Τρίτη, Ιουνίου 13, 2017

Ακάλυπτες οι ιδιωτικές τράπεζες βλαστοκυττάρων

Μπάχαλο. Αυτή η λέξη περιγράφει με σαφήνεια και ακρίβεια την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα με τις ιδιωτικές τράπεζες ομφαλοπλακουντιακού αίματος, τις γνωστές τράπεζες βλαστοκυττάρων.

Οπως θα διαπιστώστε, με αφορμή το «κανόνι» της Stem Health –μιας από τις ηγέτιδες εταιρείες του χώρου– η συγκεκριμένη αγορά βρίσκεται εντελώς στον «αέρα», μ’ ένα νομικό πλαίσιο που υπάρχει μεν, δεν φαίνεται να εφαρμόζεται δε.

Η εμφάνιση των ιδιωτικών τραπεζών βλαστοκυττάρων συμπίπτει με την εποχή της ευμάρειας της χώρας. Κάποια στιγμή, στην κορυφή της έξαρσης αυτού του φαινομένου, οι ιδιωτικές τράπεζες στην Ελλάδα ξεπερνούσαν τις 20. Υπολογίζεται ότι γύρω στην τριετία 2008-2010 το 50% των ιδιωτικών τραπεζών στην Ευρώπη είχε έδρα στην Ελλάδα.


Δεν ήταν λίγοι οι γυναικολόγοι που προέτρεπαν τις εγκυμονούσες πελάτισσές τους να «επενδύσουν» σ’ αυτή την καινούργια τεχνολογία και να φυλάξουν γενετικό υλικό που θα συλλεγόταν την ώρα του τοκετού.

Το επιχείρημα ήταν πως με την υπάρχουσα τεχνολογία και κυρίως την εξέλιξή της, το υλικό αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί σωτήριο για τα παιδιά τους σε μια μελλοντική ασθένεια.

Ωστόσο, υπήρχε και η άλλη επιστημονική άποψη, που ανέφερε πως τα βλαστοκύτταρα που συλλέγονται κατά τη διάρκεια του τοκετού από ένα νεογέννητο δεν έχουν κανένα ουσιαστικό όφελος για το ίδιο παιδί σε περίπτωση που αυτό νοσήσει στο μέλλον.

Αντιθέτως, τόνιζαν τη σημασία της δωρεάς των κυττάρων σε μια παγκόσμια τράπεζα, όπου θα μπορούσαν να αποδειχθούν σωτήρια για άλλους πάσχοντες.

Κάπως έτσι άρχισε και εξελίχθηκε ένας επιστημονικός «πόλεμος» αναφορικά με το αν η ιδιωτική φύλαξη είναι ουσιαστική και βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα ή απλώς έχει σκοπό το κέρδος.

Οι ιδιωτικές τράπεζες στράφηκαν κατά των αιματολόγων και ειδικότερα κατά της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας, με το σκεπτικό ότι συκοφαντούν το έργο τους, την ώρα που η τελευταία, με συνεχή ενημέρωση του κόσμου και χρησιμοποιώντας επιστημονικά δεδομένα και έρευνες, υποστήριζε πως η φύλαξη ιδίων κυττάρων δεν δύναται να έχει καμία ουσιαστική θεραπευτική δυνατότητα, τουλάχιστον με τον τρόπο με τον οποίο διαφημιζόταν κατά κόρον από τις εταιρείες.

Και κάπου εδώ έρχεται και η ευθύνη του κράτους που νομοθετεί και οφείλει να εφαρμόζει τους νόμους.

Η περίπτωση της Stem Health και των 30.000 γονέων που την εμπιστεύτηκαν και κυρίως το μέλλον του γενετικού υλικού που αυτή τη στιγμή βρίσκεται «εγκλωβισμένο» σε χώρο της εταιρείας –σε χώρο του ομίλου Υγεία, δηλαδή, τον οποίο εκμίσθωνε η εταιρεία– αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της προχειρότητας με την οποία φαίνεται να έχει αντιμετωπιστεί το θέμα.

Πριν από λίγες μέρες, ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, Ανδρέας Καραμπίνης, ανέφερε στην «Εφ.Συν.» πως όλες οι ιδιωτικές τράπεζες βλαστοκυττάρων λειτουργούν παράτυπα εδώ και μια δεκαετία. Για ποιο λόγο όμως συμβαίνει αυτό, από τη στιγμή που υπάρχει σχετική ευρωπαϊκή οδηγία για την ορθή λειτουργία δημόσιων και ιδιωτικών τραπεζών από το 2004, προεδρικό διάταγμα από το 2008 και ο νόμος 3984/2011 που οριοθετεί τα πάντα; Η απάντηση που έχουμε από πολλές πηγές είναι απλή: Γιατί νόμοι και οδηγίες φαίνεται ότι δεν εφαρμόστηκαν ποτέ.

Τα καίρια ερωτήματα

Ειδικότερα, στο απλό αλλά ουσιαστικό θέμα της αδειοδότησης των ιδιωτικών τραπεζών, ο νόμος είναι σαφής: «Η άδεια λειτουργίας χορηγείται με απόφαση του υπουργείου Υγείας μετά από πρόταση του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (άρθρο 54, παρ. 1)». Και ακόμα: «Προϋπόθεση χορήγησης της άδειας λειτουργίας αποτελεί η κατάθεση στην αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Υγείας έγγραφης συμφωνίας διασύνδεσης του αιτούντος είτε με άλλη ιδιωτική τράπεζα είτε με τράπεζα ομφαλοπλακουντικού αίματος [...] σε περίπτωση προσωρινής ή οριστικής παύσης της λειτουργίας της (άρθρο 54, παρ. 4)».

Και ίσως το βασικότερο: «Στις ιδιωτικές τράπεζες διενεργούνται έλεγχοι [...] Με απόφαση του υπουργού Υγείας μπορεί η επιθεώρηση να ανατίθεται σε ειδικούς διαπιστευόμενους ελληνικούς ή ξένους ανεξάρτητους φορείς. Με την ίδια απόφαση ορίζεται ο χρόνος της επιθεώρησης, η υποχρέωση της κοινοποίησης του αποτελέσματος στο υπουργείο Υγείας (άρθρο 54, παρ. 6)». «Η άδεια ισχύει για τρία έτη και μπορεί να ανανεώνεται για ίσο χρόνο με την ίδια διαδικασία (άρθρο 54, παρ. 8)».

Θα ήταν ευχής έργον αν το υπουργείο Υγείας έδινε στη δημοσιότητα τα εξής στοιχεία:

►Πόσες και ποιες ιδιωτικές τράπεζες έχει αδειοδοτήσει από τις αρχές του 2000;

►Αν δεν έχει αδειοδοτήσει καμία, πώς και με ποιο νομικό καθεστώς λειτουργούν οι υπάρχουσες αυτή τη στιγμή;

►Ποια είναι τα αποτελέσματα των ελέγχων που όφειλε να έχει κάνει από την πρώτη στιγμή λειτουργίας τους;

Να σημειωθεί πως, μέχρι στιγμής, επίσημη αντίδραση από το υπουργείο Υγείας δεν υπάρχει. Η μοναδική ουσιαστική παρέμβαση έγινε από το Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας (ΣΕΥΥΠ) που διεξάγει κατεπείγουσα έρευνα για το θέμα.

Πελαγωμένοι οι γονείς

Την ίδια ώρα, οι περίπου 30.000 γονείς που είχαν συνάψει σύμβαση με τη Stem Health βρίσκονται πελαγωμένοι. Οι συμβάσεις τους διαφέρουν, ενώ δεν βρίσκουν άκρη ούτε με την τράπεζα Cryobanks του ομίλου Ιασώ, η οποία φερόταν ως η τράπεζα στην οποία θα δινόταν το γενετικό υλικό στην περίπτωση που η Stem αδυνατούσε να το συντηρήσει.

Η απάντηση που δίνεται στους γονείς είναι πως δεν υπάρχει καμία συμφωνία. Την ίδια ώρα, και σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Εφ.Συν.», είναι σχεδόν αδύνατη η μεταφορά του υλικού και σε δημόσιες τράπεζες για λόγους ασφαλείας. Ειδικότερα, τα κριτήρια εισόδου γενετικού υλικού σε δημόσια τράπεζα είναι ιδιαίτερα αυστηρά και από τη στιγμή που δεν μπορεί να γίνει ουσιαστικός επιστημονικός έλεγχος στα δείγματα, καθίσταται απαγορευτική η μεταφορά τους.

Οπως εξηγεί στην «Εφ.Συν.» ειδικός επιστήμονας του χώρου, «ουσιαστικός επιστημονικός έλεγχος μπορεί να γίνει εάν αποψυχθούν τα δείγματα. Η απόψυξή τους, όμως, αυτόματα θα τα καταστήσει άχρηστα. Ο μοναδικός έλεγχος μπορεί να γίνει μόνο στην καταγραφή των ηλεκτρονικών δεδομένων συντήρησής τους, αλλά, όπως αντιλαμβάνεστε, αυτό από μόνο του δεν αρκεί».

Δεν είναι λίγες οι ιδιωτικές τράπεζες που σχεδόν από την πρώτη στιγμή επιχείρησαν να «καρπωθούν» την αποτυχία της Stem και να ενημερώσουν ότι αναλαμβάνουν τη μεταφορά και τη φύλαξη του υλικού. Ωστόσο, οι περισσότεροι γονείς, και με το δίκιο τους, αντιμετωπίζουν με δυσπιστία τις προσφορές αυτές.

Ο φορέας FACT

Αρκετοί γονείς-πελάτες της Stem Health έλαβαν κάποια στιγμή ένα έγγραφο από την εταιρεία που αποτελούσε ένα είδος πιστοποιητικού από τον αμερικανικό φορέα FACT, ο οποίος ελέγχει τους όρους και τις προϋποθέσεις βάσει των οποίων λειτουργούν οι τράπεζες ομφαλοπλακουντιακού αίματος ανά τον κόσμο. Ο συγκεκριμένος έλεγχος από τον FACT γίνεται κάθε τρία χρόνια και η Stem έδωσε τέτοιου είδους πιστοποιητικά σε ορισμένους από τους πελάτες της, τόσο το 2010 όσο και το 2014.

Η ημερομηνία λήξης της τελευταίας πιστοποίησης από τον φορέα ήταν η 10η Ιουνίου 2017. Ωστόσο, εδώ και μέρες και πριν λήξει το χρονικό διάστημα της πιστοποίησης, η Stem Health δεν εμφανίζεται ως πιστοποιημένη τράπεζα στον ιστότοπο του FACT. Για την ιστορία, η μοναδική τράπεζα στην Ελλάδα που έχει πιστοποίηση FACT αυτή τη στιγμή, αλλά και επίσημη άδεια από το υπουργείο Υγείας, είναι η δημόσια τράπεζα που λειτουργεί υπό την Ακαδημία Αθηνών.

BIOHELLENIKA: Η άλλη άποψη

Η «Εφ.Συν.» επικοινώνησε με τη διευθύντρια ιατρικών υπηρεσιών μιας ιδιωτικής τράπεζας, της Biohellenika. Η Ν. Κολιάκου είναι παθολόγος, καθηγήτρια Ιστολογίας-Εμβρυολογίας στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και καταφέρεται κατά της ηγεσίας του υπουργείου Υγείας και ειδικότερα κατά του αναπληρωτή υπουργού Υγείας, Παύλου Πολάκη.

Ο λόγος είναι ότι η εταιρεία Biohellenika, σύμφωνα με όσα υποστηρίζει η κ. Κολιάκου, έχει κάνει επανειλημμένες κρούσεις στο υπουργείο προκειμένου να λυθεί οριστικά το θέμα των αδειών των ιδιωτικών τραπεζών, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Αναφέρει πως έχει καταθέσει στο υπουργείο για λογαριασμό της Biohellenika όλα τα απαιτούμενα χαρτιά που απαιτεί ο νόμος, αλλά δεν έχει λάβει καμία απάντηση. Παράλληλα, μέμφεται εταιρείες και ενώσεις γιατρών που προωθούν τις δημόσιες τράπεζες έναντι των ιδιωτικών.

Η επιστημονική άποψη για τις μεταμοσχεύσεις

Στο καθαρά επιστημονικό κομμάτι ζητήσαμε την άποψης της Μαρίας Παγώνη, η οποία είναι αιματολόγος, διευθύντρια στην αιματολογική-λεμφωμάτων και μεταμόσχευσης μυελού των οστών κλινική, στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός».

«Αυτό που λέγεται στους γονείς είναι ότι θα πάρουν τα κύτταρα του παιδιού τους που έχει νοσήσει και τα έχουν φυλάξει, θα προχωρήσουν σε μεταμόσχευση και το παιδί θα γίνει καλά. Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι πρώτα. Οι μεταμοσχεύσεις διακρίνονται σε αυτόλογες και αλλογενείς.

»Αυτόλογη σημαίνει ότι χρησιμοποιούμε αιμοποιητικά κύτταρα, μόσχευμα δηλαδή, που έχουμε πάρει απ’ τον ίδιο τον ασθενή. Αλλογενής σημαίνει ότι θα πάρουμε μόσχευμα από άλλον άνθρωπο, υγιή, ο οποίος θα έχει συμβατότητα ως προς τα HLA αντιγόνα με τον ασθενή. Αν δεν υπάρχει συμβατότητα, έχουμε σοβαρές επιπλοκές στον ασθενή.

»Ποιος θα κάνει αυτόλογη και ποιος αλλογενή μεταμόσχευση εξαρτάται απ’ το νόσημα που αντιμετωπίζουμε και το αποφασίζει ο ειδικός αιματολόγος. Στην περίπτωση των αλλογενών μεταμοσχεύσεων, πρώτα ψάχνουμε τα αδέλφια. Εκεί, η πιθανότητα να έχουν ίδια HLA αντιγόνα είναι σε ποσοστό 25%.

»Σύμφωνα με μαθηματικούς υπολογισμούς, το 30% των ασθενών θα βρει δότη μέσα στην οικογένεια. Για το υπόλοιπο 70% θα πρέπει να ψάξουμε για συμβατό ή συγγενή δότη εκτός οικογένειας. Μέσα από μια παγκόσμια δεξαμενή υλικού, απ’ αυτό το 70% θα βρεθεί συμβατότητα για το 40% των περιπτώσεων.

»Για τους υπόλοιπους μπορούμε να ψάξουμε στις δημόσιες τράπεζες ομφαλικών μοσχευμάτων και εκεί η πιθανότητα αγγίζει το 100% για τον καθένα.

»Οταν τα μοσχεύματα τα κρατάμε για το ίδιο το παιδί, συμβαίνει το εξής: Ενα παιδί, π.χ., με λευχαιμία θα χρειαστεί μεταμόσχευση πολύ σπάνια. Πάνω απ’ το 80% θεραπεύεται με συμβατική χημειοθεραπεία. Αν χρειάζεται μεταμόσχευση, τότε θα χρειαστούμε αλλογενή, γιατί θέλουμε την ανοσολογική δράση του ξένου μοσχεύματος που θα βοηθήσει έναντι της ασθένειας.

»Στην περίπτωση, π.χ., της μεσογειακής αναιμίας, επίσης, δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ίδιο μόσχευμα απ’ το παιδί γιατί φέρει την ασθένεια που θέλουμε να καταπολεμήσουμε. Σε κάποια άλλη ασθένεια, π.χ. στο νευροβλάστωμα, όπου χρειαζόμαστε αυτόλογη μεταμόσχευση, τότε μπορούμε να πάρουμε μόσχευμα απ’ το παιδί εκείνη τη στιγμή και όχι νωρίτερα. Αυτή η περίπτωση βέβαια είναι σπάνια. Το ίδιο συμβαίνει και με όσα ακούγονται για την αναγεννητική ιατρική. Μπορούμε να πάρουμε όσα κύτταρα θέλουμε εκείνη τη στιγμή απ’ τον ίδιο τον ασθενή».

Δημήτρης Τερζής
http://www.efsyn.gr/ 

ΠΡΕΖΑ TV
13-6-2017

Δεν υπάρχουν σχόλια: