Η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει τώρα μια παγκόσμια κρίση. Ίσως τη μεγαλύτερη κρίση της γενιάς μας. Οι αποφάσεις που λαμβάνουν οι πολίτες και οι κυβερνήσεις τις επόμενες εβδομάδες θα διαμορφώσουν πιθανώς τον κόσμο για τα επόμενα χρόνια. Θα διαμορφώσουν όχι μόνο τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης αλλά και την οικονομία, την πολιτική και τον πολιτισμό μας.
Πρέπει να δράσουμε γρήγορα και αποφασιστικά. Πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη τις μακροπρόθεσμες συνέπειες των ενεργειών μας. Όταν επιλέγουμε εναλλακτικές λύσεις, πρέπει να αναρωτηθούμε όχι μόνο πώς να ξεπεράσουμε την άμεση απειλή, αλλά και το είδος του κόσμου που θα κατοικήσουμε όταν περάσει η καταιγίδα. Ναι, η καταιγίδα θα περάσει, η ανθρωπότητα θα επιζήσει, οι περισσότεροι από εμάς θα είναι ακόμα ζωντανοί - αλλά θα κατοικήσουμε σε έναν διαφορετικό κόσμο.
Πολλά από τα τωρινά βραχυπρόθεσμα μέτρα έκτακτης ανάγκης θα αποτελέσουν δεδομένα της ζωής. Αυτή είναι η φύση των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Κινούν με ταχύτητα τις ιστορικές διαδικασίες. Οι αποφάσεις που σε κανονικούς χρόνους θα μπορούσαν να διαρκέσουν χρόνια συζήτησης περνούν μέσα σε λίγες ώρες. Νέες ακόμη και επικίνδυνες τεχνολογίες αξιοποιούνται γι αυτόν το σκοπό, ενώ ολόκληρες χώρες χρησιμεύουν ως πειραματόζωα σε μεγάλης κλίμακας κοινωνικά πειράματα. Τι συμβαίνει όταν όλοι εργάζονται από το σπίτι και επικοινωνούν μόνο από απόσταση; Τι συμβαίνει όταν ολόκληρα σχολεία και πανεπιστήμια λειτουργούν μόνο στο διαδίκτυο; Σε κανονικές συνθήκες, οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις και τα εκπαιδευτικά συμβούλια δεν θα συμφωνούσαν ποτέ να διεξάγουν τέτοιου είδους πειράματα. Αλλά αυτές δεν είναι κανονικές συνθήκες.
Σε αυτήν την περίοδο κρίσης, αντιμετωπίζουμε δύο ιδιαίτερες σημαντικές επιλογές. Η πρώτη είναι μεταξύ της ολοκληρωτικής επιτήρησης και της ενδυνάμωσης της κοινωνίας των πολιτών. Η δεύτερη είναι μεταξύ της εθνικιστικής απομόνωσης και της παγκόσμιας αλληλεγγύης.
Παρακολούθηση κάτω από το δέρμα
Προκειμένου να σταματήσει η επιδημία, όλοι οι πληθυσμοί πρέπει να συμμορφώνονται με ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές. Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι επίτευξης αυτού του στόχου. Μία μέθοδος είναι η κυβέρνηση να παρακολουθεί τους ανθρώπους και να τιμωρεί αυτούς που παραβιάζουν τους κανόνες. Σήμερα, για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, η τεχνολογία καθιστά δυνατή την παρακολούθηση όλων συνεχώς. Πριν από πενήντα χρόνια, η KGB δεν μπορούσε να παρακολουθήσει 240 εκατομ. Σοβιετικούς πολίτες 24 ώρες την ημέρα, αλλά ούτε και μπορούσε να επεξεργαστεί αποτελεσματικά όλες τις πληροφορίες που συγκέντρωνε παρότι βασιζόταν σε οξυδερκείς πράκτορες και αναλυτές. Τώρα όμως οι κυβερνήσεις μπορούν να βασίζονται σε πανταχού παρόντες αισθητήρες και ισχυρούς αλγόριθμους.
Στη μάχη τους ενάντια στην πανδημία του κοροναϊού αρκετές κυβερνήσεις έχουν ήδη αναπτύξει τα νέα εργαλεία επιτήρησης. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι η Κίνα. Παρακολουθώντας προσεκτικά τα smartphones των ανθρώπων, χρησιμοποιώντας εκατοντάδες εκατομμύρια κάμερες αναγνωρίσεως προσώπου και υποχρεώνοντας τους ανθρώπους να ελέγχουν και να αναφέρουν τη θερμοκρασία του σώματος και την ιατρική τους κατάσταση, οι κινεζικές αρχές δεν μπορούν μόνο να εντοπίσουν γρήγορα τους ύποπτους φορείς κοροναϊών, αλλά και οποιονδήποτε έρχονται σε επαφή μαζί τους. Μια ποικιλία εφαρμογών για κινητά προειδοποιεί τους πολίτες για την εγγύτητά τους σε μολυσμένους ασθενείς.
Αυτού του είδους η τεχνολογία δεν περιορίζεται στην ανατολική Ασία. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου εξουσιοδότησε πρόσφατα την Ισραηλινή Υπηρεσία Ασφαλείας να αναπτύξει τεχνολογία επιτήρησης που συνήθως προορίζεται για μάχη με τρομοκράτες για την παρακολούθηση ασθενών με κοροναϊό. Όταν η αρμόδια κοινοβουλευτική υποεπιτροπή αρνήθηκε να εγκρίνει το μέτρο, ο Νετανιάχου το πέρασε με ένα «επείγον διάταγμα».
Μπορεί να υποστηρίξουν κάποιοι ότι τίποτα από αυτά δεν είναι καινούργιο, αφού τα τελευταία χρόνια, τόσο κυβερνήσεις όσο και εταιρείες χρησιμοποιούν τις πιο εξελιγμένες τεχνολογίες για την παρακολούθηση και τον χειρισμό ανθρώπων. Ωστόσο, εάν δεν είμαστε προσεκτικοί, η επιδημία θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια σημαντική καμπή στην ιστορία της επιτήρησης. Όχι μόνο επειδή θα μπορούσε να νομιμοποιήσει την ανάπτυξη εργαλείων μαζικής επιτήρησης σε χώρες που τα έχουν απορρίψει μέχρι τώρα, αλλά ακόμη περισσότερο επειδή σημαίνει μια δραματική μετάβαση από τη φανερή «πάνω από το δέρμα» στην κρυφή «κάτω από το δέρμα» επιτήρηση.
Μέχρι τώρα, όταν το δάχτυλό σας αγγίζει την οθόνη του smartphone σας και κάνει κλικ σε ένα σύνδεσμο, πολλοί ήθελαν να μάθουν που ακριβώς «κλικάρατε». Αλλά με την επιδημία του κοροναϊού, η εστίαση του ενδιαφέροντος μετατοπίζεται. Τώρα μεταξύ άλλων θέλουν να γνωρίζουν τη θερμοκρασία του δακτύλου σας και την αρτηριακή πίεση κάτω από το δέρμα του.
