Στο ορυχείο Σαν Χοσέ, στη χιλιανή έρημο της Ατακάμα, η κατάσταση ήταν, χρόνια τώρα, εκρηκτική. Το 2001, μετά τον σοβαρό τραυματισμό τριών εργατών και τον ακρωτηριασμό ενός τέταρτου, στήθηκε πρώτη φορά συνδικάτο, που κατήγγειλε δυναμικά τις απαράδεκτες συνθήκες. Τους αγνόησαν.Το 2004 ένας συνάδελφός τους σκοτώθηκε σε ατύχημα. Το ορυχείο απλώς έκλεισε μόνο για λίγο. Το 2006 έχασαν άλλον συνάδελφο και το 2007 ακόμη έναν. Το ορυχείο έκλεισε ξανά για λίγο. Δεν είχε τις δύο εισόδους που προβλέπει ο νόμος και δεν διέθετε καμία διέξοδο κινδύνου. Αλλά ξαναπήρε άδεια λειτουργίας το 2008.
Την 1η Ιουλίου εκπρόσωποι του συνδικάτου μεταλλωρύχων της εταιρείας Σαν Εστέμπαν, ιδιοκτήτριας του ορυχείου, κατήγγειλαν ξανά στον υπουργό Μεταλλείων Λόρενς Γκόλμπορν τις επισφαλείς συνθήκες. Τους αγνόησαν. Στις 3 Ιουλίου ένας σύντροφός τους ακρωτηριάστηκε. Τους αγνόησαν. Στις 5 Ιουλίου ο υπουργός δεν τους δέχθηκε αλλά στο υπόμνημά τους τον προειδοποιούσαν ότι το ορυχείο απειλείται με κατάρρευση. Τους αγνόησαν. Στις 5 Αυγούστου, η απειλή έγινε πραγματικότητα και 33 σύντροφοί τους έμειναν θαμμένοι 700 μέτρα κάτω από τη γη.
Οι εποπτικές αρχές (18 άτομα για 4.000 ορυχεία) και βεβαίως οι ιδιοκτήτες γνώριζαν ότι το ορυχείο Χοσέ ήταν σκάρτο: τόσο που κανείς δεν ήθελε να δουλέψει εκεί, γι' αυτό και οι ιδιοκτήτες πρόσφεραν 20% μεγαλύτερο μισθό. Οι εργάτες προειδοποιούσαν συνεχώς, αλλά όλοι κώφευαν. «Τους λέγαμε ότι θα πέσει, κάθε τόσο έπεφταν κομμάτια από τον λόφο, ήξεραν ότι θα συμβεί» λέει ο Σαν Χοσέ Ρόχο, είκοσι χρόνια μεταλλωρύχος και τέσσερα στο Σαν Χοσέ. Η διαταγή της εταιρείας ήταν πάντα η ίδια: δεν σταματά η παραγωγή.
Το ίδιο συνέβη εκείνη την 5η Αυγούστου. Στις 1.30 ένας οδηγός είδε ένα σύννεφο σκόνης να τον ακολουθεί και τον λόφο να τραντάζεται. Ειδοποίησε τον διαχειριστή του ορυχείου που υποτίμησε το ζήτημα λέγοντας «κάποια ράμπα θα έπεσε, επιστρέψτε στη δουλειά σας». Μισή ώρα αργότερα ήρθε η κατάρρευση. Ολοι θα είχαν σωθεί αν τους είχαν ακούσει. Ή έστω δεν θα θάβονταν ζωντανοί αν φτάνοντας στη σήραγγα εξαερισμού υπήρχε η απαιτούμενη από τον νόμο σκάλα.
Δεν είναι παντού ίδιες οι συνθήκες. Στο ένα άκρο είναι αυτοί που δουλεύουν στην κρατική Codelco: κερδίζουν περισσότερα, έχουν καλύτερη ασφάλιση και μεγαλύτερες συντάξεις. Στο τέλος της αλυσίδας είναι οι «πιρκέρο», φτωχοί μεταλλωρύχοι, συχνά άνω των 65 ετών, που μπαίνουν σε εγκαταλειμμένα ορυχεία και ρισκάροντας τη ζωή τους ξύνουν τους βράχους ελπίζοντας να βρουν λίγο μετάλλευμα να πουλήσουν.
Και ενδιάμεσα είναι οι μεταλλωρύχοι των ιδιωτικών ορυχείων, όπως οι 33. Αρκετά από αυτά βρίσκονται στα χέρια τυχοδιωκτών και κερδοσκόπων οι οποίοι κάνουν μια επένδυση 1 ή 5 εκατ. δολαρίων, που μετά βίας φτάνει για να αγοράσουν σύγχρονα μηχανήματα και να πληρώνουν μισθούς, και τα παίζουν όλα ή τίποτα.
Οταν συμβαίνει ένα ατύχημα, συχνά «ανακαλύπτουν» πως «δεν υπάρχει ρευστό», όπως οι ιδιοκτήτες της Σαν Εστέμπαν, που σταμάτησαν να πληρώνουν τους εργάτες «γιατί παραμένει κλειστό το ορυχείο» και θέλουν να κηρύξουν πτώχευση για να αποφύγουν τις αποζημιώσεις.
Κι όμως, στη Χιλή, χώρα με σημαντικά αποθέματα χρυσού, ασημιού και βωξίτη και μεγαλύτερη παραγωγό χαλκού στον κόσμο (εκπροσωπεί το 40% των εξαγωγών της), πρόσφατη έρευνα του κέντρου CENDA έδειξε ότι τα κέρδη των ιδιωτικών ορυχείων ξεπερνούν τα 20 δισ. δολάρια τον χρόνο. Είναι ενδεικτικό ότι το πρώτο εξάμηνο του 2010 τρεις από τις μεγαλύτερες εξορυκτικές εταιρείες της Χιλής (οι δύο ξένες) είχαν κέρδη μεγαλύτερα των 4 δισ. δολαρίων, ποσό που εκπροσωπεί αύξηση από 56% έως και 91,4% σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρσι.
Της ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΠΑΝΤΖΟΥ
ΠΡΕΖΑ TV
5-9-2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου