Μετά την εμπέδωση των μνημονίων, ένα νέο τοπίο διαμορφώνεται στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, με τις παραγωγικές δυνάμεις του τόπου να έχουν μετατραπεί σε θεατές ενός πραγματικού πολέμου. Η μάχη που δίνεται σήμερα για τον έλεγχο του τραπεζικού συστήματος είναι αυτή που θα καθορίσει στο άμεσο μέλλον ποιος θα κάνει κουμάντο στην ελληνική οικονομία, ποιος θα σφραγίσει την πορεία του τόπου τα επόμενα χρόνια.
Αυτοί που τα επόμενα ένα με δυο χρόνια θα εξασφαλίσουν τον έλεγχο του τραπεζικού συστήματος θα έχουν τη δυνατότητα να καθορίσουν τη βιωσιμότητα ή μη των ελληνικών επιχειρήσεων, την κατεύθυνση που θα πάρουν οι όποιες επενδύσεις, το καθεστώς ιδιοκτησίας και τον βαθμό συγκέντρωσης της ελληνικής βιομηχανίας, τους όρους της εγχώριας παραγωγής προϊόντων, υπηρεσιών και αγαθών, την τύχη μεγάλου μέρους της ιδιωτικής περιουσίας συμπεριλαμβανομένων των κατοικιών. Δηλαδή, την ελληνική οικονομία στο σύνολό της.
Οι τράπεζες αποτελούν παγκοσμίως τους βραχίονες άσκησης οικονομικής πολιτικής, με τις κυβερνήσεις να τους έχουν παραχωρήσει τεράστια περιθώρια να επηρεάζουν τη δυναμική της οικονομίας. Μπορεί θεωρητικά το τραπεζικό σύστημα να ελέγχεται από την εκτελεστική εξουσία και τις ανεξάρτητες κρατικές αρχές, επί της ουσίας όμως έχει μια πανίσχυρη αυτονομία που το καθιστά ρυθμιστή των εξελίξεων και τελικά τον απόλυτο διαμορφωτή ολόκληρων κλάδων της οικονομίας. Αυτό επιτείνεται και από τη λειτουργία των κεντρικών τραπεζών που αξιοποιούν την ανεξαρτησία τους για την εμπέδωση επιθετικών νεοφιλελεύθερων πολιτικών.
Στην Ελλάδα, η κατάσταση είναι ακόμα πιο ανεξέλεγκτη. Τα μνημόνια σημαίνουν μειωμένη ή ακυρωμένη κυριαρχία όχι μόνο γενικά ως προς την άσκηση οικονομικής πολιτικής, αλλά και ειδικά ως προς τη διαχείριση του τραπεζικού συστήματος. Πλέον, με τους όρους που έγιναν οι ανακεφαλαιοποιήσεις, το νέο θεσμικό πλαίσιο για τη σύνθεση και του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και των διοικήσεων των τραπεζών αλλά και τη διαρκή αναβάθμιση του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM), ένα μεγάλο μέρος των αποφάσεων για το μέλλον και την κατεύθυνση του τραπεζικού συστήματος έχει μεταφερθεί στους δανειστές και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Αυτή είναι η σωστή οπτική γωνία από την οποία πρέπει να δούμε τον πόλεμο που αυτή τη στιγμή διεξάγεται για τον έλεγχο των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και συνήθως παρουσιάζεται από οικονομικούς αναλυτές, ενίοτε και στρεβλά, ως «επιχείρηση αφελληνισμού των τραπεζών». Γιατί αυτό που κρίνεται δεν είναι μόνο ούτε κυρίως η εθνικότητα των τραπεζών, ούτε βέβαια η παραμονή των προηγούμενων διοικήσεων αποτελούσε εγγύηση «ελληνικότητας» του τραπεζικού συστήματος, αφού και αυτές ξένους επενδυτές αναζητούσαν. Αυτό που κρίνεται είναι η κατεύθυνση και το βάθος της αναδιάρθρωσης της ελληνικής οικονομίας. Οι δανειστές μέσω του SSM, άλλοτε βάζοντας προσκόμματα, άλλοτε ασκώντας πιέσεις και άλλοτε προχωρώντας σε ωμές παρεμβάσεις, επιβάλλουν τη στελέχωση των ελληνικών τραπεζών με αλλοδαπά στελέχη ή εγχώριους υψηλόβαθμους τραπεζικούς υπαλλήλους, στους οποίους έχουν «εμπιστοσύνη» ότι θα εφαρμόσουν αυτή τη βίαιη αναδιάρθρωση.
Οι αλλαγές στις διοικήσεις των τραπεζών και η απομάκρυνση ή το ψαλίδισμα των αρμοδιοτήτων όσων απομένουν σχετίζονται άμεσα τόσο με τη διαχείριση των κόκκινων δανείων και τον έλεγχο των εγχώριων υπερχρεωμένων επιχειρηματικών ομίλων όσο και συνολικά με την αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος, σε μια περίοδο μάλιστα που καραδοκεί ο εφιάλτης του κουρέματος των καταθέσεων, αν μια τράπεζα δεν θεωρηθεί επαρκώς κεφαλαιοποιημένη.
Η ενεργοποίηση του Ν. 4346/2015 που ρυθμίζει πώς θα αξιολογούνται και θα τοποθετούνται τα μέλη των διοικήσεων των τραπεζών έχει επιβάλει στις ελληνικές τράπεζες ένα μονοδιάστατο και συγκεντρωτικό σχήμα διοίκησης, με μέλη που θα προέρχονται από ένα στενό τραπεζικό πεδίο, όπου ανάμεσα στα κομβικά κριτήρια επιλογής τους λογίζεται η μακρόχρονη διεθνής τραπεζική εμπειρία. Αυτό, όπως σημειώνουν στελέχη της αγοράς, σημαίνει την έλευση στελεχών που έχουν θητεύσει στις σκληρές αγορές της Ευρώπης, τεχνοκρατών, σε κάθε περίπτωση, οι οποίοι δεν έχουν ιδιαίτερες ευαισθησίες ούτε απέναντι σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, ούτε και στις ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικονομίας μετά από οκτώ χρόνια ύφεσης. Οι ευρωπαίοι, αλλά και οι πέρα του Ατλαντικού επενδυτές διεκδικούν να ελέγξουν τα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η άμεση επιστροφή των χρημάτων που επένδυσαν, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις που όλα αυτά θα έχουν στην κοινωνία και ιδίως τα περισσότερο πληττόμενα στρώματα.
Ενδεικτικές της δυσκολίας της περιόδου για την ελληνική κυβέρνηση και τη δυνατότητα να ασκήσει πολιτική μέσω των τραπεζών είναι οι αλλαγές που έγιναν με την πρόσφατη ανακεφαλαιοποίηση. Ενώ στην πραγματικότητα το Δημόσιο έβαλε και πάλι το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων, αυξάνοντας το δημόσιο χρέος, οι όροι της ανακεφαλαιοποίησης ενίσχυσαν σκανδαλωδώς τη θέση των ιδιωτών, με το ΤΧΣ να περιορίζεται σε μειοψηφικό ποσοστό. Έτσι, το Δημόσιο απώλεσε περίπου 40 δισ. ευρώ, αφού εξαναγκάστηκε να πουλήσει τις μετοχές του στους ιδιώτες επενδυτές –βάσει του Ν. 4346– σε όποια τιμή καθοριζόταν στο βιβλίο προσφορών! Αυτό έδωσε την ευκαιρία να μπουν στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα hedge funds τα οποία με ελάχιστα κεφάλαια απέκτησαν παρουσία τόσο ισχυρή, ώστε είναι πια ικανά να καθορίσουν την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Την ίδια στιγμή αναβαθμίστηκε ο ρόλος του SSM στον καθορισμό των διοικήσεων και πάλι σε βάρος των δυνατοτήτων παρέμβασης της κυβέρνησης να ασκεί πολιτική.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αφού παρέδωσε σε εξευτελιστικές τιμές τις μετοχές των τεσσάρων συστημικών τραπεζών που κατείχε, όπως ήταν υποχρεωμένη βάσει των μνημονιακών υποχρεώσεων, τώρα επιδιώκει, χωρίς ωστόσο επιτυχία, να τοποθετήσει δικούς της ανθρώπους στη διοίκηση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Και έχει δύο βασικούς λόγους για αυτό: πρώτον, για να μειώσει τις κοινωνικές επιπτώσεις από τη λεηλασία που ετοιμάζουν δανειστές και fund στην περιουσία των πολιτών. Δεύτερον, για να εξασφαλίσει τη διάσωση ορισμένων επιχειρήσεων που βρίσκονται στο κόκκινο λόγω δανεισμού, αλλά και να εξυπηρετήσει «ημέτερους» επιχειρηματίες με δάνεια, ώστε να φτιάξει τα δικά της φιλικά τζάκια. Μόνο που αυτή η επιδίωξη της κυβέρνησης προσκρούει διαρκώς πάνω στο ίδιο το θεσμικό πλαίσιο, αλλά και τη σκληρή πραγματικότητα όπου πλέον τον πρώτο λόγο τον έχουν οι «θεσμοί», ο SSM και οι ιδιώτες επενδυτές.
Την ίδια στιγμή αυτό που προσπαθεί να διαπραγματευτεί η κυβέρνηση με τους «θεσμούς», εν όψει της δεύτερης αξιολόγησης, είναι να επιτευχθεί μέσω των εξωδικαστικών συμβιβασμών μεταξύ ιδιωτών και τραπεζών αλλά και του νέου Πτωχευτικού Κώδικα το πάγωμα δανείων των επιχειρήσεων με ευνοϊκές αναδιαρθρώσεις και κούρεμα μέρους του χρέους τους, και παράλληλα να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο που θα αποτρέψει πλειστηριασμούς και εξώσεις για την πρώτη κατοικία. Οι ορέξεις δανειστών και fund, όμως, είναι διαφορετικές.
Η σύγκρουση για τις διοικήσεις Πειραιώς και Εθνικής
Στην παρούσα χρονική περίοδο η σύγκρουση για τις διοικήσεις των τραπεζών επικεντρώθηκε κυρίως σε Εθνική και Πειραιώς, με το κράτος, τους δανειστές, αλλά και τους ξένους επενδυτές να διεκδικούν να ορίσουν δικούς τους ανθρώπους. Οι αιτίες πολλές. Πρόκειται για τις δύο μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας. Ο όμιλος της Πειραιώς είναι ένας ιδιαίτερα ισχυρός όμιλος, στον οποίο μάλιστα είναι υποθηκευμένο το μεγαλύτερο μέρος της αγροτικής γης της χώρας, ενώ ελέγχει και μεγάλο μέρος κόκκινων επιχειρηματικών δανείων. Από την άλλη πλευρά, στην Εθνική είναι συγκεντρωμένο μεγάλο μέρος ιδιωτικών και κρατικών καταθέσεων, δάνεια μεγάλων επιχειρηματικών μονάδων, ενώ η είναι η τράπεζα που παραδοσιακά βρισκόταν και υπό τον έλεγχο του κράτους, παρότι τυπικά ήταν πάντα ιδιωτική τράπεζα. Το ποιος λοιπόν θα πάρει το πάνω χέρι στη διοίκησή τους είναι κομβικής σημασίας ζήτημα.
Στην περίπτωση της Πειραιώς, μετά και την παραίτηση Σάλλα το καλοκαίρι, η κυβέρνηση φαίνεται ότι έχει αποδεχτεί πλήρως την ήττα της και δίνει μάχες οπισθοφυλακής, με την ελπίδα ότι οι ευρωπαίοι δανειστές θα θελήσουν να βάλουν εμπόδια στον αμερικανό επενδυτή Τζον Πώλσον, ο οποίος, με ποσοστό 9,3%, είναι ο μεγαλύτερος ιδιώτης μέτοχος της τράπεζας και θέλει να ελέγξει τη διοίκηση.
Οι υποψήφιοι για τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου –στρατηγικής σημασίας για την πολιτική που θα ακολουθήσει η τράπεζα– στην Πειραιώς ήταν δύο. Ο πρώτος ήταν ο Άνθιμος Θωμόπουλος, πρώην διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας, που είχε απομακρυνθεί μετά την ανακεφαλαιοποίησή της και υποστηρίζεται από τον Πώλσον. Ο αμερικανός επενδυτής «πόνταρε» στον Θωμόπουλο γιατί θεωρεί ότι θα υλοποιήσει το σχέδιο για αντικατάσταση μεγάλου μέρους των στελεχών της Πειραιώς από ξένα μεγαλοστελέχη.
Ο δεύτερος υποψήφιος και αντίπαλο δέος του Θωμόπουλου ήταν ο κύπριος Χρήστος Παπαδόπουλος, που επί Σάλλα ήταν η πρώτη επιλογή της Πειραιώς για τη θέση, αλλά είχε απορριφθεί μετά από εξόφθαλμη παρέμβαση του SSM. Κύκλοι της τραπεζικής αγοράς σημειώνουν ότι η αρχική απόρριψη Παπαδόπουλου από τον SSM ήταν αυτή που ξεχείλισε το ποτήρι για τον Σάλλα και οδήγησε στη φυγή του. Αρχικά είχε θεωρηθεί ότι με τον πρώην πρόεδρο της Πειραιώς να κινείται στα «ήρεμα νερά» της Συνεταιριστικής Παγκρήτιας Τράπεζας, δεν θα αποκλειόταν οι δανειστές να στηρίξουν μέσω του SSM τον Παπαδόπουλο, ο οποίος είχε και την πλειοψηφία ανάμεσα στο σημερινό ΔΣ της Πειραιώς. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά την απομάκρυνση του Σάλλα, αρχικά ο SSM αναθεώρησε τις απόψεις του για τον Παπαδόπουλο, προσφέροντάς του μάλιστα και μια επιστολή, στην οποία αναφέρεται ότι τον θεωρεί «ικανό» για τη θέση. «Στόχος των δανειστών ήταν να φύγει ο Σάλλας από τη μέση, από τη στιγμή που αυτός επετεύχθη, το νερό θα μπει στο αυλάκι» ανέφερε τραπεζικός παράγοντας σε συνομιλία που είχαμε μαζί του. Στόχος του SSM είναι να στελεχώσει την Πειραιώς με αλλοδαπούς τεχνοκράτες, κάτι το οποίο ο Σάλλας επιδίωξε να αποτρέψει, προφανώς διότι διαισθάνθηκε ότι θα χάσει κάθε έννοια ελέγχου.
Στις 14 Δεκεμβρίου και ενώ συνεδρίαζε το ΔΣ της Πειραιώς με πιθανότερο αποτέλεσμα να εκλεγεί ο Χρ. Παπαδόπουλος, έφτασε e-mail του SSΜ με το οποίο ζητούσε τη διακοπή της συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου της Πειραιώς και την «επ΄ αόριστον αναβολή της διαδικασίας επιλογής διευθύνοντος συμβούλου», με το σκεπτικό ότι έπρεπε να προηγηθεί ο έλεγχος των δύο υποψηφίων, του Ανθ. Θωμόπουλου και του Χρ. Παπαδόπουλου. Μετά την εξέλιξη αυτή ο Θωμόπουλος απέσυρε την υποψηφιότητά του. Της πραξικοπηματικής παρέμβασης του SSM, που προκάλεσε και εκφράσεις δυσφορίας της ελληνικής κυβέρνησης, είχαν προηγηθεί παρασκηνιακές πιέσεις του Πώλσον προς τον SSM να ελεγχθεί ξανά ο Χρ. Παπαδόπουλος. Αυτή η εξέλιξη άνοιξε δρόμο και για την αναζήτηση και πιθανής «τρίτης λύσης». Φάνηκε, επίσης, ότι η στο νέο τοπίο μικρό πραγματικό περιθώριο παρέμβασης έχει η ελληνική κυβέρνηση, εφόσον όλη η πραγματική διαπραγμάτευση γίνεται ανάμεσα στον SSM και τους εκπροσώπους των ξένων funds.
Βέβαια, το μέλλον της Πειραιώς είναι κομβικό για την κυβέρνηση Τσίπρα, αφού η συγκεκριμένη τράπεζα διαθέτει στα χαρτοφυλάκιά της το 35% των χρηματοδοτήσεων στις μεγάλες επιχειρήσεις και το 40% των μικρομεσαίων. Για τον ΣΥΡΙΖΑ, η Πειραιώς θα μπορούσε να αποτελέσει ένα «χρηματοδοτικό εργαλείο» κυρίως με τη ρύθμιση δανείων επιχειρήσεων, στηρίζοντας ουσιαστικά το αφήγημα της κυβέρνησης για οργανωμένο σχέδιο ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Ωστόσο, η κυβέρνηση φαίνεται ότι έχει καταστεί έρμαιο των δανειστών και των αδηφάγων ορέξεων των fund σε τέτοιο βαθμό, που αρχικά δεν κατάφερε να στηρίξει τον Σάλλα που τον θεωρούσε «δικό της» και τώρα δεν μπορεί να τοποθετήσει μια διοίκηση που θα αντισταθεί έστω και στο ελάχιστο στους σχεδιασμούς Πώλσον.
Στην Εθνική το τοπίο φαίνεται να ξεκαθαρίζει, με την κυβέρνηση Τσίπρα, τον κ. Δραγασάκη και το οικονομικό επιτελείο να συμβιβάζονται με την ιδέα ότι χάνουν οριστικά το παιχνίδι του ελέγχου της διοίκησής της και κατ’ επέκταση την όποια δυνατότητα παρέμβασης τους είχε απομείνει στο τραπεζικό σύστημα.
Μέσω του ΤΧΣ (ελέγχει το 40,4% της Εθνικής), η κυβέρνηση επιχείρησε να επιβάλλει την υποψηφιότητα του Δημήτρη Τσιτσιράγκου για τη θέση του προέδρου, την ίδια ώρα που το διοικητικό συμβούλιο της Εθνικής, αλλά σύμφωνα με πληροφορίες και ο SSM εμμέσως στήριζαν την υποψηφιότητα του Τάκη Θωμόπουλου. Ο Δ. Τσιτσιράγκος υπήρξε στέλεχος του International Finance Corporation (IFC), οργανισμού που ανήκει στην Παγκόσμια Τράπεζα, ήταν επιλογή Δραγασάκη με τη σύμφωνη γνώμη και του Τσίπρα και είχε και τη στήριξη της τέως προέδρου της Εθνικής, Λούκας Κατσέλη, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, θα επιδιώξει μετά την αποχώρησή της να μεταβεί στην Παγκόσμια Τράπεζα. Παρ’ όλα αυτά, κυβέρνηση και Κατσέλη έχασαν τη μάχη στη διάρκεια της ψηφοφορίας, καθώς ο Τσιτσιράγκος έλαβε μόλις δύο ψήφους από τα 13 μέλη του ΔΣ…
Η πρόταση που τέθηκε μέσω του ΤΧΣ φαίνεται ότι απορρίφθηκε από τα μέλη του ΔΣ της Εθνικής, με τον διευθύνοντα σύμβουλο της τράπεζας Λεωνίδα Φραγκιαδάκη να κινεί τα νήματα. Ο Λ. Φραγκιαδάκης, παρότι υπήρξε επιλογή της κυβέρνησης(!), δεν φαίνεται διατεθειμένος να της κάνει… χατίρια. Όπως σημειώνουν στελέχη της Εθνικής, έχει την απόλυτη στήριξη του SSM –την οποία δεν θέλει να απωλέσει για κανέναν λόγο– εξαιτίας της υλοποίησης του σχεδίου αναδιάρθρωσης που προωθεί, το οποίο μεταξύ άλλων προβλέπει εθελούσια έξοδο για το προσωπικό, αλλά και επιθετική πολιτική στη διαχείριση των κόκκινων δανείων.
Η στάση του Λ. Φραγκιαδάκη εξόργισε την κυβέρνηση και κυρίως τον Γ. Δραγασάκη, ο οποίος όμως, παρότι σύμφωνα με πληροφορίες ζήτησε ακόμα και την παραίτηση του πρώτου και απείλησε με ξήλωμα του ΔΣ, δεν κατάφερε να επιβάλλει τις θέσεις του. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, κατά τη διάρκεια συνάντησης που είχαν στις αρχές Νοεμβρίου οι δυο τους, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης είπε στον κ. Φραγκιαδάκη ότι «σε περίπτωση που το 40% της Εθνικής ανήκε σε ιδιώτη μέτοχο και όχι στο ΤΧΣ, το ΔΣ της τράπεζας, μετά τις ενέργειές του, είναι αμφίβολο αν θα παρέμενε στη θέση του».
Πάντως στη θέση τους παρέμειναν τόσο ο Φραγκιαδάκης όσο και τα υπόλοιπα μέλη του ΔΣ. Και όχι μόνο αυτό, αλλά φαίνεται πως τελικά θα επιβάλλουν την απόφασή τους να ορισθεί πρόεδρος ο τραπεζίτης Τάκης Θωμόπουλος, ο οποίος υπερψηφίστηκε και από το ΔΣ της Εθνικής.
Ενδεικτική της αποδοχής της κατάστασης από την κυβέρνηση είναι η κοινή ανακοίνωση που εξέδωσαν ΤΧΣ και Εθνική, όπου αναφέρεται ότι η τράπεζα δεσμεύεται να προχωρήσει μέχρι τον Γενάρη του 2017 στην εκλογή νέου πρόεδρου –χωρίς φυσικά να τίθεται ζήτημα ονόματος– καθώς και ότι «ο πρόεδρος και ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας θα συνεχίσουν τη στενή συνεργασία με το Γενικό Συμβούλιο του ΤΧΣ, με στόχο την επιτυχή ολοκλήρωση του σχεδίου Αναδιάρθρωσης της Τράπεζας».
Τα fund εισβάλλουν στις συστημικές τράπεζες
Την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση επιδιώκει να κρατήσει κάποια πατήματα σε Εθνική και Πειραιώς, έχει αποδεχτεί πλήρως τη μετατροπή της Eurobank σε τράπεζα των επενδυτικών fund. Ο όμιλος της Fairfax ελέγχει μέσα από 17 εταιρείες το 16,88% του μετοχικού κεφαλαίου της Eurobank μετά την τελευταία αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζας. Επίσης, ο μεγαλοεπενδυτής Γουίλμπουρ Ρος διατήρησε το ποσοστό του (κάτω από 5%), ενώ οι τέσσερις μεγαλύτεροι ιδιώτες μέτοχοι κατέχουν περίπου το 35% της τράπεζας μετά την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Επιπροσθέτως, μπήκαν σημαντικοί θεσμικοί επενδυτές, όπως η Highfields και η Brookfield, τα αμοιβαία κεφάλαια της PIMCO και της Capital, καθώς και το private equity York Capital. Το ποσοστό των μετοχών που κατέχει το ΤΧΣ είναι πλέον μόλις 2,38%.
Το ΤΧΣ έχει στην Alpha Bank ένα ποσοστό λίγο πάνω από το 10%, ενώ την ίδια στιγμή έχει μπει με 5% το επενδυτικό fund BlackRock. Ισχυρή είναι και εδώ η παρουσία του Πώλσον, καθώς έχει ποσοστό 7,32%, ενώ παρουσία έχουν και άλλα μικρότερα αμερικανικά κεφάλαια.
Η Alpha δεν αντιμετωπίζει ανάλογη πίεση για το θέμα των διοικητικών της. Άλλωστε, η σύνθεση του επιτελείου της είναι εχθρική απέναντι στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και φιλική προς τη ΝΔ και τον Κ. Μητσοτάκη. Όλο το ανώτερο μάνατζμέντ της, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, είναι νεοφιλελεύθερο ή και φιλονεοδημοκρατικό και έχει επιδιώξει από την πρώτη στιγμή να ακολουθήσει επιθετική πολιτική στο ζήτημα των κόκκινων δανείων.
Η Eurobank και η Alpha Bank ήταν οι πρώτες που ήδη από το καλοκαίρι συμφώνησαν να μεταβιβάσουν προβληματικά δάνεια μεγάλων επιχειρήσεων συνολικού ύψους 1,2 δισ. ευρώ (600 εκ. ευρώ έκαστη) στην πλατφόρμα διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων που ετοιμάζει το αμερικανικό επενδυτικό fund KKR, προκειμένου να είναι έτοιμο να ξεκινήσει όταν θα αναλάβουν οι εταιρείες διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η δεσμευτική συμφωνία αποτυπώνει και τις προθέσεις των δύο τραπεζών, αλλά κυρίως των κεφαλαίων που έχουν διείσδυση σε αυτές.
Επίσης, ανάμεσα στα σχήματα που έχουν υποβάλει φάκελο για άδεια διαχείρισης κόκκινων δανείων είναι και αυτό της Aktua Hellas – σε συνεργασία με την Alpha Bank. Μάλιστα, όπως αναφέρουν στελέχη της Alpha, η τράπεζα έχει ολοκληρώσει την επιλογή των προβληματικών δανείων (στεγαστικών, καταναλωτικών και μικρών επιχειρηματικών) που θα περάσουν στην πλατφόρμα διαχείρισης της Aktua Hellas. Να σημειωθεί ότι στο μετοχικό της κεφάλαιο συμμετέχει με 55% η Alpha Bank και με 45% η ισπανική Aktua.
Τα κόκκινα δάνεια και η αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας
Οι διοικήσεις των νέων τραπεζών αλλά και οι επενδυτές που έχουν μπει μέσα στα τραπεζικά ιδρύματα θα κληθούν το επόμενο διάστημα να διαχειριστούν την αναδιάρθρωση των κόκκινων δανείων. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το συνολικό ύψος των κόκκινων δανείων, των «μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων», ανέρχεται στο ποσό των 106,9 δισ. ευρώ (στοιχεία Ιούνιος 2016) και 50,5% του συνόλου τους. Για να αναλογιστεί κανείς τα μεγέθη, αξίζει να αναφέρουμε ότι το 2009 τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην Ελλάδα ανέρχονταν στα 14,5 δισ. ευρώ, στο 5,5% επί του συνόλου αυτών και ήταν από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη. Σήμερα, ύστερα από επτά μνημονικά χρόνια, το ποσοστό των κόκκινων δανείων ξεπερνά το 50% του συνόλου τους! Σε βασικούς κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας, όπως οι κατασκευές και η βιομηχανία, το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων υπερβαίνει το 50%. Στον τομέα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων το ποσοστό φτάνει στο 67%, στα στεγαστικά το 42% και στα καταναλωτικά το 64%.
Βάσει του σχεδίου της Τράπεζας της Ελλάδος, που φέρει την υπογραφή Στουρνάρα και έχει την έγκριση συστημικών τραπεζών αλλά και του SSM, προβλέπεται σημαντική μείωση κατά 40,2 δισ. ευρώ –ή κατά 38%– στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των τραπεζών ως το τέλος του 2019.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ίδιων των τραπεζών, το μεγαλύτερο ποσοστό της μείωσης θα επιτευχθεί τη διετία 2018-2019. Στο σχέδιο της ΤτΕ περιλαμβάνονται σειρά προτάσεων για το πώς θα μπορούσαν να επιτευχθούν οι στόχοι. Συστήνονται προς τις τράπεζες μακροχρόνιες ρυθμίσεις δανείων, ρευστοποιήσεις εξασφαλίσεων μέσω πλειστηριασμών και μεταβιβάσεις των δανείων σε εταιρείες διαχείρισης καθυστερούμενων οφειλών.
Τι χρωστάνε, όμως, νοικοκυριά και επιχειρήσεις; Στα στεγαστικά δάνεια τα καθυστερούμενα ήταν στο τέλος Σεπτεμβρίου 27,6 δισ. ευρώ (το 42% του σχετικού χαρτοφυλακίου) και θα πρέπει να μειωθούν στα 19,7 δισ. ευρώ (στο 32%) στο τέλος του 2019. Αντίστοιχα, τα κόκκινα στεγαστικά, από τα 20,9 δισ. ευρώ του Σεπτεμβρίου, φέτος θα πρέπει να μειωθούν σε 12,9 δισ. ευρώ.
Στα καταναλωτικά δάνεια, τα μη εξυπηρετούμενα αντιστοιχούν στο 64% και είναι ύψους 15,2 δισ. ευρώ, ποσό που θα πρέπει να υποχωρήσει στα 6,5 δισ. ευρώ στο τέλος του 2019. Αντίστοιχα, τα κόκκινα καταναλωτικά, από τα 2,2 δισ. ευρώ (52% του χαρτοφυλακίου) που ήταν φέτος τον Σεπτέμβριο, θα πρέπει να μειωθούν στα 4,6 δισ. ευρώ ή στο 25%.
Στα επιχειρηματικά δάνεια, τα μη εξυπηρετούμενα θα πρέπει να μειωθούν στα 40,5 δισ. ευρώ στο τέλος του 2019, δηλαδή στο 35% του χαρτοφυλακίου, από τα 64,3 δισ. ευρώ (53% του χαρτοφυλακίου) που ήταν φέτος τον Σεπτέμβριο. Αντίστοιχα τα κόκκινα επιχειρηματικά θα πρέπει να περιοριστούν στο 19% του χαρτοφυλακίου ή στα 22,7 δισ. ευρώ, από 45 δισ. ευρώ (37%) που ήταν τον Σεπτέμβριο.
Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς των τραπεζών, η μείωση των κόκκινων δανείων θα προέλθει κατά 35% από διαγραφές –κυρίως– καταναλωτικών δανείων, κατά 35% από αναδιάρθρωση που θα αφορά τα στεγαστικά και τα επιχειρηματικά, κατά 20% μέσω των δανείων που θα πουληθούν σε fund (αφορά επιχειρηματικά και δευτερευόντως στεγαστικά) και κατά 10% μέσω καταγγελιών που θα γίνουν απευθείας από τις τράπεζες, βγάζοντας στο σφυρί περιουσίες.
Το κούρεμα των καταναλωτικών δανείων αποδεικνύεται κερδοφόρο για τις τράπεζες καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται κυρίως για δάνεια που μεγάλο τμήμα τους είχε αποπληρωθεί, αφού πολλά από αυτά είχαν δοθεί πριν από το 2011 και σε κάποιες περιπτώσεις αποτελούν συγχώνευση πολλών οφειλών. Για γίνει το κούρεμα, η τράπεζα είτε θα ζητά εγγυήσεις σε ακίνητα, είτε σύντομη αποπληρωμή του υπολοίπου, είτε, τέλος, απευθείας πληρωμή του υπολοίπου.
Σε πρόσφατη κατάθεση που έδωσε στην Εξεταστική της Βουλής για τα δάνεια των κομμάτων, ο κ. Στουρνάρας αναφέρθηκε και στον όρο των «εξωλογιστικών τόκων» που διατηρούν οι τράπεζες. Σύμφωνα με ανθρώπους της αγοράς, αυτό δεν είναι τίποτε άλλο από τα μαύρα ταμεία των τραπεζών. Για να γίνουμε κατανοητοί: αν δεν αποπληρωθεί δόση ή μέρος αυτής σε ένα δάνειο πέραν των 90 ημερών θεωρείται αυτόματα ληξιπρόθεσμο. Αυτή η εξέλιξη για την τράπεζα σημαίνει ζημιά και εγγράφεται στον ισολογισμό της ως πρόβλεψη, μειώνοντας την κερδοφορία της. Εάν, όμως, κάποιος βρει μετά από ένα χρονικό διάστημα τα χρήματα και αποπληρώσει το σύνολο ή μέρος αυτού του κεφαλαίου, αυτό δεν εγγράφεται στον ισολογισμό και σημαίνει ότι είναι μαύρο χρήμα για τις τράπεζες. Είπατε τίποτα;
Στην αναδιάρθρωση των στεγαστικών και των επιχειρηματικών δανείων το παιχνίδι θα χοντρύνει κι άλλο… Θα υπάρξει μεγάλη επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής. Για τα στεγαστικά αυτό σημαίνει ότι το σπίτι θα αποπληρώνεται για μια ζωή, χωρίς ποτέ να ανήκει οριστικά στον ιδιοκτήτη του. Στα δε επιχειρηματικά, ο επιχειρηματίας θα βάλει συνέταιρο την τράπεζα στα όποια κέρδη του, μέρος των οποίων μετά από συμφωνία θα περνάει απευθείας στο τραπεζικό ίδρυμα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μεγάλων επιχειρήσεων θα υπάρχει και πώληση μέρους της ακίνητης περιουσίας τους.
Το μεγάλο παιχνίδι θα γίνει όμως με την πώληση των δανείων σε fund. Οι τράπεζες θα πουλήσουν τα κόκκινα δάνεια, αλλά επιλεκτικά. Πότε συμφέρει μία τράπεζα να το κάνει αυτό; Όταν το τίμημα που θα πάρει θα είναι υψηλότερο από την αξία που έχει γράψει στα βιβλία της, καθώς οι τράπεζες κάθε χρόνο εκτιμούν πόση ζημιά θα έχουν στα δάνειά τους. Εάν, για παράδειγμα, για ένα κόκκινο δάνειο 100.000 ευρώ η πρόβλεψη που έχουν κάνει στα βιβλία τους είναι 50.000 ευρώ, τότε εάν το πουλήσουν 51.00 ευρώ, έχουν κέρδος.
Ο πρόσφατος νόμος για τη νομιμοποίηση λειτουργίας των εταιρειών «αγοράς και διαχείρισης απαιτήσεων», τα distress funds (τα «μεγαλοκοράκια»), ουσιαστικά επιτρέπει ένα παράλληλο σκιώδες τραπεζικό σύστημα. Η τράπεζα θα πουλά στο fund το δάνειο σε ένα χαμηλό ποσοστό της τάξης του 10% με 15% της αξίας του. Το fund, που είτε θα ανήκει σε επιχειρηματία-μέτοχο της τράπεζας, είτε θα διατηρεί το ίδιο μετοχές της τράπεζας, θα κυνηγά τον δανειολήπτη για να πάρει ό,τι περισσότερο μπορεί από καταθέσεις μέχρι σπίτια και οικόπεδα. Έτσι, σε κάποιες περιπτώσεις θα υπάρχει διπλό κέρδος για τραπεζίτες και fund, αφού ως μέτοχοι θα εισπράττουν από δυο μεριές.
Προκλητική ασυλία για τους τραπεζίτες
Το σχέδιο της ΤτΕ για τα κόκκινα δάνεια δεν είναι στρωμένο με ροδοπέταλα ούτε για τον λαό ούτε για τις επιχειρήσεις. Ούτε το διέπουν κανόνες νομιμότητας και δικαίου. Κι αν δεν πιστεύετε εμάς, πιστέψτε τον Γ. Στουρνάρα. Στην έκθεση της ΤτΕ για τα κόκκινα δάνεια σημειώνεται ότι βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη μια σειρά από πρωτοβουλίες, με στόχο να αρθούν τα εμπόδια για την επίλυση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και να ενισχυθούν οι τράπεζες στην προσπάθειά τους για τη διαχείριση των προβληματικών στοιχείων του ενεργητικού τους, δηλαδή να έχουν τα τραπεζικά στελέχη που «τρέχουν» τις αναδιαρθρώσεις κόκκινων δανείων νομική κάλυψη• να μην κινδυνεύουν να κριθούν παράνομες οι πράξεις τους.
Με ειδική ρύθμιση που προωθεί η κυβέρνηση θα απαλλάσσονται από ποινικές και αστικές ευθύνες τα τραπεζικά στελέχη και οι δημόσιοι λειτουργοί που συμμετέχουν σε αναδιαρθρώσεις, ρυθμίσεις και πωλήσεις δανείων. Αυτό θα προβλέπει ειδική διάταξη, η οποία θα αποσκοπεί στη διευκόλυνση των ρυθμίσεων μέσω και διαγραφών δανείων, αλλά και των αναδιαρθρώσεων μέσω και των πωλήσεων χαρτοφυλακίων. Κοινώς, δεν θα μπορεί να ασκηθεί δίωξη, είτε αυτεπαγγέλτως είτε έπειτα από μηνυτήρια αναφορά για ποινικά αδικήματα ή αντίστοιχα αγωγή για αποζημίωση λόγω ζημίας που υπέστησαν το Δημόσιο, οι μέτοχοι ή οι πιστωτές από αποφάσεις που ελήφθησαν στο πλαίσιο ρύθμισης χρεών, υπό την προϋπόθεση ότι θα τηρούνται οι νόμοι, δηλαδή οι σκανδαλώδεις προβλέψεις υπέρ των τραπεζών.
Μήπως όλα αυτά δείχνουν και έναν φόβο ότι μπορεί να ξεσηκωθεί η κοινωνία και να διεκδικήσει τα δικαιώματά της απέναντι σε ένα τραπεζικό και πολιτικό σύστημα, ντόπιο και ξένο, που προετοιμάζει μερικές από τις πιο βίαιες αλλαγές που γνώρισε ποτέ η ελληνική οικονομία;
Λευτέρης Χαραλαμπόπουλος https://report.com.gr/
ΠΡΕΖΑ TV
29-3-2017
Αυτοί που τα επόμενα ένα με δυο χρόνια θα εξασφαλίσουν τον έλεγχο του τραπεζικού συστήματος θα έχουν τη δυνατότητα να καθορίσουν τη βιωσιμότητα ή μη των ελληνικών επιχειρήσεων, την κατεύθυνση που θα πάρουν οι όποιες επενδύσεις, το καθεστώς ιδιοκτησίας και τον βαθμό συγκέντρωσης της ελληνικής βιομηχανίας, τους όρους της εγχώριας παραγωγής προϊόντων, υπηρεσιών και αγαθών, την τύχη μεγάλου μέρους της ιδιωτικής περιουσίας συμπεριλαμβανομένων των κατοικιών. Δηλαδή, την ελληνική οικονομία στο σύνολό της.
Οι τράπεζες αποτελούν παγκοσμίως τους βραχίονες άσκησης οικονομικής πολιτικής, με τις κυβερνήσεις να τους έχουν παραχωρήσει τεράστια περιθώρια να επηρεάζουν τη δυναμική της οικονομίας. Μπορεί θεωρητικά το τραπεζικό σύστημα να ελέγχεται από την εκτελεστική εξουσία και τις ανεξάρτητες κρατικές αρχές, επί της ουσίας όμως έχει μια πανίσχυρη αυτονομία που το καθιστά ρυθμιστή των εξελίξεων και τελικά τον απόλυτο διαμορφωτή ολόκληρων κλάδων της οικονομίας. Αυτό επιτείνεται και από τη λειτουργία των κεντρικών τραπεζών που αξιοποιούν την ανεξαρτησία τους για την εμπέδωση επιθετικών νεοφιλελεύθερων πολιτικών.
Στην Ελλάδα, η κατάσταση είναι ακόμα πιο ανεξέλεγκτη. Τα μνημόνια σημαίνουν μειωμένη ή ακυρωμένη κυριαρχία όχι μόνο γενικά ως προς την άσκηση οικονομικής πολιτικής, αλλά και ειδικά ως προς τη διαχείριση του τραπεζικού συστήματος. Πλέον, με τους όρους που έγιναν οι ανακεφαλαιοποιήσεις, το νέο θεσμικό πλαίσιο για τη σύνθεση και του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και των διοικήσεων των τραπεζών αλλά και τη διαρκή αναβάθμιση του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM), ένα μεγάλο μέρος των αποφάσεων για το μέλλον και την κατεύθυνση του τραπεζικού συστήματος έχει μεταφερθεί στους δανειστές και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Αυτή είναι η σωστή οπτική γωνία από την οποία πρέπει να δούμε τον πόλεμο που αυτή τη στιγμή διεξάγεται για τον έλεγχο των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και συνήθως παρουσιάζεται από οικονομικούς αναλυτές, ενίοτε και στρεβλά, ως «επιχείρηση αφελληνισμού των τραπεζών». Γιατί αυτό που κρίνεται δεν είναι μόνο ούτε κυρίως η εθνικότητα των τραπεζών, ούτε βέβαια η παραμονή των προηγούμενων διοικήσεων αποτελούσε εγγύηση «ελληνικότητας» του τραπεζικού συστήματος, αφού και αυτές ξένους επενδυτές αναζητούσαν. Αυτό που κρίνεται είναι η κατεύθυνση και το βάθος της αναδιάρθρωσης της ελληνικής οικονομίας. Οι δανειστές μέσω του SSM, άλλοτε βάζοντας προσκόμματα, άλλοτε ασκώντας πιέσεις και άλλοτε προχωρώντας σε ωμές παρεμβάσεις, επιβάλλουν τη στελέχωση των ελληνικών τραπεζών με αλλοδαπά στελέχη ή εγχώριους υψηλόβαθμους τραπεζικούς υπαλλήλους, στους οποίους έχουν «εμπιστοσύνη» ότι θα εφαρμόσουν αυτή τη βίαιη αναδιάρθρωση.
Οι αλλαγές στις διοικήσεις των τραπεζών και η απομάκρυνση ή το ψαλίδισμα των αρμοδιοτήτων όσων απομένουν σχετίζονται άμεσα τόσο με τη διαχείριση των κόκκινων δανείων και τον έλεγχο των εγχώριων υπερχρεωμένων επιχειρηματικών ομίλων όσο και συνολικά με την αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος, σε μια περίοδο μάλιστα που καραδοκεί ο εφιάλτης του κουρέματος των καταθέσεων, αν μια τράπεζα δεν θεωρηθεί επαρκώς κεφαλαιοποιημένη.
Η ενεργοποίηση του Ν. 4346/2015 που ρυθμίζει πώς θα αξιολογούνται και θα τοποθετούνται τα μέλη των διοικήσεων των τραπεζών έχει επιβάλει στις ελληνικές τράπεζες ένα μονοδιάστατο και συγκεντρωτικό σχήμα διοίκησης, με μέλη που θα προέρχονται από ένα στενό τραπεζικό πεδίο, όπου ανάμεσα στα κομβικά κριτήρια επιλογής τους λογίζεται η μακρόχρονη διεθνής τραπεζική εμπειρία. Αυτό, όπως σημειώνουν στελέχη της αγοράς, σημαίνει την έλευση στελεχών που έχουν θητεύσει στις σκληρές αγορές της Ευρώπης, τεχνοκρατών, σε κάθε περίπτωση, οι οποίοι δεν έχουν ιδιαίτερες ευαισθησίες ούτε απέναντι σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, ούτε και στις ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικονομίας μετά από οκτώ χρόνια ύφεσης. Οι ευρωπαίοι, αλλά και οι πέρα του Ατλαντικού επενδυτές διεκδικούν να ελέγξουν τα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η άμεση επιστροφή των χρημάτων που επένδυσαν, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις που όλα αυτά θα έχουν στην κοινωνία και ιδίως τα περισσότερο πληττόμενα στρώματα.
Ενδεικτικές της δυσκολίας της περιόδου για την ελληνική κυβέρνηση και τη δυνατότητα να ασκήσει πολιτική μέσω των τραπεζών είναι οι αλλαγές που έγιναν με την πρόσφατη ανακεφαλαιοποίηση. Ενώ στην πραγματικότητα το Δημόσιο έβαλε και πάλι το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων, αυξάνοντας το δημόσιο χρέος, οι όροι της ανακεφαλαιοποίησης ενίσχυσαν σκανδαλωδώς τη θέση των ιδιωτών, με το ΤΧΣ να περιορίζεται σε μειοψηφικό ποσοστό. Έτσι, το Δημόσιο απώλεσε περίπου 40 δισ. ευρώ, αφού εξαναγκάστηκε να πουλήσει τις μετοχές του στους ιδιώτες επενδυτές –βάσει του Ν. 4346– σε όποια τιμή καθοριζόταν στο βιβλίο προσφορών! Αυτό έδωσε την ευκαιρία να μπουν στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα hedge funds τα οποία με ελάχιστα κεφάλαια απέκτησαν παρουσία τόσο ισχυρή, ώστε είναι πια ικανά να καθορίσουν την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Την ίδια στιγμή αναβαθμίστηκε ο ρόλος του SSM στον καθορισμό των διοικήσεων και πάλι σε βάρος των δυνατοτήτων παρέμβασης της κυβέρνησης να ασκεί πολιτική.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αφού παρέδωσε σε εξευτελιστικές τιμές τις μετοχές των τεσσάρων συστημικών τραπεζών που κατείχε, όπως ήταν υποχρεωμένη βάσει των μνημονιακών υποχρεώσεων, τώρα επιδιώκει, χωρίς ωστόσο επιτυχία, να τοποθετήσει δικούς της ανθρώπους στη διοίκηση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Και έχει δύο βασικούς λόγους για αυτό: πρώτον, για να μειώσει τις κοινωνικές επιπτώσεις από τη λεηλασία που ετοιμάζουν δανειστές και fund στην περιουσία των πολιτών. Δεύτερον, για να εξασφαλίσει τη διάσωση ορισμένων επιχειρήσεων που βρίσκονται στο κόκκινο λόγω δανεισμού, αλλά και να εξυπηρετήσει «ημέτερους» επιχειρηματίες με δάνεια, ώστε να φτιάξει τα δικά της φιλικά τζάκια. Μόνο που αυτή η επιδίωξη της κυβέρνησης προσκρούει διαρκώς πάνω στο ίδιο το θεσμικό πλαίσιο, αλλά και τη σκληρή πραγματικότητα όπου πλέον τον πρώτο λόγο τον έχουν οι «θεσμοί», ο SSM και οι ιδιώτες επενδυτές.
Την ίδια στιγμή αυτό που προσπαθεί να διαπραγματευτεί η κυβέρνηση με τους «θεσμούς», εν όψει της δεύτερης αξιολόγησης, είναι να επιτευχθεί μέσω των εξωδικαστικών συμβιβασμών μεταξύ ιδιωτών και τραπεζών αλλά και του νέου Πτωχευτικού Κώδικα το πάγωμα δανείων των επιχειρήσεων με ευνοϊκές αναδιαρθρώσεις και κούρεμα μέρους του χρέους τους, και παράλληλα να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο που θα αποτρέψει πλειστηριασμούς και εξώσεις για την πρώτη κατοικία. Οι ορέξεις δανειστών και fund, όμως, είναι διαφορετικές.
Η σύγκρουση για τις διοικήσεις Πειραιώς και Εθνικής
Στην παρούσα χρονική περίοδο η σύγκρουση για τις διοικήσεις των τραπεζών επικεντρώθηκε κυρίως σε Εθνική και Πειραιώς, με το κράτος, τους δανειστές, αλλά και τους ξένους επενδυτές να διεκδικούν να ορίσουν δικούς τους ανθρώπους. Οι αιτίες πολλές. Πρόκειται για τις δύο μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας. Ο όμιλος της Πειραιώς είναι ένας ιδιαίτερα ισχυρός όμιλος, στον οποίο μάλιστα είναι υποθηκευμένο το μεγαλύτερο μέρος της αγροτικής γης της χώρας, ενώ ελέγχει και μεγάλο μέρος κόκκινων επιχειρηματικών δανείων. Από την άλλη πλευρά, στην Εθνική είναι συγκεντρωμένο μεγάλο μέρος ιδιωτικών και κρατικών καταθέσεων, δάνεια μεγάλων επιχειρηματικών μονάδων, ενώ η είναι η τράπεζα που παραδοσιακά βρισκόταν και υπό τον έλεγχο του κράτους, παρότι τυπικά ήταν πάντα ιδιωτική τράπεζα. Το ποιος λοιπόν θα πάρει το πάνω χέρι στη διοίκησή τους είναι κομβικής σημασίας ζήτημα.
Στην περίπτωση της Πειραιώς, μετά και την παραίτηση Σάλλα το καλοκαίρι, η κυβέρνηση φαίνεται ότι έχει αποδεχτεί πλήρως την ήττα της και δίνει μάχες οπισθοφυλακής, με την ελπίδα ότι οι ευρωπαίοι δανειστές θα θελήσουν να βάλουν εμπόδια στον αμερικανό επενδυτή Τζον Πώλσον, ο οποίος, με ποσοστό 9,3%, είναι ο μεγαλύτερος ιδιώτης μέτοχος της τράπεζας και θέλει να ελέγξει τη διοίκηση.
Οι υποψήφιοι για τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου –στρατηγικής σημασίας για την πολιτική που θα ακολουθήσει η τράπεζα– στην Πειραιώς ήταν δύο. Ο πρώτος ήταν ο Άνθιμος Θωμόπουλος, πρώην διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας, που είχε απομακρυνθεί μετά την ανακεφαλαιοποίησή της και υποστηρίζεται από τον Πώλσον. Ο αμερικανός επενδυτής «πόνταρε» στον Θωμόπουλο γιατί θεωρεί ότι θα υλοποιήσει το σχέδιο για αντικατάσταση μεγάλου μέρους των στελεχών της Πειραιώς από ξένα μεγαλοστελέχη.
Ο δεύτερος υποψήφιος και αντίπαλο δέος του Θωμόπουλου ήταν ο κύπριος Χρήστος Παπαδόπουλος, που επί Σάλλα ήταν η πρώτη επιλογή της Πειραιώς για τη θέση, αλλά είχε απορριφθεί μετά από εξόφθαλμη παρέμβαση του SSM. Κύκλοι της τραπεζικής αγοράς σημειώνουν ότι η αρχική απόρριψη Παπαδόπουλου από τον SSM ήταν αυτή που ξεχείλισε το ποτήρι για τον Σάλλα και οδήγησε στη φυγή του. Αρχικά είχε θεωρηθεί ότι με τον πρώην πρόεδρο της Πειραιώς να κινείται στα «ήρεμα νερά» της Συνεταιριστικής Παγκρήτιας Τράπεζας, δεν θα αποκλειόταν οι δανειστές να στηρίξουν μέσω του SSM τον Παπαδόπουλο, ο οποίος είχε και την πλειοψηφία ανάμεσα στο σημερινό ΔΣ της Πειραιώς. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά την απομάκρυνση του Σάλλα, αρχικά ο SSM αναθεώρησε τις απόψεις του για τον Παπαδόπουλο, προσφέροντάς του μάλιστα και μια επιστολή, στην οποία αναφέρεται ότι τον θεωρεί «ικανό» για τη θέση. «Στόχος των δανειστών ήταν να φύγει ο Σάλλας από τη μέση, από τη στιγμή που αυτός επετεύχθη, το νερό θα μπει στο αυλάκι» ανέφερε τραπεζικός παράγοντας σε συνομιλία που είχαμε μαζί του. Στόχος του SSM είναι να στελεχώσει την Πειραιώς με αλλοδαπούς τεχνοκράτες, κάτι το οποίο ο Σάλλας επιδίωξε να αποτρέψει, προφανώς διότι διαισθάνθηκε ότι θα χάσει κάθε έννοια ελέγχου.
Στις 14 Δεκεμβρίου και ενώ συνεδρίαζε το ΔΣ της Πειραιώς με πιθανότερο αποτέλεσμα να εκλεγεί ο Χρ. Παπαδόπουλος, έφτασε e-mail του SSΜ με το οποίο ζητούσε τη διακοπή της συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου της Πειραιώς και την «επ΄ αόριστον αναβολή της διαδικασίας επιλογής διευθύνοντος συμβούλου», με το σκεπτικό ότι έπρεπε να προηγηθεί ο έλεγχος των δύο υποψηφίων, του Ανθ. Θωμόπουλου και του Χρ. Παπαδόπουλου. Μετά την εξέλιξη αυτή ο Θωμόπουλος απέσυρε την υποψηφιότητά του. Της πραξικοπηματικής παρέμβασης του SSM, που προκάλεσε και εκφράσεις δυσφορίας της ελληνικής κυβέρνησης, είχαν προηγηθεί παρασκηνιακές πιέσεις του Πώλσον προς τον SSM να ελεγχθεί ξανά ο Χρ. Παπαδόπουλος. Αυτή η εξέλιξη άνοιξε δρόμο και για την αναζήτηση και πιθανής «τρίτης λύσης». Φάνηκε, επίσης, ότι η στο νέο τοπίο μικρό πραγματικό περιθώριο παρέμβασης έχει η ελληνική κυβέρνηση, εφόσον όλη η πραγματική διαπραγμάτευση γίνεται ανάμεσα στον SSM και τους εκπροσώπους των ξένων funds.
Βέβαια, το μέλλον της Πειραιώς είναι κομβικό για την κυβέρνηση Τσίπρα, αφού η συγκεκριμένη τράπεζα διαθέτει στα χαρτοφυλάκιά της το 35% των χρηματοδοτήσεων στις μεγάλες επιχειρήσεις και το 40% των μικρομεσαίων. Για τον ΣΥΡΙΖΑ, η Πειραιώς θα μπορούσε να αποτελέσει ένα «χρηματοδοτικό εργαλείο» κυρίως με τη ρύθμιση δανείων επιχειρήσεων, στηρίζοντας ουσιαστικά το αφήγημα της κυβέρνησης για οργανωμένο σχέδιο ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Ωστόσο, η κυβέρνηση φαίνεται ότι έχει καταστεί έρμαιο των δανειστών και των αδηφάγων ορέξεων των fund σε τέτοιο βαθμό, που αρχικά δεν κατάφερε να στηρίξει τον Σάλλα που τον θεωρούσε «δικό της» και τώρα δεν μπορεί να τοποθετήσει μια διοίκηση που θα αντισταθεί έστω και στο ελάχιστο στους σχεδιασμούς Πώλσον.
Στην Εθνική το τοπίο φαίνεται να ξεκαθαρίζει, με την κυβέρνηση Τσίπρα, τον κ. Δραγασάκη και το οικονομικό επιτελείο να συμβιβάζονται με την ιδέα ότι χάνουν οριστικά το παιχνίδι του ελέγχου της διοίκησής της και κατ’ επέκταση την όποια δυνατότητα παρέμβασης τους είχε απομείνει στο τραπεζικό σύστημα.
Μέσω του ΤΧΣ (ελέγχει το 40,4% της Εθνικής), η κυβέρνηση επιχείρησε να επιβάλλει την υποψηφιότητα του Δημήτρη Τσιτσιράγκου για τη θέση του προέδρου, την ίδια ώρα που το διοικητικό συμβούλιο της Εθνικής, αλλά σύμφωνα με πληροφορίες και ο SSM εμμέσως στήριζαν την υποψηφιότητα του Τάκη Θωμόπουλου. Ο Δ. Τσιτσιράγκος υπήρξε στέλεχος του International Finance Corporation (IFC), οργανισμού που ανήκει στην Παγκόσμια Τράπεζα, ήταν επιλογή Δραγασάκη με τη σύμφωνη γνώμη και του Τσίπρα και είχε και τη στήριξη της τέως προέδρου της Εθνικής, Λούκας Κατσέλη, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, θα επιδιώξει μετά την αποχώρησή της να μεταβεί στην Παγκόσμια Τράπεζα. Παρ’ όλα αυτά, κυβέρνηση και Κατσέλη έχασαν τη μάχη στη διάρκεια της ψηφοφορίας, καθώς ο Τσιτσιράγκος έλαβε μόλις δύο ψήφους από τα 13 μέλη του ΔΣ…
Η πρόταση που τέθηκε μέσω του ΤΧΣ φαίνεται ότι απορρίφθηκε από τα μέλη του ΔΣ της Εθνικής, με τον διευθύνοντα σύμβουλο της τράπεζας Λεωνίδα Φραγκιαδάκη να κινεί τα νήματα. Ο Λ. Φραγκιαδάκης, παρότι υπήρξε επιλογή της κυβέρνησης(!), δεν φαίνεται διατεθειμένος να της κάνει… χατίρια. Όπως σημειώνουν στελέχη της Εθνικής, έχει την απόλυτη στήριξη του SSM –την οποία δεν θέλει να απωλέσει για κανέναν λόγο– εξαιτίας της υλοποίησης του σχεδίου αναδιάρθρωσης που προωθεί, το οποίο μεταξύ άλλων προβλέπει εθελούσια έξοδο για το προσωπικό, αλλά και επιθετική πολιτική στη διαχείριση των κόκκινων δανείων.
Η στάση του Λ. Φραγκιαδάκη εξόργισε την κυβέρνηση και κυρίως τον Γ. Δραγασάκη, ο οποίος όμως, παρότι σύμφωνα με πληροφορίες ζήτησε ακόμα και την παραίτηση του πρώτου και απείλησε με ξήλωμα του ΔΣ, δεν κατάφερε να επιβάλλει τις θέσεις του. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, κατά τη διάρκεια συνάντησης που είχαν στις αρχές Νοεμβρίου οι δυο τους, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης είπε στον κ. Φραγκιαδάκη ότι «σε περίπτωση που το 40% της Εθνικής ανήκε σε ιδιώτη μέτοχο και όχι στο ΤΧΣ, το ΔΣ της τράπεζας, μετά τις ενέργειές του, είναι αμφίβολο αν θα παρέμενε στη θέση του».
Πάντως στη θέση τους παρέμειναν τόσο ο Φραγκιαδάκης όσο και τα υπόλοιπα μέλη του ΔΣ. Και όχι μόνο αυτό, αλλά φαίνεται πως τελικά θα επιβάλλουν την απόφασή τους να ορισθεί πρόεδρος ο τραπεζίτης Τάκης Θωμόπουλος, ο οποίος υπερψηφίστηκε και από το ΔΣ της Εθνικής.
Ενδεικτική της αποδοχής της κατάστασης από την κυβέρνηση είναι η κοινή ανακοίνωση που εξέδωσαν ΤΧΣ και Εθνική, όπου αναφέρεται ότι η τράπεζα δεσμεύεται να προχωρήσει μέχρι τον Γενάρη του 2017 στην εκλογή νέου πρόεδρου –χωρίς φυσικά να τίθεται ζήτημα ονόματος– καθώς και ότι «ο πρόεδρος και ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας θα συνεχίσουν τη στενή συνεργασία με το Γενικό Συμβούλιο του ΤΧΣ, με στόχο την επιτυχή ολοκλήρωση του σχεδίου Αναδιάρθρωσης της Τράπεζας».
Τα fund εισβάλλουν στις συστημικές τράπεζες
Την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση επιδιώκει να κρατήσει κάποια πατήματα σε Εθνική και Πειραιώς, έχει αποδεχτεί πλήρως τη μετατροπή της Eurobank σε τράπεζα των επενδυτικών fund. Ο όμιλος της Fairfax ελέγχει μέσα από 17 εταιρείες το 16,88% του μετοχικού κεφαλαίου της Eurobank μετά την τελευταία αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζας. Επίσης, ο μεγαλοεπενδυτής Γουίλμπουρ Ρος διατήρησε το ποσοστό του (κάτω από 5%), ενώ οι τέσσερις μεγαλύτεροι ιδιώτες μέτοχοι κατέχουν περίπου το 35% της τράπεζας μετά την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Επιπροσθέτως, μπήκαν σημαντικοί θεσμικοί επενδυτές, όπως η Highfields και η Brookfield, τα αμοιβαία κεφάλαια της PIMCO και της Capital, καθώς και το private equity York Capital. Το ποσοστό των μετοχών που κατέχει το ΤΧΣ είναι πλέον μόλις 2,38%.
Το ΤΧΣ έχει στην Alpha Bank ένα ποσοστό λίγο πάνω από το 10%, ενώ την ίδια στιγμή έχει μπει με 5% το επενδυτικό fund BlackRock. Ισχυρή είναι και εδώ η παρουσία του Πώλσον, καθώς έχει ποσοστό 7,32%, ενώ παρουσία έχουν και άλλα μικρότερα αμερικανικά κεφάλαια.
Η Alpha δεν αντιμετωπίζει ανάλογη πίεση για το θέμα των διοικητικών της. Άλλωστε, η σύνθεση του επιτελείου της είναι εχθρική απέναντι στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και φιλική προς τη ΝΔ και τον Κ. Μητσοτάκη. Όλο το ανώτερο μάνατζμέντ της, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, είναι νεοφιλελεύθερο ή και φιλονεοδημοκρατικό και έχει επιδιώξει από την πρώτη στιγμή να ακολουθήσει επιθετική πολιτική στο ζήτημα των κόκκινων δανείων.
Η Eurobank και η Alpha Bank ήταν οι πρώτες που ήδη από το καλοκαίρι συμφώνησαν να μεταβιβάσουν προβληματικά δάνεια μεγάλων επιχειρήσεων συνολικού ύψους 1,2 δισ. ευρώ (600 εκ. ευρώ έκαστη) στην πλατφόρμα διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων που ετοιμάζει το αμερικανικό επενδυτικό fund KKR, προκειμένου να είναι έτοιμο να ξεκινήσει όταν θα αναλάβουν οι εταιρείες διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η δεσμευτική συμφωνία αποτυπώνει και τις προθέσεις των δύο τραπεζών, αλλά κυρίως των κεφαλαίων που έχουν διείσδυση σε αυτές.
Επίσης, ανάμεσα στα σχήματα που έχουν υποβάλει φάκελο για άδεια διαχείρισης κόκκινων δανείων είναι και αυτό της Aktua Hellas – σε συνεργασία με την Alpha Bank. Μάλιστα, όπως αναφέρουν στελέχη της Alpha, η τράπεζα έχει ολοκληρώσει την επιλογή των προβληματικών δανείων (στεγαστικών, καταναλωτικών και μικρών επιχειρηματικών) που θα περάσουν στην πλατφόρμα διαχείρισης της Aktua Hellas. Να σημειωθεί ότι στο μετοχικό της κεφάλαιο συμμετέχει με 55% η Alpha Bank και με 45% η ισπανική Aktua.
Τα κόκκινα δάνεια και η αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας
Οι διοικήσεις των νέων τραπεζών αλλά και οι επενδυτές που έχουν μπει μέσα στα τραπεζικά ιδρύματα θα κληθούν το επόμενο διάστημα να διαχειριστούν την αναδιάρθρωση των κόκκινων δανείων. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το συνολικό ύψος των κόκκινων δανείων, των «μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων», ανέρχεται στο ποσό των 106,9 δισ. ευρώ (στοιχεία Ιούνιος 2016) και 50,5% του συνόλου τους. Για να αναλογιστεί κανείς τα μεγέθη, αξίζει να αναφέρουμε ότι το 2009 τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην Ελλάδα ανέρχονταν στα 14,5 δισ. ευρώ, στο 5,5% επί του συνόλου αυτών και ήταν από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη. Σήμερα, ύστερα από επτά μνημονικά χρόνια, το ποσοστό των κόκκινων δανείων ξεπερνά το 50% του συνόλου τους! Σε βασικούς κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας, όπως οι κατασκευές και η βιομηχανία, το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων υπερβαίνει το 50%. Στον τομέα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων το ποσοστό φτάνει στο 67%, στα στεγαστικά το 42% και στα καταναλωτικά το 64%.
Βάσει του σχεδίου της Τράπεζας της Ελλάδος, που φέρει την υπογραφή Στουρνάρα και έχει την έγκριση συστημικών τραπεζών αλλά και του SSM, προβλέπεται σημαντική μείωση κατά 40,2 δισ. ευρώ –ή κατά 38%– στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των τραπεζών ως το τέλος του 2019.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ίδιων των τραπεζών, το μεγαλύτερο ποσοστό της μείωσης θα επιτευχθεί τη διετία 2018-2019. Στο σχέδιο της ΤτΕ περιλαμβάνονται σειρά προτάσεων για το πώς θα μπορούσαν να επιτευχθούν οι στόχοι. Συστήνονται προς τις τράπεζες μακροχρόνιες ρυθμίσεις δανείων, ρευστοποιήσεις εξασφαλίσεων μέσω πλειστηριασμών και μεταβιβάσεις των δανείων σε εταιρείες διαχείρισης καθυστερούμενων οφειλών.
Τι χρωστάνε, όμως, νοικοκυριά και επιχειρήσεις; Στα στεγαστικά δάνεια τα καθυστερούμενα ήταν στο τέλος Σεπτεμβρίου 27,6 δισ. ευρώ (το 42% του σχετικού χαρτοφυλακίου) και θα πρέπει να μειωθούν στα 19,7 δισ. ευρώ (στο 32%) στο τέλος του 2019. Αντίστοιχα, τα κόκκινα στεγαστικά, από τα 20,9 δισ. ευρώ του Σεπτεμβρίου, φέτος θα πρέπει να μειωθούν σε 12,9 δισ. ευρώ.
Στα καταναλωτικά δάνεια, τα μη εξυπηρετούμενα αντιστοιχούν στο 64% και είναι ύψους 15,2 δισ. ευρώ, ποσό που θα πρέπει να υποχωρήσει στα 6,5 δισ. ευρώ στο τέλος του 2019. Αντίστοιχα, τα κόκκινα καταναλωτικά, από τα 2,2 δισ. ευρώ (52% του χαρτοφυλακίου) που ήταν φέτος τον Σεπτέμβριο, θα πρέπει να μειωθούν στα 4,6 δισ. ευρώ ή στο 25%.
Στα επιχειρηματικά δάνεια, τα μη εξυπηρετούμενα θα πρέπει να μειωθούν στα 40,5 δισ. ευρώ στο τέλος του 2019, δηλαδή στο 35% του χαρτοφυλακίου, από τα 64,3 δισ. ευρώ (53% του χαρτοφυλακίου) που ήταν φέτος τον Σεπτέμβριο. Αντίστοιχα τα κόκκινα επιχειρηματικά θα πρέπει να περιοριστούν στο 19% του χαρτοφυλακίου ή στα 22,7 δισ. ευρώ, από 45 δισ. ευρώ (37%) που ήταν τον Σεπτέμβριο.
Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς των τραπεζών, η μείωση των κόκκινων δανείων θα προέλθει κατά 35% από διαγραφές –κυρίως– καταναλωτικών δανείων, κατά 35% από αναδιάρθρωση που θα αφορά τα στεγαστικά και τα επιχειρηματικά, κατά 20% μέσω των δανείων που θα πουληθούν σε fund (αφορά επιχειρηματικά και δευτερευόντως στεγαστικά) και κατά 10% μέσω καταγγελιών που θα γίνουν απευθείας από τις τράπεζες, βγάζοντας στο σφυρί περιουσίες.
Το κούρεμα των καταναλωτικών δανείων αποδεικνύεται κερδοφόρο για τις τράπεζες καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται κυρίως για δάνεια που μεγάλο τμήμα τους είχε αποπληρωθεί, αφού πολλά από αυτά είχαν δοθεί πριν από το 2011 και σε κάποιες περιπτώσεις αποτελούν συγχώνευση πολλών οφειλών. Για γίνει το κούρεμα, η τράπεζα είτε θα ζητά εγγυήσεις σε ακίνητα, είτε σύντομη αποπληρωμή του υπολοίπου, είτε, τέλος, απευθείας πληρωμή του υπολοίπου.
Σε πρόσφατη κατάθεση που έδωσε στην Εξεταστική της Βουλής για τα δάνεια των κομμάτων, ο κ. Στουρνάρας αναφέρθηκε και στον όρο των «εξωλογιστικών τόκων» που διατηρούν οι τράπεζες. Σύμφωνα με ανθρώπους της αγοράς, αυτό δεν είναι τίποτε άλλο από τα μαύρα ταμεία των τραπεζών. Για να γίνουμε κατανοητοί: αν δεν αποπληρωθεί δόση ή μέρος αυτής σε ένα δάνειο πέραν των 90 ημερών θεωρείται αυτόματα ληξιπρόθεσμο. Αυτή η εξέλιξη για την τράπεζα σημαίνει ζημιά και εγγράφεται στον ισολογισμό της ως πρόβλεψη, μειώνοντας την κερδοφορία της. Εάν, όμως, κάποιος βρει μετά από ένα χρονικό διάστημα τα χρήματα και αποπληρώσει το σύνολο ή μέρος αυτού του κεφαλαίου, αυτό δεν εγγράφεται στον ισολογισμό και σημαίνει ότι είναι μαύρο χρήμα για τις τράπεζες. Είπατε τίποτα;
Στην αναδιάρθρωση των στεγαστικών και των επιχειρηματικών δανείων το παιχνίδι θα χοντρύνει κι άλλο… Θα υπάρξει μεγάλη επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής. Για τα στεγαστικά αυτό σημαίνει ότι το σπίτι θα αποπληρώνεται για μια ζωή, χωρίς ποτέ να ανήκει οριστικά στον ιδιοκτήτη του. Στα δε επιχειρηματικά, ο επιχειρηματίας θα βάλει συνέταιρο την τράπεζα στα όποια κέρδη του, μέρος των οποίων μετά από συμφωνία θα περνάει απευθείας στο τραπεζικό ίδρυμα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μεγάλων επιχειρήσεων θα υπάρχει και πώληση μέρους της ακίνητης περιουσίας τους.
Το μεγάλο παιχνίδι θα γίνει όμως με την πώληση των δανείων σε fund. Οι τράπεζες θα πουλήσουν τα κόκκινα δάνεια, αλλά επιλεκτικά. Πότε συμφέρει μία τράπεζα να το κάνει αυτό; Όταν το τίμημα που θα πάρει θα είναι υψηλότερο από την αξία που έχει γράψει στα βιβλία της, καθώς οι τράπεζες κάθε χρόνο εκτιμούν πόση ζημιά θα έχουν στα δάνειά τους. Εάν, για παράδειγμα, για ένα κόκκινο δάνειο 100.000 ευρώ η πρόβλεψη που έχουν κάνει στα βιβλία τους είναι 50.000 ευρώ, τότε εάν το πουλήσουν 51.00 ευρώ, έχουν κέρδος.
Ο πρόσφατος νόμος για τη νομιμοποίηση λειτουργίας των εταιρειών «αγοράς και διαχείρισης απαιτήσεων», τα distress funds (τα «μεγαλοκοράκια»), ουσιαστικά επιτρέπει ένα παράλληλο σκιώδες τραπεζικό σύστημα. Η τράπεζα θα πουλά στο fund το δάνειο σε ένα χαμηλό ποσοστό της τάξης του 10% με 15% της αξίας του. Το fund, που είτε θα ανήκει σε επιχειρηματία-μέτοχο της τράπεζας, είτε θα διατηρεί το ίδιο μετοχές της τράπεζας, θα κυνηγά τον δανειολήπτη για να πάρει ό,τι περισσότερο μπορεί από καταθέσεις μέχρι σπίτια και οικόπεδα. Έτσι, σε κάποιες περιπτώσεις θα υπάρχει διπλό κέρδος για τραπεζίτες και fund, αφού ως μέτοχοι θα εισπράττουν από δυο μεριές.
Προκλητική ασυλία για τους τραπεζίτες
Το σχέδιο της ΤτΕ για τα κόκκινα δάνεια δεν είναι στρωμένο με ροδοπέταλα ούτε για τον λαό ούτε για τις επιχειρήσεις. Ούτε το διέπουν κανόνες νομιμότητας και δικαίου. Κι αν δεν πιστεύετε εμάς, πιστέψτε τον Γ. Στουρνάρα. Στην έκθεση της ΤτΕ για τα κόκκινα δάνεια σημειώνεται ότι βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη μια σειρά από πρωτοβουλίες, με στόχο να αρθούν τα εμπόδια για την επίλυση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και να ενισχυθούν οι τράπεζες στην προσπάθειά τους για τη διαχείριση των προβληματικών στοιχείων του ενεργητικού τους, δηλαδή να έχουν τα τραπεζικά στελέχη που «τρέχουν» τις αναδιαρθρώσεις κόκκινων δανείων νομική κάλυψη• να μην κινδυνεύουν να κριθούν παράνομες οι πράξεις τους.
Με ειδική ρύθμιση που προωθεί η κυβέρνηση θα απαλλάσσονται από ποινικές και αστικές ευθύνες τα τραπεζικά στελέχη και οι δημόσιοι λειτουργοί που συμμετέχουν σε αναδιαρθρώσεις, ρυθμίσεις και πωλήσεις δανείων. Αυτό θα προβλέπει ειδική διάταξη, η οποία θα αποσκοπεί στη διευκόλυνση των ρυθμίσεων μέσω και διαγραφών δανείων, αλλά και των αναδιαρθρώσεων μέσω και των πωλήσεων χαρτοφυλακίων. Κοινώς, δεν θα μπορεί να ασκηθεί δίωξη, είτε αυτεπαγγέλτως είτε έπειτα από μηνυτήρια αναφορά για ποινικά αδικήματα ή αντίστοιχα αγωγή για αποζημίωση λόγω ζημίας που υπέστησαν το Δημόσιο, οι μέτοχοι ή οι πιστωτές από αποφάσεις που ελήφθησαν στο πλαίσιο ρύθμισης χρεών, υπό την προϋπόθεση ότι θα τηρούνται οι νόμοι, δηλαδή οι σκανδαλώδεις προβλέψεις υπέρ των τραπεζών.
Μήπως όλα αυτά δείχνουν και έναν φόβο ότι μπορεί να ξεσηκωθεί η κοινωνία και να διεκδικήσει τα δικαιώματά της απέναντι σε ένα τραπεζικό και πολιτικό σύστημα, ντόπιο και ξένο, που προετοιμάζει μερικές από τις πιο βίαιες αλλαγές που γνώρισε ποτέ η ελληνική οικονομία;
Λευτέρης Χαραλαμπόπουλος https://report.com.gr/
ΠΡΕΖΑ TV
29-3-2017
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου