Παιδιού. Όπως προέβλεψε μιλώντας στο «Βήμα», με τις κατάλληλες παρεμβάσεις της πολιτείας, είναι δυνατόν μέσα σε τρία χρόνια το ποσοστό των παιδιών που τοποθετείται σε ανάδοχες οικογένειες να φτάσει και το 50%. Απαραίτητες φυσικά προϋποθέσεις η συνεχής υποστήριξη και εποπτεία των ανάδοχων οικογενειών.
Πρόταση για κατάργηση όλων των ασύλων
Ένα αίτημα που ακούστηκε μετ' επιτάσεως από όλους τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση είναι η κατάργηση όλων των δομών ασυλικού μοντέλου, όπως τα ΚΕΠΕΠ Λεχαινών, Σιδηροκάστρου, Κομοτηνής. Στην πρόσφατη έκθεσή του, μεταξύ άλλων, ο συνήγορος προτείνει να θεσπιστούν προδιαγραφές ποιότητας για τη λειτουργία των μονάδων παιδικής προστασίας τόσο του δημόσιου, όσο και του ιδιωτικού τομέα, με ενιαίο πλαίσιο κανόνων, δικαιωμάτων και υποχρεώσεων για θέματα καθημερινής ζωής των φιλοξενούμενων παιδιών, και να ενεργοποιηθεί το ταχύτερο δυνατό το Εθνικό Μητρώο Παιδικής Προστασίας στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Τέλος, ο βοηθός συνήγορος αναφέρθηκε στην ανάγκη αξιοποίησης του εθελοντισμού στον τομέα της παιδικής προστασίας. «Η παρουσία εθελοντών στη ζωή ενός παιδιού που έχει φύγει από την οικογένειά του προσωποποιεί το νοιάξιμο. Σε όσα ιδρύματα το έχω συναντήσει, τα παιδιά περιμένουν τους εθελοντές πώς και πώς, είναι οι φίλοι τους» είπε χαρακτηριστικά. Αυτός ο εθελοντής όμως θα πρέπει να λειτουργεί εντός πλαισίου και να γνωρίζει τα όριά του, ώστε να μην υπάρχουν αυθαιρεσίες ή ακόμα και φαινόμενα κακοποίησης ή εκμετάλλευσης.
Όπως εξήγησε, τα ιδρύματα καλούν ανθρώπους που θέλουν να συνδράμουν εθελοντικά, γίνεται καταγραφή, και με ατομικό ραντεβού, ακολουθεί εκπαίδευση για το πλαίσιο της εθελοντικής προσφοράς. Για παράδειγμα να κάνω μαθήματα σε ένα παιδί, να βγάζω βόλτα ένα παιδί ή να προσφέρω ολιγόωρη φιλοξενία ή και νυχτερινή φιλοξενία μετά από κάποιο καιρό, εφόσον ελεγχθεί και κριθεί κατάλληλο το σπίτι. Πρόκειται για πολίτες που οργανωμένα, εποπτευόμενα και υποστηριζόμενα συμπράττουν στην παροχή κοινωνικής προστασίας.
Όλγα Κλώντζα IN.GR
ΠΡΕΖΑ TV
24-11-2015
Στον τομέα αυτό, η απόσταση που χωρίζει την Ελλάδα από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες είναι χαώδης. Μόλις ποσοστό 10% των παιδιών που απομακρύνονται από τη φυσική οικογένεια -είτε εγκαταλείπονται είτε απομακρύνονται με εισαγγελική εντολή- οδηγούνται σε αναδόχους, ποσοστό που σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες φτάνει το 80-90%.
Στα δικαιώματα των παιδιών που ζουν μακριά από τις φυσικές τους οικογένειες αφιέρωσε εφέτος ο Συνήγορος του Πολίτη την Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων του Παιδιού. Με αυτή την αφορμή πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα ημερίδα με θέμα «Σε αναζήτηση της φροντίδας και της συμμετοχής: Τα δικαιώματα των παιδιών που ζουν στα ιδρύματα», όπου όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς συζήτησαν το πλαίσιο της παιδικής προστασίας στη χώρα μας, τα προβλήματα, τις δυσκολίες και τις καλές πρακτικές.
Η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού προβλέπει στο άρθρο 20 ότι το παιδί που δεν ζει με την οικογένειά του δικαιούται ειδική προστασία από το κράτος, μέσα από θεσμούς εναλλακτικής φροντίδας όπως είναι η αναδοχή ή σε περίπτωση ανάγκης η τοποθέτηση σε κατάλληλο ίδρυμα, στο οποίο πρέπει να απολαμβάνει πλήρως τα δικαιώματά του. Δεν είναι όμως μόνο οι αριθμοί που αφήνουν τη χώρα μας εκτεθειμένη ως προς αυτή τη δέσμευση, αλλά και οι συνθήκες που επικρατούν.
Τα προβλήματα στα ιδρύματα
«Υπάρχουν σήμερα παιδιά εγκαταλειμμένα σε κλινικές, όπως στο "Αλεξάνδρα", μέχρι τους 9 μήνες της ζωής τους, που δεν βλέπουν τον ήλιο, μένουν κλεισμένα σε δωμάτια, επειδή δεν υπάρχει τρόπος διοχέτευσής τους σε ανάδοχες οικογένειες ή σε κατάλληλες δομές προστασίας» ανέφερε ο βοηθός συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού Γεώργιος Μόσχος, στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε στην εκδήλωση. Μέχρι σήμερα ο Συνήγορος έχει επισκεφθεί 76 δομές φιλοξενίας, δηλαδή σχεδόν το σύνολο των δημοσίων ιδρυμάτων και σημαντικό αριθμό ιδιωτικών και εκκλησιαστικών δομών, και έχει διερευνήσει 40 σχετικές αναφορές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει, τα παιδιά παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα στα ιδρύματα, που φτάνει τα 6-7 χρόνια. Σε πολλές περιπτώσεις διαπιστώνονται σοβαρά προβλήματα στη στελέχωση των ιδρυμάτων, στην τήρηση στοιχείων για τα φιλοξενούμενα παιδιά, στην αδειοδότηση, στην πιστοποίηση, στον έλεγχο και στην εποπτεία τους, ενώ υπάρχουν και περιστατικά παραμέλησης ή κακοποίησης, που σχετίζονται με την ανεπάρκεια του προσωπικού και την πλημμελή εποπτεία τους.
Όπως αναφέρθηκε, συχνά τα παιδιά παραμένουν στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου με ελάχιστη αντιστοιχία προσωπικού, δηλαδή ένας εργαζόμενος προς 25 παιδιά. Σε άλλες περιπτώσεις, ειδικά σε δομές που φιλοξενούν παιδιά με αναπηρία ή ψυχικές διαταραχές, το προσωπικό αναγκάζεται να χρησιμοποιεί μέσα καταστολής, όπως τα κλουβιά που έχουμε δει στα Λεχαινά, η χρήση φαρμάκων, η πρόσδεση των χεριών.
Πρόταση για ένα «νέο ίδρυμα»
Μια νέα μορφή ιδρύματος, η οποία εφαρμόζεται διεθνώς, προτάθηκε στη διάρκεια των εργασιών της εκδήλωσης. Μια δομή ευάριθμη, κάτω των 10 παιδιών, με μια οργάνωση που ομοιάζει σε οικογένεια με μοιρασμένους ρόλους, όπως είναι τα Παιδικά Χωριά SOS. Εκεί υπάρχει μια σταθερότητα στα πρόσωπα των ενηλίκων που συνδέονται με τα παιδιά. «Αυτά τα ιδρύματα μπορεί να είναι και προτιμώμενα από μια εύκολη τοποθέτηση σε μια ανάδοχη οικογένεια η οποία θα αποτύχει. Προτιμώμενα μέχρι φυσικά να βρεθεί η κατάλληλη λύση για το κάθε παιδί» σχολίασε σχετικά ο κ. Μόσχος.