Η έκτακτη ανάγκη και η πουτίγκα
Η τεχνολογία επιτήρησης αναπτύσσεται ταχύτητα και αυτό που φαινόταν επιστημονική φαντασία πριν από 10 χρόνια είναι σήμερα παλιά. Σκεφτείτε υποθετικά μια κυβέρνηση που απαιτεί από κάθε πολίτη να φοράει ένα βιομετρικό βραχιόλι που να παρακολουθεί τη θερμοκρασία του σώματος και την καρδιακή συχνότητα 24 ώρες την ημέρα. Τα προκύπτοντα δεδομένα θα αποθηκεύονται και αναλύονται με κυβερνητικούς αλγορίθμους. Οι αλγόριθμοι θα ξέρουν ότι είστε άρρωστοι ακόμη και πριν το μάθετε εσείς, και θα ξέρουν επίσης πού βρίσκεστε και ποιον συναντήσατε. Οι αλυσίδες της μόλυνσης θα μπορούσαν να μειωθούν δραστικά, ακόμα και να κοπούν συνολικά. Ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε ενδεχομένως να σταματήσει την επιδημία μέσα σε λίγες μέρες. Ακούγεται υπέροχο, έτσι;
Το μειονέκτημα είναι βέβαια ότι αυτό θα δώσει νομιμότητα σε ένα τρομακτικό νέο σύστημα επιτήρησης. Αν ξέρετε, για παράδειγμα, ότι έκανα κλικ στον σύνδεσμο Fox News και όχι στο CNN, μπορεί να καταλάβετε τις πολιτικές μου απόψεις και ίσως ακόμη και στοιχεία της προσωπικότητάς μου. Αλλά αν μπορείτε να παρακολουθήσετε τι συμβαίνει στη θερμοκρασία του σώματος, την αρτηριακή πίεση και την καρδιακή συχνότητα καθώς παρακολουθώ το βίντεο κλιπ, μπορείτε να μάθετε τι με κάνει να γελάω, τι με κάνει να κλαίω, και τι με κάνει πραγματικά να θυμώνω.
Είναι κρίσιμο να θυμόμαστε ότι ο θυμός, η χαρά, η πλήξη και η αγάπη είναι βιολογικά φαινόμενα όπως ο πυρετός και ο βήχας. Η ίδια τεχνολογία που προσδιορίζει τον βήχα θα μπορούσε επίσης να εντοπίσει το γέλιο. Εάν οι εταιρίες και οι κυβερνήσεις αρχίσουν να μαζεύουν βιομετρικά δεδομένα μαζικά, μπορούν να μας γνωρίσουν πολύ καλύτερα από ό, τι γνωρίζουμε οι ίδιοι τους εαυτούς μας και δεν θα μπορούν απλώς να προβλέψουν τα συναισθήματά μας, αλλά και να χειραγωγήσουν τα συναισθήματά μας και να μας πουλήσουν οτιδήποτε θέλουν - είτε πρόκειται για προϊόν, είτε για πολιτική. Η βιομετρική παρακολούθηση θα καθιστούσε τα δεδομένα της Cambridge Analytica να μοιάζουν με κάτι από την εποχή των λίθων.
Φυσικά, θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι η περίπτωση της βιομετρικής παρακολούθησης είναι ένα προσωρινό μέτρο που λήφθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Θα σταματήσει, όταν η κατάσταση έκτακτης ανάγκης τελειώσει. Ωστόσο, τα προσωρινά μέτρα έχουν την άσχημη συνήθεια να διαρκούν περισσότερο από τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, καθώς υπάρχει πάντα μια νέα κατάσταση έκτακτης ανάγκης που κρύβεται στον ορίζοντα.
Η πατρίδα μου στο Ισραήλ, για παράδειγμα, κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κατά τη διάρκεια του πολέμου της Ανεξαρτησίας του 1948, γεγονός που δικαιολόγησε μια σειρά προσωρινών μέτρων από τη λογοκρισία του Τύπου και τη δήμευση γης μέχρι την παρασκευή της πουτίγκας. Ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας έχει κερδηθεί εδώ και πολύ καιρό, αλλά το Ισραήλ δεν αποχαρακτήρισε ποτέ την έκτακτη ανάγκη και δεν κατάργησε πολλά από τα προσωρινά μέτρα του 1948.
Ακόμη και όταν τα κρούσματα από τον κοροναϊό μηδενιστούν, ορισμένες κυβερνήσεις που θέλουν τα προσωπικά δεδομένα μας θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι πρέπει να διατηρήσουν τα βιομετρικά συστήματα επιτήρησης επειδή φοβούνται ένα δεύτερο κύμα κοροναϊού ή επειδή υπάρχει ένα νέο στέλεχος Ebola που εξελίσσεται στην κεντρική Αφρική, κ.λπ.
Μια μεγάλη μάχη διεξάγεται τα τελευταία χρόνια σχετικά με την ιδιωτικότητά μας. Η κρίση του κοροναϊού μπορεί να είναι το σημείο ανατροπής της μάχης. Γιατί όταν οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα επιλογής ανάμεσα στην ιδιωτική ζωή και την υγεία, συνήθως επιλέγουν την υγεία.
Η αστυνομία σαπουνιού
Το να ζητάς από τους ανθρώπους να επιλέξουν μεταξύ της ιδιωτικής ζωής και της υγείας είναι, στην πραγματικότητα, η ίδια η ρίζα του προβλήματος. Επειδή πρόκειται για ψευδή επιλογή. Μπορούμε και πρέπει να απολαμβάνουμε τόσο την ιδιωτικότητα όσο και την υγεία. Μπορούμε να επιλέξουμε να προστατέψουμε την υγεία μας και να σταματήσουμε την επιδημία του κοροναϊού όχι με την καθιέρωση καθεστώτων ολοκληρωτικής επιτήρησης, αλλά με την ενδυνάμωση της δημοκρατίας και της κοινωνίας των πολιτών. Τις τελευταίες εβδομάδες, ορισμένες από τις πιο επιτυχημένες προσπάθειες για περιορισμό της επιδημίας πραγματοποιήθηκαν από τη Νότια Κορέα, την Ταϊβάν και τη Σιγκαπούρη. Ενώ οι χώρες αυτές χρησιμοποίησαν κάποιες εφαρμογές παρακολούθησης, βασίστηκαν πολύ περισσότερο σε εκτεταμένες δοκιμές, στην ειλικρινή αναφορά και στην επιθυμητή συνεργασία ενός καλά πληροφορημένου κοινού.
Η κεντρική παρακολούθηση και οι σκληρές τιμωρίες δεν είναι ο μόνος τρόπος για να συμμορφωθούν οι άνθρωποι με ευεργετικές κατευθυντήριες γραμμές. Όταν οι άνθρωποι ενημερώνονται για τα επιστημονικά δεδομένα και όταν οι άνθρωποι εμπιστεύονται τις δημόσιες αρχές, οι πολίτες μπορούν να κάνουν το σωστό, ακόμη και αν ο Μεγάλος Αδελφός δεν τους παρακολουθεί. Ένας σωστά ενημερωμένος πληθυσμός είναι συνήθως πολύ πιο ισχυρός και αποτελεσματικός από έναν αστυνομικοκρατούμενο, άγνωμο πληθυσμό.
