Τον φετινό Ιούλιο, ένας ασυνήθιστος καύσωνας επισκέφθηκε τη Μόσχα. Ξεκίνησε με θερμοκρασία που ήταν η μεγαλύτερη των τελευταίων 130 ετών, αλλά δέκα φορές μέσα στον μήνα το ένα ρεκόρ ξεπέρναγε το άλλο, καθώς η μία μέρα ήταν θερμότερη από την προηγούμενη.
Στις αρχές Αυγούστου, το θερμόμετρο έφτασε τους 44 βαθμούς Κελσίου: ήταν μια πραγματική λαίλαπα για τη μεγαλούπολη που συνήθως περνά τις αυγουστιάτικες μέρες της με θερμοκρασίες λίγο πάνω από τους 20 βαθμούς.
Ανάλογη θερμοκρασιακή ανωμαλία καταγράφηκε στο ίδιο διάστημα και σε άλλες περιοχές της ρωσικής επικράτειας, και κυρίως στην κεντρική Ρωσία, τη Σιβηρία και τα Ουράλια. Η Ρωσία είναι η χώρα με τα περισσότερα δάση στον κόσμο, και καθώς αυτός ο αχανής δασικός πλούτος ξεροψηνόταν για έναν μήνα, το περίεργο θα ήταν να μην αναφλεγεί.
Κι όμως. Οταν οι φωτιές ξέσπασαν σε εκατοντάδες μέτωπα σε όλη την επικράτεια, τα βλέμματα στράφηκαν με απορία στον σκοτεινιασμένο από την κάπνα ουρανό. Σήμερα, τα ίδια βλέμματα στρέφονται στην καμένη γη, καταμετρώντας ανθρώπινα θύματα, καρβουνιασμένα δάση, οικονομικές απώλειες. Και αναζητούν αιτίες και υπεύθυνους.
Αν και κανείς δεν άκουγε το καμπανάκι της φύσης που χτύπαγε επί ένα μήνα θερμοπληξίας πριν ξεσπάσουν τα πύρινα μέτωπα, σήμερα όλοι στη Ρωσία μιλούν για την αξία της πρόληψης. Και θυμούνται -με διαφορετικά κριτήρια ο καθένας- τη σοβιετική εποχή.
Γραφειοκρατία, έλλειψη μέσων, δασοκτόνοι νόμοι, εντοπίζονται ως το προσάναμμα των πυρκαγιών, ενώ η προπαγάνδα και οι ξεφωνημένες επικοινωνιακές παραστάσεις, ειδικά του πρωθυπουργού Πούτιν, μοιάζουν με το μαύρο καπνό που συσκοτίζει τους ορίζοντες.
Και μέσα σε όλα αυτά, ξυπνάει και ο εφιάλτης του Τσερνόμπιλ, καθώς τα πύρινα μέτωπα καίνε τα μολυσμένα δάση και οι ειδικοί προειδοποιούν ότι τα ραδιενεργά σωματίδια που θα παρασυρθούν και θα ταξιδέψουν μαζί με τους καπνούς, θα κατακρημνιστούν αργότερα μεταφέροντας εκείνη την παλιά ραδιενεργό ρύπανση προς νέους προορισμούς.
Φυσικά, τα σενάρια διαψεύδονται από τις ρωσικές κρατικές υπηρεσίες και αναγγέλλεται καταστολή των πυρκαγιών, όμως λίγοι αισθάνονται αισιόδοξοι μέσα στη γενική δυσπιστία που πυροδότησαν οι φωτιές.
Μια δυσπιστία που έχει σοβαρούς λόγους να υπάρχει. «Οι φετινές πυρκαγιές απέδειξαν ότι η χώρα είναι απροετοίμαστη για τέτοιες φυσικές καταστροφές» έγραψε η «Moscow Times», προσθέτοντας ότι «η τηλεοπτική κάλυψη στόχευε στη δημιουργία εμπιστοσύνης ότι ο πρόεδρος Μεντβιέντεφ και ο πρωθυπουργός Πούτιν ελέγχουν την κατάσταση, αλλά εμείς είδαμε ότι το μόνο που έλεγχαν ήταν οι απολύσεις όσων κατηγορούνταν για αμέλεια».
Χαρακτηρίζοντας ειρωνικά τον Πούτιν «macho» για το ρόλο του στα χειριστήρια πυροσβεστικού αεροπλάνου, η ίδια εφημερίδα σημειώνει ότι όλα θυμίζουν τη σοβιετική γραφειοκρατία καθώς την ανικανότητα της ηγεσίας καλείται να πληρώσει η κοινωνία.
Την εποχή της ΕΣΣΔ θυμήθηκε και η «Pravda», αλλά με διαφορετικό τρόπο, νοσταλγώντας την. Θυμίζοντας ότι κατά την μετα-σοβιετική εποχή διαλύθηκε το ευρύ δίκτυο δασοπροστασίας που λειτουργούσε ως υπηρεσία του υπουργείου Αμυνας, ότι στα χρόνια 2005-2006 τα δάση παραδόθηκαν στο έλεος του ιδιωτικού κεφαλαίου προς εκμετάλλευση, ότι από τους 70.000 δασοπυροσβέστες και τους 130.000 υπαλλήλους του δασικού τομέα, σήμερα υπάρχουν μόλις 12.000 άνθρωποι σε θέσεις δασοπροστασίας, και ότι, τέλος, τα σχετικά κονδύλια συρρικνώθηκαν τόσο ώστε σήμερα για την προστασία ενός εκταρίου δάσους δαπανάται το ασήμαντο ποσό του 0,03 του δολαρίου, δηλαδή ούτε ένα σεντ.
Η αλήθεια είναι ότι οι δύο ντουζίνες φωτιές που είχαν κάψει τα ρωσικά δάση το 1972, αντιμετωπίστηκαν από στρατιές πυροσβεστών, καθώς 360.000 δασοπυροσβέστες και 100.000 στρατιώτες έσπευσαν έγκαιρα υπό το συντονισμό του υπουργείου Αμυνας. Η τωρινή καταστροφή ήταν φυσικά άλλης κλίμακας, με σχεδόν 23.000 μέτωπα δασικών πυρκαγιών σε 558.000 εκτάρια γης.
Ομως σήμερα οι πυροσβεστικές δυνάμεις ήταν πολύ λιγότερες από εκείνες που είχαν χρησιμοποιηθεί το '72, και το ερώτημα είναι γιατί; Η γραφειοκρατία είναι η μία αιτία, δεδομένου ότι η διαχείριση των κρίσεων απαιτεί έγκριση των κεντρικών υπηρεσιών στην Μόσχα, έτσι που «κάθε πρωτοβουλία για έγκαιρη επέμβαση πριν επεκταθεί η φωτιά, μπορεί να χαρακτηρισθεί παράνομη σπατάλη δημόσιου χρήματος».
Μιλώντας για χρήματα, οι ρωσικές αρχές εκτίμησαν ότι στις φλόγες του Αυγούστου χάθηκαν 15 δισεκατομμύρια δολάρια είτε σε άμεσες ζημιές είτε σε μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις επί της οικονομίας. Το δίδαγμα; Η πρόληψη πάντα κοστίζει λιγότερο.
Του ΑΧΙΛΛΕΑ ΦΑΚΑΤΣΕΛΗ
ΠΡΕΖΑ TV
14-8-2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου