Θα λάβει τελικά χώρα η λειτουργία στη μονή της Παναγίας Σουμελά τον Δεκαπενταύγουστο, χοροστατούντος του οικουμενικού πατριάρχη, για την οποία δόθηκε η άδεια του υπουργού Πολιτισμού Ερτουγρούλ Γκιουνάι; Το ζήτημα έχει προκαλέσει αντιπαραθέσεις και έχει απασχολήσει τη δημόσια συζήτηση στην Τουρκία.
Το οικουμενικό πατριαρχείο έλαβε άδεια για την τέλεση θείας λειτουργίας στον χώρο της μονής μία φορά τον χρόνο, ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο. Εάν η λειτουργία τελεστεί φέτος, θα αποτελέσει την πρώτη, μετά την ανταλλαγή, στον χώρο της Παναγίας Σουμελά, που -όπως και η Αγία Σοφία και η Μονή της Χώρας στην Πόλη και η Αγία Σοφία στην Τραπεζούντα- λειτουργεί σήμερα ως μουσείο. Ο δήμαρχος της Μάτσκα, όπου βρίσκεται η μονή, επισκέφθηκε το Φανάρι, για να προσκαλέσει επισήμως τον οικουμενικό πατριάρχη. Ωστόσο, ο πρώην γραμματέας της νομαρχίας Τραπεζούντας Χασάν Καμπέρ υπέβαλε αγωγή στη γενική εισαγγελία Τραπεζούντας κατά του υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού Ερτογρούλ Γκιουνάι, του νομάρχη Τραπεζούντας Ρετζέπ Κιζιλτζίκ και του υποδιευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης Μουσείων, ισχυριζόμενος ότι η παραχώρηση άδειας στο πατριαρχείο για την τέλεση ετήσιας λειτουργίας στη μονή Παναγίας Σουμελά αποτελεί κατάχρηση εξουσίας και ταυτόχρονα παράβαση καθήκοντος. Ο ενάγων υποστηρίζει πως η διοικητική πράξη της παραχώρησης άδειας αντίκειται στην τουρκική νομοθεσία. Η τελευταία προβλέπει πως η μονή έχει το status του μουσείου, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η τέλεση θρησκευτικών τελετών στον χώρο της. Παράλληλα, ισχυρίστηκε πως, καθώς συνεχίζονται οι εργασίες αναστήλωσης της μονής, οποιαδήποτε ενέργεια πέραν της απλής επισκέψεως θα έβλαπτε τον χώρο.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου, ο Καμπέρ, που διετέλεσε γραμματέας της νομαρχίας Τραπεζούντας επί είκοσι πέντε έτη, είναι εθνικιστικών και αντιδημοκρατικών πεποιθήσεων. Αντίστοιχων πεποιθήσεων θεωρείται και η γενική διευθύντρια του Μουσείου Τραπεζούντας Νιλγκιούν Γιλμαζέρ Σαλίχογλου. Τον Δεκαπενταύγουστο πέρσι η εν λόγω διευθύντρια είχε επέμβει, συντονίζοντας τους φρουρούς του μουσείου Σουμελά, για να εμποδίσει ομάδα ρώσων, γεωργιανών και ελλήνων προσκυνητών από το να τελέσουν λειτουργία στον προαύλιο χώρο της μονής. Η νομαρχία Τραπεζούντας είχε τότε αρνηθεί να δώσει άδεια τέλεσης λειτουργίας στη μονή στην ομάδα των προσκυνητών, επικεφαλής της οποίας ήταν ο νομάρχης Θεσσαλονίκης Π. Ψωμιάδης, και ο βουλευτής της ρωσικής Δούμας Ιβάν Σαββίδης. Η Γιλμαζέρ επέδειξε ιδιαίτερο ζήλο, έφτασε μάλιστα στο σημείο να σβήσει μέχρι και τα κεριά που άναψαν οι προσκυνητές και άφησαν στα βράχια, στη βάση του μοναστικού συγκροτήματος. Η αρχαιολόγος δήλωσε στους επισκέπτες πως “υπάρχουν εκκλησίες κάτω στην Τραπεζούντα” εάν θέλουν να τελέσουν λειτουργία και τους κατηγόρησε ότι επιχειρούν ένα “σόου” για τα μέσα ενημέρωσης. Λίγο έλειψε να γίνει συμπλοκή ανάμεσα στην ίδια, στους φρουρούς και τους προσκυνητές.
Για τους εθνικιστικούς κύκλους -τόσο κεμαλικών όσο και φασιστικών ή και εθνοϊσλαμιστικών αναφορών-, η πιθανότητα τέλεσης λειτουργίας στη μονή γίνεται αντιληπτή ως προσβολή και “πρόκληση”. Οι περισσότεροι, δε, αναλυτές του ακροδεξιού και του νεοφασιστικού χώρου, αλλά και ακραίων ισλαμιστών, πνέουν μένεα για το περσινό συμβάν, ισχυριζόμενοι πως η επίσκεψη υπό τον Ψωμιάδη και τον Σαββίδη δεν ήταν μία τουριστική επίσκεψη αλλά μία πολιτική κίνηση, με στόχο την “οικειοποίηση” της μονής και την πρόκληση πολιτικής έντασης. Με ελλιπή, όπως πάντα, πληροφόρηση και με ανακριβείς και κακοήθεις ισχυρισμούς, ο εθνικιστικός Τύπος της χώρας εντάσσει την πιθανότητα τέλεσης λειτουργίας στη μονή στο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων και των δικαιωμάτων των χριστιανικών μειονοτήτων της Τουρκίας.
Για το ζήτημα έχει επιδείξει ζωηρό ενδιαφέρον και η ρωσική πλευρά. Ο ρώσος γενικός πρόξενος στην Τραπεζούντα Κύριλλος Φεοντόροφ δήλωσε σε συνάντησή του με τον νομάρχη της περιοχής πως η χώρα του δίνει μεγάλη σημασία στην τέλεση ετήσιας λειτουργίας στην Παναγία Σουμελά. Σημειωτέον, στην περιοχή της Τραπεζούντας ζουν πολλές χιλιάδες ορθόδοξοι μετανάστες από τη Ρωσία και τον ρωσικό Καύκασο, την Ουκρανία, τη Γεωργία και την Αρμενία. Σύμφωνα με δηλώσεις του Φεοντόροφ, τουλάχιστον τριακόσια άτομα αναμένεται να φτάσουν από τη Ρωσία για τη λειτουργία του Δεκαπενταύγουστου, ενώ σημείωσε πως επιβάλλεται η συνεργασία όλων των φορέων, ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα.
Στο τουρκικό διαδίκτυο επαναλαμβάνονται τα αιτήματα εθνικιστικών και ισλαμιστικών να επιτραπεί η ισλαμική λατρεία στην Αγία Σοφία Κωνσταντινουπόλεως. Μουσείο σήμερα, είχε μετατραπεί σε τέμενος από το 1453 ως το 1934, οπότε ο ίδιος ο Ατατούρκ ζήτησε τη μετατροπή της σε μουσείο. Οι κύκλοι αυτοί εξισώνουν το αίτημα των χριστιανών προσκυνητών για τέλεση λειτουργίας στην Παναγία Σουμελά με το δικό τους για επαναλειτουργία της Αγίας Σοφίας ως τεμένους. Πολλοί, δε, αναλυτές ανησυχούν ότι, εάν ικανοποιηθεί το αίτημα των προσκυνητών για λειτουργία στην Παναγία Σουμελά, θα ενταθεί η επιμονή των εθνικιστών και των ισλαμιστών προς την κατεύθυνση “επανισλαμοποίησης” της Αγίας Σοφίας, ενδεχόμενο που προκαλεί απελπισία σε κεμαλιστές και φιλελεύθερους.
ΠΡΕΖΑ TV
26-6-2010
Αλέξανδρος Μασσαβέτας
1 σχόλιο:
κατσε ρε πρεζα...δεν ειναι σοβαρο θεμα τα ανθρωπινα δικαιωματα? η θρησκευτικη ελευθερια ειναι το κατεξοχην ανθρωπινο δικαιωμα...αλλα το μπλοκ σου νοιαζεται μονο για τα δηθεν κορανια-φωτοτυπιες-των ταλιμπαν στην ελλαδα και οχι για την επαναλειτουργια θρησκευτικων μνημειων οπως προβλεπει η ουνεσκο ιδη με αποφαση της απο το 81 αποφαση που η "δημοκρατικη" τουρκια γραφει εδω και χρονια εκει που δεν πιανει μελανι..αντε μετα την σουμελα να λειτουργισει και η αγια σοφια που οι τουρκοι την καναν πασαρελα..
Δημοσίευση σχολίου