Ακόμη, απαραίτητες είναι οι ειδικές δομές για παιδιά με ψυχικές διαταραχές και διαταραχές συμπεριφοράς, δομές που εκλείπουν στη χώρα μας αυτή τη στιγμή, με αποτέλεσμα τα παιδιά που χρειάζονται εξειδικευμένη φροντίδα να φιλοξενούνται σε δομές που δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους.
«Θέλουμε μέσα στη χρονιά που ακολουθεί, 2015-16, να δούμε από την Πολιτεία συγκεκριμένα μέτρα, ώστε να έχουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που μέσα στα επόμενα δύο-τρία χρόνια να αλλάζουν οι αριθμητικοί συσχετισμοί» είπε χαρακτηριστικά ο συνήγορος του Παιδιού. Όπως προέβλεψε μιλώντας στο «Βήμα», με τις κατάλληλες παρεμβάσεις της πολιτείας, είναι δυνατόν μέσα σε τρία χρόνια το ποσοστό των παιδιών που τοποθετείται σε ανάδοχες οικογένειες να φτάσει και το 50%. Απαραίτητες φυσικά προϋποθέσεις η συνεχής υποστήριξη και εποπτεία των ανάδοχων οικογενειών.
Πρόταση για κατάργηση όλων των ασύλων
Ένα αίτημα που ακούστηκε μετ' επιτάσεως από όλους τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση είναι η κατάργηση όλων των δομών ασυλικού μοντέλου, όπως τα ΚΕΠΕΠ Λεχαινών, Σιδηροκάστρου, Κομοτηνής. Στην πρόσφατη έκθεσή του, μεταξύ άλλων, ο συνήγορος προτείνει να θεσπιστούν προδιαγραφές ποιότητας για τη λειτουργία των μονάδων παιδικής προστασίας τόσο του δημόσιου, όσο και του ιδιωτικού τομέα, με ενιαίο πλαίσιο κανόνων, δικαιωμάτων και υποχρεώσεων για θέματα καθημερινής ζωής των φιλοξενούμενων παιδιών, και να ενεργοποιηθεί το ταχύτερο δυνατό το Εθνικό Μητρώο Παιδικής Προστασίας στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Τέλος, ο βοηθός συνήγορος αναφέρθηκε στην ανάγκη αξιοποίησης του εθελοντισμού στον τομέα της παιδικής προστασίας. «Η παρουσία εθελοντών στη ζωή ενός παιδιού που έχει φύγει από την οικογένειά του προσωποποιεί το νοιάξιμο. Σε όσα ιδρύματα το έχω συναντήσει, τα παιδιά περιμένουν τους εθελοντές πώς και πώς, είναι οι φίλοι τους» είπε χαρακτηριστικά. Αυτός ο εθελοντής όμως θα πρέπει να λειτουργεί εντός πλαισίου και να γνωρίζει τα όριά του, ώστε να μην υπάρχουν αυθαιρεσίες ή ακόμα και φαινόμενα κακοποίησης ή εκμετάλλευσης.
Όπως εξήγησε, τα ιδρύματα καλούν ανθρώπους που θέλουν να συνδράμουν εθελοντικά, γίνεται καταγραφή, και με ατομικό ραντεβού, ακολουθεί εκπαίδευση για το πλαίσιο της εθελοντικής προσφοράς. Για παράδειγμα να κάνω μαθήματα σε ένα παιδί, να βγάζω βόλτα ένα παιδί ή να προσφέρω ολιγόωρη φιλοξενία ή και νυχτερινή φιλοξενία μετά από κάποιο καιρό, εφόσον ελεγχθεί και κριθεί κατάλληλο το σπίτι. Πρόκειται για πολίτες που οργανωμένα, εποπτευόμενα και υποστηριζόμενα συμπράττουν στην παροχή κοινωνικής προστασίας.
Όλγα Κλώντζα IN.GR
ΠΡΕΖΑ TV
24-11-2015
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου