Η ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ WIKILEAKS

Κίνδυνος για την εθνική «ασφάλεια»; Το μέλλον της ερευνητικής δημοσιογραφίας; Οπως και να χαρακτηρίσει κανείς το WikiLeaks, την ιστοσελίδα που κάνει τα θεμέλια της αμερικανικής διπλωματίας -και όχι μόνο- να τρίζουν, ήρθε για να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμασταν τις έννοιες «αποκαλυπτική δημοσιογραφία» και «αποκλειστικότητα». Δεν είναι, βέβαια, το μόνο μέσο της νέας ηλεκτρονικής εποχής που έχει δημοσιεύσει σοκαριστικά ντοκουμέντα. Αυτό όμως που το κάνει να διαφέρει είναι η αξιοπιστία του. Το WikiLeaks δημοσιεύει μόνο γνήσια ντοκουμέντα αφού τα περάσει από κόσκινο.

Από τον Δεκέμβριο του 2006, που γεννήθηκε η ιστοσελίδα που ίδρυσε ο Αυστραλός πρώην χάκερ Τζούλιαν Ασάνζ, εναντίον του οποίου έχει εκδοθεί διεθνές ένταλμα σύλληψης από την Ιντερπόλ, δεν έχει φέρει σε δυσχερή θέση μόνο το αμερικανικό Πεντάγωνο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Κατά καιρούς έχει ξεμπροστιάσει μεγάλους οικονομικούς οργανισμούς, όπως την ελβετική τράπεζα Julius Baer, την ισλανδική Kaupthing Bank, που έχει σοβαρές ευθύνες για την οικονομική κατάρρευση της χώρας, ή πολιτικούς όπως την Σάρα Πέιλιν, όταν δημοσίευσε τμήμα της ηλεκτρονικής της αλληλογραφίας κατά την προεκλογική εκστρατεία του 2008. Για αυτό το λόγο έχει δεχτεί περισσότερες από 100 αγωγές.

Για να γλιτώσει από την τσιμπίδα του νόμου, το WikiLeaks, το οποίο αυτοχαρακτηρίζεται «ο πρώτος ειδησεογραφικός οργανισμός στον κόσμο που δεν ανήκει σε κανένα κράτος», υπάγεται στη δικαιοδοσία διαφόρων χωρών που η νομοθεσία τους διασφαλίζει την ελευθερία της έκφρασης και την προστασία του απορρήτου. Ο βασικός του πάροχος εδρεύει στη Σουηδία. Αλλοι πάροχοι βρίσκονται στο Βέλγιο και, πιο πρόσφατα, στην Ισλανδία. Η τελευταία μάλιστα, με αφορμή την αποκάλυψη του σκανδάλου της Kaupthing Bank από το WikiLeaks, το οποίο κανένο εγχώριο μέσο ενημέρωσης δεν ήθελε να βγάλει στη δημοσιότητα, θέσπισε το νόμο «Ισλανδική πρωτοβουλία για τα σύγχρονα μέσα» που καθιστά τη χώρα «παράδεισο της ενημέρωσης».

Κάθε πρόθυμος πληροφοριοδότης έχει τη δυνατότητα να υποβάλει στο WikiLeaks ντοκουμέντα (απόρρητα ή λογοκριμένα έγγραφα, φωτογραφίες, βίντεο...) μέσα από μια διαδικασία κρυπτογράφησης που εξασφαλίζει την ανωνυμία του. Η ιστοσελίδα, όπως εξηγεί, δημοσιεύει μόνο αυθεντικά ντοκουμέντα και όχι «θεωρίες, απόψεις ή ντοκουμέντα που είναι ήδη προσβάσιμα». Τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνει η ομάδα των εθελοντών, η οποία αποτελείται από δημοσιογράφους, δικηγόρους και εξπέρ της τεχνολογίας, διάσπαρτους στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Αυτοί τσεκάρουν την αυθεντικότητα των ντοκουμέντων, αποφασίζουν τι αξίζει να δημοσιευτεί και τι όχι και εξετάζουν όλες τις πιθανές νομικές επιπτώσεις. Σύμφωνα με τον Τζούλιαν Ασάνζ, πέντε άτομα δουλεύουν με πλήρη απασχόληση για την ιστοσελίδα, ενώ οι εθελοντές ανέρχονται περίπου σε 800.

Αφού παρθούν οι τελικές αποφάσεις, στη συνέχεια το WikiLeaks ενημερώνει τα έντυπα με τα οποία συνεργάζεται (τη βρετανική εφημερίδα «Guardian», την αμερικανική «New York Times», τη γαλλική «Le Monde», την ισπανική «El Pais» και το γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel») για τις «βόμβες» που θα σκάσουν. Η συνεργασία με πέντε έντυπα διεθνούς εμβέλειας στα οποία γίνεται η προδημοσίευση των στοιχείων έχει βοηθήσει το WikiLeaks να κερδίσει ευρύτερο κοινό και ακόμα μεγαλύτερη αξιοπιστία.

Η ιστοσελίδα, η οποία, όπως ισχυρίζεται, χρηματοδοτείται από εθελοντικές προσφορές, έχει ένα ετήσιο προϋπολογισμό γύρω στα 200.000 δολάρια. Ωστόσο, έχει αντιμετωπίσει οικονομικά προβλήματα και παρά λίγο να βάλει λουκέτο. Την περασμένη άνοιξη έκανε καμπάνια και συγκέντρωσε πάνω από 150.000 δολάρια ύστερα από τη δημοσιοποίηση του βίντεο που έδειχνε ένα αμερικανικό ελικόπτερο να σκοτώνει 12 άτομα, ανάμεσά τους δύο δημοσιογράφους του Reuters, το 2007 στη Βαγδάτη. Μετά τον τελευταίο καταιγισμό αποκαλύψεων είναι βέβαιο ότι θα αυξηθούν θεαματικά οι δωρητές του, όπως και οι εχθροί του.
ΚΟΡΙΝΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΠΡΕΖΑ TV
5-12-2010