Πάρτε για παράδειγμα, το πλύσιμο των χεριών σας με σαπούνι. Αυτό ήταν μια από τις μεγαλύτερες προόδους που σημειώθηκαν ποτέ στην ανθρώπινη υγιεινή. Αυτή η απλή ενέργεια σώζει εκατομμύρια ζωές κάθε χρόνο. Παρόλο που το θεωρούμε δεδομένο, μόνο τον 19ο αιώνα οι επιστήμονες ανακάλυψαν τη σημασία του πλυσίματος των χεριών με σαπούνι. Προηγουμένως, ακόμη και οι γιατροί και οι νοσηλευτές προχωρούσαν από τη μία χειρουργική επέμβαση στην επόμενη χωρίς να πλύνουν τα χέρια τους. Σήμερα δισεκατομμύρια άνθρωποι καθημερινά πλένουν τα χέρια τους, όχι επειδή φοβούνται την αστυνομία σαπουνιών, αλλά επειδή καταλαβαίνουν τη σημασία του. Πλένω τα χέρια μου με σαπούνι επειδή έχω ακούσει για ιούς και βακτήρια, καταλαβαίνω ότι αυτοί οι μικροσκοπικοί οργανισμοί προκαλούν ασθένειες και ξέρω ότι το σαπούνι μπορεί να τα εξουδετερώσει.
Αλλά για να επιτευχθεί ένα τέτοιο επίπεδο συμμόρφωσης και συνεργασίας, χρειάζεστε εμπιστοσύνη. Οι άνθρωποι πρέπει να εμπιστεύονται την επιστήμη, να εμπιστεύονται τις δημόσιες αρχές και να εμπιστεύονται τα μέσα ενημέρωσης. Τα τελευταία χρόνια αντίθετα, ανεύθυνοι πολιτικοί και πολιτικές υπονομεύουν εσκεμμένα την εμπιστοσύνη στην επιστήμη, στις δημόσιες αρχές και στα μέσα ενημέρωσης. Τώρα αυτοί οι ίδιοι ανεύθυνοι πολιτικοί μπορεί να μπουν στον πειρασμό του αυταρχισμού, υποστηρίζοντας ότι δεν μπορούνε να εμπιστευτούνε την κοινότητα ότι θα κάνει το σωστό.
Κανονικά, η εμπιστοσύνη που έχει διαβρωθεί για χρόνια δεν μπορεί να ξαναχτιστεί σε μια νύχτα. Αλλά τώρα δεν είμαστε κανονικά. Σε μια στιγμή κρίσης, τα μυαλά μπορούν επίσης να αλλάξουν γρήγορα. Αντί να οικοδομήσουμε ένα καθεστώς επιτήρησης, δεν είναι πολύ αργά για την ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης των ανθρώπων στην επιστήμη, στις δημόσιες αρχές και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Οπωσδήποτε θα πρέπει να χρησιμοποιούμε και τις νέες τεχνολογίες, αλλά αυτές οι τεχνολογίες θα πρέπει να υπηρετούν τους πολίτες. Είμαι υπέρ της παρακολούθησης της θερμοκρασίας του σώματος και της αρτηριακής πίεσης, αλλά τα δεδομένα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία μιας ισχυρής κυβέρνησης. Αντίθετα, τα δεδομένα αυτά θα πρέπει να μου επιτρέψουν να λαμβάνω πιο ενημερωμένες προσωπικές επιλογές και επίσης να μπορώ να απαιτώ την ευθύνη της κυβέρνησης για τις αποφάσεις της.
Αν μπορούσα να παρακολουθήσω την κατάσταση της υγείας μου 24 ώρες την ημέρα, θα μπορούσα να μάθω όχι μόνο εάν έχω γίνει επικίνδυνος για την υγεία των γύρω μου, αλλά και ποιες συνήθειες μου συμβάλλουν στην κατάσταση της υγείας μου. Κι αν θα μπορούσα να αποκτήσω πρόσβαση και να αναλύσω αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία για τη διάδοση του κορονοϊού, θα ήμουν σε θέση να κρίνω αν η κυβέρνηση μου λέει την αλήθεια και εάν υιοθετεί τις σωστές πολιτικές για την καταπολέμηση της επιδημίας. Όποτε οι άνθρωποι μιλάνε για επιτήρηση, θυμηθείτε ότι η ίδια τεχνολογία επιτήρησης μπορεί συνήθως να χρησιμοποιηθεί όχι μόνο από τις κυβερνήσεις για την παρακολούθηση ατόμων – αλλά και από τα άτομα για να παρακολουθούν τις κυβερνήσεις.
Η επιδημία του κορονοϊού είναι επομένως μια μεγάλη δοκιμασία της κοινωνικής ευθύνης.
Τις μέρες που θα έρθουν, ο καθένας από εμάς θα πρέπει να επιλέξει να εμπιστευτεί τα επιστημονικά δεδομένα και τους εμπειρογνώμονες στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και όχι τις αβάσιμες θεωρίες συνωμοσίας και πολιτικούς που νοιάζονται μόνο για τους ίδιους. Αν δεν καταφέρουμε να κάνουμε τη σωστή επιλογή, μπορεί να υπογράψουμε την παράδοση των πιο πολύτιμων ελευθεριών μας, πιστεύοντας ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλίσουμε την υγεία μας.
Χρειαζόμαστε ένα παγκόσμιο σχέδιο
Η δεύτερη σημαντική επιλογή που αντιμετωπίζουμε έχει να κάνει με την εθνικιστική απομόνωση ή την παγκόσμια αλληλεγγύη. Τόσο η ίδια η επιδημία όσο και η επακόλουθη οικονομική κρίση είναι δυο παγκόσμια προβλήματα. Μπορούν να λυθούν αποτελεσματικά μόνο με την παγκόσμια συνεργασία.
Πρώτα απ ‘όλα, προκειμένου να νικήσουμε τον ιό, πρέπει να ανταλλάξουμε πληροφορίες παγκοσμίως. Αυτό είναι το μεγάλο πλεονέκτημα που έχουν οι άνθρωποι απέναντι στους ιούς. Ένας κορονοϊός στην Κίνα και ένας κορονοϊός στις ΗΠΑ δεν μπορούν να ανταλλάξουν συμβουλές για το πώς να μολύνουν τους ανθρώπους. Αλλά η Κίνα μπορεί να διδάξει τις ΗΠΑ πολύτιμα μαθήματα σχετικά με τον κορονοϊό και πώς να τον χειριστεί. Αυτό που ένας Ιταλός γιατρός ανακαλύπτει στο Μιλάνο το πρωί, θα μπορούσε να σώσει ζωές στην Τεχεράνη το ίδιο βράδυ. Όταν η βρετανική κυβέρνηση διστάζει μεταξύ πολλών πολιτικών, μπορεί να πάρει συμβουλές από τους Κορεάτες που αντιμετώπισαν ένα παρόμοιο δίλημμα πριν από ένα μήνα. Για να συμβεί αυτό, χρειαζόμαστε ένα πνεύμα παγκόσμιας συνεργασίας και εμπιστοσύνης.
Οι χώρες θα πρέπει να είναι πρόθυμες να ανταλλάσσουν πληροφορίες ανοιχτά και να αναζητούν ταπεινά συμβουλές και θα πρέπει να μπορούν να εμπιστεύονται τα δεδομένα και τις γνώσεις που λαμβάνουν. Χρειαζόμαστε επίσης μια παγκόσμια προσπάθεια για την παραγωγή και τη διανομή ιατρικού εξοπλισμού, κυρίως των test kits και των αναπνευστήρων. Αντί κάθε χώρα να προσπαθεί να το κάνει τοπικά και να αποθηκεύσει οτιδήποτε εξοπλισμό μπορεί να πάρει, μια συντονισμένη παγκόσμια προσπάθεια θα μπορούσε να επιταχύνει σημαντικά την παραγωγή και να διασφαλίσει ότι ο σωστικός εξοπλισμός διανέμεται πιο δίκαια. Ακριβώς όπως οι χώρες εθνικοποιούν βασικούς κλάδους κατά τη διάρκεια ενός πολέμου, ο ανθρώπινος πόλεμος κατά του κορονοϊού μπορεί να απαιτήσει από εμάς να «εξανθρωπισούμε» τις κρίσιμες γραμμές παραγωγής. Μια πλούσια χώρα με λίγες περιπτώσεις κορονοϊού θα πρέπει να είναι πρόθυμη να στείλει πολύτιμο εξοπλισμό σε μια φτωχότερη χώρα με πολλές περιπτώσεις, πιστεύοντας ότι εάν πότε χρειαστεί βοήθεια, οι άλλες χώρες θα βοηθήσουν.
Μπορούμε να εξετάσουμε μια παρόμοια παγκόσμια προσπάθεια συγκέντρωσης ιατρικού προσωπικού. Οι χώρες που αυτή την στιγμή πλήττονται λιγότερο, θα μπορούσαν να στείλουν ιατρικό προσωπικό στις περιοχές με τις μεγαλύτερες περιπτώσεις νοσούντων, τόσο για να τους βοηθήσουν στην ώρα της ανάγκης τους, όσο και για να αποκτήσουν πολύτιμη εμπειρία.
Η παγκόσμια συνεργασία είναι ζωτικής σημασίας και από οικονομικής πλευράς. Δεδομένης της παγκόσμιας φύσης της οικονομίας και των αλυσίδων εφοδιασμού, εάν κάθε κυβέρνηση κάνει το δικό της με πλήρη αδιαφορία για τα υπόλοιπα κράτη, το αποτέλεσμα θα είναι το χάος και μια βαθύτερη κρίση. Χρειαζόμαστε ένα παγκόσμιο σχέδιο δράσης και το χρειαζόμαστε γρήγορα.
Επίσης σημαντική είναι η επίτευξη μιας παγκόσμιας συμφωνίας για τα ταξίδια. Η αναστολή όλων των διεθνών ταξιδιών για μήνες θα προκαλέσει τεράστιες δυσκολίες και θα παρεμποδίσει τον πόλεμο κατά του κορονοϊού. Οι χώρες πρέπει να συνεργαστούν για να επιτρέψουν τουλάχιστον τους ουσιαστικούς ταξιδιώτες να συνεχίσουν τη διέλευση των συνόρων: επιστήμονες, γιατροί, δημοσιογράφοι, πολιτικοί, επιχειρηματίες. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με μια παγκόσμια συμφωνία σχετικά με τον προκαταρκτικό έλεγχο των ταξιδιωτών από τη χώρα καταγωγής τους. Αν γνωρίζατε ότι επιτρεπόταν η πτήση μόνο σε προσεκτικά επιλεγμένους ταξιδιώτες σε ένα αεροπλάνο, θα ήσασταν πιο πρόθυμοι να τους δεχτείτε στη χώρα σας.
Δυστυχώς, προς το παρόν οι χώρες δεν κάνουν κανένα από αυτά τα πράγματα. Η διεθνής κοινότητα έχει παραλύσει συλλογικά. Φαίνεται ότι δεν υπάρχουν πια ενήλικες στο δωμάτιο. Κάποιος θα περίμενε να δει πριν από μερικές εβδομάδες μια επείγουσα συνάντηση των ηγετών της παγκόσμιας οικονομίας για να καταλήξουν σε ένα κοινό σχέδιο δράσης. Οι ηγέτες της G7 κατόρθωσαν να διοργανώσουν μια τηλεδιάσκεψη μόλις αυτή την εβδομάδα, η οποία δεν οδήγησε σε ένα τέτοιο σχέδιο.
Σε προηγούμενες παγκόσμιες κρίσεις – όπως η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και η επιδημία Ebola το 2014 – οι ΗΠΑ ανέλαβαν το ρόλο παγκόσμιου ηγέτη, αλλά η σημερινή αμερικανική κυβέρνηση έχει παραιτηθεί από την δουλειά του ηγέτη. Έχει καταστήσει σαφές ότι ενδιαφέρεται για το μεγαλείο της Αμερικής πολύ περισσότερο από ότι για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Η παρούσα κυβέρνηση των ΗΠΑ, έχει εγκαταλείψει ακόμη και τους στενότερους συμμάχους της. Όταν απαγόρευσαν όλες τις μετακινήσεις από την ΕΕ, δεν έκανε τον κόπο να προειδοποιήση την ΕΕ, όσο νωρίτερα γινόταν – πόσο μάλλον να διαβουλευθεί με την ΕΕ σχετικά με αυτό το δραστικό μέτρο. Έχει «επιτεθεί» στη Γερμανία υποστηρίζοντας ότι προσφέρει 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε μια γερμανική φαρμακευτική εταιρεία για να αγοράσει μονοπωλιακά δικαιώματα για ένα νέο εμβόλιο κατά του Covid-19. Ακόμη και αν η σημερινή κυβέρνηση, τελικά αλλάξει στρατηγική και αποφασίσει ένα παγκόσμιο σχέδιο δράσης, λίγοι θα ακολουθήσουν έναν ηγέτη ο οποίος ποτέ δεν αναλαμβάνει την ευθύνη, ο οποίος ποτέ δεν παραδέχεται λάθη και ο οποίος συνηθίζει να παίρνει όλα τα εύσημα για τον εαυτό του αφήνοντας όλο το φταίξιμο στους άλλους.
Εάν το κενό που άφησαν οι ΗΠΑ δεν καλυφθεί από άλλες χώρες, όχι μόνο θα είναι πολύ πιο δύσκολο να σταματήσει η σημερινή επιδημία, αλλά η κληρονομιά της θα συνεχίσει να δηλητηριάζει τις διεθνείς σχέσεις τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, κάθε κρίση είναι επίσης και μια ευκαιρία. Πρέπει να ελπίζουμε ότι η σημερινή επιδημία θα βοηθήσει την ανθρωπότητα να συνειδητοποιήσει τον οξύ κίνδυνο που θέτει η παγκόσμια διάσταση.
Η ανθρωπότητα πρέπει να κάνει μια επιλογή. Θα κινηθούμε προς την κατεύθυνση της διαίρεσης ή θα υιοθετήσουμε την πορεία της παγκόσμιας αλληλεγγύης; Αν επιλέξουμε τον διαχωρισμό, αυτό όχι μόνο θα παρατείνει την κρίση, αλλά πιθανόν να οδηγήσει σε ακόμη χειρότερες καταστροφές στο μέλλον. Αν επιλέξουμε την παγκόσμια αλληλεγγύη, θα είναι μια νίκη όχι μόνο ενάντια στον κορονοϊό, αλλά και εναντίον όλων των μελλοντικών επιδημιών και κρίσεων που θα μπορούσαν να απειλήσουν την ανθρωπότητα τον 21ο αιώνα.
* Άρθρο του γνωστού και σημαντικού Ισραηλινού ιστορικού και συγγραφέα Γιουβάλ Νοά Χαράρι στους Financial Times
Γιουβάλ Νοά Χαράρι
https://tvxs.gr/
Πρέπει να δράσουμε γρήγορα και αποφασιστικά. Πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη τις μακροπρόθεσμες συνέπειες των ενεργειών μας. Όταν επιλέγουμε εναλλακτικές λύσεις, πρέπει να αναρωτηθούμε όχι μόνο πώς να ξεπεράσουμε την άμεση απειλή, αλλά και το είδος του κόσμου που θα κατοικήσουμε όταν περάσει η καταιγίδα. Ναι, η καταιγίδα θα περάσει, η ανθρωπότητα θα επιζήσει, οι περισσότεροι από εμάς θα είναι ακόμα ζωντανοί - αλλά θα κατοικήσουμε σε έναν διαφορετικό κόσμο.
Πολλά από τα τωρινά βραχυπρόθεσμα μέτρα έκτακτης ανάγκης θα αποτελέσουν δεδομένα της ζωής. Αυτή είναι η φύση των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Κινούν με ταχύτητα τις ιστορικές διαδικασίες. Οι αποφάσεις που σε κανονικούς χρόνους θα μπορούσαν να διαρκέσουν χρόνια συζήτησης περνούν μέσα σε λίγες ώρες. Νέες ακόμη και επικίνδυνες τεχνολογίες αξιοποιούνται γι αυτόν το σκοπό, ενώ ολόκληρες χώρες χρησιμεύουν ως πειραματόζωα σε μεγάλης κλίμακας κοινωνικά πειράματα. Τι συμβαίνει όταν όλοι εργάζονται από το σπίτι και επικοινωνούν μόνο από απόσταση; Τι συμβαίνει όταν ολόκληρα σχολεία και πανεπιστήμια λειτουργούν μόνο στο διαδίκτυο; Σε κανονικές συνθήκες, οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις και τα εκπαιδευτικά συμβούλια δεν θα συμφωνούσαν ποτέ να διεξάγουν τέτοιου είδους πειράματα. Αλλά αυτές δεν είναι κανονικές συνθήκες.
Σε αυτήν την περίοδο κρίσης, αντιμετωπίζουμε δύο ιδιαίτερες σημαντικές επιλογές. Η πρώτη είναι μεταξύ της ολοκληρωτικής επιτήρησης και της ενδυνάμωσης της κοινωνίας των πολιτών. Η δεύτερη είναι μεταξύ της εθνικιστικής απομόνωσης και της παγκόσμιας αλληλεγγύης.
Παρακολούθηση κάτω από το δέρμα
Προκειμένου να σταματήσει η επιδημία, όλοι οι πληθυσμοί πρέπει να συμμορφώνονται με ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές. Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι επίτευξης αυτού του στόχου. Μία μέθοδος είναι η κυβέρνηση να παρακολουθεί τους ανθρώπους και να τιμωρεί αυτούς που παραβιάζουν τους κανόνες. Σήμερα, για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, η τεχνολογία καθιστά δυνατή την παρακολούθηση όλων συνεχώς. Πριν από πενήντα χρόνια, η KGB δεν μπορούσε να παρακολουθήσει 240 εκατομ. Σοβιετικούς πολίτες 24 ώρες την ημέρα, αλλά ούτε και μπορούσε να επεξεργαστεί αποτελεσματικά όλες τις πληροφορίες που συγκέντρωνε παρότι βασιζόταν σε οξυδερκείς πράκτορες και αναλυτές. Τώρα όμως οι κυβερνήσεις μπορούν να βασίζονται σε πανταχού παρόντες αισθητήρες και ισχυρούς αλγόριθμους.
Στη μάχη τους ενάντια στην πανδημία του κοροναϊού αρκετές κυβερνήσεις έχουν ήδη αναπτύξει τα νέα εργαλεία επιτήρησης. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι η Κίνα. Παρακολουθώντας προσεκτικά τα smartphones των ανθρώπων, χρησιμοποιώντας εκατοντάδες εκατομμύρια κάμερες αναγνωρίσεως προσώπου και υποχρεώνοντας τους ανθρώπους να ελέγχουν και να αναφέρουν τη θερμοκρασία του σώματος και την ιατρική τους κατάσταση, οι κινεζικές αρχές δεν μπορούν μόνο να εντοπίσουν γρήγορα τους ύποπτους φορείς κοροναϊών, αλλά και οποιονδήποτε έρχονται σε επαφή μαζί τους. Μια ποικιλία εφαρμογών για κινητά προειδοποιεί τους πολίτες για την εγγύτητά τους σε μολυσμένους ασθενείς.
Αυτού του είδους η τεχνολογία δεν περιορίζεται στην ανατολική Ασία. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου εξουσιοδότησε πρόσφατα την Ισραηλινή Υπηρεσία Ασφαλείας να αναπτύξει τεχνολογία επιτήρησης που συνήθως προορίζεται για μάχη με τρομοκράτες για την παρακολούθηση ασθενών με κοροναϊό. Όταν η αρμόδια κοινοβουλευτική υποεπιτροπή αρνήθηκε να εγκρίνει το μέτρο, ο Νετανιάχου το πέρασε με ένα «επείγον διάταγμα».
Μπορεί να υποστηρίξουν κάποιοι ότι τίποτα από αυτά δεν είναι καινούργιο, αφού τα τελευταία χρόνια, τόσο κυβερνήσεις όσο και εταιρείες χρησιμοποιούν τις πιο εξελιγμένες τεχνολογίες για την παρακολούθηση και τον χειρισμό ανθρώπων. Ωστόσο, εάν δεν είμαστε προσεκτικοί, η επιδημία θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια σημαντική καμπή στην ιστορία της επιτήρησης. Όχι μόνο επειδή θα μπορούσε να νομιμοποιήσει την ανάπτυξη εργαλείων μαζικής επιτήρησης σε χώρες που τα έχουν απορρίψει μέχρι τώρα, αλλά ακόμη περισσότερο επειδή σημαίνει μια δραματική μετάβαση από τη φανερή «πάνω από το δέρμα» στην κρυφή «κάτω από το δέρμα» επιτήρηση.
Μέχρι τώρα, όταν το δάχτυλό σας αγγίζει την οθόνη του smartphone σας και κάνει κλικ σε ένα σύνδεσμο, πολλοί ήθελαν να μάθουν που ακριβώς «κλικάρατε». Αλλά με την επιδημία του κοροναϊού, η εστίαση του ενδιαφέροντος μετατοπίζεται. Τώρα μεταξύ άλλων θέλουν να γνωρίζουν τη θερμοκρασία του δακτύλου σας και την αρτηριακή πίεση κάτω από το δέρμα του.
Η έκτακτη ανάγκη και η πουτίγκα
Η τεχνολογία επιτήρησης αναπτύσσεται ταχύτητα και αυτό που φαινόταν επιστημονική φαντασία πριν από 10 χρόνια είναι σήμερα παλιά. Σκεφτείτε υποθετικά μια κυβέρνηση που απαιτεί από κάθε πολίτη να φοράει ένα βιομετρικό βραχιόλι που να παρακολουθεί τη θερμοκρασία του σώματος και την καρδιακή συχνότητα 24 ώρες την ημέρα. Τα προκύπτοντα δεδομένα θα αποθηκεύονται και αναλύονται με κυβερνητικούς αλγορίθμους. Οι αλγόριθμοι θα ξέρουν ότι είστε άρρωστοι ακόμη και πριν το μάθετε εσείς, και θα ξέρουν επίσης πού βρίσκεστε και ποιον συναντήσατε. Οι αλυσίδες της μόλυνσης θα μπορούσαν να μειωθούν δραστικά, ακόμα και να κοπούν συνολικά. Ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε ενδεχομένως να σταματήσει την επιδημία μέσα σε λίγες μέρες. Ακούγεται υπέροχο, έτσι;
Το μειονέκτημα είναι βέβαια ότι αυτό θα δώσει νομιμότητα σε ένα τρομακτικό νέο σύστημα επιτήρησης. Αν ξέρετε, για παράδειγμα, ότι έκανα κλικ στον σύνδεσμο Fox News και όχι στο CNN, μπορεί να καταλάβετε τις πολιτικές μου απόψεις και ίσως ακόμη και στοιχεία της προσωπικότητάς μου. Αλλά αν μπορείτε να παρακολουθήσετε τι συμβαίνει στη θερμοκρασία του σώματος, την αρτηριακή πίεση και την καρδιακή συχνότητα καθώς παρακολουθώ το βίντεο κλιπ, μπορείτε να μάθετε τι με κάνει να γελάω, τι με κάνει να κλαίω, και τι με κάνει πραγματικά να θυμώνω.
Είναι κρίσιμο να θυμόμαστε ότι ο θυμός, η χαρά, η πλήξη και η αγάπη είναι βιολογικά φαινόμενα όπως ο πυρετός και ο βήχας. Η ίδια τεχνολογία που προσδιορίζει τον βήχα θα μπορούσε επίσης να εντοπίσει το γέλιο. Εάν οι εταιρίες και οι κυβερνήσεις αρχίσουν να μαζεύουν βιομετρικά δεδομένα μαζικά, μπορούν να μας γνωρίσουν πολύ καλύτερα από ό, τι γνωρίζουμε οι ίδιοι τους εαυτούς μας και δεν θα μπορούν απλώς να προβλέψουν τα συναισθήματά μας, αλλά και να χειραγωγήσουν τα συναισθήματά μας και να μας πουλήσουν οτιδήποτε θέλουν - είτε πρόκειται για προϊόν, είτε για πολιτική. Η βιομετρική παρακολούθηση θα καθιστούσε τα δεδομένα της Cambridge Analytica να μοιάζουν με κάτι από την εποχή των λίθων.
Φυσικά, θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι η περίπτωση της βιομετρικής παρακολούθησης είναι ένα προσωρινό μέτρο που λήφθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Θα σταματήσει, όταν η κατάσταση έκτακτης ανάγκης τελειώσει. Ωστόσο, τα προσωρινά μέτρα έχουν την άσχημη συνήθεια να διαρκούν περισσότερο από τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, καθώς υπάρχει πάντα μια νέα κατάσταση έκτακτης ανάγκης που κρύβεται στον ορίζοντα.
Η πατρίδα μου στο Ισραήλ, για παράδειγμα, κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κατά τη διάρκεια του πολέμου της Ανεξαρτησίας του 1948, γεγονός που δικαιολόγησε μια σειρά προσωρινών μέτρων από τη λογοκρισία του Τύπου και τη δήμευση γης μέχρι την παρασκευή της πουτίγκας. Ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας έχει κερδηθεί εδώ και πολύ καιρό, αλλά το Ισραήλ δεν αποχαρακτήρισε ποτέ την έκτακτη ανάγκη και δεν κατάργησε πολλά από τα προσωρινά μέτρα του 1948.
Ακόμη και όταν τα κρούσματα από τον κοροναϊό μηδενιστούν, ορισμένες κυβερνήσεις που θέλουν τα προσωπικά δεδομένα μας θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι πρέπει να διατηρήσουν τα βιομετρικά συστήματα επιτήρησης επειδή φοβούνται ένα δεύτερο κύμα κοροναϊού ή επειδή υπάρχει ένα νέο στέλεχος Ebola που εξελίσσεται στην κεντρική Αφρική, κ.λπ.
Μια μεγάλη μάχη διεξάγεται τα τελευταία χρόνια σχετικά με την ιδιωτικότητά μας. Η κρίση του κοροναϊού μπορεί να είναι το σημείο ανατροπής της μάχης. Γιατί όταν οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα επιλογής ανάμεσα στην ιδιωτική ζωή και την υγεία, συνήθως επιλέγουν την υγεία.
Η αστυνομία σαπουνιού
Το να ζητάς από τους ανθρώπους να επιλέξουν μεταξύ της ιδιωτικής ζωής και της υγείας είναι, στην πραγματικότητα, η ίδια η ρίζα του προβλήματος. Επειδή πρόκειται για ψευδή επιλογή. Μπορούμε και πρέπει να απολαμβάνουμε τόσο την ιδιωτικότητα όσο και την υγεία. Μπορούμε να επιλέξουμε να προστατέψουμε την υγεία μας και να σταματήσουμε την επιδημία του κοροναϊού όχι με την καθιέρωση καθεστώτων ολοκληρωτικής επιτήρησης, αλλά με την ενδυνάμωση της δημοκρατίας και της κοινωνίας των πολιτών. Τις τελευταίες εβδομάδες, ορισμένες από τις πιο επιτυχημένες προσπάθειες για περιορισμό της επιδημίας πραγματοποιήθηκαν από τη Νότια Κορέα, την Ταϊβάν και τη Σιγκαπούρη. Ενώ οι χώρες αυτές χρησιμοποίησαν κάποιες εφαρμογές παρακολούθησης, βασίστηκαν πολύ περισσότερο σε εκτεταμένες δοκιμές, στην ειλικρινή αναφορά και στην επιθυμητή συνεργασία ενός καλά πληροφορημένου κοινού.
Η κεντρική παρακολούθηση και οι σκληρές τιμωρίες δεν είναι ο μόνος τρόπος για να συμμορφωθούν οι άνθρωποι με ευεργετικές κατευθυντήριες γραμμές. Όταν οι άνθρωποι ενημερώνονται για τα επιστημονικά δεδομένα και όταν οι άνθρωποι εμπιστεύονται τις δημόσιες αρχές, οι πολίτες μπορούν να κάνουν το σωστό, ακόμη και αν ο Μεγάλος Αδελφός δεν τους παρακολουθεί. Ένας σωστά ενημερωμένος πληθυσμός είναι συνήθως πολύ πιο ισχυρός και αποτελεσματικός από έναν αστυνομικοκρατούμενο, άγνωμο πληθυσμό.
Πάρτε για παράδειγμα, το πλύσιμο των χεριών σας με σαπούνι. Αυτό ήταν μια από τις μεγαλύτερες προόδους που σημειώθηκαν ποτέ στην ανθρώπινη υγιεινή. Αυτή η απλή ενέργεια σώζει εκατομμύρια ζωές κάθε χρόνο. Παρόλο που το θεωρούμε δεδομένο, μόνο τον 19ο αιώνα οι επιστήμονες ανακάλυψαν τη σημασία του πλυσίματος των χεριών με σαπούνι. Προηγουμένως, ακόμη και οι γιατροί και οι νοσηλευτές προχωρούσαν από τη μία χειρουργική επέμβαση στην επόμενη χωρίς να πλύνουν τα χέρια τους. Σήμερα δισεκατομμύρια άνθρωποι καθημερινά πλένουν τα χέρια τους, όχι επειδή φοβούνται την αστυνομία σαπουνιών, αλλά επειδή καταλαβαίνουν τη σημασία του. Πλένω τα χέρια μου με σαπούνι επειδή έχω ακούσει για ιούς και βακτήρια, καταλαβαίνω ότι αυτοί οι μικροσκοπικοί οργανισμοί προκαλούν ασθένειες και ξέρω ότι το σαπούνι μπορεί να τα εξουδετερώσει.
Αλλά για να επιτευχθεί ένα τέτοιο επίπεδο συμμόρφωσης και συνεργασίας, χρειάζεστε εμπιστοσύνη. Οι άνθρωποι πρέπει να εμπιστεύονται την επιστήμη, να εμπιστεύονται τις δημόσιες αρχές και να εμπιστεύονται τα μέσα ενημέρωσης. Τα τελευταία χρόνια αντίθετα, ανεύθυνοι πολιτικοί και πολιτικές υπονομεύουν εσκεμμένα την εμπιστοσύνη στην επιστήμη, στις δημόσιες αρχές και στα μέσα ενημέρωσης. Τώρα αυτοί οι ίδιοι ανεύθυνοι πολιτικοί μπορεί να μπουν στον πειρασμό του αυταρχισμού, υποστηρίζοντας ότι δεν μπορούνε να εμπιστευτούνε την κοινότητα ότι θα κάνει το σωστό.
Κανονικά, η εμπιστοσύνη που έχει διαβρωθεί για χρόνια δεν μπορεί να ξαναχτιστεί σε μια νύχτα. Αλλά τώρα δεν είμαστε κανονικά. Σε μια στιγμή κρίσης, τα μυαλά μπορούν επίσης να αλλάξουν γρήγορα. Αντί να οικοδομήσουμε ένα καθεστώς επιτήρησης, δεν είναι πολύ αργά για την ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης των ανθρώπων στην επιστήμη, στις δημόσιες αρχές και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Οπωσδήποτε θα πρέπει να χρησιμοποιούμε και τις νέες τεχνολογίες, αλλά αυτές οι τεχνολογίες θα πρέπει να υπηρετούν τους πολίτες. Είμαι υπέρ της παρακολούθησης της θερμοκρασίας του σώματος και της αρτηριακής πίεσης, αλλά τα δεδομένα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία μιας ισχυρής κυβέρνησης. Αντίθετα, τα δεδομένα αυτά θα πρέπει να μου επιτρέψουν να λαμβάνω πιο ενημερωμένες προσωπικές επιλογές και επίσης να μπορώ να απαιτώ την ευθύνη της κυβέρνησης για τις αποφάσεις της.
Αν μπορούσα να παρακολουθήσω την κατάσταση της υγείας μου 24 ώρες την ημέρα, θα μπορούσα να μάθω όχι μόνο εάν έχω γίνει επικίνδυνος για την υγεία των γύρω μου, αλλά και ποιες συνήθειες μου συμβάλλουν στην κατάσταση της υγείας μου. Κι αν θα μπορούσα να αποκτήσω πρόσβαση και να αναλύσω αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία για τη διάδοση του κορονοϊού, θα ήμουν σε θέση να κρίνω αν η κυβέρνηση μου λέει την αλήθεια και εάν υιοθετεί τις σωστές πολιτικές για την καταπολέμηση της επιδημίας. Όποτε οι άνθρωποι μιλάνε για επιτήρηση, θυμηθείτε ότι η ίδια τεχνολογία επιτήρησης μπορεί συνήθως να χρησιμοποιηθεί όχι μόνο από τις κυβερνήσεις για την παρακολούθηση ατόμων – αλλά και από τα άτομα για να παρακολουθούν τις κυβερνήσεις.
Η επιδημία του κορονοϊού είναι επομένως μια μεγάλη δοκιμασία της κοινωνικής ευθύνης.
Τις μέρες που θα έρθουν, ο καθένας από εμάς θα πρέπει να επιλέξει να εμπιστευτεί τα επιστημονικά δεδομένα και τους εμπειρογνώμονες στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και όχι τις αβάσιμες θεωρίες συνωμοσίας και πολιτικούς που νοιάζονται μόνο για τους ίδιους. Αν δεν καταφέρουμε να κάνουμε τη σωστή επιλογή, μπορεί να υπογράψουμε την παράδοση των πιο πολύτιμων ελευθεριών μας, πιστεύοντας ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλίσουμε την υγεία μας.
Χρειαζόμαστε ένα παγκόσμιο σχέδιο
Η δεύτερη σημαντική επιλογή που αντιμετωπίζουμε έχει να κάνει με την εθνικιστική απομόνωση ή την παγκόσμια αλληλεγγύη. Τόσο η ίδια η επιδημία όσο και η επακόλουθη οικονομική κρίση είναι δυο παγκόσμια προβλήματα. Μπορούν να λυθούν αποτελεσματικά μόνο με την παγκόσμια συνεργασία.
Πρώτα απ ‘όλα, προκειμένου να νικήσουμε τον ιό, πρέπει να ανταλλάξουμε πληροφορίες παγκοσμίως. Αυτό είναι το μεγάλο πλεονέκτημα που έχουν οι άνθρωποι απέναντι στους ιούς. Ένας κορονοϊός στην Κίνα και ένας κορονοϊός στις ΗΠΑ δεν μπορούν να ανταλλάξουν συμβουλές για το πώς να μολύνουν τους ανθρώπους. Αλλά η Κίνα μπορεί να διδάξει τις ΗΠΑ πολύτιμα μαθήματα σχετικά με τον κορονοϊό και πώς να τον χειριστεί. Αυτό που ένας Ιταλός γιατρός ανακαλύπτει στο Μιλάνο το πρωί, θα μπορούσε να σώσει ζωές στην Τεχεράνη το ίδιο βράδυ. Όταν η βρετανική κυβέρνηση διστάζει μεταξύ πολλών πολιτικών, μπορεί να πάρει συμβουλές από τους Κορεάτες που αντιμετώπισαν ένα παρόμοιο δίλημμα πριν από ένα μήνα. Για να συμβεί αυτό, χρειαζόμαστε ένα πνεύμα παγκόσμιας συνεργασίας και εμπιστοσύνης.
Οι χώρες θα πρέπει να είναι πρόθυμες να ανταλλάσσουν πληροφορίες ανοιχτά και να αναζητούν ταπεινά συμβουλές και θα πρέπει να μπορούν να εμπιστεύονται τα δεδομένα και τις γνώσεις που λαμβάνουν. Χρειαζόμαστε επίσης μια παγκόσμια προσπάθεια για την παραγωγή και τη διανομή ιατρικού εξοπλισμού, κυρίως των test kits και των αναπνευστήρων. Αντί κάθε χώρα να προσπαθεί να το κάνει τοπικά και να αποθηκεύσει οτιδήποτε εξοπλισμό μπορεί να πάρει, μια συντονισμένη παγκόσμια προσπάθεια θα μπορούσε να επιταχύνει σημαντικά την παραγωγή και να διασφαλίσει ότι ο σωστικός εξοπλισμός διανέμεται πιο δίκαια. Ακριβώς όπως οι χώρες εθνικοποιούν βασικούς κλάδους κατά τη διάρκεια ενός πολέμου, ο ανθρώπινος πόλεμος κατά του κορονοϊού μπορεί να απαιτήσει από εμάς να «εξανθρωπισούμε» τις κρίσιμες γραμμές παραγωγής. Μια πλούσια χώρα με λίγες περιπτώσεις κορονοϊού θα πρέπει να είναι πρόθυμη να στείλει πολύτιμο εξοπλισμό σε μια φτωχότερη χώρα με πολλές περιπτώσεις, πιστεύοντας ότι εάν πότε χρειαστεί βοήθεια, οι άλλες χώρες θα βοηθήσουν.
Μπορούμε να εξετάσουμε μια παρόμοια παγκόσμια προσπάθεια συγκέντρωσης ιατρικού προσωπικού. Οι χώρες που αυτή την στιγμή πλήττονται λιγότερο, θα μπορούσαν να στείλουν ιατρικό προσωπικό στις περιοχές με τις μεγαλύτερες περιπτώσεις νοσούντων, τόσο για να τους βοηθήσουν στην ώρα της ανάγκης τους, όσο και για να αποκτήσουν πολύτιμη εμπειρία.
Η παγκόσμια συνεργασία είναι ζωτικής σημασίας και από οικονομικής πλευράς. Δεδομένης της παγκόσμιας φύσης της οικονομίας και των αλυσίδων εφοδιασμού, εάν κάθε κυβέρνηση κάνει το δικό της με πλήρη αδιαφορία για τα υπόλοιπα κράτη, το αποτέλεσμα θα είναι το χάος και μια βαθύτερη κρίση. Χρειαζόμαστε ένα παγκόσμιο σχέδιο δράσης και το χρειαζόμαστε γρήγορα.
Επίσης σημαντική είναι η επίτευξη μιας παγκόσμιας συμφωνίας για τα ταξίδια. Η αναστολή όλων των διεθνών ταξιδιών για μήνες θα προκαλέσει τεράστιες δυσκολίες και θα παρεμποδίσει τον πόλεμο κατά του κορονοϊού. Οι χώρες πρέπει να συνεργαστούν για να επιτρέψουν τουλάχιστον τους ουσιαστικούς ταξιδιώτες να συνεχίσουν τη διέλευση των συνόρων: επιστήμονες, γιατροί, δημοσιογράφοι, πολιτικοί, επιχειρηματίες. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με μια παγκόσμια συμφωνία σχετικά με τον προκαταρκτικό έλεγχο των ταξιδιωτών από τη χώρα καταγωγής τους. Αν γνωρίζατε ότι επιτρεπόταν η πτήση μόνο σε προσεκτικά επιλεγμένους ταξιδιώτες σε ένα αεροπλάνο, θα ήσασταν πιο πρόθυμοι να τους δεχτείτε στη χώρα σας.
Δυστυχώς, προς το παρόν οι χώρες δεν κάνουν κανένα από αυτά τα πράγματα. Η διεθνής κοινότητα έχει παραλύσει συλλογικά. Φαίνεται ότι δεν υπάρχουν πια ενήλικες στο δωμάτιο. Κάποιος θα περίμενε να δει πριν από μερικές εβδομάδες μια επείγουσα συνάντηση των ηγετών της παγκόσμιας οικονομίας για να καταλήξουν σε ένα κοινό σχέδιο δράσης. Οι ηγέτες της G7 κατόρθωσαν να διοργανώσουν μια τηλεδιάσκεψη μόλις αυτή την εβδομάδα, η οποία δεν οδήγησε σε ένα τέτοιο σχέδιο.
Σε προηγούμενες παγκόσμιες κρίσεις – όπως η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και η επιδημία Ebola το 2014 – οι ΗΠΑ ανέλαβαν το ρόλο παγκόσμιου ηγέτη, αλλά η σημερινή αμερικανική κυβέρνηση έχει παραιτηθεί από την δουλειά του ηγέτη. Έχει καταστήσει σαφές ότι ενδιαφέρεται για το μεγαλείο της Αμερικής πολύ περισσότερο από ότι για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Η παρούσα κυβέρνηση των ΗΠΑ, έχει εγκαταλείψει ακόμη και τους στενότερους συμμάχους της. Όταν απαγόρευσαν όλες τις μετακινήσεις από την ΕΕ, δεν έκανε τον κόπο να προειδοποιήση την ΕΕ, όσο νωρίτερα γινόταν – πόσο μάλλον να διαβουλευθεί με την ΕΕ σχετικά με αυτό το δραστικό μέτρο. Έχει «επιτεθεί» στη Γερμανία υποστηρίζοντας ότι προσφέρει 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε μια γερμανική φαρμακευτική εταιρεία για να αγοράσει μονοπωλιακά δικαιώματα για ένα νέο εμβόλιο κατά του Covid-19. Ακόμη και αν η σημερινή κυβέρνηση, τελικά αλλάξει στρατηγική και αποφασίσει ένα παγκόσμιο σχέδιο δράσης, λίγοι θα ακολουθήσουν έναν ηγέτη ο οποίος ποτέ δεν αναλαμβάνει την ευθύνη, ο οποίος ποτέ δεν παραδέχεται λάθη και ο οποίος συνηθίζει να παίρνει όλα τα εύσημα για τον εαυτό του αφήνοντας όλο το φταίξιμο στους άλλους.
Εάν το κενό που άφησαν οι ΗΠΑ δεν καλυφθεί από άλλες χώρες, όχι μόνο θα είναι πολύ πιο δύσκολο να σταματήσει η σημερινή επιδημία, αλλά η κληρονομιά της θα συνεχίσει να δηλητηριάζει τις διεθνείς σχέσεις τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, κάθε κρίση είναι επίσης και μια ευκαιρία. Πρέπει να ελπίζουμε ότι η σημερινή επιδημία θα βοηθήσει την ανθρωπότητα να συνειδητοποιήσει τον οξύ κίνδυνο που θέτει η παγκόσμια διάσταση.
Η ανθρωπότητα πρέπει να κάνει μια επιλογή. Θα κινηθούμε προς την κατεύθυνση της διαίρεσης ή θα υιοθετήσουμε την πορεία της παγκόσμιας αλληλεγγύης; Αν επιλέξουμε τον διαχωρισμό, αυτό όχι μόνο θα παρατείνει την κρίση, αλλά πιθανόν να οδηγήσει σε ακόμη χειρότερες καταστροφές στο μέλλον. Αν επιλέξουμε την παγκόσμια αλληλεγγύη, θα είναι μια νίκη όχι μόνο ενάντια στον κορονοϊό, αλλά και εναντίον όλων των μελλοντικών επιδημιών και κρίσεων που θα μπορούσαν να απειλήσουν την ανθρωπότητα τον 21ο αιώνα.
* Άρθρο του γνωστού και σημαντικού Ισραηλινού ιστορικού και συγγραφέα Γιουβάλ Νοά Χαράρι στους Financial Times
Γιουβάλ Νοά Χαράρι
https://tvxs.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου